محبوبترینها
ساندویچ پانل: بهترین گزینه برای ساخت و ساز سریع
خرید بیمه، استعلام و مقایسه انواع بیمه درمان ✅?
پروازهای مشهد به دبی چه زمانی ارزان می‌شوند؟
تجربه غذاهای فرانسوی در قلب پاریس بهترین رستوران‌ها و کافه‌ها
دلایل زنگ زدن فلزات و روش های جلوگیری از آن
خرید بلیط چارتر هواپیمایی ماهان _ ماهان گشت
سیگنال در ترید چیست؟ بررسی انواع سیگنال در ترید
بهترین هدیه تولد برای متولدین زمستان: هدیه‌های کاربردی برای روزهای سرد
در خرید پارچه برزنتی به چه نکاتی باید توجه کنیم؟
سه برند برتر کلید و پریز خارجی، لگراند، ویکو و اشنایدر
مراحل قانونی انحصار وراثت در یک نگاه: از کجا شروع کنیم؟
صفحه اول
آرشیو مطالب
ورود/عضویت
هواشناسی
قیمت طلا سکه و ارز
قیمت خودرو
مطالب در سایت شما
تبادل لینک
ارتباط با ما
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
آمار وبسایت
تعداد کل بازدیدها :
1825817019
نگاهي به زندگينامه و شخصيت علمي آيتالله شيخ سيد هاشم قزويني
واضح آرشیو وب فارسی:همشهری: نگاهي به زندگينامه و شخصيت علمي آيتالله شيخ سيد هاشم قزويني
دين- جواد صبوحي:
مرحوم آيتالله حاج شيخ هاشم قزويني(1339-1270) از بزرگان علما و مدرسين حوزه علميه مشهد بود.
او پس از آن كه مقدمات و قسمتي از سطح را در قزوين (زادگاهش) و تهران فرا گرفت، عازم نجف شد. او از محضر آيتالله حاج ميرزا آقازاده و آيتالله ميرزا مهدي غروي اصفهاني خوشه‌چيني كرد و به‌نوبه خود شاگردان بسياري را تربيت كرد. از شاگردان وي ميتوان رهبر معظم انقلاب؛ آيتالله خامنه‌اي، آيتالله سيستاني، آيتالله ميرزا جواد آقا تهراني، آيتالله واعظ طبسي، آيتالله حاج ميرزا مهدي نوقاني و آيتالله مرواريد را نام برد.
آيتالله حاج شيخ هاشم قزويني رسائل، مكاسب، كفايه و خارج اصول را بسيار مسلط تدريس مي‌كرد. وي در طول حياتش، در جريان‌هاي مهم سياسي و اجتماعي زمان خود شركت فعال داشت، از جمله در واقعه گوهرشاد در شمار مجتهديني بود كه پيش از اين واقعه، به رضاخان تلگراف زد و عمل وي را در زمينه كشف حجاب نكوهيد.
به همين دليل، آيتالله قزويني به همراه برخي ديگر از علما به تهران اعزام شد و تا شهريور 1320 اجازه بازگشت به مشهد را پيدا نكرد. وي پس از سقوط رضاخان به مشهد بازگشت و تدريس را ادامه داد. از اين رو، قرار است فردا، 19 ارديبهشت‌‌ماه همايشي در بزرگداشت جايگاه و نقش مرحوم آيتالله شيخ هاشم قزويني در ارتقاي حوزه علميه مشهد، در تالار قدس كتابخانه مركزي آستان قدس رضوي برگزار شود.مطلب حاضر، نگاه برخي از دانشمندان و پژوهشگران به شخصيت علمي و اخلاقي وي است كه مي‌خوانيد.
آن شب، هلال سقف كهنه يكي از چند خانه كاه گلي قلعه هاشم خان؛ آبادي كوچك آن سوي بوئين‌زهرا زير نور كم فروغ فانوسي نقره‌اي برق چشمان نوزاد تازه از راه رسيده‌اي را به تماشا مي‌نشست كه كمتر كسي مي‌دانست ديري چند پرتو دانشش تلالو خورشيد فردا را شرمنده خواهد كرد. كودكي كه حاج مهدي مدرس، هاشم ناميدش و از همان اوان طفوليت دستان كوچكش را در دستان ملاموسي سپرد و سفارش كرد تا او را عم جزء و كتب ديني بياموزد.
روزهاي نوجواني هاشم در آمد و رفت توأمانش به مكتب‌خانه به آموختن مقدمات و ادبيات گذشت و اندكي بعد كفش‌هاي همت و اراده‌اش را پشت در مدرسه حاج ملا علي طارمي و آخوند ملاعلي اكبر جفت كرد تا فقه و اصول فرا‌بگيرد. آخرين روزهاي حضور طلبه جوان در قزوين پر خاطره در كلاس فلسفه اشراق و مشاء مرحوم سيد موسي زرآبادي گذشت. از آن پس بود كه اصفهان 6 سال تمام ميزبانش شد تا مدارج عاليه استنباط را نزد دو استوانه فقه شيعه ؛ مرحوم كلباسي و فشاركي تكميل كند.
چندي بعد تلخي غربت و جلاي وطن را با حلاوت و عطش سيري‌ناپذير آموختن علم در هم آميخت و روانه نجف شد تا محضر درس بزرگاني چون مرحوم آيتالله ناييني، عراقي و اصفهاني را نيز درك كند. و اينك شيخ هاشم گرد سفر از تن نسترده راهي وطن و اين بار مشهد مي‌شود تا با بهره جستن از محضر بزرگان ديگري همچون آيتالله حاج آقا حسين قمي، و آيتالله ميرزا محمد آقازاده خراساني و آيتالله ميرزا مهدي اصفهاني در فقه و اصول كسب معارف و كمال كند و در همين ميان اجازه اجتهاد بگيرد.
ايشان كه از بزرگان و مدرسان قرن چهاردهم هجري حوزه علميه مشهد بود در مدت زماني اندك توانست با پرورش شاگرداني نامدار، تأثيري انكارناپذير بر فضاي علمي و معنوي حوزه علميه مشهد بگذارد.
رسائل، مكاسب، كفايه و خارج اصول را در مدرسه فاضل خان و مدرسه نواب تدريس مي‌كرد و به تعبير رهبر معظم انقلاب، حلقات درس او از لحاظ كم و كيف بي‌نظير بود. آيتالله خامنه‌اي، آيتالله حاج ميرزا مهدي نوقاني، آيتالله ميرزا جواد آقا تهراني، آيتالله مرواريد، آيتالله سيستاني، آيتالله واعظ طبسي، آيتالله وحيد خراساني و... از شاگردان مكتب مرحوم قزويني به شمار مي‌روند.
مدرس قزوينى از بيان روان برخوردار بود. به نوشته استاد محمد رضا حكيمى: « در بيان مطالب علمى و عميق، با روانى و سلاست، نمونه بود. گويى كلمات و جملات مانند جويبارى نرم و تند از دهان او سيلان مى‌يافت. نمونه برجسته يك عالم دينى و يك روحانى اسلامى واقعى بود؛ مردى خردمند، وارسته، متواضع، هوشيار، متعهد، شجاع، روشن بين و بيزار از عوام فريبى و انحطاط پراكنى و ارتجاع گرايى.»
آيتالله سيد محمد خامنه‌اي نيز شجاعت مثال زدني استاد را اين گونه شرح مي‌دهد: «آن روزها خواندن روزنامه جرم بود. كسي كه روزنامه ميخواند مثل اين بود كه تاري، تنبوري و... به دست گرفته باشد. ما گاهي مجله و روزنامه‌اي مي‌خريديم، آن را مچاله كرده و به خانه مي‌برديم كه كسي متوجه نشود، چون بايد مي‌گفتيم كه سبزي خريديم و سبزي داخلش بوده است؛ اما ايشان ترسي از اين مسئله نداشت روزنامه ميخواند و با علوم روز در حد همان روزنامه آشنا شده بود و معلوماتي داشت كه گاه آنها را بروز مي‌داد.
خصيصه ديگر فضل ايشان است ؛ مرحوم آيتالله هاشم قزويني آدم فاضلي بود. آدم درس خوانده‌اي بود و به درس و طلبه پروري علاقه داشت. يكي ديگر از جنبه‌هاي ايشان اين بود كه استاد خوبي بود. معلمي يك فن و يك هنر است. چه بسيار كساني كه فاضل‌اند؛ اما نمي‌توانند تدريس كنند. نمي‌دانند بايد از كجا آغاز و به كجا ختم كنند، وقتي كه وارد درس مي‌شوند مثل كسي هستند كه درون آب افتاده و دائما دست و پا مي‌زند. يك شناگر مي‌داند كه بايد از كجا آغاز كند، چه حركاتي را انجام دهد بنابراين حركت اضافه انجام نمي‌دهد ايشان نيز مصداق همين مسئله بود.»
توصيه‌هاى اخلاقى استاد درعين تدريس نقطه اشتراكي است كه بسياري از شاگردانش بر آن صحه مي‌گذارند.
آيتالله صالحى مازندرانى اين خصيصه استاد را اينگونه روايت مي‌كند: «شيخ هاشم از اخلاق بسيار عالى برخوردار بود، بهطورى كه ما را تحت‌تأثير قرار مى‌داد. ايشان هميشه ما را به اخلاق خوب و پسنديده سفارش مى‌كرد. وقتى كه در سر درس، مسائل اخلاقى عنوان مى‌كردند همه شروع به گريه مى‌كردند و واقعا طوفان به پا مى‌كرد، به‌گونه‌اى كه گاهى درس تعطيل مى شد.»
آيتالله شيخ هاشم قزويني در طول حيات خود، در جريان‌هاي مهم سياسي خراسان شركت فعال داشت. ايشان از نقش آفرينان واقعه گوهرشاد بود و در شمار مجتهديني قرار داشت كه پيش از واقعه در منزل مرحوم آيتالله سيد يونس اردبيلي، طي تصميم شجاعانه‌اي به رضاخان تلگراف زد و عمل وي را در زمينه كشف حجاب نكوهيد.
به همين دليل صبح روز يكشنبه 12 ربيع الثاني 1314 ه.ش همراه امضا‌كنندگان ديگر، يعني آيات و حجج اسلام؛ سيد يونس اردبيلي، سيد هاشم نجف آبادي، سيد علي اكبر خويي پدر سيد ابوالقاسم خويي، حاج‌ميرزا حبيب ملكي، سيد علي سيستاني، شيخ آقا بزرگ شاهرودي، شيخ علي اكبر آشتياني و سيدعبدالله شيرازي بازداشت و پس از 8 روز، شب هنگام به تهران اعزام شدند. آيتالله قزويني تا شهريور 1320 اجازه بازگشت به مشهد را نداشت و بعد از سقوط رضاخان با توصيه آيتالله ميرزا مهدي اصفهاني و در خواست عده‌اي از فضلا، مجددا به مشهد آمد و به تدريس پرداخت.
مرحوم استاد كاظم مدير شانه چي در ذكر مناقب ايشان اينگونه مي‌گفت:...در حركات و مجالست‌هاي رسمي با افراد در عين حالي كه نسبت به طلاب خيلي خودماني و رئوف بودند و مثل يك پدر رفتار مي‌كردند اما در عين حال بسيار با وقار بودند. گاهي من و مرحوم زاهدي كه خيلي به استاد علاقه داشتيم، به منزل ايشان مي‌رفتيم. يك روز كه به منزل ايشان مي‌رفتيم ديديم آقا شيخ بزرگ تهراني صاحب «الذريعه» از منزل ايشان بيرون مي‌آيند. مرحوم حاج شيخ هاشم كه خود مجتهد مسلم بود كفش آقا بزرگ تهراني را جفت كرد و با لبه قبا يا عمامه اش گرد و غبار آن را پاك كرد؛ يعني با آن مقام علمي اين بزرگوار كه خود پيري وارسته بود در مقابل عالم ديگري كه سالخورده‌تر از ايشان بود چنين خضوع كرد و ما خودمان ديديم كه كفش آقا شيخ بزرگ را با لباسش گردگيري كرد و اين نهايت بزرگواري حاج شيخ هاشم را مي‌رساند.»
دكتر مهدي محقق رئيس انجمن آثار و مفاخر فرهنگي در وصف او چنين مي‌گويد: «با چند جلسه حضور در درس حاج شيخ هاشم قزويني و جسته و گريخته كه او را در برخي از مجامع و مجالس مي‌ديدم يا وصف او را از شاگردانش مي‌شنيدم مي‌توانم صفات و سجاياي او را در چند جمله خلاصه كنم ؛ رواني بيان و موشكافي و دقت علمي و قرار دادن سخن بر مقتضاي حال مجلس درس و استعداد طلاب، نظم و ترتيب و رعايت دقت و نظم منطقي دادن به قسمت‌هاي مختلف درس و موشكافي در مباحث علمي، ادب و احترام نسبت به طلاب و دلگرم ساختن آنان نسبت به آينده شان و محبت پدرانه درباره آنان، توجه تام و كامل به سرو وضع خود و رعايت نظافت و نزاكت و آداب نشستن و برخاستن و حسن سلوك با عالم و عامي، مطالعه دقيق درس پيش از تدريس و پربار ساختن درس و بر سر ذوق آوردن طلاب.»
آيتالله دهشت نيز در وصف ايشان مي‌گويد: «حسن بيان بي‌نظير ايشان نيز يكي ديگر از خصوصيات ايشان است.
باوجود اينكه ايشان اصالتا قزويني بود اما بيان شيوا، روان و جذاب فارسي او در بين استادان ديگر معروف بود. تواضع و فروتني ايشان نكته برجسته ديگر زندگي آيتالله هاشم قزويني است. ابتداي آشنايي ايشان با مرحوم آقا ميرزا مهدي اصفهاني ، مرحوم اصفهاني به‌صورت ناشناس در كلاس درس مرحوم شيخ هاشم نشسته بودند و به‌اصطلاح طلبه‌ها اشكال مي‌كردند.مرحوم حاج شيخ هاشم پس از رد و بدل شدن اشكال از صندلي پايين مي‌آيد و مي‌گويد شايسته است تا شما استاد باشيد و من شاگرد و مرحوم ميرزا را به بالاي منبر مي‌فرستد و خود پاي منبر او مي‌نشيند.»
مرحوم شيخ هاشم عاشق درس بود و تا روز آخر يا ما قبل آخر زندگى‌اش درس مى‌گفت. استاد محمد رضا حكيمى در اين مورد مى‌نويسد:«...اين مربى گرانقدر، صبح‌هاى زود ـ آن هم در زمستان‌هاى سرد مشهد ـ پياده به راه مى‌افتاد و براى تدريس حاضر مى‌شد، در مدرسه نواب، روى فرش‌هاى حصيرى مندرس، بدون وسيله گرمكن و در عين حال با چه علاقه و نشاطى درس مى‌گفت و اداى تكليف مى كرد و به پرورش طلاب همت مى‌گماشت. طلاب نيز با شوقى وافر در آن درس ها حاضر مى‌شدند؛ خارج اصول، سطح كفايه، مكاسب، رسائل... قامت رسا و هيكل درشت و چهره پر هيبت و نگاه بسيار نافذش مانع از آن نبود كه انسان با او احساس پيوستگى كند و قلب خود را از محبت سرشار بيند.
تصور مى‌كنم ما طلبه‌ها را خيلى دوست مى داشت، چون ما طلبه‌ها نيز او را خيلى دوست مى‌داشتيم. به جز لحظاتى كه درس مى‌گفت، سكوت عميق، وقار سنگين و قيافه پر معنى و با تأملش انسان را خودبه‌خود به تأمل وا‌مى‌داشت و به عمق ها مى‌برد.» سرانجام مدرس والامقام حوزه علميه مشهد، آن عالم مزكّى و مربى، پس از 69 سال عمر با بركت، 40 سال تدريس و تربيت شاگردان برجسته و وارسته در تاريخ 22 مهر ماه 1339 ه.ش همزمان با بيستم ربيع الآخر 1381 ه. ق درگذشت و در مدخل ورودى حرم مطهر رضوى، از طرف ضلع شمالى صحن آزادى (صحن نو) كفشدارى شماره 7، به خاك سپرده شد.
به قول دكتر مهدي محقق اكنون آن استاد بزرگوار مفضال سال‌هاست كه روي در نقاب خاك كشيده ولي سيماي نجيب و آرام و تلاطم امواج علمي در وجود ذي وجود او خاطره شيريني در ذهن شاگردانش باقي گذاشته تا همه شاگردانش ياد او را گرامي دارند و از خداوند بخواهند كه شآبيب رحمت و مغفرت خود را بر آن استاد علامه فروريزاند و او را در بهشت‌هاي برين خود جاي دهد.
تاريخ درج: 17 ارديبهشت 1387 ساعت 10:28 تاريخ تاييد: 17 ارديبهشت 1387 ساعت 13:11 تاريخ به روز رساني: 17 ارديبهشت 1387 ساعت 13:11
چهارشنبه 25 ارديبهشت 1387
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: همشهری]
[مشاهده در: www.hamshahrionline.ir]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 337]
-
گوناگون
پربازدیدترینها