تبلیغات
تبلیغات متنی
پرچم تشریفات با کیفیت بالا و قیمت ارزان
پرواز از نگاه دکتر ماکان آریا پارسا
دکتر علی پرند فوق تخصص جراحی پلاستیک
تجهیزات و دستگاه های کلینیک زیبایی
محبوبترینها
سررسید تبلیغاتی 1404 چگونه می‌تواند برندینگ کسب‌وکارتان را تقویت کند؟
چگونه با ثبت آگهی رایگان در سایت های نیازمندیها، کسب و کارتان را به دیگران معرفی کنید؟
بهترین لوله برای لوله کشی آب ساختمان
دانلود آهنگ های برتر ایرانی و خارجی 2024
ماندگاری بیشتر محصولات باغ شما با این روش ساده!
بارش‌های سیل‌آسا در راه است! آیا خانه شما آماده است؟
بارش‌های سیل‌آسا در راه است! آیا خانه شما آماده است؟
قیمت انواع دستگاه تصفیه آب خانگی در ایران
نمایش جنگ دینامیت شو در تهران [از بیوگرافی میلاد صالح پور تا خرید بلیط]
9 روش جرم گیری ماشین لباسشویی سامسونگ برای از بین بردن بوی بد
ساندویچ پانل: بهترین گزینه برای ساخت و ساز سریع
صفحه اول
آرشیو مطالب
ورود/عضویت
هواشناسی
قیمت طلا سکه و ارز
قیمت خودرو
مطالب در سایت شما
تبادل لینک
ارتباط با ما
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
آمار وبسایت
تعداد کل بازدیدها :
1851202762
اسناد و تاريخ شفاهي معاصر ايران
واضح آرشیو وب فارسی:راسخون:
اسناد و تاريخ شفاهي معاصر ايران چکيده:در پژوهشهاي جديد دو گونه منابع در کنار منابع کتابخانهاي اهميت و جايگاه خاصي يافتهاند؛ اين دو عبارت از اسناد و منابع شفاهي هستند که هر يک کارايي ويژه‌اي دارد. اطلاعاتي که در اين دو گونه منبع وجود دارد به سختي در ميان منابع کتابخانهاي يافت ميشود. استفادة از ضبط صوت براي گردآوري منابع شفاهي شيوه‌اي جديدي است که دستاورد پيشرفت تکنولوژي مي‌باشدليکن در گذشته تاريخي ايران نقل اقوال شفاهي و ثبت آنها متداول و مرسوم بوده است که ثبت و نگارش همين اقوال شفاهي تاريخ مکتوب را به وجود آورده‌اند، گرچه آنچه امروزه متداول و مرسوم است را نمي‌توان به گذشته تعميم داد. آنچه در اين مقاله به آن خواهيم پرداخت بيان ارتباط و اهميت اسناد مکتوب در مراحل مختلف انجام تاريخ شفاهي است در وقوع حوادث تاريخي که در حيطه پژوهش تاريخ شفاهي قرار مي‌گيرد خواه‌ناخواه اسنادي مکتوب توليد مي‌گرديده که اين گزارش‌ها به جهت تعيين زمان، مکان و نحوه وقوع حادثه کمک مهمي در تکميل پازل اطلاعات‌گرد آمده توسط تاريخ شفاهي خواهند کرد. زيرا در داده‌هاي تاريخ شفاهي تعيين زمان و مکان و کيفيت و نحوه بروز حوادث به دقت اسناد توليد شده نمي‌باشد، و با جايگاه راوي کيفيت و کميت داده‌ها متغير است. از سوي ديگر در تاريخ شفاهي چگونگي شکل‌گيري حادثه يا واقعه‌اي قبل از وقوع و همچنين آثار و نتايج حاصله از آن بعد از وقوع از زواياي مختلف بيان مي‌گردد. بدين لحاظ اسناد در تکميل داده‌هاي تاريخ شفاهي در مراحل مختلف انجام آن اهميت بسيار دارد چه در مرحله گردآوري اطلاعات شفاهي، چه شناسايي افراد دخيل در حادثه براي انجام مصاحبه و چه در مرحله تدوين و نگارش تاريخ شفاهي.درآمد آنچه در اين صفحات جهات بحث اوليه در نظر گرفته شده است بيان جايگاه اسناد در تاريخ شفاهي ميباشد. پرواضح است موضوعاتي که جهت انجام به صورت تاريخ شفاهي در نظر گرفته مي‌شد و موضوعات نيم قرن اخير و به ويژه انقلاب اسلامي است. زيرا امکان گردآوري خاطرات شفاهي قبل از مقطع زماني به دلايل متعدد امکان ندارد و بايستي به منابع مکتوب يا اسناد اتکا نمود. در اين نوشتار به اختصار نخست از اسناد و پژوهشهاي تاريخي و پس از تاريخ شفاهي در ايران سخن خواهد رفت در ادامه به بيان ارتباط و جايگاه اسناد در مراحل مختلف انجام تاريخ شفاهي خواهيم پرداخت. اين نوشتار ناقص تجربيات شخصي نگارنده از تدوين سه مجموعة تاريخ شفاهي و مسئوليت اداري ميباشد، از اين رهگذر برگ سبزي پيشکش ارباب پژوهش و تحقيق ميشود. تا چه قبول اُفتد و چه در نظر آيد.اسناد و خاطرات شفاهي در پژوهشهاي تاريخيپيروزي انقلاب اسلامي در سال 357 ضمن آن که تحولي مُهم در عرصه سياست جهاني بود به لحاظ تاريخ‌نگاري هم تاثيرات مهمي در عرصه پژوهش و تحقيق به بار آورد ورود دو گونه منبع جديد به عرصه پژوهش، که شامل اسناد دولتي نهادهاي سياسي امنيتي و خاطرات شفاهي هستند انقلابي در اين عرصه به حساب ميآيد. تا پيش از انقلاب برخي اسناد که اغلب متعلق به خاندان‌هاي دورة قاجاريه بودند مورد استفادة پژوهشگران بود ليکن حجم انبوه اسناد سازماندهي شده در مرکزي چون سازمان اسناد و کتابخانه ملي ج‌ا.ا. يا مراکز ديگري چون نهاد رياست جمهوري، مرکز اسناد انقلاب اسلامي يا آرشيو وزارت امورخارجه به هيچ وجه با پيش از انقلاب اسلامي قابل مقايسه نيست. ضمن آن که دستيابي به اسناد اين مراکز به سهولت امکان‌پذير است. دسترسي محققان و پژوهشگران به حجم انبوهي از اسناد ضمن آن که زواياي بسياري از تاريخ معاصر ايران را روشن مي‌سازد گونه‌اي پژوهش را به وجود آورده است که اتکاي اصلي آن اسناد ميباشد و «پژوهشهاي اسنادي» مي‌توان نام داد.توجه به خاطرات شخصيت‌هاي دخيل در حوادث تاريخي در تاريخ ايران سابقه‌اي بس کهن دارد. بسياري از منابع مکتوب هم از به کتابت درآمدن ديده‌ها و شنيده‌ها به وجود آمده است. درج اخباري متفاوت از راويان متعدد در واقعه‌اي واحد را در منابعي چون طبري مي‌توان يافت. آنچه اين سنت قديمي را از تاريخ شفاهي يا Oral History کنوني متمايز مي‌سازد در استفاده و نظامند از خاطرات افراد مختلف در واقعه‌اي يا موضوع خاص در مراحل مختلف گردآوري اطلاعات از طريق مصاحبه، پياده‌سازي و تدوين و نگارش است. در حالي که در شيوه سنتي تاريخ‌نگاري ما آنچه از حوادث و وقايع از قول شفاهي به کتابت درآمده اقوال موجود بوده است که مورخ ثبت کرده است نه آن که در پي آن باشد شاهدان حادثه را يافته و از زبان ايشان موضوعي را روايت کند. ضبط صوتي يا تصويري خاطرات به صورت نوارکاست يا فيلم ويديوئي، و کيفيت و کميت ضبط آن، آرشيو و نحوه استفاده و ارجاع به آنها در تاريخ شفاهي از وجوه امتياز اين شيوه از گردآوري اطلاعات است.انقلاب اسلامي همانگونه که در عرصه پژوهشهاي اسناد انقلابي به وجود آورد در عرصه خاطره‌نگاري و پيدايش يا تکامل و نضج‌گيري تاريخ شفاهي در داخل و خارج از ايران نقش عمده و اساسي داشت.تاريخ‌هاي شفاهي داخل و خارج از ايران داراي ويژگي‌هاي خاصي است که مهمترين ويژگي يا وجه تمايز اين دو در هويت و ماهيت راويان تاريخ شفاهي است، راويان تاريخ شفاهي دانشگاه هاروارد يا تاريخ شفاهي جنبش چپ ايران، هر يک به گونه‌اي در رويارويي با انقلاب اسلامي موضع خصمانه دارند يا از هيأت حاکمه پهلوي بوده‌اند يا به لحاظ اعتقادي با نظام جمهوري اسلامي پس از استقرار آن مشکل پيدا کرده‌اند. در حالي که در داخل ايران راويان را مردمِ انقلابي تشکيل مي‌دهند.پس از پيروزي انقلاب اسلامي يادنامه‌هايي حاوي خاطرات که در مناسبت‌هاي ويژه انقلاب اسلامي منتشر مي‌گرديد از جمله اولين فعاليت‌ها ميباشد. اولين تلاش که هم به لحاظ علمي و هم عملي در عرصه تاريخ شفاهي انقلاب اسلامي قابل توجه است در مجله «ياد» از نشريات بنياد تاريخ انقلاب اسلامي صورت گرفته است. قدم‌هاي بعدي مستحکم‌تر برداشته شد. مجموعة «خاطرات 15 خرداد» شامل نُه دفتر، و آثاري چون تاريخ‌هاي شفاهي انقلاب اسلامي که در مرکز اسناد انقلاب اسلامي به انجام رسيده است. از جمله تلاش‌هاي بعدي است که مسير تکاملي را طي کرده است.اسناد و تاريخ شفاهي در پيش مطالبي در خصوص اسناد و تاريخ شفاهي گفته شد در اين قسمت بر آن هستيم که به جايگاه اسناد را در تاريخ شفاهي بپردازيم. اسنادي که در نهادهاي انتظامي، امنيتي، يا سياسي و اداري توليد شده‌اند بسته به نوع نهاد و سازمان توليد کننده، نزديکي يا دوري گزارش کننده به حادثه يا موضوع مورد مطالعه در تاريخ شفاهي تعلقات دروني وي، اشراف بر موضوع مورد گزارش يا آموزش ماموران در مورد نحوه تهيه گزارش مي‌تواند در کيفيت و کميت اطلاعات موجود در گزارش‌ها موثر بوده و مرتبه اعتبار سند متفاوت باشد با تمام اين مباحث، پژوهشگر تاريخ مي‌بايست اشراف کاملي به آن داشته باشد؛ اسنادي که در بررسي‌هاي لازم توسط محقق واجد اعتبار است در مراحل مختلف انجام تاريخ شفاهي کاربردهايي دارد که به مواردي اشاره ميشود. اول‌ـ کاربرد اسناد در تاريخ شفاهي براي تعيين دقيق زمان حادثه و مکان وقوع آن ميباشد. زيرا در تاريخ شفاهي در اغلب موارد نمي‌توان تاريخ دقيق وقوع را از اقوال مختلف استخراج نمود و روايات ضد و نقيض ديده ميشود.دوم‌ـ پس از مشخص شدن زمان و مکان وقوع حادثه در شناسايي منابع شفاهي اسناد اهميت مضاعفي پيدا مي‌کند براساس اسناد مشخص ميشود چه افرادي يا گروههايي در هنگام حادثه حضور داشته‌اند. در شناسايي افراد براي انجام مصاحبه (اعم از شفاهي يا مکتوب) هم اسناد به کار مي‌آيند.سوم‌ـ در جريان مصاحبه و طرح سئوال از شاهدان حادثه سئوال‌هايي که محقق از منابع ديگر در مورد موضوع مورد تحقيق خود استخراج کرده باز هم اسناد جايگاهي ويژه مي‌يابد زيرا با داده‌هايي که از خلال اسناد از کميت و کيفيت واقعه وجود دارد محقق به زواياي مُبهم و سئوال‌برانگيز واقعه مي‌پردازد.چهارم‌ـ پس از انجام مصاحبه و مراحل آماده‌سازي خاطرات شفاهي جهت استفاده و تدوين تاريخ شفاهي، باز هم اسناد براي سازماندهي فصول و مطالب به ياري محقق ميآيد. زيرا براساس خاطرات نمي‌توان ترتيب وقوع حوادث را به دقت مشخص ساخت چه بسا در نقل روايات اين تسلسل پس و پيش شده‌اند در حالي که در اسناد تاريخ دقيق حادثه در اغلب موارد يافت ميشود. و براساس اين قوميت تاريخي مي‌توان مطالب و خاطرات شفاهي را مرتب کرد.و سرانجام مهمترين کاربرد اسناد در تدوين تاريخ شفاهي است بي‌شک عدم استفادة از اسناد که محقق به صحت آنها يقين يافته تدوين تاريخ شفاهي در تاريخ معاصر و به ويژه انقلاب اسلامي ناقص خواهد بود. خاطرات شفاهي که از راويان مختلف حول محور يک موضوع خاص گرد آمده است همچون اسناد که براساس دوري و نزديکي به حادثه و مسايل ديگر که در مورد اسناد گفته شد طبقه‌بندي و اعتبارگذاري ميشود صحت و سقم اين داده‌ها با راههاي گوناگوني قابل بررسي است که محقق تاريخ شفاهي ناگزير از انجام آن است. در تاريخ شفاهي به حوادث قبل از وقوع، (پشت صحنه حادثه) چگونگي شکل‌گيري، زمينه‌ها، ماهيت موضوع، عوامل تاثيرگذار در موضوع، وقوع حادثه (با تسامح در زمان، مکان و تسلسل تاريخي آن) پي‌آمدهاي آني و بلندمدت موضوع پرداخته ميشود. اسناد در کنار اين مسايل به لحظه وقوع، کميت و کيفيت حادثه، افراد حاضر در صحنه، پيگيري‌هاي صورت گرفته، اقدامات انجام شده، عکس‌العمل نهادهاي ذيربط را با ترتيب تاريخي روشن نمايد. در برخي موارد هم که برخي حوادث از ياد شاهدان رفته يا کمرنگ شده است اسناد به تکميل اين «از ياد رفته‌ها» مي‌پردازد.فرجام سخن آن که:پيروزي انقلاب اسلامي تاثير شگرفي در شيوه‌هاي تاريخ شفاهي نهاد (چه در داخل و چه در خارج) در داخل باز شدن آرشيوهاي نهادهايي چون سازمان اطلاعات و امنيت کشور (ساواک)، شهرباني کل کشور، سازمان قضايي نيروهاي مسلح بر روي محققان فعاليت چشم‌گير مراکزي چون مرکز اسناد انقلاب اسلامي سازمان اسناد و کتابخانه ملي جمهوري اسلامي ايران، مرکز اسناد نهاد رياست جمهوري و... پژوهشهاي سند محوري را در وسعتي غيرقابل قياس با گذشته رايج گردانيد. از سوي ديگر ماهيت انقلاب و مردمي و همچنين قريب‌العهد بودن آن با حضور اغلب عناصر اصلي اين حرکت اصيل اسلامي اين امکان را داد خاطرات شفاهي به شکل بي‌سابقه اي مورد توجه قرار گيرد. همزمان ضرورت تدوين مجموعه‌هايي تاريخي براساس خاطرات شفاهي هم احساس گرديد. در نتيجة نزديکي اين دو يعني اسناد و تاريخ شفاهي گونه‌اي تکامل يافته‌تري از پژوهشهاي به عرصه آمده است که مرکز اسناد انقلاب اسلامي مبدع آن است.منبع: www.historylib.comمعرفي سايت مرتبط با اين مقاله تصاوير زيبا و مرتبط با اين مقاله
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: راسخون]
[مشاهده در: www.rasekhoon.net]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 204]
-
گوناگون
پربازدیدترینها