واضح آرشیو وب فارسی:تبیان: وداع با مردي که براي يک نسل خاطره ساخت
مجموعههايي که مسعود رسام کارگرداني کرد براي يک نسل خاطرههايي فراموش نشدني ساخت، نسلي که با "محله بهداشت" و "محله برو بيا" طعم کودکي را چشيد و جوانياش با "همسران" و "خانه سبز" پيوند خورد. * خبرگزاري مهر، گروه فرهنگ و هنر: در سالهاي ابتداي دهه 70 مجموعهاي از شبکه دو روي آنتن رفت که شکل و شيوه مجموعهسازي را تحت تاثير قرار داد، جذابيتهاي اين مجموعه پربيننده و موفق به اندازهاي بود که نه تنها بازيگرانش را به شهرت و محبوبيت رساند، بلکه نام کارگردانهايش را هم سر زبان انداخت."همسران" نمونهاي شد براي مجموعهسازي آپارتماني و اپيزوديک که اگرچه سالها در شبکههاي خارجي تجربه ميشد کمتر به تلويزيون ما راه پيدا کرده بود، "همسران" که نقطه اوجي در کارنامه مسعود رسام و بيژن بيرنگ بود، آغاز راه آنها نبود، يک دهه قبل زماني که برنامههاي تلويزيون تنوع نداشت رسام و بيرنگ با دو جنگ "محله بهداشت" و "محله برو بيا" که براي مخاطب کودک ونوجوان ساخته شده بود توانايي و استعدادشان را نشان دادند."محله بهداشت" و "محله برو بيا" که بازيگران تئاتر در آن نقشآفريني ميکردند و فضايي فانتزي و ويژه داشت مخاطبان بزرگسال را هم پاي تلويزيونها مينشاند، بچههاي دهه 60 که شخصيتهاي اين دو جنگ را به ياد داشتند چند سال بعد مخاطبان پر و پا قرص "همسران" و "خانه سبز" شدند."محله بهداشت" و "محله برو بيا" که بازيگران تئاتر در آن نقشآفريني ميکردند و فضايي فانتزي و ويژه داشت مخاطبان بزرگسال را هم پاي تلويزيونها مينشاند، بچههاي دهه 60 که شخصيتهاي اين دو جنگ را به ياد داشتند چند سال بعد مخاطبان پر و پا قرص "همسران" و "خانه سبز" شدند.مسعود رسام فارغ التحصيل کارگرداني از مدرسه عالي تلويزيون و سينما در کنار بيژن بيرنگ زوجي را تشکيل داده بودند که در برنامهسازي تلويزيون در دهه 60 و 70 تنوع ايجاد کردند، نوع نگاه آنها نسبت به زندگي و استفاده از دانش روانشناسي در بيان مفاهيم اخلاقي و تربيتي امتياز مجموعههايي بود که رسام و بيرنگ پشت دوربين آن بودند. آنها در فضايي دست به اين تجربهگرايي ميزدند که مجموعهسازي بيشتر از هر چيز به حرفهاي پرسود و پررونق براي تهيهکنندهها تبديل شده بود و قواعد بساز و بفروشي در آن حاکم بود.
بيژن بيرنگ و مسعود رسام که از دوران جواني هم را ميشناختند، نگاه و سليقهاي شبيه به هم داشتند، نويسنده داستانها و طراح موقعيتها بيرنگ بود و رسام بيشتر به عنوان اجرا کننده در بخش کارگرداني حضوري پررنگ داشت، همکاري حرفهاي آنها متعادل و متوازن بود، هر يک بخشي را به عهده ميگرفت و در شرايطي که عمر زوجهاي هنري در ايران کوتاه است آنها سالها در کنار هم کار کردند و نامشان را در تيتراژ فيلمها و مجموعهها در کنار هم آوردند."همسران" با همه کاستيها و خامدستيهاي تجربه اول بستري فراهم کرد تا تجربه درخشان "خانه سبز" بر روي آن شکل بگيرد، مجموعهاي که ضعفهاي "همسران" را نداشت و نقاط قوت آن را به شکلي پررنگ و کاملتر داشت. رسام و بيرنگ به دليل موفقيتهاي "همسران" به جايگاه حرفهاي قابل توجه رسيده بودند و توانستند در "خانه سبز" خسرو شکيبايي را که در آن مقطع ستارهاي محبوب و پولساز در سينما بود به تلويزيون بياورند."خانه سبز" با خسرو شکيبايي معنا پيدا ميکرد و بازي در نقش رضا صباحي يکي از بيادماندني ترين بخشهاي کارنامه اين بازيگر شد. شکيبايي روح قصههاي مجموعه و نوع نگاه نويسنده و فضايي که کارگردانهاي "خانه سبز" از او ميخواستند به خوبي درک ميکرد و حلقه گمشدهاي بود که به اين مجموعه گرما و انرژي ميداد.به نظر ميرسيد همه چيز براي زوج رسام و بيرنگ به خوبي پيش ميرود و آنها در بهترين روزهاي زندگي حرفهايشان هستند، هم اقبال عمومي را داشتند و هم منتقدان و مخاطبان نخبه مجموعههايشان را ميديدند، آنها توانسته بودند مجموعهسازي را چند پله بالاتر ببرند، نه با بودجههاي کلان مجموعههاي تاريخي و نه با به رخ کشيدن تواناييشان در کارگرداني سکانسهاي شلوغ و پرسياهيلشگر.آنها قصههاي باورپذيري از زندگي ميگفتند، از مردماني با ويژگيهاي مختلف و گاه متناقض و از روزهاي تلخ و شيرين زندگي."خانه سبز" با خسرو شکيبايي معنا پيدا ميکرد و بازي در نقش رضا صباحي يکي از بيادماندني ترين بخشهاي کارنامه اين بازيگر شد. شکيبايي روح قصههاي مجموعه و نوع نگاه نويسنده و فضايي که کارگردانهاي "خانه سبز" از او ميخواستند به خوبي درک ميکرد و حلقه گمشدهاي بود که به اين مجموعه گرما و انرژي ميداد.اما "سرزمين سبز" مسيري را که با "خانه سبز" به نقطهاي روشن و اميدوارکننده رسيد پايان داد، شايد بدترين اتفاقها در زندگي حرفهاي رسام و بيرنگ که تا اين مقطع نميتوان نامشان را از هم جدا کرد با "سرزمين سبز" رخ داد، قرار بود مجموعه در اندازهاي بزرگتر دغدغههاي سازندگانش را که در "همسران" و "خانه سبز" مطرح شده بود دنبال کند، اما نتيجه کار غمانگيز و نااميدکننده بود.
حضور بيتا فرهي که تا آن زمان به تلويزيون نيامده بود هم برگ برندهاي براي "سرزمين سبز" نشد تا مجموعهاي که در زمان توليد با مشکلات فراوان مواجه شد و پخش آن سالها به تاخير افتاد به نقطه روشن ديگري در کارنامه اين زوج تبديل شود، رسام و بيرنگ پس از "سرزمين سبز" مجموعههايي براي کودکان و نوجوانان کارگرداني و تهيهکردند، سبکشان را ادامه دادند و کارگردانهايي را تربيت کردند که راهشان را دنبال کردند، اما چه کسي است که آرزو نکند کاش آنها ميتوانستد تجربههايي که با "خانه سبز" به دست آورده بودند کامل کنند.از اوايل دهه 80 بخش ديگري از کارنامه رسام رقم خورد، او به تنهايي و دور از بيژن بيرنگ مجموعههاي "بزرگمرد کوچک"، "مرواريد سرخ" و "غيرمحرمانه" را کارگرداني کرد، هيچ کدام ديده نشدند و اعتباري بيشتر براي کارگردان "همسران"، و "خانه سبز" به ارمغان نياوردند، او که پيشتر فيلمهاي سينمايي "علي و غول جنگل" و "سيندرلا" را با همکاري بيرنگ ساخته بود تصميم داشت اولين فيلم سينمايي مستقلش را کارگرداني کند اما اين فرصت پيش نيامد.مسعود رسام يکي از تاثيرگذارترين کارگردانها و تهيهکنندههاي تلويزيون بود که هنوز ميتوان نشان سليقه و ذوق او در مجموعهسازي را در مجموعهها و فيلمهاي تلويزيوني ديد، شخصيتپردازيها، توجه به مضامين خاص، استفاده از بازيگران در نقشهايي متفاوت و تجربه کردن فضاهايي تازه در تلويزيون از امتيازهاي مجموعههاي اين کارگردان است.مضامين و سوژهها در مجموعههاي بيرنگ و رسام از آنجا که درباره انسان و روابط انساني هستند کهنه نميشوند، بسياري از مردم هنوز هم شخصيتهاي دوستداشتني اين مجموعهها را به ياد دارند، به نظر ميرسد ميبايست خوشحال باشيم که رسام در زندگي کوتاهش قدر ديد و به اندازه کافي به فعاليتهايش توجه شد، اما نکته دريغانگيز اين است که مسعود رسام هم مانند بسياري از هنرمندان اين سرزمين نتوانست مسير طبيعي را طي کند و انقطاع ناخواستهاي که پس از "خانه سبز" به وجود آمد او را براي رسيدن به قله اوج محدود کرد.خبر درگذشت مسعود رسام اپيزودي از "خانه سبز" را بياد ميآورد، همان اپيزودي که رضا صباحي (خسرو شکيبايي) به استقبال مرگ ميرود و با وجود غربت، تنهايي و ترس از دوري از عزيزانش با اين حادثه کنار ميآيد و تلاش ميکند در مرگ هم ردپايي از زندگي و روشني بيابد. مرگ پايان کبوتر نيست....تنظيم براي تبيان : مسعود عجمي
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: تبیان]
[مشاهده در: www.tebyan.net]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 111]