واضح آرشیو وب فارسی:راسخون:
قولنج شکستن ، قدغن ! تقريباً همه آدمها در طول زندگي خود کشيدگي عضلاني را تجربه ميکنند. اسپاسمهاي عضلاني ميتوانند به علت کمآبي پس از ورزشهاي سنگين،استفاده زياد و طولاني از عضلات، آسيبهاي فيزيکي و همچنين کمبود بعضي مواد معدني مثل منيزيم و کلسيم رخ دهند. علاوه بر اين اسپاسم عضلاني ميتواند نشانهاي از بيماريهاي اعصاب و روان باشد. مخصوصاً اگر به طور متناوب و در شرايط خاص تکرار شود.هرچند اسپاسم عضلاني در اغلب اوقات ناشي از علل چندان خطرناکي نيست اما در صورت تکرار بايد آسيبهاي مغزي، فشار به روي نخاع در ستون فقرات و حتي بيماريهايي چون ام.اس را از نظر دور نداشت.اين صدا از کجا ميآيد؟تمامي آنچه ما از قولنج به ياد داريم، به گرفتگيهاي عضلاني ختم نميشود. در حقيقت بيشتر اوقات قولنج را با صداي قولنج شکستن ميشناسيم و اما اين صدا از کجا ميآيد؟ و چرا ما از شنيدن آن احساس لذت و راحتي ميکنيم؟اولين بار در سال 1971 دو دانشمند آلماني پس از وارد آوردن يک نيروي کششي به مفصل بين انگشت و کف دست شکلگيري حبابهاي گازي را در مفصل اثبات کردند. مفاصل بدن ما به وسيله يک بافت پوششي فرا گرفته شده است که به آن کپسول مفصلي ميگوييم. در داخل اين کپسول مايعي وجود دارد که با ايجاد حالت لغزندگي باعث حرکت آسانتر استخوانها کنار هم ميشود. مواد معدني و گازهاي گوناگوني در اين مايع محلول هستند.حرکات مفصلي در فعاليتهاي معمول، موجب افزايش حجم مفصل و کاهش فشار مايع مفصلي ميشود. کاهش فشار باعث يک حالت مکش در داخل فضاي مفصل ميشود و گازهاي محلول در مايع به صورت حباب درميآيند.ايجاد اين حبابها باعث تحريک گيرندههاي عصبي داخل مفصل ميشود و به اين ترتيب مغز از پيدايش يک حالت غير طبيعي در مفصل اطلاع پيدا ميکند. حال ميتوان فهميد که چرا ما پس از مدتي فعاليت دوست داريم قولنج مفاصل خود را بشکنيم. در حقيقت ما به طور ناخود آگاه تلاش ميکنيم پيام ناراحتکنندهاي را که از مفصلها به مغزمان مخابره شده است، رفع کنيم. به اين ترتيب با ايجاد کشش مفاصل خود در حداکثر دامنه حرکت آنها، سعي ميکنيم که اين حباب گازي را بترکانيم و وقتي حباب گازي ميترکد، همان صداي معروف و خوشايند شنيده ميشود. به خاطر همين فرآيند تشکيل حباب است که پس از قولنج شکستن يا همان ترکاندن حباب تا مدتي با هر حرکتي هم هيچ صدايي از مفصل ما بيرون نميآيد چون تشکيل دوباره حباب نيازمند گذشت زمان است. و اما ماجرا براي برخي افراد به همين جا ختم نميشود. آرام آرام با تکرار اين کار برخي از ما نه به خاطر روانتر شدن حرکت مفصلهاي خود که فقط براي لذت بردن از صداي ترکيدن به جان مفاصل خود ميافتيم، به طوري که تا صداي تازهاي از مفاصل خود نشنويم، دست بردار نيستيم.از اين صدا بترسيم؟يافتههاي اثبات شده چنداني وجود ندارند که نشان دهند شکستن عادتي مفاصل نهايتاً موجب آرتريت آنها ميشود اما در عوض ثابت شده است که با تحت کشش قرار دادن مفاصل بافتهاي اطراف مفصل همچون عضلات، رباطها و تاندونها آسيب ميبينند و در نتيجه در طولاني مدت امکان حرکات ظريف از فرد سلب ميشود. از طرف ديگر آسيب بافتهاي حمايتي اطراف مفصل دامنه حرکت آن را به طور غير طبيعي افزايش ميدهد و احتمال در رفتگي آن را بالا ميبرد. با تمامي اين تفاصيل، حرکت دادن ناگهاني گردن يا ستون فقرات براي بيرون کشيدن صدا از آنها به هيچ عنوان منطقي به نظر نميرسد. حرکت سريع گردن ميتواند به آسيب شريانهاي تغذيهکننده مغز و سايش تدريجي مهرهها منجر شود. آسيب ديدن مهرههاي گردني ميتواند آن قدر خطرناک و فاجعه بار باشد که هر انسان عاقلي را از خير اين صداي خوشايند منصرف کند. شايد نتوان با قطعيت از عوارض طولاني مدت شکستن قولنج مفاصل سخن گفت اما يک توصيه را بايد بيترديد پذيرفت: «لطفاً براي شکستن قولنج خود از فرد ديگري استفاده نکنيد!» اگر تا امروز هنگام گرفتن عضلات پشت شما از کسي تقاضا ميکرديد که روي ستون فقراتتان راه برود و حالا سالم هستيد، فقط بايد گفت که آدم خوش شانسي بودهايد!با قولنج خود چه کنيمهمانطور که طيف گستردهاي از علل باعث ايجاد قولنج ميشوند، درمان و پيشگيري از آن هم راههاي گوناگوني دارد.اگر گرفتگي، درد و محدوديت حرکت شما ناشي از اسپاسم و کرامپ عضلاني باشد، بايد به شناخت علت و درمان آن پرداخت. براي مثال برخي داروهاي پايين آورنده کلسترول خون، داروهاي پر فشاري خون و داروهاي ضد آلزايمر و پارکينسون ميتوانند موجب گرفتگيهاي عضلاني شوند. اگر داروي خاصي را به طور مرتب مصرف ميکنيد و دچار گرفتگي عضلاني شدهايد،شايد عاقلانهترين کار ممکن مراجعه به پزشکتان باشد.در هر حال فارغ از دلايل زمينهاي مهم، اغلب گرفتگيهاي عضلاني با انجام مانورها و حرکات کششي برطرف ميشوند و نيازي به مصرف دارو نيست.اگر به طور مکرر دچار گرفتگي عضلاني ميشويد و پس از بررسيهاي لازم علت خطرناکي يافت نشده است، ميتوانيد با مشاوره با يک کارشناس فيزيوتراپي نرمشها و حرکتهاي کششي مفيد را ياد بگيريد. بهتر آن است که اين مانورها را هنگامي که دچار مشکل نيستيد، تمرين کنيد و در موقع گرفتگي عضلاني تازه به فکر ياد گرفتن و امتحان کردن آنها نيفتيد! اگر پس از انجام حرکات ورزش سنگين و طولاني مدت دچار گرفتگي عضلاني شدهايد، محتملترين علت به هم ريختن تنظيم آب و الکتروليتهاي بدن شماست. بهتر است فوراً مايعات و املاح بدن خود را با نوشيدنيهاي مفيد جايگزين كنيد و در نوبتهاي بعدي پيش از شروع فعاليت ورزشي نيز به ميزان کافي مايعات استفاده کنيد. همچنين ماساژ ناحيهاي که دچار اسپاسم شده است يا گذاشتن کيسه يخ نيز ميتواند موثر باشد. استفاده از داروهاي ضدالتهاب و شلکنندههاي موضعي عضلاني معمولاً آخرين اقدامي است که ميتوان در خانه انجام داد. هر چند بهتر آن است كه لااقل براي اولين بار به وسيله پزشک توصيه شده باشند. به هر ترتيب استفاده از پمادهاي سالسيلات و پيروکسيکام ميتوانند در اين شرايط موثر واقع شوند اما اگر قولنج شما به علت تشکيل همان حبابهاي عجيب هم باشد، راه درمان و پيشگيري مسابقه براي شکستن قولنج نيست. بهترين کار اين است که با تنظيم يک برنامه منظم ورزشهاي کششي تدريجا قدرت و انعطافپذيري عضلات و مفاصل بدن خود را بالا ببريد و حداکثر دامنه حرکت آنها را افزايش دهيد. انواع قولنجباور کردنش خيلي ساده نيست اما اگر به فهرستها مراجعه کنيم، متوجه ميشويم که بوعلي سينا و محمد بن زکرياي رازي هر کدام يک کتاب مستقل و مفصل در مورد قولنج نوشتهاند. البته در آن زمان کارشان چندان هم عجيب نبود. قولنج يکي از مهمترين بيماريهاي روزگار آنها به حساب ميآمد. بسياري از بيماريهايي که امروز ميشناسيم در آن زمان همه با هم قولنج ناميده ميشدند. کلمه قولنج از ريشه قولون يا همان colon يوناني گرفته شده است. در علم پزشکي قديم به دردهاي پيچشي و ناراحتکننده شکم و اعضاي مجاورش بدون آنکه دليل واقعي آن را بدانند، قولنج ميگفتند. با اين حساب هر عضوي در کنار بيماريها يک قولنج هم داشت. مثل قولنج کليه، قولنج کبد، قولنج روده، قولنج نوزادي و...هر چند بسياري از اين قولنجها در دنياي جديد به عنوان يک بيماري خطرناک و تمام عيار شناخته ميشوند اما جالب اين است که برخي هم درست مثل قولنجهاي عضلاني روزگار ما به دليل انقباضات عضلاني رخ ميدهند. البته اين بار انقباض عضلات صاف مثلاً قولنج نوزادان به دليل پاسخ نارس مغز نوزاد به فرآيندهاي گوارشي پديد ميآيد و فرمان مغز موجب انقباض بيش از اندازه عضلات شکم و احساس درد شديد نوزاد و گريههاي پايان ناپذير او ميشود يا اينکه قولنج روده کم و بيش همان سندرم روده تحريکپذير است که به دليل اسپاسمهاي گاه و بيگاه عضلات صاف روده ايجاد ميشود. منبع:salamat.ir/خ
#پزشکی#
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: راسخون]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 788]