واضح آرشیو وب فارسی:ایرنا: گرماي طاقت فرساي خرما پزان خوزستان در راه رسيدن به كوه و دشت است اگر در در دشت هاي بالا دست يعني بازفت، همه سبزه ها از بن كوه بيرون دميده مي شود و دشت با همه خاطرات خوشش در پايين كوه پير با قله هاي تيزش خود را به رخ كوچندگان مي كشاند. كوچ آيين تاريخي و ديرين عشاير بختياري است، كه به لحظه حركت از دياري به ديار ديگر گفته مي شود و در آن عشاير از مال خويش به سرزميني ديگر در حركت هستند. آنان بانگ بنگ بكنين همه مال ( فرياد زنيد همه مردمان ايل را كه هنگامه كوچ و رحيل فرارسيده است) را سر مي دهند و فرياد زنان جرس كوچ در كوه مي پيچد و زنان عشاير بنه بر استر و اسب مي نشانند و حركت آغاز مي شود. حالا ايل از دهانه دره هاي برنده و تيز كوه تازار و در پهنه تنگ تنگه دولنبار و دشت زري و شيرين بهار در بالاترين ارتفاع زاگرس عبور مي كند و كوه از بلندترين قله رها شده در بادها و آبها، ميانه اين جدايي قرار مي گيرد. ايلراه دژپارت و پل خداآفرين نشان از تاريخي كهن از كوچ عشاير بختياري در فلات مركزي ايران دارد و حفظ اين سنت شايد حفظ تاريخ يك سرزمين باشد. از كناره هاي رودخانه كارون و شوشتر و رامهرمز تا انديكا و مسجد سليمان لالي و شيرين بهار (شيمبار) و دهستان چلو و تا دشت بهاري و دزفول ، كاروانيان عبور مي كنند و كوچ همچنان ادامه مي يابد. زنان بختياري كه بنه بسته اند و براي حركت پيش قراول ايل هستند، راه را مي شناسند و كوه را چونان اسب هاي لگام گسيخته زير گام هاي خود رام مي كنند و همچنان تاراز ستيغ كوه بلنداست، كه در پس آن برف و سنگ به سازش نشسته اند و پشت آن بلوط و گون آرميده و اكنون كوچ ايل بختياري جاري است. زن در كوچ ايل بختياري، از هر تشي كه باشد، تحرك مي زايد و كار، صخره مي پيمايد و كوه رام مي كند، تا نظم كوچ برآشفته نباشد و كودك در آغوش خويش خفته دارد و پشته اي هيزم بر شانه و چوب چوپانان به دست تا رمه را كه محصول اقتصادي يك چند خانواراست از گردنه ها ي بلند كوه به دشت برساند، تا چرخه زندگي بچرخد و چه نيكو و بي منت سنگ و صخره و كوه را زير پا مي گذارد. زنان بختياري به هنگام كوچ چنان شيفته كارند و كوه را مانند فرزند خود نوازش مي كنند، كه فراموش شان مي شود، دستان رنج كشيده شان نيازمند استراحت است. رمه آرام از كوه رام شده سرازير و چرخه كوچ تندتر و تندتر مي شود و بنه بر دوش از زمين دل مي كنند، زنان بختياري همچنان نگران سلامت ايلند و آنها هنوز دل نگران مردان مانده در سردسيرند. مي گويد: ما به كوچ زنده ايم و كوچ به ما، پس بايد زندگي كرد و چه زندگي زيبايي كه در هر كوچ دفتر نقاشي طبيعت عصيانگر را ورق مي زنند و كوچ براي عشاير به ويژه در قوم بختياري، تحرك و زندگي است. عشاير بختياري بر محور دامداري و كشاورزي در سال دوبار به صورت كوچ برون استاني و منطقه اي و كوچ درون استاني محل زندگي خود را تغيير مي دهند و در ابتداي بهار از مناطق گرمسيري يا قشلاقي به طرف مناطق سردسيري و ييلاقي به كوچ مي روند. ايل بزرگ بختياري در مناطق چهارمحال و بختياري، اصفهان، خوزستان و لرستان ساكن هستند و در اين بين كوچ بزرگ و كوچ كوچك را انجام مي دهند. كوچ بزرگ همان ييلاق و قشلاق عشاير است و كوچ كوچك، كوچ درون منطقه اي است، كه عشاير براي يافتن چراگاه ها و مراتع مناسب دست به تغيير مكان خود مي زنند. در مسير راه زنان، كودكان خود را سوار بر اسب و استر مي كنند و از دره ها و پرتگاه هاي زاگرس مركزي به مسافت 250 كيلومتر براي رسيدن به مناطق خوش آب و هوا راه مي پيمايند. زمان كوچ را پيران ايل بر اساس تقويم نجومي تعيين مي كنند و اگر ماه در عقرب باشد از جلوي مسيري كه در آن ستاره اي نمايان باشد، عبور نمي كنند و زنان هنگامي كه از ايل جدا مي شوند و براي رفتن به ييلاق و قشلاق خود را آماده مي كنند، نواي غمگنانه سر ميدهند و باوه رو يا همان اشعار برزگري مي خوانند. به هنگام كوچ چندين خانوار از يك ايل با هم كوچ مي كنند، تا بر مشكلات پيشروي خود غلبه كنند و اين تعاون و همكاري بزرگ در ايل بختياري است. كوچ بهاري از سمت خوزستان از طريق كوه هاي برنده به سمت چهارمحال وبختياري انجام مي شود و با سختي و طاقت فرسايي خاص و ويژه اي همراه است و عده اي از مردان براي آماده كردن بارگه به سرزمين زمستاني كوهرنگ مي زنند و مابقي با بستن بار و بنه ايل و طايفه بر چارپايان رهسپار سرزمين خوزستان مي شوند. شواهد تاريخي نشان از باستاني بودن كوچ عشايري بختياري دارد و در برخي از تحقيقات محققان و پژوهشگران داخلي و خارجي اين كوچ را به 10 هزار سال پيش از ميلاد حضرت مسيح (ص) نسبت مي دهند. عشاير چهارمحال و بختياري براي كوچ خود از پنج ايلراه اصلي عبور مي كنند تا به خوزستان برسند و عشاير اين استان از پنج طايفه بزرگ، 24 زيرطايفه، 32 تيره و دو هراز و 940 تش تشكيل شده اند. اكنون جمعيت عشايري چهارمحال و بختياري 132 هزار و 321 نفر در قالب 19 هزار و 561 خانوار است كه داراي يك ميليون و 500 هزار واحد دامي هستند. به گزارش ايرنا،چهارمحال وبختياري از نظر جمعيتي پس از استان فارس دومين جمعيت عشايري كشور را در اختيار دارد و دو ايل بزرگ هفت لنگ و چهارلنگ مهمترين و اصلي ترين عشاير استان هستند.گزارش از محمود رييسي 7359/671
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: ایرنا]
[مشاهده در: www.irna.ir]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 383]