واضح آرشیو وب فارسی:جوان آنلاین: بازگشت 108 شي 7 هزار ساله از شيكاگو به تهران
بعد از گذشت بيش از نيم قرن، 108 شيء ارزشمند باستاني ايران از مؤسسه شرقشناسي شيكاگوي امريكا به خاك وطن بازگشتند. اين آثار تاريخي 7 هزار ساله از اعماق خاكهاي محوطه چغاميش استان خوزستان كشف شده بودند اما 51 سال پيش براي انجام مطالعات علمي به مؤسسه شرقشناسي شيكاگو امريكا امانت داده شدند، در حالي كه قرار بود ظرف سه سال به كشور بازگردند اما حوادث و اتفاقاتي كه افتادند، بازگشتشان را تا به امروز به تأخير انداخت.
نویسنده : الناز خماميزاده
بعد از گذشت بيش از نيم قرن، 108 شيء ارزشمند باستاني ايران از مؤسسه شرقشناسي شيكاگوي امريكا به خاك وطن بازگشتند. اين آثار تاريخي 7 هزار ساله از اعماق خاكهاي محوطه چغاميش استان خوزستان كشف شده بودند اما 51 سال پيش براي انجام مطالعات علمي به مؤسسه شرقشناسي شيكاگو امريكا امانت داده شدند، در حالي كه قرار بود ظرف سه سال به كشور بازگردند اما حوادث و اتفاقاتي كه افتادند، بازگشتشان را تا به امروز به تأخير انداخت.
گزيدهاي از ظروف سفالي، قفلهاي گِلي شبيه مُهر و مومهاي امروزي، لوحها و ژتونهاي گلي كه مربوط به مديريت اقتصادي و بازرگاني محوطه چغاميش است، كنار هم چيده شدهاند و در كنارشان دو چمدان بزرگ مشكي رنگ به چشم ميخورد. اين دو چمدان با 108 شيء 7 هزار ساله درون آن را خود امريكاييها با دستان خودشان به ايران آوردند، حتي با تقبل هزينههاي پرواز؛ چراكه اينها يك امانت فرهنگي بودند؛ بخشي از ميراث باستاني ايران كه سال 1343 براي پژوهش به امريكا رفت و بايد در سال 1346 به ايران بازميگشت اما از مجموع 294 شيء باستاني چغاميش تعدادي به ايران باز ميگردد و باقي در امريكا باقي ميماند؛ ميراث آبا و اجداد و نياكان ايرانيان كه از دالان تاريخي 7 هزار سال گذشته به امروز رسيده است. اين اسناد بزرگ تاريخي اما 51 سال از نگاه جهاني دور مانده بود. آنها بيش از نيم قرن در آرشيوهاي مؤسسه شرقشناسي شيكاگو نگهداري ميشدند. اين اموال تاريخي ايران اما در ساعات اوليه روز گذشته از امريكا به آلمان و از فرودگاه فرانكفورت به فرودگاه امام خميني (ره) رسيد و تحويل سازمان ميراث فرهنگي شد. اشياي چغاميش روز گذشته در موزه ملي ايران براي اهالي رسانه رونمايي شدند. در اين مراسم طالبيان، معاون ميراث فرهنگي كشور و نيز گيل استاين، رئيس مؤسسه شرقشناسي دانشگاه شيكاگوي امريكا و عباس عليزاده باستانشناس حضور داشتند.
عليزاده در خصوص ميزان اهميت اين اشياي استرداد شده تاريخي با اشاره به اينكه اين آثار متعلق به دوره تاريخي پيش از اختراع نگارش توسط بشر بوده است، گفت: «حدود هزاره 4 پيش از ميلاد، جوامع بشري داشتند در ايران و جنوب عراق متحول و شهرنشين ميشدند و حكومتهاي اوليه شكل ميگرفت. اين شهرنشيني، بازرگاني اوليه و اسناد و ابزار آن را به وجود آورد؛ اين اشيا اسناد اوليه مديريت اداري است. توپكهاي گلي كه ايرانيان باستان در آنها ژتونهايي جاگذاري كرده بودند كه هر كدام شكل خاص خود را داشتند و نماينده يك كالا بودند. از طريق اين توپكها مبادلات تجاري ميان ايرانيان عصر باستان انجام ميشد.»
به گفته گيل استاين نيز اشياي چغاميش بعد از انقلاب در گير و دارهاي اداري ماندهاند و به همين دليل نتوانستند تاكنون به ايران عودت داده شوند اما اكنون با حل شدن مشكلات حقوقي به وطنشان بازگشتند. اين اشيا از نظر علمي از اهميت بسيار بالايي برخوردار بوده و مربوط به دوره شهرنشيني است؛ شهرنشيني به جز دو نقطه دنيا يعني ايران و جنوب عراق در هيچ كجاي دنيا وجود نداشته است.
رئيس مؤسسه شرقشناسي شيكاگوي امريكا در حالي اشياي 7 هزار ساله چغاميش را تا ايران همراهي كرده كه هنوز سرنوشت بازگشت الواح هخامنشي ايران از اين مؤسسه آن هم بعد از قريب 70 سال مشخص نيست. الواح هخامنشي هم براي انجام امور پژوهشي به اين مؤسسه امريكايي امانت داده شدند اما اين اشيا درگير يك ماجراي حقوقي نزد امريكا گرو نگه داشته شدند. با اين حال طالبيان، معاون ميراث فرهنگي كشور در پاسخ به سؤال «جوان» درباره اينكه فرآيند حقوقي استرداد اين آثار به گرو نگه داشته شده در امريكا در چه مرحلهاي قرار دارد ابراز اميدواري كرد كه الواح هخامنشي نيز در سال 94 به كشور بازگردد.
گيل استاين، رئيس مؤسسه شرق شناسي شيكاگو كه الواح ارزشمند هخامنشي ايران در اين مؤسسه تحت مطالعه بوده است هم روند حقوقي پرونده استرداد الواح باستاني ايران را رو به جلو و مثبت ارزيابي كرد و گفت: «الواح تخت جمشيد يكي از مهمترين منابع و هديه ايران به مدنيت است. تصميم دادگاه عالي امريكا در سال ميلادي جاري درباره اين اشيا صادر ميشود و در حالي كه دادگاه پايين و دادگاه ميانه در سيستم حقوقي امريكا به نفع ايران رأي صادر كردهاند، احتمال قوي وجود دارد كه دادگاه عالي امريكا نيز رأي را به نفع ايران صادر كند.»
منبع : روزنامه جوان
تاریخ انتشار: ۰۲ ارديبهشت ۱۳۹۴ - ۲۰:۴۵
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: جوان آنلاین]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 108]