واضح آرشیو وب فارسی:تبیان: به بهانه ي هفته منابع طبيعي
هفته ي منابع طبيعي امسال با شعار "حفاظت طبيعت، پيروي شريعت" از پانزدهم اسفند با کاشت 100 ميليون اصله نهال در عرصه هاي طبيعي کشور با همکاري مراکز آموزشي، روحانيان، دانش آموزان، بسيج سازندگي و مشارکت نهادها و سازمان ها، دهياري ها و شهرداري ها آغاز مي شود. در اين مطلب سعي شده است به گوشه ي بسيار کوچکي از منابع طبيعي و مشکلاتي که در رابطه با آن ها وجود دارد، اشاره شود.منابع طبيعي کدام اند؟منابع طبيعي به مواد و موجودات زنده اي گفته مي شود که به طور طبيعي به وجود آمده و انسان در پيدايش يا خلقت آن ها هيچ گونه دخالتي نداشته است و اگر به طور صحيح از آن ها بهره برداري شود، هيچ وقت تمام و يا غير قابل استفاده نمي شوند مانند هوا، آب، خاک، جنگل، مرتع، حيات وحش، ماهي ها و ... .منابع طبيعي دو دسته اند:1- جاندار 2- غير جاندارمنابع طبيعي جاندارمنابع طبيعي جاندار نيز به دو دسته تقسيم بندي مي شوند: گياهي و جانوري* منابع طبيعي گياهي شامل جنگل و مرتع* منابع طبيعي حيواني که شامل دو دسته ي حيوانات مي شود:الف) حيوانات آبزي شامل ماهي، ميگو و ...ب) حيوانات خاکزي شامل حيات وحش مانند آهو، گورخر و ...منابع طبيعي غير جانداراين منابع شامل آب، خاک و هوا(منابع طبيعي اصلي) مي باشند. همان طور که گفته شد اگر به طور صحيح از منابع طبيعي بهره برداري شود هيچ وقت تمام يا غير قابل استفاده نمي شود؛ به عنوان مثال اگر جنگل ها و مراتع به طور بي رويه مورد استفاده قرار نگيرد، هميشه تکثير کرده و تمام نمي شود. در مورد هوا که تمام شدني نيست اما ممکن است در اثر آلودگي زياد غير قابل استفاده بشود. در مورد آب اگر زياد استفاده شود ممکن است تمام شود و از طرف ديگر ممکن است وجود داشته باشد اما بر اثر آلودگي شديد غير قابل استفاده شود. خاک نيز ممکن است در اثر فرسايش از بين برود و يا ممکن است باشد اما به دليل فرسايش، آلودگي شديد و شور شدن غير قابل استفاده شود.آب؛ مهمترين عضو منابع طبيعيآب مهم ترين عضو منابع طبيعي مي باشد و ارزش آب در نواحي خشک و فراخشک جهان بر همه آشکار است. گذشته از تامين آب شرب و مايحتاج زندگي که اساسا تمدن و سلامت جامعه به آن وابسته است، تامين مواد غذايي مردم نيز به بهره برداري صحيح از منابع آب وابسته است و بخش عمدهاي از توليد ناخالص ملي کشور در امور توسعه صنعتي نيز به طور مستقيم به آب وابسته است و بدون ترديد سهم آب در توسعه کشاورزي نيز بسيار با اهميت و تعيين کننده است.جداي از نقش آب در توسعه کشور بايد به اثرات پُراهميت آن در حفظ محيط زيست نيز توجه شود. آب عامل زندگي و توسعه پايدار جوامع انساني مي باشد.ميزان آب قابل دسترس سالانه در ايران 130 ميليارد مترمعکب مي باشد که با توجه به افزايش جمعيت کشور در نيم قرن اخير و همچنين بهبود سطح زندگي و توسعه کشاورزي به بيش از دو برابر رسيده است و کفاف تقاضاهاي مصارف مختلف را نمي دهد و اگر به همين روند توسعه و بهره برداري بدون رعايت بهره وري و ظرفيت هاي منابع آبي صورت گيرد مي تواند در آينده نزديک، کشور را با چالش هاي جديدي مواجه نمايد. در حال حاضر سالانه حدود شش ميليارد مترمکعب آب از مخازن زيرزميني، بيش از توان سفره، برداشت مي شود و در عرصه ي آب هاي سطحي نيز، بسياري از تالاب ها و کفه هاي طبيعي کشور با کمبود آب مواجه مي باشند.لذا مديريت تقاضا و تخصيص آب به مصارف با بهره وري بيشتر بايد مدنظر قرار گيرد. اين مباحث در سياست هاي کلان مديريت آب کشور و در قانون برنامه چهارم به درستي مورد تاکيد قرار گرفته است و اميد است که اين سياست هاي خوب پس از تغييرات مديريتي و سياستگذاران، توسط جانشينان آنان برهم زده نشود و به دست فراموشي سپرده نشود؛ چرا که منابع طبيعي متعلق به دوره اي خاص از تاريخ نمي باشد و استفاده از اين منابع بايد به گونه اي باشد که نسل هاي آينده ي اين مرز و بوم نيز از آن بهره مند شوند.
آب، از ديدي ديگربا توجه به پيشرفت بهره برداري و استحصال انرژي در بزرگ ترين درياچه جهان، خزر، دغدغههاي فراواني نسبت به پيامدهاي زيست محيطي در اين بخش از اکوسيستم جهان به وجود آمده است. مقابله با آلودگي هاي ناخواسته در ابعاد وسيع در درياي خزر نيازمند عزمي جدي است که از توان يک سازمان در سطح ملي و يک کشور در سطح منطقه اي خارج است. درياي خزر در رديف يکي از انواع چهارگانه درياهاي جهان، به نام درياهاي بسته و بزرگ ترين نمونه آن، قرار دارد که پيامدهاي آلودگي در دريا مي تواند به تغييرات PH، کاهش شفافيت آب، آلودگي بستر دريا، ايجاد ترکيبات گازي، نابودي مستقيم آبزيان و يا مسموميت و تضعيف آن ها منجر شود. آلودگي همچنين باعث تقليل توليد مثل و تخمگذاري پرندگان، مرگ جنين در تخم و جلوگيري از فعاليت هاي غدد مي شود. عمليات لرزه نگاري و انفجاري در اکتشاف نفت به دليل ايجاد امواج صوتي با تواتر بيش از تحمل ماهيان اطراف مرکز انفجار، موجب نابودي پلانکتون ها و ماهيان و تغيير در مسير مهاجرت برخي از ماهي ها مي شود. از سوي ديگر بندر به عنوان يک نقطه آلودگي خيز براي دريا داراي پتانسيل بالاي آلودگي است، به صورتي که در بيش از 30 نقطه شامل بندر، خليج، رودخانه کوچک و بزرگ که به دريا مي ريزد امکان ورود آلودگي وجود دارد. از سوي ديگر ازدياد توريسم و افزايش شهرنشيني موجب افزايش مصرف سوخت و انرژي مي شود و به علت عدم تصفيه فاضلاب هاي شهري مقدار مواد هيدروکربني رو به افزايش است. اغلب قايق هاي تفريحي مورد استفاده از نوع موتوري بوده و به افزايش آلودگي اين دريا کمک مي کند. کارشناسان معتقدند، در ايران مديريت بنادر توجه خاصي براي اتفاقات و حوادث ندارد؛ چرا که براي برآورد آلودگي بايد آثار کوتاه مدت و بلند مدت مواد خاص و مدتي را که اگر تميز شود روي ساحل مي ماند، فوايد و ضررهاي روش هاي مختلف پاک کردن، محل مناسب تخليه فاضلاب کشتي ها، پالايشگاه ها و غيره، کيفيت آلودگي مجاز براي تخليه در ناحيه خاص و مسائلي از اين قبيل توسط محققان ذيربط در قالب کميته هاي تخصصي بررسي شود. به اين ترتيب با توجه به اين که روند آلودگي در درياي خزر شتابان است، برنامه ريزي و سازماندهي مناسب و حضور به موقع در راستاي مقابله با آلودگي از خسارت هاي سنگين شيلاتي، توريسمي و در کل اقتصادي و اجتماعي ساحل جنوبي خزر مي کاهد که خزر هم اکنون نيازمند اين مديريت ايمني است.آب در قرآن قرآن راجع به آب مي فرمايد که: هر موجود زنده اي از آب است: (مِنَ الْماءِ کلَّ شَيءٍ حَي) انبياء(30) انسان از آب است: (خَلَقَ مِنَ الْماءِ بَشَرا) فرقان(54) ميوهها از آب است: ( ثمرات من نخيل و اعناب) همه گياهان از آب است: (فَأَخْرَجْنا بِهِ نَباتَ کلِّ شَيء) انعام (99) اين آب اندازه گيري دارد، دو جاي قرآن مي فرمايد: (وَ أَنْزَلْنا مِنَ السَّماءِ ماءً بِقَدَر) مؤمنون(18) و جاي ديگر مي فرمايد: (وَ الَّذي نَزَّلَ مِنَ السَّماءِ ماءً بِقَدَرٍ) زخرف(11) پس بياييد در حفظ و نگهداري اين نعمت الهي کوشا باشيم.گردآوري: مريم مراديان نيري – سايت تبيانمنابع:حافظان طبيعت زيبا مهندسي مرتع و آبخيز داريجام جمدرس هايي از قرانواحد مرکزي خبر *مطالب مرتبط:گامي براي اشاعه حفظ محيط زيستاهميت هواي پاكمطالبات زيستمحيطي، مدعيالعموم ندارد فاجعه گرم شدن زمين تاثير فعاليتهاي بشري در تغييرات آب و هوا 80 درصد صنايع تهران مجوز زيستمحيطي ندارند آلودگي هوا همچنان قرباني مي گيردافزايش شديد آلودگي هواي تهران و راه كارهاي تغذيه اي روزهاي آلودگي هوا بيشتر مايعات بنوشيد بخش تغذيه و سلامت تبيان
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: تبیان]
[مشاهده در: www.tebyan.net]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 1281]