محبوبترینها
9 روش جرم گیری ماشین لباسشویی سامسونگ برای از بین بردن بوی بد
ساندویچ پانل: بهترین گزینه برای ساخت و ساز سریع
خرید بیمه، استعلام و مقایسه انواع بیمه درمان ✅?
پروازهای مشهد به دبی چه زمانی ارزان می‌شوند؟
تجربه غذاهای فرانسوی در قلب پاریس بهترین رستوران‌ها و کافه‌ها
دلایل زنگ زدن فلزات و روش های جلوگیری از آن
خرید بلیط چارتر هواپیمایی ماهان _ ماهان گشت
سیگنال در ترید چیست؟ بررسی انواع سیگنال در ترید
بهترین هدیه تولد برای متولدین زمستان: هدیه‌های کاربردی برای روزهای سرد
در خرید پارچه برزنتی به چه نکاتی باید توجه کنیم؟
سه برند برتر کلید و پریز خارجی، لگراند، ویکو و اشنایدر
صفحه اول
آرشیو مطالب
ورود/عضویت
هواشناسی
قیمت طلا سکه و ارز
قیمت خودرو
مطالب در سایت شما
تبادل لینک
ارتباط با ما
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
آمار وبسایت
تعداد کل بازدیدها :
1826006243
وقفنامه مدرسه آقا کمال خازن در اصفهان
واضح آرشیو وب فارسی:راسخون:
وقفنامه مدرسه آقا کمال خازن در اصفهان نويسنده: محمود يزدي مطلق (فاضل) مورخ 1114 ه. ق بخط عبدالرحيم جزائريدر بيست و دوم ما شعبان يکهزار و صدو ده هجري قمري برابر با 1966 ميلادي، مدرسهي علميهي ادر اصفهان براي طلاب علوم ديني، توسط آقا کمال خازن، مؤتمن السلطنه که صاحب جمع خطانه و ريش سفيد حرم سلطان حسين صفوي (1105 - 1135 ه.ق مطابق 1694 -1722 م) بود، ساخته شد، و باني آن براي اداره امور اينمدرسه، قسمتي از املاک خود را وقف اين مدرسه کرد. مدرسهي مزبور بعدها از بين ميرود و در سال 1290 ه. ق گويا مصالح آن را در ساختن مسجد رحيم خان در اصفهان به کار ميبرند. از جمله مصالحي که از مدرسه آقا کمال خازن به مسجد رحيم خان انتقال يافته است چند قطعه کتيبه سنگي است که هنوز موجود ميباشد (عکس نمونه آن را به ضميمه ملاحظ فرمايند) زدر ماه صفر المظفر سال 1114 ه. ق همين آقا کمال خازن، بخشي ديگر از اموال خود را قوف ميکند، به اين شرح:1. قريهي کمال آباد برخوار يک رشته قنات دارد بالتمام2. مزرعهي معروف به مزرعهي اشرف آباد برخوار، که پنج رشته قنات دارد بالتمام.4. خان آقا نور، واقع در شارع مورچه خورت، احداثي عاليجاه، واقف بالتمام.توليت: توليت اين موقوفات، دائما با شهرياري از سلسلهي صفويه.نظارت: مادام الحياة با خود واقف و بعد از ارتحال به محمود بيک جبادارباشي و بعداز او با محمد ابراهيم بيک يوز باشي و بعد از او، هر کس که به منصب يوزباشي باشد.تصدي: تصدي املاک را به حاجي کبير تاجر اصفاني و حاجي مهدي خانه بيک قرارداد.مصرف، پس از وضع مخارج لازمه، تعمير و روشنايي و بورياي مسجد و حمام قريهي کمال آباد و اشرف آباد و خير آباد. سه تومان تبريزي به خادم و مؤذن. بيست تومان تبريزي صرف وجوه بر و دويست خاتم قرآن در سال به اين نحو، ماه رجب سي ختم قرآن. ماه شعبان اصفهان به حمامي قريه مزبور که حمام را تميز نگه دارد. مبلغ هفت تومان تبريزي به معلمي که در آن روستا به تعليم و تربيت وامور ديني مردم بپردازد.... و بقيه به مصرف مدرسهي آقا کمال خازن برسد.اين وقفنامه ممهور به مهر و سجل سلطان حسين صفوي و واقف و جمعي از علماي برجستهي عصر ميباشد و در ذيحجه سال 1130 ه. ق، ثبت دفاتر خلود گرديده است.1. مهر بيضي شکل با سجع: «يا من له العزة و الجمال» از آقا جمال خوانساري متوفي 1121 يا 1125 ه. ق، عالم بزرگ و حکيم برجسته و متکلم محقق وفقيه اصولي و مرجع اعيان علماي عصر.2. مهر بيضي شکل با سجع: «عبده محمد صالح» از مير محمد صالح شيخ الاسلام اصفهان متوفي قبل از سال 1135 ه ق، که به قول حزين لاهيجي: «حاوي علومشرعيه و روزگاري به عزت داشت، قبل از آن سانحه در گذشت و چند کس از اولادش به جوهر فضل آراسته، با من مودت داشتند و قريب به حال تحرير در گذشتند.3. مهر بيضي شکل نيسة درشت از صدر خاصه که به امور خالصهي سلطنتي اختصاص داشته و همان واقف است آقا کمال خازن.4. مهر چهار گوشه با سجع: «عبد الله محمد جعفر» از ملا محمد جعفر پسر ملا محمد باقر خراساني که عباس اقبال، وي را جزو علمايي دانسته که در روز افتتححا مدرسهي چهار باغ حضور داشته است (يادگار 573 /3) و...اما اين وقفنامه، به خط ثلث زيبا نگاشته شده است، بنا به نوشتهي آقا فضائلي: خوشنويسي در دورهي صفويه از درخشانترين ادوار ترقي و تکامل خطوط مخصوصا ثلث و نستعليق و نسخ بوده است. خطاطان و هنرمندان به دربار مقامي بلند و عزت و اعتباري ارجمند داشتند و همين امر باعث ترويج انواع فنون و ظهور بسياري از نوابغخط به ويژه نستعليق نويسان و ثلث نگاران بوده است و آثارشان باقي است... پس از آن نام چند تن از خوشنويسان دورهي سلطان حسين را ميبرد که از آن جمله است:عبد الرحيم جزائري که گويد اکثر کتيبههاي مدرسهي چهار باغ اصفهان آثار اوست که به خط ثلث عالي نوشته است و کتيبهي سر در اين مدرسه مورخ 1122 و کتيبهي مسجدي در خيابان شيخ بهائي به تاريخ 1125 همه نشان مهارت و هنرمندي اوست که در روزگار سلطان حسين به ظهور آمد. و مهدي بياني هم به آن اشاره کرده است.(1) با توجه به مشابهتي که ميان کتيبهي مدرسه آقا کمال خازن به قلم عبد الرحيم جزائري و ميان خط وقفنامهي اين مدرسه است، (2) ميتوان احتمال داد که خط اين وقفنامه هم به خامهي عبد الرحيم جزائري نگاشته شده است. چون از همان پختگي و شيريني برخوردار است.اکنون بازنويسي اين وقفنامه از نظر خوانندگان گرامي ميگذرد.بسم الله الرحمن الرحيمالحمد لله الواقف علي الضمائر المطلع علي السرائر، الصلوة و السلام علي محمد صاحب المناقب و المفاخر و آله الائمة المعصومين خير الشعائر و القائل، صلواة دائمة مستمرة الي يوم الآخر. اما بعد بنابر تأييدات رباني و توفيقاتجناب سبحاني، علايجاه رفعت و اقبال پناه معتمد الخاقاني واقف موفق - زاد الله توفيقا و تأييدا - وقف مخلد شرعي و حبس مؤبد ديني نمود قربة الله الله تعالي و طلبا لمرضاته بعد از عرض به خدمت بندگان و محرمان کرياس گردون اساس ظل الهي اعليحضرت به نحوي که شيوهي غلامان و بندگان صادق العقيده است تمامي ما ده و رسد و حصص مفصلهي ذيل را که مرقوم ميگردد.1. قريهي موسومه به قريهي کمال آباد برخوار که يک رشته قنات دارد.2. مزرعهي معروف به مزرعهي شرف آباد برخوار که پنج رشته قنات دارد.. مزرعهي موسومه به مزرعه خيرآباد که يک رشته قنات دارد.4. خان آقا نور واقع در شارع مورچه خوار احداثي عاليجاه واقف بالتمام.وقفا صحيحا شرعيا و توليت و نظارت و تصدي آنها را به دستوري که در آن وقفنامچه نوشته شده و قرار تفويض و حق التوليه و حق النظاره و حق التصدي به نحوي که در آن وقفنامهي فوق مکتوب گرديده مقرر نمود. و اما کيفيت مصرف وقف، متولي در مرتبهي از مراتب مزبوره، حاصل و منافع حصص مزبوره را بعد از وضع حقوق ديواني و تنقيهي قنوات و مؤنات زراعات و ساير امور که مصلحت و سبب آبادي و نما و زيادتي محصول شود و تعمير عمارات حصص مزبوره که ساخته شده يا بعد از آن ساخته شود، و تعمير روشنايي مسجد و حمامي که در قريهي کمال آباد ساخته شده و مسجد و حمامي که در اشرف آباد و خير آباد ساخته شود و در وبوريايي آنها و مبلغ سه تومان تبريزي به مؤذني که در مسجد مزبور به امرمؤذني و خادمي قيام نمايد، و همچنين بنحو مذکور در مسجدي که در اشرف آباد و خير آباد ساخته شود، بعد از وضع امور مزبوره ا زحاصل آنها تا خود در قيد حيات باشد، هر ساله مبلغ بيست تومان تبريزي در وجوه خيرات و مبرات صرف و بعد از خود، مبلغ بيست تومان را متولي، مبلغ ده تومان را به دو نفر حافظ داده که به تلاوت کلام ملک علام در سر مزار عاليجاه سابق الالقاب واقف - طول الله عمره - مشغول و ثواب آن را به روح مشار اليه قربة نمايند. و مبلغ سه تومان را به فراش سر مزار مشار اليه و مبلغ هفت تومان بقيه را صرف روشنايي و بخور مزار عاليجاه معزي اليه نمايند، و اگر نحوي شود که فراش و روشنايي هر دو يا يکي ميسر نشود نصيب آنها را حافظي اضافه و صرف نمايند به نحوي که رأي متولي و ناظر اقتضا کند و مقدار چهار صد من گندم به وزن سابق اصفهان به جهت حمامي قريهي مذکور که حمام مزبور را پاکيزه نگاه دادرد تعيين نمايند، و همچنين مثل آن، جهت حمامي که در اشرف آباد و خير آباد ساخته شود مقررنمود. و چون اهل قريهي مزبور احتياج به طالب علمي دارند که قدري علم فقه داند که اجراي عقود شرعيه و تعليم امور واجبه و تعليم اطفال ايشان نمايد و در تغسيل و تکفين اموات مطلع باشد، به جهت او مبلغ هفت تومان تعيين و مقرر نمود که طالب علمي که اين امور از او متمشي شود، متولي به اطلاع عالم و ناظر، تعيين نمايد، و همچنين در اشرف آباد و خير آباد. و مبلغ بيست تومان مقرر نمود که در ايام عاشورا، در مدرسهي مزبور، صرف تعزيه نمايند، و دو نفر خادم ديگر به جهت مدرسهي مزبوره تعيين و تتمه حاصل و منافع را مقرر نمود که با آن چه سابق بر اين، وقف نموده، هر هجرهي از حجرات مدرسهي مزبوره، يمي يکصدر دينار و رئيس را دويست دينار بدهند، و حق التدريس به ضميهي آن که سابق بوده تا بيست تومان داده شود و آنچه باقي بماند، منوط رأي شريف متولي و عالم و ناظر، صرف مرمت و تعميرات مدرسه و تجديد فرش وظيفهي طلبه و سکنهي روستاي آن جا به هر نحوي که رأي رزين مشاراليهم قرار گيرد به عمل آورند، خواه به کل آن وجوه مصلحت دانند، و خواه به بعض. و اگر چنانکه ناظر و متولي و عالم مصلحت دانند که وجه باقي، مخوص تعميرات و تجديد فرش و روشنايي متوضاها و راهروها و پلکانها و قيمت دلو و ريسمان و چرخ مدرسه، مختارند. بصيغهي شرعيه و بالعربية الفصيحه، تلقي و تلفظ نمود، و از يد ملکيت اخراج کرد و به تصرف وقف داد، فمن بدله بع ما سمعه فانما اثمه علي الذين يبدلونه ان الله سميع عليم، و کان ذلک في شهر صفر المظفر من شهور سنة اربع و عشرة مائة بعد الف من الهجرة النبويه عليه افضل الصلوة و السلام و التحية و الحمد لله اولا و آخرا و ظاهرا و باطنا و صلي الله علي سيدنا محمد و آليه الطيبين الطاهرين و سلم.در هامش اين وقفنامه چنين آمده:هوالحمد الله الذي تعالي و الصلوة علي سيد الانبيا و آله الأطهار الاصفياء وبعد فقد صدر الاقرار الصريح الشرعي عن عاليحضرت الواقف الموفق المؤيد الفايزبالسعاداة المشار الي بعض القابه السنية في هذه الصحيفة الشرعية، لازالتکواکب اقباله لامعة في افق العز و الکمال بجميع ما زبر في هذا الکتاب الصواب من المبدأ الي المآب لدي الداعي لابود الدولة القاهرة الباهرة السنية الحسنية الحسينية خلد الله تعالي ابدا.مهر عاليحضرت مجتهد الزماني، مهر عاليحضرت مجتهد الزماني، مهر عاليجاه اسلام پناه صدرآقا جمال الدين محمد سلمه الله، شيخ محمد صالح دام ظله العالي، خاصه مهر بيضي شکل نسبة درشت در همين صفحه آمده:الحمد الله المالک العز و الکمال و الصلوة علي خازن الخزائن الجلال و الجمال و آله الهداة خير ال و بعد فقد جري الوقف المبارک علي النهج الشرعي والطريق الملي جامعا لشرايط الصحة و اللزوم کا هو مزبور و مرقوم عظم اجرعاليجاه الوقاف المعظم و الموفق المکرم لازالت ثوابت کماله مصونة عن الوبال بالغة توفيقاته اقصي مراتب الکمال و کتب العبد الداعي لدوام الدولة القاهرة:مهر مرحمت و غفران پناه شيخ محمد شيخ الاسلام سابق. مهر چهار گوش با سجع:«عبد الله محمد جعفر».و نيز آمده:بسم الله الرحمن الرحيمالحمد الله رب العالمين و الصلوة و السلام علي اشرف المرسلين محمد و عترته الطاهرين و بعد فقد صدر الاعتراف عن الواقف الموفق بجميع ما سطر فيه من اوله الي تاليه بحضور الداعي لدوام الدولة القاهرة الباهرة. شيخ علي الکربلايي.مهر مشار اليه.و نيز آمده:بسم الله الرحمن الرحيمالحمد الله علي کل حال و الصلوة علي خازني خزائن العلم و الحکمة محمد و آله الواقفين علي کل خير الفائزين بکل کمال. اما بعد فقد جرت الصيغة الشرعية المتعلقة بوقف القري و توابعها المرقومة، فاز بکمال ثوابه عاليجاه الواقفالمعظم الموفق الجليل النبيل الحري بکل تعظيم و تبجيل دام کماله و ابد اقباله لدي الداعي لدوام الدولة القاهرة، کاشاني. مهر مرحمت پناه آقا مسيح کاشاني.همچنين در هامش آمده است:بعد وقوع الوقف المزبور علي النهج المسطور و قبل تحقق التصرف المعتبر في لزومه عاليجاه واقف امنه الله تعالي من المخاوف. مصارف بيست تومان مزبور متن را چنين قرار داد که مادام حياته وجه مزبور در وجوه خيرات و مبراتمصروف گردد و بعد وفاته و قضاء نحبه بأمر اعليحضرت ]در ميان سطر مهر بيضي شکل با سجع: «عبده محمد صالح الحسيني»[ متولي خلد الله ملکه و متوليان هر عصر و مدخليت عالم و ناظر آن عصر، وجه بيست تومان مزبور را هر ساله به جمعي از صلحا و اتقياء سکنه مدرسه مزبوره که خاطر از ديانت و قراءت ايشان جمع باشد، دهند که در تمامي سال، دويست ختم کلام ملک علام از قرار ختمي يکهزار دينار بدين موجب نموده، ثواب تلاوت را به روح عالياه واقف موفق تبرع نمايند و بدين نهج و باين شرح صيغه شرعيه جريان يافت و بعد از جريان صيغه به شرح مزبور، همگي موقوفات مسطورهي متن که درين صحيفه مرقوم گرديده به تصرف وقف داده شد و شرائط صحت و لزوم، تحقق يافت و اکنون بنابر لزوم وقف مزبور به شرح مسطور، تغيير و تبديل در ارکان و شرائط و قيود آن به هيچ وجه جايز و وسائغ و روا[بعد از کلمه - روا - سه مهر بيضي شکل بطور عمودي در زير يکديگر قرار گرفته با سجع:]1) محمد باقر الحسيني؛ 2) محمد و العترة الطاهره شفيع الدنيا و الآخره3) محمد سيد الکونين[ نيست. فمن بدله بعد ما سمعه فانا ثمه علي الذين يبدلونه ان الله سميع عليم.دويست ختم کالام الله که در وقف مزبور قرار يافته بدين موجب است: شهر رجب المرجب سي ختم. شهر شعبان المعظم سي ختم. رمضان المبارک سي ختم، شهور تسعه بقيهي سال يکصد و ده ختم.[پس از آن دو مهر آمده که فتوکپي نشده است بطور کامل.]ميان سطر 10 و 11 آمده:صدر الاعتراف الشرعي عن عاليجاه الواقف الموفق المشار اليه بمضمون الحاشية هذه لدي.[ مهر بيضي شکل درشت با سجع: ]«افوض امري الي الله عبده محمد باقر بن حسين حسيني»در ميان سطر 11 و 12 آمده:اعترف دام توفيقه بما زبر و سطر في الهامش ذالدي الخاطي.[مهر بيضي شکلبا سجع]. «عبده محمد الحسيني».[در ميان سطر 12 و 13 آمده]: هو اعترف الواقف االموفق دام اقباله بما اسند اليه في هذه الحاشية لدي القاصر محمد باقر بن اسماعيل الحسيني.[مهر بادامي شکل با سجع]محمد باقر الحسيني.در ميان سطر 13 و 14 يک مهر چهار گوش با سجع: بندگي شاه دين کمال من است.[و مهر بيضي شکل با سجع:]حسين مني و انا من حسين.[و مهر بيضي شکل با سجع:]«لا اله الله الملک الحق المبين، محمد رسول الله شفيع الدين»[و مهر بيضي نسبة درشتي با سجع]«لا اله الا الله الملک الحق المبين عبده علاء الدين محد بن حسين بن علاء الدين حسين الحسيني».[و مهر بيصضي شکل ديگر با سجع:]عبده حسين الحسيني.[و در حاشيه طرف چپ اي ن سطر مهر چهار گوشه با سجع:]«المتوکل علي الله الملک الغني عبده محمد باقر بن سيد حسن الحسيني».در ميان سطر 15 و 16 نوشته:مراد بيست توماني که قليم شده که صرف حفاظ و فراش و روشنايي و بخور مزارشود.[مهر بيضي شکل با سجع:]«عبده محمدصالح حسيني».در هامش آمده:بسم الله خير الاسماء الحمد لله و سلامه علي عباده الذين اصطفي. اما بعد فقد طلع مسيري الاقرار بقاطبة ما حوي عليه ذا الوصل الملي من رفق کمالات المخدوم المعظم اعني عاليجاه الواقف ادام الله تعالي اقباله و زاد توفيقاته حسبمازبرت و رقمت في هذه النميقة الشرعية انا الداعي لأبود الدولة القاهرة الباره. مهر مرحمت پناه محمد.[در آخر وققنامه مهر بيضي شکل نسبة درشتي با سجع:]«افوض امري الي الله عبده حسين الحسيني» از عاليجاه معظم له.[و نيز مهر چهار گوشه با سجع]دانند بندگي دين کمال من است[ و مهر بيضي شکل نسبة درشت با سجع: ]«لا اله الا الله الملک الحق المبين عبده علاء الدين محمد بن علاء الدين حسين الحسيني».پس از آن بطور چليپا آمده:شرح رقم مبارک نواب اشرف اقدس ارفع همايون اعلي.موضعمهر مبارک نواب اشرف اقدس ارفع هايون اعلي حکم جهان مطاعش (يعني شاه) آن که چون رفعت و معالي پناه مقرب الخاقاني حاج الحرمين الشريفين نظاما للرفعة و المعالي آقا کمال ريش سفيد حرم محترم عليه عاليه و صاحب جمع خزانه عامره املاک و رقبات و مستقلات ملکيو مکتسبي خود را وقف بر روضه رضيه رضويه علي شرفها الف سلام و تحيه مطهره متبرکه سدر، مرتبهي عرض درجه، و مدرسه جديد موسومه بمدرسه سلطان حسينيه که به نيابتنواب کامياب همايون ما ساخته، و توليت اوقاف مزبوره را به نواب کامياب همايون ما مفوض، و نظارت آنها را به خود متعلق ساخته بود و در اين وقت بنا بر آن که علماي اماميه، احتياط مينمايند که مادام که شرائط وقف منجز وموقوفات به تصرف وقف داده نشود، وقف، صحيح نخواهد بود. چون قبل از اين، مقرب الخاقان مشار اليه را مرخصي فرموديم که به نيابت ما، موقوفات مذکور را متوجه شود، در اين وقت، استدعا نمود که احدي را مقرر فرمائيم. بنابراستدعاي آن مقرب الخاقاني واقف و شفقت شاهانه دربارهي جناب افادت و افاضت پناه، حقايق و معارف آگاه، علامي فهامي، ملا محمد مؤمن، مدرس مدرسهي مذکوره توليت مزبور را در مرتبه خود و ساير مراتب به جناب علامي مشار اليه، تفويض نموديم و بعد از او به اولاد علامي مشار اليه که توليت اوقاف مذکوره را متوجه گرديده به عنوان وقفيت، مباشر امور نظم و نسق املاک و رقبات و مستقلات مزبوره گشته، حاصل آنها را به مصارفي که در شرح وقفنامچه قرار داده شده، مصروف سازد، و در ايصان منافع و حاصل املاک و رقبات و مستقلات مقرره، ساعي بوده، اهتمام تمام بعمل آور. حسب المسطور مقرر شد آن که صدور عظام و مباشرين موقوفات و رعايا زارعين موقوفات مزبور، احدي بدون اذن علامي مشار اليه، دخل و تصرف ننمايند و در اين باب قدغن لازم دانسته در عهده شناسند و مستوفيان رقم مطاع را در دفاتر خلود ثبت نمايند. تحريرا في ثاني عشر ذيحجة الحرام من شهور سنه ثلاثين و مائه بعد الالف من الهجرة النبوية المصطفوية الفالف التحيه 1130.مهر بيضي شکل نسبة درشت با سجع «افوض امري الي الله عبده محمد باقر بن حسن حسيني». و مهر بيضي شکل نسبة درشت شاه با سجع: «لا اله الله الملک الحق المبين عبده علاء الدين محمد بن علاء الدين حسين الحسيني». پس از آن آمده، قد تشرفت بزيارة سجله الاشرف الارفع الاجل الاقدس الاعلي. سپس مهر بيضي شکل هست که سياه شده.پی نوشت:1-احوال و آثار خوشنويسان، ج 4، ص 90.2-به نمونههاي عکسيتوجه فرماييد:دو نمونه ضميمه است.منبع: ميراث جاويدان
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: راسخون]
[مشاهده در: www.rasekhoon.net]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 730]
-
گوناگون
پربازدیدترینها