تور لحظه آخری
امروز : شنبه ، 3 آذر 1403    احادیث و روایات:  امام علی (ع):روزه قلب بهتر از روزه زبان است و روزه زبان بهتر از روزه شكم است.
سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون شرکت ها

تبلیغات

تبلیغات متنی

صرافی ارکی چنج

صرافی rkchange

سایبان ماشین

دزدگیر منزل

تشریفات روناک

اجاره سند در شیراز

قیمت فنس

armanekasbokar

armanetejarat

صندوق تضمین

Future Innovate Tech

پی جو مشاغل برتر شیراز

لوله بازکنی تهران

آراد برندینگ

خرید یخچال خارجی

موسسه خیریه

واردات از چین

حمية السكري النوع الثاني

ناب مووی

دانلود فیلم

بانک کتاب

دریافت دیه موتورسیکلت از بیمه

طراحی سایت تهران سایت

irspeedy

درج اگهی ویژه

تعمیرات مک بوک

دانلود فیلم هندی

قیمت فرش

درب فریم لس

زانوبند زاپیامکس

روغن بهران بردبار ۳۲۰

قیمت سرور اچ پی

خرید بلیط هواپیما

بلیط اتوبوس پایانه

قیمت سرور dl380 g10

تعمیرات پکیج کرج

لیست قیمت گوشی شیائومی

خرید فالوور

بهترین وکیل کرج

بهترین وکیل تهران

خرید اکانت تریدینگ ویو

خرید از چین

خرید از چین

تجهیزات کافی شاپ

نگهداری از سالمند شبانه روزی در منزل

بی متال زیمنس

ساختمان پزشکان

ویزای چک

محصولات فوراور

خرید سرور اچ پی ماهان شبکه

دوربین سیمکارتی چرخشی

همکاری آی نو و گزینه دو

کاشت ابرو طبیعی و‌ سریع

الک آزمایشگاهی

الک آزمایشگاهی

خرید سرور مجازی

قیمت بالابر هیدرولیکی

قیمت بالابر هیدرولیکی

قیمت بالابر هیدرولیکی

لوله و اتصالات آذین

قرص گلوریا

نمایندگی دوو در کرج

خرید نهال سیب

وکیل ایرانی در استانبول

وکیل ایرانی در استانبول

وکیل ایرانی در استانبول

 






آمار وبسایت

 تعداد کل بازدیدها : 1832812449




هواشناسی

نرخ طلا سکه و  ارز

قیمت خودرو

فال حافظ

تعبیر خواب

فال انبیاء

متن قرآن



اضافه به علاقمنديها ارسال اين مطلب به دوستان آرشيو تمام مطالب
archive  refresh

روش پژوهشى‏ شيخ مفيد در تاريخ‏


واضح آرشیو وب فارسی:تبیان: روش پژوهشى‏ شيخ مفيد در تاريخ‏
شیخ مفید و ولايت مطلقه فقيه
«محمد بن محمد بن نعمان حارثى عكبرى بغدادى كرخى» معروف به «ابن المعلم» و مشهور به «شيخ مفيد» در سال 336 ه .ق در نواحى عكبرى در حوالى بغداد به دنيا آمد.شيخ مفيد كسب علم را در كودكى آغاز نمود و از استادان بنام زمان خود چون «ابن جنيد اسكافى»، «على بن عيسى رمّانى»، «ابن قولويه قمى» و «شيخ صدوق» بهره برد. شاگردان مهمى نيز، تربيت كرد كه از دانشمندان و عالمان بزرگ شيعه شمرده مى‏شوند: سيدِ رضى(گردآورنده نهج البلاغه) برادرش سيد مرتضى علم الهدى، سلار بن عبد العزيز ديلمى، نجاشى(رجالى بزرگ شيعه) و شيخ طوسى در زمره مشهورترين شاگردان وى هستند. وى حدود 200 اثر - اعم از رساله و كتاب - در بسيارى از رشته‏هاى علوم اسلامى به يادگار گذاشته است.شيخ مفيد پس از يك عمر تلاش و مجاهدت و ارشاد، در شب جمعه سوم رمضان 413 ه از دنيا رفت. در وصف زمان رحلتش گفته‏اند: «هيچ روزى بزرگ‏تر از آن روز ديده نشده است؛ به خاطر زيادى نمازگزاران و گريه‏كنندگان بر او از مخالف و موافق».1 وى را ابتدا در منزل خود و پس از چندى در كاظمين نزديك پاى مبارك امام جواد(ع) به خاك سپردند.شيخ مفيد چنان تأثير ژرفى بر افكار و انديشه‏هاى رايج روزگار خود و پس از آن گذاشت كه همگان - حتى كسانى كه با وى دشمنى داشته‏اند - از ايشان به بزرگى ياد كرده و با عباراتى چون: پيشواى شيعه اماميه، يگانه در همه رشته‏هاى علوم، صاحب تصانيف بديع، شكيبا، خوش زبان، دستگير مستمندان، اهل نماز و روزه فراوان و زهد ستوده‏اند. وى حتى با توقيعاتى از ناحيه مقدسه حضرت ولى عصر(ع) مورد تمجيد قرار گرفت.معيارهاى ردّ يا قبول روايات تاريخى‏ از نگاه شيخ مفيدشيخ مفيد - چنان كه از آثارش پيداست - هيچ‏گاه به عنوان يك مورخ دست به قلم نبرده تا گزارش‏هاى تاريخى را ارايه نمايد يا به تحليل حوادث تاريخى بپردازد، بلكه آن‏چه شيخ مفيد را به اين عرصه آورده است دو چيز بيشتر نيست:يكى احساس مسئوليت ايشان نسبت به دفاع از حريم امامت و حقوق امامان(ع) و علاقه عميقى كه ايشان به اين خاندان داشته است و ديگرى پاسخ به پرسش مؤمنان، شيعيان و كسانى كه در موضوعات مختلفى از معارف اسلامى دچار حيرت و سردرگمى گشته، دست نياز به سوى ايشان داشته‏اند و از وى پاسخ مى‏طلبيدند. از اين روست كه بخش قابل توجهى از آثار ايشان چه در زمينه كلام، فقه و چه در زمينه تاريخ، پاسخ به پرسش ديگران است و بهترين گواه بر اين مطلب اشارات و عباراتى است كه به طور معمول ايشان در ابتداى كتاب يا رساله‏هايش آورده و انگيزه‏اش را از نگارش آن نوشته روشن ساخته است.به هر صورت شيخ مفيد در اين وادى نيز، مانند عرصه‏هاى ديگر، بسيار محققانه و استوار وارد شده است و از اين رو هر گزارش تاريخى را به آسانى نپذيرفته بلكه آن‏ها را مورد نقد و ايراد جدّى قرار داده است. وى براى رد يا قبول روايات تاريخى ملاك‏هايى در نظر دارد كه برخى از مهمترين آن‏ها به شرح ذيل است:1- هماهنگى اعتقادى راوى و متهم نبودن او در موضوعِ مورد روايت‏از جمله مسايلى كه در رد يا قبول روايات براى شيخ مفيد اهميت دارد، اعتقاد راوى است. اين هماهنگى اعتقادى راوى به ويژه در موضوعى كه راوى در صدد بيان آن است اهميتى دو چندان دارد. از اين رو، وى برخى روايات را كه حتى ممكن است از شهرتى برخوردار باشند با همين ملاك نمى‏پذيرد.به عنوان نمونه وى ازدواج دختر امام على(ع) با عمر را از جهات مختلف قابل قبول نمى‏داند كه يك علت آن اعتقاد راوى است. وى در اين باره مى‏گويد: «اين موضوع قابل قبول نيست؛ چون راوى آن - زبير بن بكّار - در آن‏چه بيان مى‏كند متهم است و مورد اعتماد نيست. به علاوه آن كه وى با امام على(ع) دشمنى داشت و در آن‏چه عليه بنى هاشم نقل مى‏كند، امين نيست».2شيخ مفيد در ردّ نظريه اجبارى بودن بيعت با امام على(ع) و اكراه مردم بر اين كار كه از واقدى نقل شده است نيز از اين ملاك بهره برده مى‏گويد: «اما واقدى كه عثمانى مذهب و به انحراف از امام على(ع) و فاصله داشتن با آن حضرت معروف است و گواهى طرف مشاجره و سخن دشمن و كسى كه در موضع اتهام است، به اجماع و بدون اختلاف مورد پذيرش نيست».3روايتى نقل شده است كه طبق آن رسول خدا(ص) به مردم توصيه كردند تا پس از ايشان به ابوبكر و عمر اقتدا كنند.شيخ مفيد اين روايت را ساختگى مى‏داند و راويان آن، از جمله «عبدالملك بن عمير» را از شاميان و دشمنان مشهور امام على(ع) معرفى كرده و بر همين اساس روايت مزبور رانمى‏پذيرد.42- موقعيت اجتماعى و معنوى در نظر شيخ مفيد، توجه به موقعيت اجتماعى و معنوى افراد هنگام سخن گفتن در باره آنان بسيار مهم است. وى بر اين باور است كه اگر بخواهيم در باره افراد سخن بگوييم و در مورد آنان قضاوتى داشته باشيم، بايد شخصيت و موقعيت معنوى و اجتماعى آنان را در نظر بگيريم و در باره همگان نگاه يكسانى نداشته باشيم. بر همين اساس، وى كسانى را كه موقعيت معنوى و اجتماعى امامان(ع) را ناديده گرفته و آنان را با سايرين در يك سطح قرار داده‏اند، مورد انتقاد قرار داده است. وى قضاوت «جاحظ» در مورد امام على(ع) را با همين ملاك سنجيده و مى‏گويد: «حكم جاحظ در باره امام على(ع) بدون در نظر گرفتن موقعيت آن حضرت است. جاحظ گمان مى‏كند كه على(ع) نيز مانند ديگران است كه از تقوا و يقين بى‏بهره‏اند و به عاقبت امور توجهى ندارند و حركتشان موافق با دين و مصالح مسلمين نيست».5 شيخ مفيد با همين ملاك مشورت رسول‏خدا(ص) با امام على(ع) و پذيرش نظر او را تحليل كرده آن را نشانه مقبول بودن حضرتش نزد رسول خدا(ص) و گمراهى مخالفان و دشمنانش دانسته است.6 وى بر اين باور است كه اطاعت اطرافيان ابوطالب در تطهير لباس پيامبر(ص) از آلودگى‏هايى كه دشمنان ايجاد كرده بودند و نيز زمينه‏اى كه فراهم بود تا ابوطالب بتواند با اهانت كنندگان - كه از بزرگان قريش بودند - برخورد كند، دلالت بر رياست ابوطالب بر آنان و موقعيت اجتماعى و نفوذ ايشان دارد.7 ادامه دارد....

نویسنده:قاسم خانجانی                           تنظیم:نقدی-حوزه علمیه تبیان پی نوشت ها:1 .طوسى، الفهرست، ص 158. 2. مصنّفات الشيخ المفيد، ج 7، المسائل السروية، ص 87. 3. همان، ج‏1، الجمل، ص 112. 4. همان، ج 8، الافصاح، ص 219 - 221. 5. همان، ص. 206. 6. همان، ص 426. 7. همان، ج 10، ايمان ابى‏طالب، ص 22.





این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: تبیان]
[مشاهده در: www.tebyan.net]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 1095]

bt

اضافه شدن مطلب/حذف مطلب







-


گوناگون

پربازدیدترینها
طراحی وب>


صفحه اول | تمام مطالب | RSS | ارتباط با ما
1390© تمامی حقوق این سایت متعلق به سایت واضح می باشد.
این سایت در ستاد ساماندهی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی ثبت شده است و پیرو قوانین جمهوری اسلامی ایران می باشد. لطفا در صورت برخورد با مطالب و صفحات خلاف قوانین در سایت آن را به ما اطلاع دهید
پایگاه خبری واضح کاری از شرکت طراحی سایت اینتن