تبلیغات
تبلیغات متنی
محبوبترینها
بهترین هدیه تولد برای متولدین زمستان: هدیه‌های کاربردی برای روزهای سرد
در خرید پارچه برزنتی به چه نکاتی باید توجه کنیم؟
سه برند برتر کلید و پریز خارجی، لگراند، ویکو و اشنایدر
مراحل قانونی انحصار وراثت در یک نگاه: از کجا شروع کنیم؟
چگونه برای دریافت ویزای ایران اقدام کنیم؟ مدارک لازم و نکات کاربردی
راهنمای خرید یو پی اس برای مراکز درمانی و بیمارستانی مطابق الزامات قانونی
آیا طلاق توافقی نیاز به وکیل دارد؟
چگونه ویزای آفریقای جنوبی را به آسانی دریافت کنیم؟ راهنمای قدم به قدم
همه چیز درباره ویزای آلمان و مراحل دریافت آن
چرا پاسارگاد به عنوان یکی از مهم‌ترین آثار تاریخی ایران شناخته می‌شود؟
صفحه اول
آرشیو مطالب
ورود/عضویت
هواشناسی
قیمت طلا سکه و ارز
قیمت خودرو
مطالب در سایت شما
تبادل لینک
ارتباط با ما
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
آمار وبسایت
تعداد کل بازدیدها :
1820885828
اكبر ترکان: تاکنون وزارت نفت بهمعنای واقعی نداشته ایم
واضح آرشیو وب فارسی:عصر ایران: اكبر ترکان: تاکنون وزارت نفت بهمعنای واقعی نداشته ایم 30 سال است که از این اولتیماتومها میدهند. اما دولتها اساسنامه را به مجلس نمیبرند و تلاش مجلس هم به جایی نمیرسد. سالهاست که مجلس تکلیف میکند که دولت حق ندارد از این اعتبارات برای واردات بنزین استفاده کند، ولی دولتها بدان رو می‌آورند. اکبر ترکان در دولت نهم، معاونت برنامهریزی و نظارت منابع هیدروکربنی وزارت نفت را بر عهده داشت. او که روزگاری در دولت هاشمی رفسنجانی، سمتهایی نظیر وزیر دفاع و راه و ترابری را بر عهده داشته، در این مصاحبه، علیرغم سئوالات مکرر، حاضر به پاسخگویی درباره علل عدم تدوین اساسنامه شرکت ملی نفت نشد؛ اما طرح مدنظر خود و آنچه که بر اساس قانون باید اتفاق بیفتد را به تفصیل بیان کرد. به اعتقاد وی در شرایط فعلی نمی‌توان مجموعهای با عنوان «وزارت نفت» برای کشور متصور بود. چراکه این وزارتخانه درآمدهای خود را از شرکت ملی نفت تأمین میکند؛ در حالیکه این جایگاه باید عوض شده و وزارت نفت بهعنوان بخشی از دولت، سیاستهای نفتی کشور را تعیین کند. همچنین در وضعیت فعلی، شرکت ملی نفت نوعی مالکیت بر مخازن نفتی دارد که این رابطه باید به سطح بهره‌برداری کاهش یابد و مالکیت مخازن به حکومت اسلامی سپرده شود.آقای ترکان؛ همانطور که مستحضرید یکی از مسائل مهم و اساسی در وزارت نفت که همهساله دولتها را به خودش مشغول ساخته، بحث نبود اساسنامه برای شرکت ملی نفت است و علیرغم تأکید تمام دولتها در بسیاری از سالها مبنی بر ارائه اساسنامه، این کار تاکنون نه با قید در بودجه سالیانه عملی شده و نه با تأکیدات مجلس. بهنظر شما اشکال کار در کجاست و چرا پس از گذشت 30 سال چنین مسئله مهمی امکان تحقق پیدا نکرده است؟برای پاسخ به این سئوال، بهتر است مروری بر سالها قبل و تاریخچه تحولات صنعت نفت در ایران داشته باشیم. صنعت نفت در ایران با قراردادی که دارسی در زمان مظفرالدین شاه بست، شروع شد و اولین چاه نفت در کشور در سال 1908 به تولید رسید.براساس قرارداد دارسی، انگلیسیها از مخازن ایران برداشت کردند؛ بهطوری که در مقطعی دارسی سهام خودش را به دولت انگلستان فروخت و دولت این کشور هم متکی به نفت ایران و قراردادی که از دارسی به آن منتقل شده بود، در سال 1912 یعنی چهار سال بعد از اولین تولید نفت در مسجدسلیمان، دستور می‌دهد سوخت کشتیهای نیروی دریایی انگلیس از زغالسنگ به نفت تبدیل شود. این دستور از سال 1913 در تمام کشتیهای نیروی دریایی انگلیس به اجرا درمی‌آید. این موقع درست قبل از جنگ اول جهانی است.بدین ترتیب، آغاز جنگ اول جهانی در سال 1914، بعد از این اتفاق مهمی است که در نیروی دریایی انگلیس می‌افتد و درواقع یکی از عوامل اصلی برتری نیروی دریایی انگلیس در این جنگ، استفاده از نفت بهجای زغالسنگ بوده و می‌توان نفت را کلید موفقیت انگلیس در این جنگ دانست.از اینجا نفت اهمیت خودش را برای قدرتهای دنیا پیدا میکند؛ در حالیکه در کشور ما نسبت به اهمیت این کالای استراتژیک غفلت صورت می‌گرفت و حکومتهای سلطنتی وقت نسبت به آن بی‌توجه بودند.این وضعیت تا زمان ملی شدن صنعت نفت در سال 1329 ادامه پیدا میکند. در این سال، همزمان با ملی شدن صنعت نفت، شرکت ملی نفت تشکیل می‌شود. در قانون ملی شدن صنعت نفت در آن زمان تکلیف شد که یک اساسنامه موقت برای شرکت ملی نفت تدوین شود. اساسنامه اول در سال 1334 تدوین و بعد از آن در دو مرحله تکمیل و اصلاح شد که آخرین آن مربوط به اصلاح اساسنامه نفت قبل از پیروزی انقلاب اسلامی است.در این اساسنامهها جهت‌گیری اینگونه است که تمام مخازن نفتی ایران متعلق به شرکت ملی نفت است و تمام درآمدهای نفتی هم به این شرکت تعلق دارد. شیوه اداره نفت در قبل از پیروزی انقلاب اسلامی طوری است که نفت در درون دولت نبوده، بلکه شرکت ملی نفت و مدیر عامل این شرکت از شخص شاه دستور می‌گرفت ولی در جلسات اوپک از طرف ایران وزیر دارایی شرکت می‌کرد.بعد از پیروزی انقلاب اسلامی، یکی از اولین تصمیمات شورای انقلاب در سال 1358، تأسیس وزارت نفت است. با تأسیس وزارت نفت، بحث انتقال مالکیت مخازن نفتی از شرکت نفت به دولت ایران مطرح می‌شود و از این زمان دیگر به شرکت نفت تعلق ندارد. بهطوری که در قانون نفت سال 1366 عنوان شده است، نفت به حکومت اسلامی تعلق داشته و وزارت نفت از جانب حکومت اسلامی این مالکیت را تصدی میکند. این همان نکته کلیدی‌اي است که همه بحثهای اساسنامه به این نکته برمی‌گردد.در این قانون چه جایگاهی برای شرکت ملی نفت تعریف شده و رابطه فنی و مالی آن با وزارت نفت و دولت چیست؟این شرکت پس از تأسیس وزارت نفت بهعنوان یک شرکت بهرهبردار تعریف شده و بر اساس قوانین جمهوری اسلامی، نفت متعلق به شرکت ملی نفت نیست. درآمدهای نفتی هم متعلق به این شرکت نیست. بلکه این درآمدها به دولت تعلق داشته و باید به حسابهای آن در خزانه واریز شود. مخازن نفتی‌اي هم که در زیر زمین است متعلق به دولت بوده و البته مالکیت این مخازن را وزارت نفت از جانب دولت تصدیگری میکند.پس با وجود تصویب این قانون، چرا در عمل شاهد رویهای خلاف آن چیزی هستیم که شما می‌فرمایید؟تا زمانیکه اساسنامه جدید تصویب نشده، اساسنامه قدیم معتبر است. بر اساس اساسنامه قدیم، نفت متعلق به شرکت ملی نفت و درآمدهای نفتی هم متعلق به همین شرکت است. قانون بعد از انقلاب می‌گوید که نفت متعلق است به دولت و وزارت نفت از طرف دولت مالکیت نفت را تصدی میکند. درآمدهای نفتی هم به خزانه متعلق است. طبق قانون اساسی باید درآمدهای نفتی به خزانه واریز شود. یعنی در جریان اکتشاف، استحصال و فروش نفت، شرکت ملی نفت تنها نقش بهرهبردار را ایفا میکند.سئوال ما این است که چرا چنین قانونی اجرا نمی‌شود؟ یا اینکه حداقل اساسنامهای که در قانون پیشبینی شده بود، چرا تاکنون تدوین نشده است تا اساسنامه قدیم ملغی شده و مدل جدید ساختار وزارت نفت و شرکت نفت جایگزین آن شود؟برای اجرایی شدن این مسئله ما طرح نوشتیم و آن را تقدیم مجلس هم کردیم.چه سالی؟همین چند ماه پیش که مجلس شورای اسلامی برای ورود به بحث برنامه پنجم کنگرهای را تشکیل داد؛ در کنگره، مقالهای مطرح شد که طی آن این مسئله از ابتدا تا انتها تشریح و متناسب با آن طرحی هم پیشنهاد شد. به این ترتیب، باید اول معلوم کرد که نفت متعلق است به دولت، و وزارت نفت از جانب دولت این مالکیت را تصدی میکند؛ درآمدهای نفتی هم باید به خزانه واریز شود؛ شرکت ملی نفت هم با پوششهایی که انجام می‌دهد حقالعمل یا حقالزحمه خود را بر اساس میزان نفت تولیدی دریافت مي‌کند. این همان تغییر بزرگی است که باید اتفاق بیفتد. الان وضعیت اینگونه است که وزارت نفت جیره و مواجب خودش را از شرکت ملی نفت دریافت میکند. یعنی حقوق وزیر و معاونانش را هم شرکت ملی نفت می‌دهد.پس با این حساب در شرایط فعلی، وزارت نفت را بهنحوی می‌توان زیرمجموعه شرکت ملی نفت دانست و برای رسیدن به موارد مدنظر قانون نفت مصوب سال 66 دگرگونیهای بسیاری باید در این ساختار صورت گیرد.در واقع هنوز وزارت نفت تأسیس نشده است. وزارت نفتی که قانون اساسی آن را پیشبینی کرده، تاکنون بهوجود نیامده است.زمانی بهوجود می‌آید که مالکیت مخزن را برعهده بگیرد و بر اساس مالکیتی که بر مخزن دارد، برای شرکت نفت و شرکت گاز پروانه بهره‌برداری صادر کند.یعنی این دو شرکت الان پروانه بهره‌برداری ندارند؟خیر؛ الان که وزارت نفت مالک نیست که بخواهد پروانه بدهد. در حال حاضر، مالک مخازن، خود شرکت ملی نفت است. خودش هر کاری که صلاح بداند در مخزن نفتی انجام می‌دهد و هیچکس هم بر آن نظارت ندارد.اگر نظام درستی بخواهد شکل بگیرد، آن نظام درست همانگونه است که شرح آن گفته شد.دولت زمانیکه مالک یک معدن سنگ است چه رفتاری با بهرهبرداران دارد؟ اگر شرکتی درخواست بهره‌برداری از معدن سنگ را دارد، دولت از او طرح بهره‌برداری می‌خواهد و پس از ارائه طرح بهره‌برداری توسط آن شرکت، دولت در وزارتخانه مربوطه طرح را بررسی کرده و در صورت مقبول واقع شدن طرح از لحاظ معیارهای فنی و اقتصادی به آن متقاضی پروانه میدهند. پس از این، وزارتخانه مربوطه ناظري را تعیین میکند تا بر عملکرد آن شرکت نظارت کند که آیا همان عملیاتی را انجام می‌دهد که در طرح، تصویب شده یا دارد کار دیگری خلاف طرح انجام می‌دهد.این همان الگویی است که شما در مقاله خود در برنامه پنجم توضیح دادید؟بله؛ از نظر بنده و تمام کارشناسان صنعت نفت، وزارت نفت باید برای هر یک از میادین نفتی یا گازی بر اساس درخواست شرکت ملی نفت یا شرکت ملی گاز، پروانه صادر کند. این پروانه هم باید بر اساس طرح شرکتهای مذکور صادر شود. بدین معنی که آنها باید اول طرح خودشان را ارائه کنند و وزارت نفت بررسی کند که آیا این طرح، تولید صیانتی را تضمین میکند یا خیر. چراکه میادین نفتی ضریب بازیافت دارند و اگر از آن بهدرستی استفاده نشود، ضریب بازیافت کمی را حاصل میکند و این بدان معناست که بخش عظیمی از ذخایر نفتی برای همیشه از دسترس خارج خواهد شد.الان ضریب بازیافت در میادین نفتی ایران چقدر است؟در حال حاضر این ضریب در میادین نفتی کشور حدود 25 درصد است؛ در حالیکه این عدد می‌تواند خیلی بالاتر باشد.مثلا تا چقدر؟بر حسب میدان فرق میکند. در بعضی میادین می‌تواند تا 37 درصد برسد. در بعضی میادین تا 40 درصد.در حال حاضر آیا تولید نفت در میادین نفتی، صیانتی است و فکر می‌کنید تداوم استحصال نفت توسط شرکت ملی نفت و بدون نظارت مناسب وزارت نفت، در آینده چگونه باشد؟الان تولید نفت، در همه میادین، صیانتی نیست. متأسفانه در برخی میادین نفتی تولید غیرصیانتی انجام می‌شود. تولید صیانتی زمانی انجام می‌شود که شرکت نفت و شرکت گاز طرحهای خودشان را به وزارت نفت بدهند و وزارت نفت پس از بررسی این طرح‌ها، اگر آنها را صیانتی تشخیص داد، پروانه بهره‌برداری صادر کند و سپس بر شرکتهای دارای پروانه نظارت کند که آنها مطابق این پروانه تولید کنند و کاری نکنند که به میادین نفت و گاز آسیب برسد و ذخایر کشور از دسترس خارج شود.این نکته باید در اساسنامه جدید مبنا قرار بگیرد و به این معناست که اقتدار از شرکت ملی نفت به وزارت نفت منتقل خواهد شد.آقای ترکان؛ شما فرمودید قانون نفت مصوب سال 1366 بر تدوین اساسنامه جدید برای شرکت ملی نفت تأکید داشته و این اساسنامه می‌بایست تا مدتی پس از تصویب این قانون، تدوین و اجرایی می‌شد. سئوال ما از شما بهعنوان فردی که سالها در صنعت نفت کشور مسئولیت داشتید این است که چه عاملی سبب شده که دولتها و یا مجالس مختلف تمایلی به ارائه این اساسنامه نداشته باشند یا حتی در این راه موانعی سر راه خود ببینند؟شما از من می‌خواهید تحلیل فنی خودم را بیان کنم؛ علت آنكه چرا تاكنون ارائه نشده، سیاسی است. من می‌گویم که چه کار کنیم که تولید در میادین نفتی ایران صیانتی شود، قطع نظر از اینکه کدام دولت و کدام رویه، همه در گذشته در این زمینه قصورهایی دارند؛ از اولین وزیر نفت تا الان. ما می‌خواهیم ببینیم چه کاری درست است و بدیهی است که کار درست این است که وزارت نفت هر چه سریعتر در جایگاه خودش یعنی جایگاه مالک مخزن قرار بگیرد، شرکت ملی نفت در جایگاه خودش یعنی بهرهبردار بنشیند، وزارت نفت بر شرکت ملی نفت و شرکت گاز نظارت کند و باقیمانده نفت ایران صیانت شود.در دوره دوم عمر نفت یعنی وقتیکه نفت ایران از پیک اویل می‌گذرد و عمر میادین نفتی وارد نیمهدوم خودش می‌شود، دیگر وضعیت این مخازن خطرناک می‌شود و اگر درست رفتار نشود فشار مخزن کاهش می‌یابد.یعنی الان مخازن نفتی ما از پیک اویل هم گذشته و همچنان با شیوه سابق مشغول به برداشت از مخازن هستیم؟بله؛ ما سال گذشته از پیک اویل عبور کردیم و الان در نیمه دوم عمر میادین نفتی ایران هستیم. به هر حال، اینها گذشته است و باید برای آنچه باقیمانده تلاش شود که تولید صیانتی صورت بگیرد و بعد هم بهکار آنهایی که قصور کردهاند رسیدگی شود. اما فعلا بهجای اینکه به این دعواها بپردازیم، باید تمام توجه خودمان را به تولید صیانتی معطوف کنیم و برای اینکه این شرایط برقرار شود، راهش همان است که ذکر شد.برای قرار گرفتن در این مسیر، دولت در بودجه امسال بهصورت جدی بر ارائه اساسنامه تأکید کرد و با این حال، مجلس هم برای این کار به دولت اولتیماتوم داد. فکر می‌کنید این مسئله چقدر بر تغییر شرایط موجود و تصویب اساسنامه و تعریف جایگاه واقعی برای بخشهای مختلف صنعت نفت کشور مؤثر باشد؟30 سال است که از این اولتیماتومها میدهند. اما دولتها اساسنامه را به مجلس نمیبرند و تلاش مجلس هم به جایی نمیرسد. سالهاست که مجلس تکلیف میکند که دولت حق ندارد از این اعتبارات برای واردات بنزین استفاده کند، ولی دولتها بدان رو می‌آورند.پس آیا می‌توان گفت که یکی از دلایلی که دولتها تمایلی به ارائه اساسنامه شرکت ملی نفت ندارند، همین مباحث اقتصادی است؟ یعنی شاید دولتها می‌خواهند در بسیاری موارد مانند واردات بنزین که شما هم به آن اشاره کردید، دستشان باز باشد و نظارتی بر آنها صورت نگیرد.اینها دغدغههای سیاسی است. تسویه حسابهای سیاسی باید در جای خودش بررسی شود. اما در حال حاضر باید روابطی که نیاز به اصلاح دارد، درست شود. این یک اصلاح و اقدام صحیح است که باید اساسنامه شرکتهای نفت، گاز، پالایش و پخش و پتروشیمی ارائه شود.البته من اصلا با محدود کردن شرکت نفت موافق نیستم. به اعتقاد من اگر این شرکت پول می‌خواهد، باید منابع مالی در اختیارش قرار بگیرد، ولی اختیار حکومت نباید به آنها داده شود؛ چراکه نفت یک امر حکومتی است. از طرفی، چون شرکت نفت در بازارهای جهانی با بسیاری مسائل از جمله تحریمها مواجه است، باید از لحاظ مالی مورد حمایت دولت بوده و از این لحاظ دستش باز باشد. همچنین اجازههای ویژه به منظور مقابله با این تحریمها باید به این شرکت داده شود، ولی بنده با اینکه اختیار حکومت در دست شرکت ملی نفت قرار بگیرد، مخالف هستم. حکومت امری است جدا و کار تولیدی و صنعتی و تجاری امری جدا.البته تمام مباحث من تا اینجا در مورد نفت بود. شرکت گاز هم همینطور است. شرکت ملی گاز از زمان تأسیس تاکنون تنها اسم شرکت گاز را به یدک می‌کشیده است؛ در حالیکه در واقعیت شرکت پالایش و پخش گاز است. اگر تمایل داریم که این شرکت هم در واقع تبدیل به شرکت ملی گاز شود، باید تولید گاز نیز به همین شرکت سپرده شود. این کار در سایر کشورهای صاحب منابع گازی هم انجام شده است. بر این اساس، باید بخشهای بالادستی گاز یعنی نفت و گاز مرکزی و نفت و گاز پارس از شرکت ملی نفت جدا شده و به شرکت ملی گاز سپرده شود. البته بخشی از این کار توسط وزیر جدید نفت شروع شده و آن انتقال صادرات گاز به شرکت ملی گاز است که این اقدام خوبی است.موارد بالا باید در اساسنامه شرکت ملی گاز لحاظ و برای تدوین قانونی تحت عنوان قانون گاز تلاش شود. درست است که از نظر ذخایر نفتی در رتبه سوم دنیا قرار داریم، اما باید توجه داشت که از لحاظ منابع گازی، وضعیت کشور ما بسیار بالاتر است و باید توجه بیشتری نسبت به این بخش صورت گیرد.در پتروشیمی هم برای دستیابی به اهداف سند چشمانداز و تبدیل به رتبه اول پتروشیمی در منطقه، باید سرمایهگذاری خصوصی در کنار سرمایهگذاری دولتی در این بخش انجام شود که این احتیاج به سازمانی بهعنوان پشتیبان دارد. سازمانی مشابه سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران که در سال 1346 همزمان با آغاز صنعتی شدن ایران درست شد. امروز هم زمانی است که شرکت ملی پتروشیمی باید تبدیل به شرکت توسعه و گسترش پتروشیمی شود و هدف تبدیل شدن به رتبه اول پتروشیمی در منطقه در سال 1404 توسط این شرکت دنبال شود. البته ابزارهای حمایتی مانند تسهیلات بانکی، امتیازات، رفع موانع اداری و بهبود فضای کسب و کار نیز در کنار فعالیت این شرکت باید وجود داشته باشدمنبع: پنجره
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: عصر ایران]
[مشاهده در: www.asriran.com]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 220]
-
گوناگون
پربازدیدترینها