تبلیغات
تبلیغات متنی
محبوبترینها
قیمت انواع دستگاه تصفیه آب خانگی در ایران
نمایش جنگ دینامیت شو در تهران [از بیوگرافی میلاد صالح پور تا خرید بلیط]
9 روش جرم گیری ماشین لباسشویی سامسونگ برای از بین بردن بوی بد
ساندویچ پانل: بهترین گزینه برای ساخت و ساز سریع
خرید بیمه، استعلام و مقایسه انواع بیمه درمان ✅?
پروازهای مشهد به دبی چه زمانی ارزان می‌شوند؟
تجربه غذاهای فرانسوی در قلب پاریس بهترین رستوران‌ها و کافه‌ها
دلایل زنگ زدن فلزات و روش های جلوگیری از آن
خرید بلیط چارتر هواپیمایی ماهان _ ماهان گشت
سیگنال در ترید چیست؟ بررسی انواع سیگنال در ترید
بهترین هدیه تولد برای متولدین زمستان: هدیه‌های کاربردی برای روزهای سرد
صفحه اول
آرشیو مطالب
ورود/عضویت
هواشناسی
قیمت طلا سکه و ارز
قیمت خودرو
مطالب در سایت شما
تبادل لینک
ارتباط با ما
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
آمار وبسایت
تعداد کل بازدیدها :
1833356860
پزشک و درمان از منظر اسلام (2)
واضح آرشیو وب فارسی:راسخون:
پزشک و درمان از منظر اسلام (2) نويسنده:علامه سید جعفر مرتضی عاملی تقوای چشمی پزشکشاید اکثر مردمی که مبتلا میباشند به نگاه کردن به افرادی که در مواقع عادی نظر کردن به آنان حرام است, پزشکان باشند و بدیهی است همانا امر و دستوری که می‌فرماید چشم‌ها را از آنچه حرام است بپوشانند واجب الامتثال باقی می‌ماند.مگر اینکه ضرورتی پیش آید. پس هنگام ضرورت نگاه کردن جایز است البته فقط به مقداری که ضرورت اقتضا می‌کند.بنابراین اگر پزشک بتواند مریض را با توصیف مرض معالجه کند دراین صورت, واجب است به همین مقدار اکتفا کند و نگاه کردن جایز نیست. هرگاه طبیب بتواند برای معالجه کردن به طور مختصری نگاه کند, جایز نیست برای طبیب از این بیشتر تجاوز کند. بلکه هرگاه برای دکتر ممکن باشد مریض را معالجه کند به واسطه نگاه کردن در آینه, جایز نیست که بدون نگاه کردن به آینه مستقیماً نگاه کند.و هر گاه پزشک بتواند به وسیله نگاه کردن معالجه کند, جایز نیست مریضی را لمس کند و اگر با اندکی لمس بتواند آن را افزایش دهد.البته این مسأله در موردی است که لمس باواسطه ممکن نباشد.و از اینجا می‌یابیم که حضرت علی (علیه‌السلام) اولین چیزی را که به آن امر فرمودند تقوای الهی بود و بعد از آن, خالص کار کردن و زحمت کشیدن, پس از حضرت علی (علیه السلام) نقل شده که فرمودند:«کسی که طبابت می‌کند باید تقوای الهی داشته باشد و خالص کار کندو زحمت کشیده تلاش نماید.» و در آخر می‌گوییم در نصایح علی بن عباس آمده است: «پزشک از روی ریبه به زن‌ها نگاه نکند, چه نگاه کردن به زن سیده باشد (آزاد) یا خادمه (وکنیز). و به منازل زن‌ها داخل نشود مگر برای مداوا کردن و نیز گفته, بر طبیب لازم است که رحیم باشد و از نگاه آلوده بپرهیزد.»۱۹روزه بیماردر مراجعه بیمار به پزشک, برخی از آنان با اینکه نیازی نیست به مریض می‌گویند روزه نگیر یا می‌گویند نمازت را نشسته بخوان با آنکه بر ایستادن قدرت دارد. بنابراین ما در اینجا به این مطلب اشاره می‌کنیم که پزشک مسؤولیتی در مقابل خدای تعالی دارد و به خاطر این مسؤولیت در مقابل خدا بر پزشک لازم است, در این مورد فکر و تحقیق کند قبل از اینکه اقدام بر این کارها نماید. پس برای پزشک تجویز افطار یا نماز نشسته خواندن مریض مثلاً به خاطر سبب‌های بی ارزش درست نیست, مگر موقعی که احتمال قوی داده شود این کار ضرورت دارد چرا که بیمار با استناد به گفته پزشک اهل خبره می‌تواند روزه نگیرد یا نماز نشسته بخواند. از این رو باید در تشخیص مرض و دستوری که می‌دهد کمال دقت را بنماید.از خدا بترسد, زبانش را نگه دارد, راه و طریقش نیکوباشدو از هر بدی و عیب و نقص و زشتی دوری کند و به زنان نگاه نکند.»۲۰دارو و درماندرمان بیماری وقتی به جاست که نیاز به آن احساس شود اما در غیر آن, به صرف احتمال مناسب نیست. چنانچه از امام صادق (علیه‌السلام) نقل شده که فرمود: «کسی که سالم بودنش بر مریض بودنش نمود داشته باشد و خود را معالجه کند در اثر آن بمیرد, من در برابر خداوند از او بیزار هستم.»۲۱و روایات دیگری تأکید می‌کند بر این که خوردن دوا درست نیست,آنجایی که احتمال داده میشود در بدن دردی باشد یا بدن اصلا احتیاج به دوا نداشته باشد.۲۲همچنین روایاتی که نهی می‌کنند انسان را از خوابیدن به هنگام کاری در حالی که قدرت برایستادن داشته باشد . ۲۳روایتی که می‌گوید: «با درد خود مادامی که با تو می‌سازد, بساز.»۲۴و روایتی که می‌گوید: «هیچ دوایی نیست مگر اینکه دردی را تهییج می‌کند.»۲۵و از امام کاظم نقل شده است که فرمودند: «زمانی که بیماری خود به خود از شما دفع میشود به سراغ پزشک نروید, چرا که این مسأله مثل بنای کوچک و کمی است که به کثیر منجرمی‌شود.»۲۶آن روایتی که می‌گوید: «انسان مسلمان مداوا نمی‌کند مگر اینکه مرضش بر صحتش غلبه کند.» ۲۷وآن روایتی که می‌گوید: «خوردن دوا برای جسم مثل صابون برای لباس است که لباس را پاک و پاکیزه می‌کند اما سبب کهنگی آن میشود.»۲۸اما استفاده از دارو, بدون بیماری شایسته نیست و عوارض جانبی خطرناکی به دنبال دارد.از امام صادق (علیه‌السلام) روایت شده: «سه چیز است که کراهت را به دنبال دارد, حمله کردن به باطل در جنگ در غیر فرصت, اگر چه پیروزی را به دنبال داشته باشد و خوردن دوا بدون اینکه مریض باشد اگر چه سالم بماند از دوا.» ۲۹چنانچه از امام صادق (علیه‌السلام) روایت شده که فرمودند: «برای مرد دور اندیش شایسته نیست اینکه زهر بیاشامد برای آزمایش, هر چند جان سالم به در برد, و راز کسی را آشکار کند هر چند در میان نزدیکان خود.»۳۰اسراف دارواز جهت دیگر, بر طبیب لازم است که به جا دارو بدهد چون گاهی دوا دادن اسراف شمرده میشود.۳۱چنانچه در بعضی از روایات وارد شده است هر چند دوا زیاد باشد یا قیمت دارو کم باشد پس صحت و سلامتی انسان بالاتر از این‌هاست, اما اگر برای تجویز دارو موردی نباشد پس بر طبیب لازم است که از نوشتن دارو خودداری کند, زیرا گرچه دارو, بدن را آرام و درد را تسکین می‌دهد ولی چنین مواردی از مصادیق اسراف محسوب میشود و حال اینکه در برخی روایات آمده است: «در آنچه بدن به دارو نیاز دارد مصرف آن اسراف نیست بلکه اسراف دراتلاف حال یا ضرر رساندن به بدن است.» ۳۲و این واضح است ومحتاج بیان بیش از این نیست.اشتهای بیمار به غذادر فقه الرضا و غیر آن حدیثی را آورده‌اند که امام می‌فرماید: «هرگاه اشتها به طعام داشتی از آن طعام بخور, شاید در همان طعام شفا باشد.»۳۳شاید منظور حدیث این باشد که جسم نیازمندی‌های خود را احساس می‌کند و به کمبود موجود پی می‌برد به عبارت دیگر: عوامل تندرستی بر عوامل بیماری سیطره پیدا می‌نماید, در این صورت باید نیازش را پاسخ گفت: ممکن است به همین مطلب روایات معصومین (علیهم‌السلام) دلالت کند:«هنگامی که گرسنه شدی, بخور و زمانی که تشنه شدی, آب بنوش و زمانی که به تو بول رو آورد, یعنی احتیاج به قضای حاجت داشتی, پس بول کن و آمیزش مکن مگر از روی نیاز و هرگاه خوابت گرفت, بخواب.»۳۴بنابراین اگر مریض اشتها به طعام نداشت, او را مجبور به خوردن طعام بکنی, زیاد برای او فایده‌ای ندارد, اگر نگوییم چه بسا منجر می شود به چیزهایی که مورد پسند جسم و نفس نیست و به خاطر همین در بعضی از روایات می‌بینیم که امام می‌فرماید:«مریض‌هایتان را مجبور نکنید به طعام خوردن, چون که خداوند آنان را طعام و آب می‌دهد.»۳۵شاید مراد حضرت از این که خدا به آنان طعام می‌دهد و آنان را سیراب می‌کند, این باشد که خداوند به آنان لطف می‌کند و جسم‌هایشان راطوری می‌گرداند که نیاز آنان به طعام و نوشیدنی کم باشد و استطاعت نداشته باشد جسم آنان که چگونه باشد به خاطر مرض‌هایی که به او روی آورده و این از خدا بعید نیست.بیمار را مجبور به راه رفتن نکنیدشاید روایت امام صادق (علیه‌السلام) که فرمودند: «راه رفتن برای مریض ضعف می‌آورد.»۳۶به خاطر این باشد که نیروی موجود را باید بدن در غلبه بر بیماری به کار برد و با راه رفتن در مورد دیگر به کار رفته و بیمار نمی‌تواند بر مرض غلبه کند.حمل کردن دوا در مسافرتاز روایت‌های وارده در باره «طب عمومی» چنین به دست می‌آید که اسلام دگرگونی‌هایی را که برای بشر پیش می‌آید و از آن جمله مسافرت است در نظر دارد و چون سفر همراه با عوارض می‌باشد یعنی هواهای مختلف, وسایل نقلیه بر انسان اثر می‌گذارند, در نتیجه ممکن است دچار نابسامانی‌هایی شود که به دارو نیاز باشد از این رو دستور داده, که در سفر هم دارو‌های مورد نیاز را به همراه داشته باشید.علاوه بر اینکه در برخی از شهر‌ها مرضی شیوع پیدا می‌کند که در شهر دیگر نیست و نیاز به درمان دارد.به خاطر همین موضوع می‌بینیم که لقمان حکیم به فرزندش نصیحت می‌کند – وقتی می‌خواهد به سفر برود – می‌گوید: «در سفر به همراه خود دواهایی بردار تا اینکه به وسیله آن ادویه, هم خودت و هم کسانی که با تو هستند نفع ببرند.»۳۷عوارض جانبی داروبا توجه به مطالب گفته شده به جاست که به این مطلب اشاره کنیم: پزشکی که به درمان بیمار می‌پردازد باید داروها را مورد نظر داشته باشد و اگر می‌بیند داروئی مرض را بهبود می‌بخشد اما عوارض جانبی فراوانی دارد که نه عرف و نه شرع آن را روا نمی‌دانند نباید تجویز کند و همین‌طور خود بیمار هم نباید چنین داروئی را مصرف کند و به این مطلب اشاره دارد. حدیثی از دعائم از جعفر بن محمد نقل شده که: «حضرت اجازه داد در مورد شخص ضعیف ترسویی به اینکه دارویی را مصرف کند که در آن خوف از هلاکت نیست.»۳۸و از یونس بن یعقوب نقل شده که می‌گوید: از امام صادق (علیه‌السلام) سؤال کردم از مردی که دوا را می‌نوشد, شاید کشته شود و شاید هم زنده و سالم بماند و آنچه این دوا برای سلامت انسان دارد بیشتر است.حضرت فرمود: «خداوند داوا را نازل کرد و شفا را نیزنازل کرد و خدا خلق نکرده دردی را مگر اینکه دوایش را نیز آفریده است پس بنوش و نام خدا را ببر.» ۳۹و از یونس بن یعقوب نقل شده که می‌گوید: «به امام صادق (علیه‌السلام) گفتم مردی دوا می‌نوشد و رگ را قطع می‌کند و چه بسا به واسطه قطع رگ خوب شود و چه بسا کشته شود. حضرت فرمودند: «قطع کند و بنوشد.» ۴۰و در این معنا روایات دیگری نیز وجود دارد.۴۱پي نوشت : ۱۹ـ تاریخ طب درایران: ج ۲,ص ۴۷۵ به نقل از کامل الصناعه الطبیه الملکی.۲۰ـ تاریخ طب در ایران:ج ۲, ص ۴۵۷ به نقل از کامل الصناعه الطبیه الملکی.۲۱ـ خصال: ج ۱, ص ۲۶ – فصول المهمه: ص ۴۰۴ – سفینه البحار: ج ۲, ص ۷۸ – وسائل الشیعه: ج ۲, ص ۶۲۹ – طب الائمه: ص ۶۱ – بحارالانوار: ج ۸۱, ص ۲۰۷ و ج ۶۲, ص ۶۴ و ۶۵ به نقل از خصال وعلل الشرایع.۲۲ـ کافی: ج ۶, ص ۳۸۲ – محاسن,برقی: ص ۵۷۱.۲۳ـ بحارالانوار: ۸۱, ص ۲۰۴ – مستدرک الوسایل: ج ۱, ص ۸۲ به نقل از نهج البلاغه.۲۴ـ نهج البلاغه: حکمت شماره ۲۶ – وسائل الشیعه: ج ۱, ص ۶۲۹ و ۶۳۰ به نقل از نهج البلاغه – بحارالانوار: ج ۶۲, ص ۶۸ و ج ۸۱, ص ۲۰۴ – فصول المهمه: ص ۴۰۴ – سفینه البحار:ج ۲, ص ۷۸.۲۵ـ روضه الکافی: ص ۲۷۳ – بحارالانوار: ج ۶۲ – وسائل الشیعه: ج ۲, ص ۶۲۹. سفینه البحار: ج ۲, ص ۷۸ – مقدمه طب ائمه در خراسان, ص ۴.۲۶ـ بحارالانوار: ج ۸۱, ص ۲۰۷ و در حاشیه بحار از علل الشرایع: ج ۲, ص ۱۵۰ و ۱۵۱.۲۷ـ طب امام صادق: ص ۷۵ به نقل از فصول المهمه و مستدرک الوسایل: ج ۱, ص ۸۲ – وسایل الشیعه: ج ۱۷, ص ۱۷ و در حاشیه وسائل: ج ۲, ص ۱۵۳. و صفحه‌های بعد. بحارالانوار: ج ۶۲, ص ۷۰ و ج ۸۱ , ص ۲۳ به نقل از خصال, ص ۱۶۱ – تحف العقول: ص ۷۳ حدیث ۴۰۰.۲۸ـ ابن ابی الحدید: شرح نهج البلاغه: ج ۲۰, ص ۳۰۰ – قصارالجمل: ج ۱, ص ۲۰۹ به نقل از شرح نهج البلاغه.۲۹ـ تحف العقول: ص ۲۳۷ – بحارالانوار: ج ۷۸, ص ۲۳۴ به نقل از تحف العقول.۳۰ـ تحف العقول: ص ۲۳۷ و ۲۳۸. بحارالانوار: ج ۷۸, ص ۲۳۵ به نقل ازتحف العقول, غرر الحکم, ج ۱, ص ۳۶۵.۳۱ـ روضه الکافی: ص ۳۴۵ – وسائل الشیعه: ج ۱۱, ص ۴۰۱ و ج ۲, ص ۶۲۹ –بحارالانوار: ج ۸۲, ص ۵۳ – قصارالجمل: ج ۲, ص ۶۳.۳۲ـ برقی, محاسن: ص ۳۱۲ – طب امام صادق: ص ۷۷ به نقل از فصول المهمه و بحارالانوار: ج ۷۵, ص ۳۰۳ و ۳۰۴ و ج ۷۶, ص ۷۵ و ۸۱ و ۸۲ - مکارم الاخلاق: ص ۵۷ – تهذیب:ج ۱, ص ۳۷۶ – کافی: ج ۶, ص ۴۹۹ – وسائل الشیعه: ج ۱, ص ۳۹۷ و ۳۹۸.۳۳ـ مستدرک الوسایل: ج ۱,ص ۹۶ – بحارالانوار: ج ۶۲, ص ۲۶۱ به نقل از فقه الرضا. کنزالعمال: ج ۱۰, ص ۷ و ۴۶۳۴ـ مستدرک الوسائل: ج ۳, ص ۱۲۸.۳۵ـ بحارالانوار: ج ۶۲, ص ۱۴۲.۳۶ـ وسائل الشیعه: ج ۲, ص ۶۳۲ – روضه الکافی: ص ۲۹۱ – بحارالانوار: ج ۶۲, ص ۲۶۶۳۷. برقی, محاسن: ص ۳۶۰ – بحارالانوار:ج ۷۶, ص ۲۷۰ و ۲۷۳ و ۲۷۵ به نقل از محاسن و دعوات الرواندی – مکارم الاخلاق:ص ۲۵۴ – وسائل الشیعه: ج ۸, ص ۳۱۱ – کافی: ج ۸, ص ۳۰۳ – من لا یحضره الفقیه: ج ۲, ص ۱۸۵.۳۸ـ بحارالانوار: ج ۶۲, ص ۷۴ .۳۹ـ وسائل الشیعه: ج ۱۷, ص ۱۷۸ و ۱۷۹ – طب الائمه: ص ۶۳ .۴۰ـ التراتیب الاداریه: ص ۱۷۷ و ۱۷۸.۴۱ـ وسائل الشیعه: ج ۱۷, ص ۱۷۸.منبع:کتاب «طب پزشکی در اسلام»/س
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: راسخون]
[مشاهده در: www.rasekhoon.net]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 524]
-
گوناگون
پربازدیدترینها