واضح آرشیو وب فارسی:تبیان: کشمیر و روابط ایران و هند
بخش سیاسی- در طول تاریخ همواره دو تمدن باستانی و ریشه دار آسیا یعنی ایران و هند روابطی صمیمانه و دوستانه داشته اند.روابط سیاسی ایران و هند از زمان استقلال هند از بریتانی همواره مثبت بوده است.هندوستان از زمان نخست وزیر فقید جواهر لعل نهرو از پیشگامان جنبش عدم تعهد بوده است و ایران پس از انقلاب اسلامی برپایه استراتژی همکاری با کشورهای غیر متعهد، توسعه روابط جنوب-جنوب و راهبرد نگاه به شرق توسعه روابط ایران و هند را در دستور کار خود قرار داده بود.هند نیز با توجه به منافع مشترک منطقه ای بویژه در افغانستان و لزوم تهیه انرژی با قیمت مناسب روابط ویژه ای با ایران داشته است. اما روابط سیاسی ایران و هند در روزهای اخیر دچار تنش شده است .از نگاه مقامات هندی علت این تنش در روابط ایران و تحت تاثیر مساله ای قرار گرفته است که از جانب رهبر معظم انقلاب به آن پرداخته شده است.رهبر معظم انقلاب در پیامی به مناسبت حج خطاب به مسلمانان از امت اسلامی چنین نوشتند:امروز كمك به ملت فلسطین و محاصره شوندگان غزه، همدردی و همراهی با ملتهای افغانستان و پاكستان و عراق و كشمیر، مجاهدت و مقاومت در برابر تعدی آمریكا و رژیم صهیونیستی، پاسداری از اتحاد مسلمانان و مبارزه با دستهای آلوده و زبانهای مزدوری كه به این اتحاد ضربه میزنند و گستردن بیداری و احساس تعهد و مسئولیت در میان جوانان مسلمان در همهی اقطار اسلامی، وظایف بزرگی است كه متوجه خواص امت است.نکته اصلی دیگر اینجاست که هند بخوبی می داند موضع ایران در باره کشمیر با موضع پاکستان کاملا متفاوت است و ایران وارد مسائل تمامیت ارضی هند نمی شود.بلکه ایران نگران وضعیت کشمیر از منظر بشر دوستانه است.حال می خواهیم به بررسی مقوله کشمیر و چرایی ایجاد تنش میان پاکستان و هند بپردازیم.لازم است که بدانیم هندوستان پیش از استقلال یکپارچگی ارضی اش توسط انگلیسی ها از میان رفته بود و غیر از مناطقی که مستقیما زیر نظر کمپانی هند شرقی اداره می شد در آن سرزمین شاهان و حاکمان محلی بودند که تحت الحمایه دولت انگلیس بودند.پس از استقلال به هند به این سرزمینها نیز استقلال داده شد.در واقع بریتانیا به دو کشور اصلی هند و پاکستان و تعداد زیادی سرزمین با حاکمان سنتی استقلال داد.بسیاری از این سرزمینها با قرداد صلح و یا حمله نظامی به سرزمین اصلی هند پیوستند اما یک سرزمین به دلایلی دچار مشکل شد.کشمیر اگرچه اکثریتی مسلمان نشین بود اما حاکمی هندو به نام مهاراجه هری سینگ داشت.او در ابتدای امر خواستار دولتی مستقل در کشمیر بود.اما مردم خواستار پیوستن به پاکستان و یا دولتی مسلمان نشین شدند.نهایتا این حاکم طی توافق نامه ای کشمیر را به هند واگذار کرد و ریشه اختلاف میان هند و پاکستان پدید آمد.
در 27 اکتبر،60 سال پیش ارتش هند وارد کشمیر شد و با توسل به زور خیزش مردم کشمیر را بر علیه حاکم مستبد و زورگوی دگرا سرکوب کرد که این مقوله درگیری نظامی میان پاکستان و هند را در بر داشت و عاملی برای وارد شدن شورای امنیت سازمان ملل در این موضوع شد که در این راستا کمیسیونی ویژه شامل کمیسیون سازمان ملل در خصوص هند و پاکستان وارد عرصه شد. نتیجه اقدامات این کمیسیون دو قطعنامه بود که از سوی شورای امنیت به ترتیب در تاریخ 13 آگوست 1948 و 15 ژانویه 1949 به تصویب رسید و در آن از دولت های هند و پاکستان خواسته شده بود تحت نظارت سازمان ملل به یک همه پرسی آزاد و عادلانه دست زنند تا مردم کشمیر بتوانند برای پیوستن به هند یا پاکستان تصمیم بگیرند.در این راستا رهبران هند نیز تعهد کردند تا به کشمیری ها اجازه دهند در مورد سرنوشت خود تصمیم گیری نمایند. اما پس از سال ها دولت هند از عمل به تعهدات خود عدول کرد و از این اجرای این مقوله اجتناب نمود. مردم کشمیر اشغالی که از تلاش های انجام شده در راه حل و فصل مناقشه کشمیر از راه های صلح آمیز مایوس شده بودند، در سال 1989 با هدف بدست آوردن حق تعیین سرنوشت خود قیام بزرگی را آغاز کردند که تداوم این روند سبب شد که مقامات هند در ژانویه 2004 با پاکستان پشت میز مذاکره بنشینند. روند مذاکرات همچنین ادامه یافت تا اینکه در 26 نوامبر 2008 پس از حملات بمبئی، هند با ایراد اتهام به پاکستان از این مذاکرات کنار کشید و بر سلطه خود بر این منطقه ادامه داد. گزارش های مکرر سازمان های بین المللی حکایت از نقض گسترده حقوق بشر در منطقه کشمیر است که با فشارهای غرب کماکان علنی نشده و اقدامی در این زمینه صورت نگرفته استمردم کشمیر همچنان به مبارزات آزادی طلبانه خود ادامه می دهند و در این زمینه هند نیز به نیروها و پلیس خود این اختیار را داده است تا علیه کسانی که تظاهرات صلح آمیز استفاده می کنند از زور استفاده نمایند. این نیروها با کشتار مردم بی گناه، دستگیری جوانان, هتک حرمت و آزادی زنان و آتش زدن منازل مسکونی موارد جدیدی از نقض حقوق بشر را به ثبت رسانده اند. این نیروها بیش از نود و دو هزار تن از مردم کشمیر را به قتل رسانده، بیش از بیست و پنج هزار نفر زن را بیوه کرده بیش از صد هزار کودک را یتیم کرده و حدود ده هزار تن از زنان کشمیر را طی بیست سال گذشته مورد تجاوز و آزار قرار داده اند. از محل هزاران نفر از مردم بی گناه کشمیر که تحت بازداشت این نیرو ها بوده و مفقود شده اند اطلاعی در دسترس نیست, این درحالی است که صدها گور بی نام در سرزمینهای اشغالی یافت شده است که تصور می شود متعلق به آن دسته از کشمیری هایی است که نا پدید شده اند.
گزارش های مکرر سازمان های بین المللی حکایت از نقض گسترده حقوق بشر در این منطقه است که با فشارهای غرب کماکان علنی نشده و اقدامی در این زمینه صورت نگرفته است.همکاری های گسترده هند و آمریکا در زمینه فعالیت های هسته یی شاید به عنوان دلیلی برای سرپوش گذاشتن بر این موضوع باشد اما این مقوله از چشم تیزبین جامعه جهانی و ایرانیان که همواره خود را حامی حقوق مسلمانان جهان می دانند به دور نمی ماند. روابط ایران و هند نیز از گذشته در وضع مطلوبی بوده و دو کشور کمتر چالش را در روابط خود داشته اند. هند جزو چند کشوری است که داری سفارت کبری در ایران است و قدمت سفارت ایران در هند نیز بسیار زیاد می باشد. از سوی دیگر در حوزه همکاری های انرژی نیز دو کشور توافقات متعددی را به اجرا در آورده اند و بر روی خط لوله صلح نیز سرمایه گذاری و توافقات گسترده داشته اند. تمام این مسایل در کنار قرابت فرهنگی زمینه های گسترده همکاری را فراهم کرده است.اما اخیرا و پس از سفر اوباما به هند، کاردار ایران در دهلی نو فراخوانده شد و هند برخلاف همیشه به قطعنامه حقوق بشری علیه ایران در سازمان ملل رای منفی نداد. وزارت خارجه هند در اقدامی کم سابقه با احضار کاردار ایران در دهلی نو به موضعگیری مقام معظم رهبری درباره منطقه کشمیر اعتراض کرد. شهریورماه سال جاری، در واکنش به طرح قرآنسوزی در آمریکا، این منطقه شاهد درگیریهای خشونتآمیزی بوداین نکته سنجی رهبر معظم انقلاب به مذاق آقایان هندی خوش نیامده آن را دخالت در تمامیت ارضی و حاکمیت کشور خود دانسته اند. این درحالی است که هند از عمل به تعهدات خود در قبال مردم کشمیر در طول 60 سال گذشته اجتناب کرده و این مساله شرایطی را به وجود آورده که برخی صاحب نظران سیاسی آن را در سطح نقض جدی حقوق بشر قرار داده اند.شهریورماه سال جاری، در واکنش به طرح قرآنسوزی در آمریکا، این منطقه شاهد درگیریهای خشونتآمیزی بود. سخنگوی وزارت خارجه ایران در واکنش به موضوع خواستار خویشتنداری دولت هند شده و بر این نکته تاکید کرد که واکنش به اعتراضات مسلمانان کشمیر میتواند شائبه همراهی با توهین کنندگان را ایجاد کند. هند چون توجیهی برای این اقدامات خود نداشته و در برابر موضع گیری رهبر انقلاب توان پاسخ گویی نداشتند، در کنار احضار سفیر به قطعنامه انتقادی سازمان ملل متحد درباره وضع حقوق بشر در ایران رای ممتنع داد. این رای ممتنع در حالی داده شد که هندیها پیش از این به چنین قطعنامههایی رای منفی میدادند. نکته اصلی دیگر اینجاست که هند بخوبی می داند موضع ایران در باره کشمیر با موضع پاکستان کاملا متفاوت است و ایران وارد مسائل تمامیت ارضی هند نمی شود.بلکه ایران نگران وضعیت کشمیر از منظر بشر دوستانه است.
هند در سالهای گذشته یکی از شرکای تجاری ایران محسوب می شود و دو کشور به خصوص در زمینه انرژی تعاملات اقتصادی زیادی داشتهاند. در حال حاضرهند سالانه 11 میلیارد دلار نفت خام از ایران دریافت میکند. این همکاری ها همواره مورد مخالفت آمریکایی واقع شده و هند از قبال این موضوع تحت فشار بوده است. اقدامات آمریکا این شرایط را پدید آورده که هند با سیاست های آمریکا همراه شود و در این راستا بانک دولتی هند به شعب خود دستور داده تا کلیه معاملات با اشخاص ایرانی را متوقف کنند. و از سویی دیگر یکی از فروشندههای هندی بنزین به ایران تحت فشارهای آمریکا اعلام کرد که قرار خود را تمدید نخواهد کرد.تمام این مسایل از جانب هند از آن رو صورت می گیرد که این کشور خود را در دام و آغوش غرب می اندازد و خود را با سیاست های آمریکا هماهنگ می کند. این مقوله نباید از نظر کشور بزرگی چون هند دور بماند که غرب همواره به دنبال منافع خود هستند و در صورت لزوم کشورهای شرق را در زیر پا له می کنند. هند دوره گسترده استعمار انگلستان، به نمایندگی از غرب، را شاهد بوده و گوشت و پوست ملت هند تبعات تسلط غربی ها بر سرنوشتشان را لمس کرده اند لذا نباید مجددا از این سوراخ گزیده شوند.هند می تواند با حل معضل کشمیر روابط خود در منطقه را تقویت کند و گامی در جهت ایجاد اتحادیه آسیایی که همواره مورد بحث است بردارد. ایران به عنوان حامی مسلمانان جهان از مواضع اصولی خود عدول نمی کند و هند را نیز به عنوان یکی از شرکای تجاری خود می داند. هند نیز نباید تحت تاثیر غربی ها بر این روابط کهن خدشه ایجاد کند. هاتف پوررشیدیگروه جامعه و ارتباطات تبیانتنظیم:مسلم حقیقی
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: تبیان]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 524]