تبلیغات
تبلیغات متنی
محبوبترینها
بهترین هدیه تولد برای متولدین زمستان: هدیه‌های کاربردی برای روزهای سرد
در خرید پارچه برزنتی به چه نکاتی باید توجه کنیم؟
سه برند برتر کلید و پریز خارجی، لگراند، ویکو و اشنایدر
مراحل قانونی انحصار وراثت در یک نگاه: از کجا شروع کنیم؟
چگونه برای دریافت ویزای ایران اقدام کنیم؟ مدارک لازم و نکات کاربردی
راهنمای خرید یو پی اس برای مراکز درمانی و بیمارستانی مطابق الزامات قانونی
آیا طلاق توافقی نیاز به وکیل دارد؟
چگونه ویزای آفریقای جنوبی را به آسانی دریافت کنیم؟ راهنمای قدم به قدم
همه چیز درباره ویزای آلمان و مراحل دریافت آن
چرا پاسارگاد به عنوان یکی از مهم‌ترین آثار تاریخی ایران شناخته می‌شود؟
صفحه اول
آرشیو مطالب
ورود/عضویت
هواشناسی
قیمت طلا سکه و ارز
قیمت خودرو
مطالب در سایت شما
تبادل لینک
ارتباط با ما
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
آمار وبسایت
تعداد کل بازدیدها :
1820773175
جنگ نرم در پوشش معنويت گرايي (1)
واضح آرشیو وب فارسی:راسخون:
جنگ نرم در پوشش معنويت گرايي (1) نويسنده:حميدرضا مظاهري سيف اشاره :در روزگار ما انديشه هاي باطل مادي و سرمايه داري، با روي آوردن به معنويت و دين، فضايي از دين داري و معنويت ورزي را ايجاد كرده اند تا در پوشش آن، هوس هاي ناپاك خود را توجيه نموده و آرزوهاي نارواي خويش را برآورند، كه به اين ترتيب، عرصه گسترده اي از نبرد ميان حق و باطل را گشوده اند؛ نبردي كه صحنه رويارويي ارزش ها و اعتقادات بوده و پيروزي در آن، حفظ كردن يا تغيير دادن باورها و ارزش هاست.جنبش هاي نوپديد معنوي را مي توان از زوايا و منظره هاي مختلفي بررسي كرد: از منظر كلامي فلسفي، عرفاني، جامعه شناختي، روان شناختي و دست آخر از منظر علوم استراتژيك. با استفاده از ديدگاه اخير، سرمايه گذاري هاي عظيم و برنامه ريزي هاي بلند مدتي براي توليد و توسعه جنبش هاي معنوي نوظهور توجيه مي شود. همچنين سرمايه هاي عظيمي كه گاه از طريق قاچاق مواد مخدر، اسلحه سازي و گاهي در فعاليت هاي علمي و توليد نظريات توجيه گر نظام اقتصادي و سياسي فاسد غرب به كار مي رود، امروز در هاله اي از تقدس، به معنويت و اديان جديد روي آورده و از اين جاست كه تاملات جامعه شناختي، روان شناختي و فلسفي نيز به ميان مي آيد و نتايج مطالعات راهبردي را در باب جنبش هاي معنوي نوپديد تاييد مي كند.بنابراين، شايسته است كه بپرسيم آنچه به نام اديان جديد يا جنبش هاي معنوي نوپديد در كشور ما گسترش مي يابد چيست و چه پيامدهايي دارد؟فرضيه تحقيق حاضر اين است كه جنبش هاي معنوي نوپديد ابزارها يا راه كارهايي براي نبرد نرم اند، كه با تغيير فرهنگ ديني مردم، فرهنگ سياسي را نيز دگرگون مي كنند.چيستي جنگ نرم :تعريف هاي متعددي از جنگ نرم وجود دارد، كه معمولا از سوي استراتژيست هاي آمريكايي مطرح شده و با شرايط دولت سلطه گر آمريكا هماهنگ است،(1) كه البته برخي از اين تمرين ها بسيار شبيه تعريف هاي است كه از جنگ رواني ارائه مي شود (2) و عده اي اساسا جنگ نرم را مترادف با جنگ رواني مي پندارند؛ اما در واقع، جنگ رواني تفاوت زيادي با جنگ نرم دارد. صرف نظر از تعريف هاي جنگ رواني، توجه به يك موضوع، تفاوت جنگ رواني را با جنگ نرم آشكار مي كند. جنگ نرم (Soft war) در برابر جنگ سخت (Hard war) قرار دارد ، كه جايگزيني براي جنگ هاي نظامي است ؛ اما جنگ رواني (Psychological warfate) مكمل انواع جنگ است و در انواع جنگ هاي نرم و سخت كاربرد دارد. بنابراين، هرگاه جنگ سخت در ميان باشد به احتمال زياد، جنگ رواني نيز هست؛ اما جنگ نرم در آن جبهه هيچ معنايي ندارد. البته درباره جنگ نرم بايد گفت كه هميشه با جنگ رواني همراه است و جنگ رواني يكي از ضروريات جنگ نرم است.با توجه به وضعيت جمهوري اسلامي ايران و مروري گذرا تعريف هاي موجود از جنگ نرم، به نظر مي رسد، كه بايد تعريفي بومي براي اين مفهوم ارائه دهيم. ساده ترين تعريفي كه مي توانيم از جنگ نرم داشته باشيم اين است: "تلاش غير نظامي براي ايجاد تغييرات فرهنگي در رقيب به طوري كه در جهت منافع مهاجمان بازي كند ".جنگ نرم، كوشش براي دستيابي به اهدافي است كه مي تواند در جنگ نظامي نيز به صورت هدف در نظر گرفته شود؛ مثل تغيير يك نظام سياسي يا تسلط بر منابع اقتصادي ديگران، اما در جنگ نرم، اين هدف ها مستقيم و از راه هاي خشونت آميز دنبال نمي شود؛ بلكه براي دستيابي به آن هدف ها، موضوعات و عناصر فرهنگي نيز به كار آمده و اهداف مياني فرهنگي براي رسيدن به منافع سياسي و اقتصادي طراحي مي شود.در اين رابطه، هر وسيله اي كه بتواند نگرش ها و گرايش هاي افراد جامعه هدف را تغيير دهد، در جنگ نرم به كار مي آيد، كه به اين ترتيب، رسانه ها، ايجاد بحران اقتصادي، مشكلات سياسي، تجاوزات سايبر، تبليغات، فريبكاري، شعارسازي و تكرار دروغ ها - تا جايي كه واقعيت به نظر برسد، به عنوان ابزارها و شيوه هاي جنگ رواني تنها بخشي از راه هاي پيشبرد جنگ نرم است كه البته مي توان موارد ديگري؛ مانند استفاده از باورهاي ديني، ارزش هاي معنوي، نمادها و رفتارهاي مقدس و سوءاستفاده از گرايش هاي متعالي و نيازهاي والاي انسان را نيز بدان افزود.مهم ترين ابعاد وجودي انسان، ابعاد معنوي است كه پرتو خود را بر ساير ساحت هاي زندگي فردي و اجتماعي مي افكند. در جنگ نرم با تاكيد بر تمام ظرفيت هاي جايگزين جنگ نظامي، ابعاد معنوي نيز استفاده مي شود. به اين ترتيب، جنگ نرم، صحنه بازي با نمادها و رفتارهاي مذهبي، رويارويي تفسيرهاي متفاوت آموزه ها، باورهاي ديني و تعارض ارزش ها و گرايش هاي معنوي است.
نقش فرهنگ ديني در جنگ نرم :وقتي جامعه شناسان از فرهنگ سخن مي گويند، مقصودشان آن دسته از جنبه هاي جوامع بشري است كه آموخته مي شوند، نه آنهايي كه به صورت ژنتيكي به ارث مي رسند. بنابراين، همه اعضاي جامعه، در اين عناصر فرهنگ سهيم هستند و به همين دليل، امكان همكاري و ارتباط متقابل به وجود مي آيد... فرهنگ يك جامعه هم شامل جنبه هاي نامحسوس؛ مانند عقايد، انديشه ها و ارزش هايي است كه محتواي فرهنگ را مي سازند و هم شامل جنبه هاي ملموس و محسوس است، كه نمادها يا فناوري كه بازنمود محتواي يادشده است. "(3)در اينجا با گذر از آراي گوناگون در اين زمينه و نيز اكتفا به اندازه مورد نياز در اين تحقيق، مي گوييم: "فرهنگ مجموعه اي از بينش ها، ارزش ها، رفتارها و نمادهاست، كه هويت جمعي را مي سازد و در شكل گيري هويت فردي تاثير به سزايي دارد ". اين مجموعه كه عناصر فرهنگ نام دارد، در صورت تعلق به هر يك از نهادهاي اساسي جامعه، مثل حكومت، دين، اقتصاد، آموزش يا خانواده با تركيبي از آن نامگذاري مي شود. براي نمونه، بينش ها، ارزش ها، رفتارها و نمادهاي مربوط به نهاد حكومت، فرهنگ سياسي را به وجود مي آورد و عناصر فرهنگي مربوط به نهاد دين، فرهنگ ديني را مي سازد.البته عناصر فرهنگ در ارتباط با نهادهاي مختلف جامعه لزوماً تفاوت پيدا نمي كند؛ بلكه كاركردهاي متفاوت آن ملاحظه مي شود. به اين ترتيب، عناصر فرهنگ سياسي با عناصر فرهنگ ديني يا اقتصادي متفاوت نيستند، بلكه بسياري از آنها با همديگر مشترك اند و تنها كاركردها و نسبت هاي آنها تغيير مي كند و با تركيب ديگري، از فرهنگ ديني به فرهنگ سياسي و يا فرهنگ اقتصادي مي رود. از اين رو ممكن است يك ارزش سياسي، از فرهنگ ديني برآمده باشد و يا يك نماد ديني در فرهنگ سياسي معنادار باشد.در جنگ نرم طرف مهاجم براي دستيابي به اهداف مورد نظر به طور مستقيم به عناصر سياست، مثل حكومت يا مرزهاي دولت ملت حمله نمي كند، بلكه فرهنگ سياسي يا به طور كلي شبكه عناصر فرهنگي را هدف مي گيرد و مي كوشد تا با دگرگوني فرهنگي در جامعه هدف، منافع خود را برآورده سازد، كه طراحي چنين عملياتي نيازمند شناخت دقيق رقيب و تشخيص عناصر اصلي فرهنگ اوست.معمولا بيشترين عناصر فرهنگي اي كه در برابر نفوذ سلطه گران مقاومت مي كند، عناصر فرهنگي برآمده از دين است كه در ساير ابعاد فرهنگ نيز نقش برجسته و كاركرد چشم گيري دارد. از اين رو، شكستن مقاومت مردمي كه از فرهنگ سلطه ناپذير برخوردارند، به دگرگوني عناصر فرهنگي ديني (باورها، بينش ها، ارزش ها و نمادهاي ديني) ارتباط پيدا مي كند.بنابراين، در صورتي كه تغييرات فرهنگي مناسب با اهداف مهاجم در فرهنگ ديني پديد آيد، تغييرات هماهنگ با آن در فرهنگ سياسي نيز نمايان خواهد شد و ملت مورد هجوم، مقاومت خود را از دست خواهد داد؛ چرا كه ديگر توجيه و انگيزه اي براي مقاومت در برابر مهاجم ندارد. و از همين جاست كه نقش فرهنگ ديني در جنگ نرم شناخته مي شود.چيستي جنبش هاي معنوي نوپديد :اديان جديد يا جنبش هاي ديني نوپديد، از عصر روشنگري به تدريج از گوشه و كنار قلمرو تمدن غرب يا مناطق تحت سيطره مهاجمان و مهاجران غربي سر برآوردند. اين روند ادامه داشت تا اينكه بعد از جنگ جهاني دوم و از نيمه قرن بيستم، دانشمندان و محققان رشته هاي روان شناسي، علوم اجتماعي و فلسفه متوجه شدند كه بحران هاي انسان معاصر بدون بازگشت به دين يا چيزي شبيه آن با آموزه هايي از ماوراي عالم ماده، امكان پذير نيست و لذا از همان زمان بود كه عرصه براي ظهور اديان جديد براي حفظ وضع موجود و تحكيم و تداوم نظام سلطه جهاني آغاز شد.در دهه هاي 1960 و 1970 اين موج به شدت گسترش يافت (4) و با حمايت كانون هاي ثروت، قدرت و تلاش بي وقفه مراكز علمي و موسسات فرهنگي به پديده اي جهاني تبديل شد.(5)پس از سال 1979م برابر با 1357ش، كه انقلاب اسلامي به پيروزي رسيد و نيروهاي سلطه گر در نظام جهاني به قابليت استراتژيك فرهنگ ديني مردم ايران پي بردند، كوشيدند تا با گستردن دامنه جنبش هاي معنوي نوپديد در ايران، با جنگ نرم، منافع از دست رفته خود را باز يابند. اما در پاسخ به چيستي جنبش هاي ديني و معنوي نوپديد، بايد توجه كرد، كه محققان پركار اذعان كرده اند كه حتي ارائه آمار قابل اعتمادي از جنبش هاي ديني نوپديد غيرممكن است؛(6) زيرا امروزه در جهان، هزار دين تازه و جنبش معنويت گراي نوظهور پديد آمده و روز به روز بر تعداد آنها نيز افزوده مي شود. و لذا اين سياليت در مصاديق عيني، دستيابي به تعريف قابل اعتماد علمي را دشوار مي كند؛ زيرا آشفتگي موجود كه بر صحنه اديان و معنويت هاي جديد حاكم است، نه تنها كار تعريف را دشوار ساخته است، بلكه نامگذاري آنها را نيز با پيچيدگي هايي مواجه كرده است. از اين رو، اينكه ما آنها را فرقه، جنبش يا جريان اجتماعي بدانيم محل بحث است و ديني يا معنوي و يا غير ديني و نامعنوي بودن آنها نيز از بحث و نظر دور نمانده است، چرا كه اصل نوپديد بودن آنها و تعيين حدود مفهومي جديد نيز مباحثاتي را در پي داشته كه هنوز به فرجام نرسيده است.با اين همه، تاكنون كوشش هايي براي تعريف جنبش هاي ديني نوپديد صورت گرفته(7) و اين جنبش ها، نمونه هاي جهاني، منطقه اي و حتي ملي دارند؛ يعني بعضي از آنها جنبش هاي جهاني اند، برخي در يك منطقه خاص و چند كشور فعاليت دارند و برخي فقط توانسته اند در يك كشور رشد كرده و پيش روند.اديان جديد، يا معنويت هاي نوظهور، از ديدگاه هاي مختلف و با رويكردهاي گوناگوني تعريف شده اند،(8) اما هيچ كدام از آن تعريف ها، بومي و مناسب با فضاي فرهنگي كشور ما نيست؛ پس با صرف نظر از ارائه دادن تعريفي دقيق براي روشن شدن موضوع و مناسب با هدف اين تحقيق مي توانيم بگوييم، كه جنبش هاي نوپديد معنوي عبارت اند از : "حركت هاي اجتماعي فرهنگي كه به امور ماورائي مي پردازد؛ به گونه اي كه آموزه هاي روشن ديني را با ابهام و ترديد مي آميزد و يا به صراحت در برابر آنها قرار مي گيرد ".امور ماورايي، طيف گسترده اي از باورها، گرايش ها و آيين ها را دربرمي گيرد، كه با اين تعريف، سازمان هاي جديدي كه به ترويج اديان كهن در كشور ما مي پردازند نيز جنبش نوپديد ديني به شمار مي آيند و لزومي ندارد كه حتما غير از اسلام باشند؛ يعني اشخاص سازمان ها و يا گروه هايي كه قرائتي از اسلام را ارائه مي دهند، كه نسبت به اصول روشن دين ترديد برانگيز و يا متعارض است، جنبش نوپديد معنوي يا ديني به شمار مي آيند.در نامگذاري آنها نيز نام معنوي را كه، اعم از ديني است بر مي گزينيم، بدين علت كه با تسالم بر تعريف تايلر از دين، هر دين بايد اعتقاداتي را به پيروانش پيشنهاد كند، در حالي كه جريان هاي معنوي صرفا به ماوراي ماده توجه نشان مي دهند؛ از اين رو، هر جنبش ديني، ناگزير، معنوي است؛ ولي هر جنبش معنوي لزوما ديني نيست. بنابراين ما آنها را جنبش هاي نوپديد معنوي مي ناميم.اما نوپديد بودن آنها در ابعاد جهاني از عصر روشنگري به بعد مد نظر است؛ ولي ورود آنها به كشور ما به طور عمده از دهه 1360 به بعد؛ يعني از دهه 1980م آغاز شده و در دهه هاي 1370 و 1380 شاهد افزايش فعاليت اين جنبش ها و پديد آمدن نمونه هاي داخلي آنها بوده ايم. و لذا غير از موارد انگشت شماري، مثل بهائيت كه بنابر تعريف مذكور در شمار جنبش هاي معنوي نوپديد قرار مي گيرند و از ديدگاه ساير محققان مطالعات اديان نيز جنبشي نوپديد محسوب مي شوند؛ ولي پديد آمدن آنها به پيش از انقلاب مربوط مي شود.ادامه دارد ...پي نوشت ها :1. جان. ام كالينز، استراتژي بزرگ، ص487.2. صلاح نصر، جنگ رواني، ص83 و 84.3. آنتوني گيدنز، جامعه شناسي، ص35.4. هميلتون، جامعه شناسي دين، ص368.5. گزارش تحليلي از پنجمين اجلاس پارلمان اديان، ص20.6. New Religious Movements Challenge and response.p157. Researching New Religious Movements. pp 1-2.8. ReIigious Movements Understanding New .منبع:پگاه حوزه - شماره 278/ن
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: راسخون]
[مشاهده در: www.rasekhoon.net]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 574]
-
گوناگون
پربازدیدترینها