محبوبترینها
از کجا بفهمیم قاشق چنگال اصل است | قاشق چنگال تقلبی نخرید!
با چاپ روی وسایل یک کسب و کار پرسود بسازید
قیمت دیگ بخار و تولیدکننده اصلی دیگ بخار
معروف‌ترین هدیه و سوغاتی یزد مشخص شد!
آشنایی با انواع دوربین مداربسته ضد آب
پرداخت اینترنتی قبوض ساختمان (پرداخت قبض گاز، برق و آب)
بهترین دوره آموزش سئو محتوا در سال 1403 با نام طوفان ۱۴۰۳ در فروردین ماه شروع می شود
یک صرافی ارز دیجیتال چه امکاناتی باید داشته باشد؟
تعمیرگاه مجاز تعمیر ماشین لباسشویی در شرق تهران
تعمیرگاه مجاز تعمیر ماشین لباسشویی در شرق تهران
جراحی و درمان ریشه دندان عفونی با خانم دکتر صفوراامامی
صفحه اول
آرشیو مطالب
ورود/عضویت
هواشناسی
قیمت طلا سکه و ارز
قیمت خودرو
مطالب در سایت شما
تبادل لینک
ارتباط با ما
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
آمار وبسایت
تعداد کل بازدیدها :
1799003293
اصلاح و انقلاب در آموزههاى قرآنى (قسمت دوم)
واضح آرشیو وب فارسی:راسخون:
اصلاح و انقلاب در آموزههاى قرآنى (قسمت دوم) نكته قابل توجه آن است كه در نگرش قرآنى به صلاح و اصلاح و با توجه به مفهوم وسيع و تقابلى اين واژه با كلمه افساد و فساد، هر گونه خروج از حالتسلامت و اعتدال، فساد تلقى و عامل آن مفسد ناميده مىشود و تلاش براى رفع هر گونه فساد در هر حوزهاى، وظيفه واجب هر فرد و نظام اسلامى قلمداد مىشود . بنابراين هر اندازه دامنه فساد وسيع مىشود، دامنه اصلاح نيز وسيعتر مىگردد . قرآن كريم با عبارت وسيع «فساد فى الارض» فساد را يك كلى مشكك مىداند كه به تبع آن، اصلاح نيز چنين است . استراتژى و شيوههاى اصلاح در آموزههاى قرآنى براساس تعاليم آسمانى، آرمان والاى انبيا و رسولان خداوند، برقرارى جامعهاى سالم و عارى از مفاسد اخلاقى، سياسى، اجتماعى و فرهنگى و اقتصادى و در تعبير قرآنى «حياة طيبه» است . در حيات طيبه و جامعه سالم قرآنى، منافع و مصالح ابناى بشر بدون آن كه با يكديگر در تضاد و تزاحم قرار گيرند، بر آورده خواهد شد، به شرط برقرارى چنين زندگى سالمى ساختن انسانها و اصلاح و تغيير ساختارهاى اجتماعى، سياسى و اقتصادى جامعه انسانى، و به عبارت ديگر سازندگى، در دو بعد فردى و اجتماعى حيات انسان است . قرار گرفتن فرد و جامعه در مسير الهى و طرح و برنامه تكامل خداوندى، محور اصلاحات در انديشه وحيانى و از جمله قرآن كريم است . با دقت در آموزههاى قرآن كريم به روشنى در مىيابيم كه در راه تحقق اين هدف بلند و متعالى در زندگى انسانها - كه مقدمه حيات جاويد اخروى است - يك استراتژى مهم اساسى به نام دعوت وجود دارد و در راه پيگيرى اين استراتژى از سوى مصلحان حقيقى تاكتيكهاى متعددى نيز پيش بينى و توصيه شده است كه اينك اين استراتژى و تاكتيك را در خلال آيات قرآنى مرور مىكنيم . شايد رساترين و شفافترين آيهاى كه در آن استراتژى بزرگ دعوت به خير و اصلاح و تاكتيكهاى مهم آن بيان شده اين آيه است: «ادع الى سبيل ربك بالحكمة و الموعظة الحسنة و جادلهم بالتى هى احسن . . .» . (31) از فعل امر «ادع» در اين آيه به روشنى به دست مىآيد كه اراده الهى بر فراخوانى عمومى انسانها به راه خويش كه همانا راه صلاح و خير و عدل و رستگارى است، مىباشد و پيامبر اسلام به عنوان مصلح بزرگ انسانها موظف به انجام دادن اين فراخوان گشته است . از اين عبارت دانسته مىشود كه براى اصلاح فرد و جامعه، مصلحان موظف به حركتبه سوى جامعه و تلاش براى رفع موانع هدايتند و انتظار كشيدن براى آمدن انسانها به سوى مصلحان و آن گاه آغاز مسؤوليت اصلاحگرى در استراتژى اصلاحات قرآنى جايى ندارد; از اين روست كه پيامبر را «طبيب دوار بطبه» مىنامند . پزشكى كه بر بالين بيماران حاضر مىشود و به معالجه آنان مىپردازد و اين امر يكى از نقاط بسيار مهم در موفقيت مصلحان اجتماعى است . كسانى كه در لاك مباحث روشنفكرى فرو رفته و با مردم بيگانهاند و هر گاه سخن ازمردم مىگويند جز استفاده ابزارى از آنان هدف ديگرى ندارند، به تعبير قرآنى از صف مصلحان خارجند . به تعبير زيباى قرآن، در موارد متعدد، مصلح حقيقى بايد از مردم با مردم و براى مردم باشد، با آنان زندگى كند و دردهاى آنان را احساس كند، براى خير آنان تلاش نمايد و از ميان خود آنان برخاسته باشد . هدف استراتژى بزرگ دعوت نيز در همين آيه و با تعبير «سبيل ربك» بيان گرديده است، يعنى اين كه تمام تلاشهاى اصلاحى بايد به هر چه نزديكتر شدن انسان به خدا و الهىتر شدن جهت روابط ميان افراد و ساختارهاى اجتماعى، اقتصادى و فرهنگى و سياسى است تا در بستر فراهم آمده در جامعه سالم و به سامان، انسان الهى رشد كند و به هدف والاى آفرينش دستيابد . از همين عبارت مىتوان اين نكته را نيز استفاده كرد كه جريان اصلاحطلبى و اصلاح طلبان در جامعه دينى در صورتى توفيق خواهد يافت كه قصد و هدف خود را الهى كنند و كمك به رشد فضايل انسانى و الهى را در ميان بندگان خدا وجه همتخويش قرار دهند و اصلاحطلبى با انگيزههاى نفسانى و قدرت طلبانه مادى از مسير اصلاحات قرآنى به دور است . قرآن كريم در اين آيه پس از ذكر استراتژى «دعوت» به منظور اصلاح و طرح هدف و آرمان بزرگ آن يعنى «راه خدا» ، به ذكر تاكتيكهاى لازم و ابزارهاى تحقق آن هدف بلند اشاره مىكند كه به ترتيب عبارتند از: حكمت، موعظه حسن و جدال احسن . به نظر مىرسد اين سه ابزار كه همگى فرهنگى و تبليغى محسوب مىشوند . در اين ديدگاه قرآنى، مشكلات و موانع اصلاح فرد و جوامع انسانى، جهل يا غفلت انسانها از مسير درست كمال و رستگارى قلمداد شده است و از اين رو جهل زدايى و غفلت زدايى از طريق به كارگيرى استدلال و موعظه (به معناى وسيع قرآنى آن) و نيز تبادل انديشه در فضاى باز گفتوگو و مفاهمه (جدال احسن) مورد عنايتخداوند سبحان است . زندگى و آيين انبياى بزرگ و از جمله پيامبرگرامى اسلام تماما با استفاده از اين ابزارهاى فرهنگى و تبليغى در مسير هدايت انسانهاى گمراه و دور از حق و حقيقتشكل گرفته است . قرآن كريم نيز در مرحله نخست، عمده وظايف پيامبران را روشنگرى و نصيحت و به عبارتى همان جهل زدايى و غفلت زدايى مىداند و ويژگى پيامبران را در همين راستا تبيين مىكند «و ان من امة الا خلا فيها نذير» ، (32) «فبعث الله النبيين مبشرين و منذرين» ، (33) «ما نرسل المرسلين الا مبشرين و منذرين» ، (34) «لتنذر ام القرى و من حولها» . (35) از سوى ديگر لازمه توفيق جريان اصلاحى در جامعه، نرمش و ملايمت مصلحان در برخورد با انسانهاست كه عمدتا در برخوردهاى فردى و هدايت افراد مورد تاكيد قرآن استحتى در برخورد با طواغيتى چون فرعون خداوند به هنگام ماموريت دادن به موسى و هارون در برخورد با فرعون به آنان توصيه مىكند كه با فرعون به ملايمتسخن گويند، چه آن كه برخوردى خشن و قهر آميز در ابتداى كار در روند اصلاح مفاسد قطعا تاثير منفى خواهد داشت: «اذهبا الى فرعون انه طغى فقولا له قولا لينا لعله يتذكر او يخشى» . (36) اگر اميد اصلاح داريد بايد در ابتدا با ملايمت در رفع موانع فساد بكوشيد و حتى به پيامبر مىفرمايد: آنچه اعثشده است مؤمنان گرد تو آيند و تو درهدايت انسانها توفيق يابى، اخلاق نيك و ملايمت در رفتار بوده است: «و لو كنت فظا غليظ القلب لانفضو ا من حولك» . (37) بنابر آنچه گفته شد، از ديدگاه قرآن كريم، اصل در هدايت و اصلاح مفاسد و رفع موانع كمال انسانها، كاربرد روشهاى فرهنگى و روشنگرانه و تبليغى در يك فرآيند تدريجى و همرا با صبر و حوصله و تحمل است . بنابر اين اصل، به كارگيرى روشهاى خشونتآميز در برخورد با مفاسد در حوزه عمومى و خصوصى زندگى انسانها مذموم و نكوهيده شمرده مىشود; اما طبيعى است كه دامنه فساد هميشه به يك اندازه نيست و حوزه عمل مفسدان نيز تنها به حوزه فردى و شخصى خود آنان محدود نمىشود . مفاسد كلان اجتماعى، سياسى و اقتصادى و مفسدان بزرگ و يا به تعبير ساده «دانه درشتها» با كاربرد روشهاى مسالمت آميز و فرهنگى اصلاح نخواهد شد . اين جاست كه قرآن كريم در كنار آن اصل مهم، به برخوردهاى عملى و حتى قهرآميز در اصلاح مفاسد نيز توجه دارد . هميشه كار جامعهاى كه گرفتار مفاسد استبا اندرز و نصيحت و هشدار و روشهاى زبانى و حكمت و موعظه بسامان نمىشود، قطعا مواردى وجود دارد كه تنها راه چاره و البته آخرين راه چاره برخوردهاى عملى كه ممكن است گاه خشونتآميز باشد است . راز به كارگيرى روشهاى برخورد عملى و قهرآميز با مفاسد اين است كه افراد و گروههاى مفسد در جامعه، به دليل منافع نامشروع خويش، حاضر به دستبرداشتن از اقدامات فساد انگيزه خود نيستند و مرتبا خود فساد را گسترش مىدهند و علاوه بر خود، مسير جامعه انسانى را دچار اختلال مىكنند; اين جا است كه راه اصلاح جامعه منوط به حذف اين موانع فساد با برخوردهاى عملى و قهرآميز مىگردد بنابراين كاربرد شيوه اصلاح ديگرى متناسب با وضعيت جديد ضرورى است . آيات قرآن كريم به صراحت از ضرورت به كارگيرى اين روش در اصلاح مفاسد تاكيد دارد . دستور به مقاتله با ائمه كفر (برخلاف كفار كه در هدايت آنها از روش فرهنگى و تبليغى بايد استفاده كرد) در همين راستا صادر شده است: «فقاتلوا ائمة الكفر انهم لاايمان لهم» . (38) ائمه كفر برخلاف همه موازين و تعهدات انسانى و حقوقى به پايمال كردن مصالح عمومى جامعه پرداخته و جز به مطامع پستخويش، به چيز ديگرى نمىانديشند و قطعا در برخورد با چنين مفسدانى، تنها روشهاى خشونتآميز مؤثر است و تا اين موانع فساد از سرراه برداشته نشوند، اميد به اصلاح افراد و جامعه سرابى بيش نيست . از اين رو ماموريت مهم و خطير همه پيامبران الهى درافتادن و مبارزه با طواغيت زمان خود بوده است و آيه «اذهب الى فرعون انه طغى» (39) نيز نويد اين معنا است كه اگر كسانى فكر مىكنند با حفظ طواغيت و گردن كشان در راس هرم اجتماعى و از طريق اصلاحات آرام و تدريجى مىتوانند كمكى به روند ساماندهى جوامع انسانى نمايند سخت در اشتباهاند و آب در هاون مىكوبند، البته همچنان كه پيشتر ذكر شد، در برخورد با چنين انسانهايى نيز ابتدا سعى در ارشاد و هدايت است . اما در صورتى كه اينان به حركت اصلاحى و از طريق روشهاى فرهنگى و تبليغى پاسخ ندهند، تكليف جامعهاى كه آنان سعى در اخلال و به فساد كشيدن آن دارند چيست، آيا راه سعادت و هدايت ديگران به خاطر وجود اين گونه جرثومههاى فساد و تباهى، مىبايست مسدود گردد، چون اينان بر جوامع سلطه دارند ديگر به فكر اصلاح جامعه انسانى نبايد بود و بايد منتظر ماند تا اينان دست از مفاسد خود بردارند؟ ! قطعا حركت اصلاح جامعه به سبب افرادى معدود و سودجو، نمىبايست متوقف شود و اگراين افراد مانعند بايد با آنان برخورد كرد و از همين جهتخداوند كه درباره فرعون به موسى امر نمود تا او را هدايت كند، وقتى حركت اصلاحى در جامعه را با وجود فرعون متوقف شده و مسدود مىيابد، با يك حركتخشن و فيزيكى فرعون را حذف مىكند: «فاغرقناه و من معه جميعا» (40) و حتى جسد مرده او را نيز بر آب باقى مىگذارد تا از سنت الهى براى آيندگان نيز اخبار كند: «لتكون لمن خلفك آية» . (41) گذشته از طواغيت، افراد و گروههايى نيز كه به دعوت اصلاحى پاسخ مثبت ندهند و با آن از در ستيز و نبرد مسلحانه برخيزند به تعبير قرآن از مفسدين هستند و با آنان نيز بايد برخورد قاطع و عملى كرد تا جامعه انسانها از لوث وجود آنان پاك گردد . دستور جهاد با كفار و منافقان كه در صدد تخريب پايههاى ايمانى و عقيدتى صحيح در جامعهاند و با حكومت دينى پيامبر درگير مىشوند، در همين راستا ارائه شده است: «يا ايها النبى جاهد الكفار و المنافقين و اغلظ عليهم» . (42) در مراتبى پايينتر از مفسدان بزرگ، كسانى نيز كه در جامعه با انجام دادن اعمال فسادانگيز به سلامت جامعه لطمه زده و با روشهاى فرهنگى نيز حاضر به ستبرداشتن از كارهاى زشتخود نيستند، در معرض برخوردهاى عملى و خشن - البته قانونى - قرار مىگيرند: انما جزاء الذين يحاربون الله و رسوله و يسعون فى الارض فسادا ان يقتلوا اويصلبوا او تقطع ايديهم و ارجلهم من خلاف . (43) در اين زمينه لازم است در برخورد با مفسدان و تبهكاران با قاطعيت كامل به اجراى حدود الهى و تعزيرات حكومتى بپردازد: «و لاتاخذكم بهما رافة فى دين الله» . (44) رابطه انقلاب و اصلاح در قرآن از منظر اصلاحات قرآنى، انقلاب يكى از شيوههاى اصلاح محسوب مىشود، برخلاف فرهنگ سياسى امروز كه انقلاب را در تقابل با اصلاحات مىداند . همان طور كه در بخش پيشين گذشت، گاهى رفع موانع فساد از جامعه از طريق برخوردهاى عملى و بعضا خشن صورت مىگيرد و قرآن كريم نيز آن را در مواردى خاص توصيه و تجويز مىكند; براى مثال، مبارزه قهرآميز با ستمكاران و مستكبران توصيه شده است . دقت در دو آيه ذيل، اين امر را به درستى بيان مىكند: مالكم لاتقاتلون فى سبيل الله و المستضعفين من الرجال و النساء و الولدان الذين يقولون ربنا اخرجنا من هذه القرية الظالم اهلها و اجعل لنا من لدنك وليا واجعل لنا من لدنك نصيرا . (45) اذن للذين يقاتلون بانهم ظلموا و ان الله على نصرهم لقدير . (46) در آيه اول نه تنها مبارزه قهرآميز با مستكبران توصيه و تجويز شده، بلكه كسانى كه از اين مبارزه روى بر مىتابند باعبارت «مالكم . . .» توبيج و سرزنش شدهاند . از اين نكته استفاده مىشود كه وظيفه همه موحدان، مبارزه و بسيج امكانات مادى و معنوى در مقابله با ستمكاران و روند استكبارى در جوامع انسانى در سطوح داخلى و بين المللى است . در آيه دوم ضمن اجازه به مظلومان براى مبارزه با ستمكاران و ظالمان، بر پشتيبانى خداوند از اين حركتهاى قهرآميز عليه ستم و بىعدالتى تاكيد شده است . بنابراين بر اساس آموزههاى قرآنى به تلاشهاى دسته جمعى براى برانداختن بناى ستم و استكبار به مثابه ريشههاى مفاسد اجتماعى و سياسى توجه شده و به نوعى اين حركتهاى عدالتخواهانه و ضد فساد در طول اراده الهى مبنى بر حاكميتحق و عدل و خير در جهان ارزيابى شده است; به عبارت ديگر، آن جا كه دستخداوند از آستين مردمى حقجو و مبارز در راه حذف موانع هدايتبيرون آيد و دامنه اين اصلاحطلبى عميق و فساد زدايى به همه آحاد جامعه مظلوم و تحتستم گسترش يابد و همگان در مسير يك حركت مردمى فراگير و در راستاى حذف موانع فساد اجتماعى و سياسى و اقتصادى قرار گيرند و با الهام از تعاليم آسمانى و در پيروى از رهبرى الهى در جهتحاكميت ارزشهاى انسانى و دين خدا به مبارزهاى قهرآميز دست زنند، اين حركت مردمى «انقلاب» نام مىگيرد و چون در راستاى اصلاح مسير غلط جامعه و تخريب ساختارهاى غيرعادلانه آن و برقرارى و بناى ساختارهاى جديد و الهى صورت مىگيرد، مورد عنايت و پشتيبانى خدا نيز قرار دارد . در اينباره عبارت زيباى «قاتلوهم يعذ بهم الله بايديكم» ، (47) ترسيم كننده واقعى جايگاه انقلابهاى الهى و اسلامى از منظر قرآن كريم است . خوارى و خذلان مفسدان و تبهكاران را خداوند به خود نسبت مىدهد، اما آن را از طريق مردمى پاكباز، انقلابى ممدوح و مطلوب مىداند . اين جاست كه اگر انقلابهاى اجتماعى و سياسى در راه استقرار نظام اجتماعى، سياسى و اقتصادى مطلوب خداوند در ميان انسانها تحقق يابد، دقيقا يكى از روشهاى اصلاح از منظر قرآن كريم شمرده مىشود و به هيچ وجه در تقابل با اصلاحات قرار نخواهد گرفت . بنابراين عبارت انقلاب اصلاحى يا «اصلاح انقلابى» هر دو در فرهنگ قرآنى و آموزههاى دينى - اسلامى جايگاه خاصى پيدا مىكند . در همين راستا تمامى حركتهاى دفاعى، جهادى، آزادىخواهانه، استقلال طلبانه و انقلابى از مصاديق اصلاحات قرآنى بر شمرده مىشوند و اگر در تاريخ تشيع و اسلام عزيز حركتهاى خونبارى چون حادثه عظيم عاشورا - از زبان امام حسين عليه السلام - حركتى اصلاح طلبانه در امت اسلامى معرفى مىشود: «انى لم اخرج اشرا ولابطرا و لاظالما و لكن خرجت لطلب الاصلاح فى امة جدي» (48) و يا آن جا كه قرآن جريان بزرگ بعثت انبيا را يك جريان اصلاحى مىنامد: «ان اريد الا الاصلاح ما استطعت» (49) و يا قرآن شرط در امان ماندن يك جامعه از عذاب الهى را مصلح و اصلاح طلب بودن مردم آن جامعه مىداند: «و ماكان ربك ليهلك القرى بظلم و اهلها مصلحون» (50) و يا در تعبيرهاى زيباى پيامبر مىخوانيم كه خروج اسلام و امت اسلامى از حالت غربتبه يك اصلاح محتاج است: «لايصلح آخر هذه الامة الا بما صلح به اولها» (51) «و بدا الاسلام غريبا و سيعود غريبا و طوبى للغربا الذين يصلحون ما افسد الناس بعدي من سنتي» (52) و يا آن جا كه على بن ابىطالب تمام تلاشهاى خود را در راستاى اصلاحات عميق و اساسى در جامعه انسانى خلاصه مىكند: «اللهم انك تعلم انه لم يكن الذي كان منامنافسة في سلطان و لاالتماس شىء من فصول الحطام و لكن لنرد المعالم من دينك و نظهر الاصلاح في بلادك فيامن المظلومون من عبادك و تقام المعطلة من حدودك» (53) و . . . همه و همه بيانگر ديدگاه عميق قرآن كريم در مبحث اصلاح اجتماعى و سياسى در جامعه است . امروز در ايران انقلابى نيز مفهوم اصلاحات نمىتواند و نبايستخارج از معنا و مفهوم اسلامى و انقلابى و قرآنى آن دنبال شود . مرز بندى دقيقى كه رهبر معظم انقلاب اسلامى حضرت آيةالله خامنهاى از اصلاحات اسلامى و انقلابى و اصلاحات امريكايى ارائه كردهاند، در همين راستا قابل تحليل است . ايشان در اين باره گفتهاند: اگر چه در اصلاحات سياسى دنيا انقلاب را در مقابل اصلاح قرار مىدهند، اما من با آن اصطلاح نمىخواهم حرف بزنم . من اصلاح با اصطلاح اسلامى را مطرح مىكنم . خود انقلاب بزرگترين اصلاح است، تداوم اصلاحات در ذات و هويت انقلاب نهفته است . . . انقلاب كه بدون اصلاح امكان ندارد . . . از اول انقلاب همه آرزو داشتند كه اصلاحات به وجود بيايد . . . (54) از آنچه در اين قسمتبا استعانت از آيات قرآن كريم آورده شد استفاده مىشود كه قرآن كريم روشهاى اصلاحى را متنوع و گسترده مىداند و كار اصلاحى را با استفاده از ابزارهاى دوگانه فرهنگى و قهرآميز به تناسب حوزه فساد، ميزان فساد و طبقه مفسدان و آثار و نتايج فساد و با نظر گرفتن زمينههاى فساد، توصيه و تجويز مىكند و در اين راستا انقلاب در جاى خود بهترين شيوه اصلاح جامعه محسوب مىشود; آنجا كه روشهاى اصلاح فرهنگى مؤثر واقع نشود و همه راهها برروى روشهاى مسالمت جويانه اصلاحى بسته و مسدود باشد . پي نوشت : 1 . نساء (4) آيه 35 . 2 . همان، آيه 128 . 3 . انفال (8) آيه 1 . 4 . نهج البلاغه، ترجمه و شرح فيض الاسلام، (تهران: بىناشر، 1392) نامه 47، ص 977 . 5 . حجرات (49) آيه10 . 6 . همان آيه9 . 7 . بقره (2) آيه224 . 8 . همان 182 . 9 . راغب اصفهانى، مفردات، ماده صلح . 10 . محمدبنحسنطوسى، تفسيرتبيان، ج1، ص75 . 11 . محمدحسينطباطبايى، الميزان، ج10، ص112 . 12 . مرتضى مطهرى، نهضتهاى اسلامى در صد ساله اخير، ص 6 . 13 . ص (38) آيه 28 . 14 . بقره (2) آيه220 . 15 . شعراء (26) آيه152 . 16 . بقره (2) آيه160 . 17 . نساء (4) آيه 146 . 18 . همان آيه 16 . 19 . احقاف (46) آيه 15 . 20 . اعراف (7) آيه 142 . 21 . نساء (4) آيه129 . 22 . نمل (27) آيه48 . 23 . احزاب (33) آيه71 . 24 . محمد (47) آيه4 و 5 . 25 . انبياء (21) آيه90 . 26 . هود (11) آيه88 . 27 . اعراف (7) آيه 56 و 85 . 28 . همان آيه170 . 29 . قصص (28) آيه19 . 30 . بقره (2) آيه 220 . 31 . نحل (16) آيه125 . 32 . فاطر (35) آيه24 . 33 . بقره (2) آيه213 . 34 . كهف (18) آيه56 . 35 . انعام (6) آيه92 . 36 . طه (20) آيه43- 44 . 37 . آل عمران (3) آيه159 . 38 . توبه (9) آيه12 . 39 . طه (20) آيه24 . 40 . اسراء (17) آيه103 . 41 . يونس (10) آيه92 . 42 . توبه (9) آيه73; تحريم (66) آيه91 . 43 . مائده (5) آيه33 . 44 . نور (24) آيه2 . 45 . نساء (4) آيه75 . 46 . حج (22) آيه39 . 47 . توبه (9) آيه14 . 48 . خوارزمى، مقتل، تهران: اسلاميه، ص 161 . 49 . هود (11) آيه88 . 50 . همان، 117 . 51 . به نقل از: على اصغر حلبى، تاريخ نهضتهاى دينى سياسى معاصر، (تهران: بهبهانى) ص 1- 2 . 52 . همان . 53 . نهج البلاغه، ترجمه و شرح فيض الاسلام خطبه 131، ص 406- 407 . 54 . تاسوعاى حسينى، 1421، 26 فروردين 1379
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: راسخون]
[مشاهده در: www.rasekhoon.net]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 666]
-
گوناگون
پربازدیدترینها