واضح آرشیو وب فارسی:راسخون:
بررسي نهاد خانواده از ديدگاه هاي مختلف بسمه تعالي « هوالذي خلقكم من نفس واحده و جعل منها زوجها ليسكن اليها » 1 « و خدايي است كه شما را از نفس واحدي آفريد و همسر شما را از جنس شما قرار داد تا در كنار او آرامش و آسايش بيابيد .» خانواده در طول تاريخ و در تمامي جوامع ، به عنوان اصليترين نهاد اجتماعي ، زيربناي جوامع و منشأ فرهنگها ، تمدنها و تاريخ بشر شناخته شده است . پرداختن به اين بناي مقدس و بنيادين و حمايت و هدايت آن به جايگاه واقعي و متعالياش ، همواره سبب اصلاح خانواده بزرگ انساني و غفلت از آن موجب دور شدن بشر از حيات حقيقي و سقوط به ورطه هلاكت و ضلالت بوده است. اسلام به عنوان مكتبي انسانساز بيشترين عنايت را به تكريم ، تنزيه و تعالي خانواده داشته و اين نهاد مقدس را كانون تربيت و مهد مودت و رحمت ميشمرد . سعادت و شقاوت جامعه انساني نيز در ديدگاه اسلامي منوط به صلاح و فساد بناي خانواده است . و هدف از تشكيل خانواده را تأمين نيازهاي مادي ، عاطفي و معنوي انسان از جمله دستيابي به سكون و آرامش مي باشد . دستيابي به اهداف والاي مكتب اسلام و حفظ و حراست دقيق و مستمر از آن ، نيازمند توجه جدي به خانواده و پياده كردن قوانين مربوط به آن در جامعه است .بديهي است كليه برنامهريزيها و سياستگذاريها در تمام سطوح بايستي حق مدارانه و ملهم از نگرش توحيدي و در راستاي تعالي و مصالح خانواده باشد.2 خانواده از منظر قرآن « ومن آياته أن خلق لكم من انفسكم أزواجاً لتسكنوا اليها و جعل بينكم موده و رحمه إن في ذلك لايات لقوم يتفكرون » 3 از نشانه هاي او اين است كه از خود شما جفتهايي براي شما آفريد تا نزد ايشان آرامش يابيد ، و ميان شما دوستي و مهرباني برقرار ساخت . همانا در اين نشانه هايي است براي آنان كه مي انديشند . در اين آيه چند نكته و نقطه با اهميت درباره خانواده وجود دارد كه شايسته بررسي است :1. همساني زن و مرد در آفرينش بر اساس اين تعبير ، رابطه و پيوند زن و شوهر يكي از ابعاد مهم خانواده است ، خداوند متعال با قدرت خويش و در آفرينشي حكيمانه ، براي آدميان همسراني از جنس خودشان آفريد تا بدان ها انس بگيرند . اگر همسر آدمي در آفرينش همسان او نباشد نمي تواند با او انس گرفته و از معاشرت با وي لذت ببرد و لذا آرامش و اطمينان او فراهم نخواهد شد بر همين اساس و در هماهنگي كامل بين تكوين و تشريع ، زناشويي ، سنتي جاودانه به شمار مي رود كه رويگرداني از آن دوري از نبي اكرم ( ص ) را در پي دارد .4 2 –تأمين آرامش نظير اين تعبير در آيه 189 سوره اعراف نيز آمده است ، آنجا كه مي فرمايد : « به راستي وجود همسران با اين ويژگيها براي انسانها كه مايه آرامش زندگي آنهاست يكي از مواهب بزرگ الهي محسوب مي شود .» اين آرامش از اينجا ناشي مي شود كه اين دو جنس مكمل يگديگر و مايه شكوفايي و نشاط و پرورش يكديگر مي باشند به طوري كه هر يك بدون ديگري ناقص است و طبيعي است كه ميان يك موجود و مكمل وجود او چنين جاذبه نيرومندي وجود داشته باشد و از اينجا مي توان نتيجه گرفت آنها كه پشت پا به اين سنت الهي مي زنند وجود ناقصي دارند ، چرا كه يك مرحله تكاملي آنها متوقف شده ( مگر آنكه به راستي شرائط خاص و ضروري ، موجب تجرد گردد ) به هر حال اين آرامش و سكونت هم از نظر جسمي است ، و هم از نظر روحي هم از جنبه فردي و هم اجتماعي . بيماريهايي كه به خاطر ترك ازدواج براي جسم انسان پيش مي آيد قابل انكار نيست . هم چنين عدم تعادل روحي و ناآراميهاي رواني كه فرد مجرد با آن دست به گريبان است كم و بيش بر همه روشن است .3- برقراري محبت و دوستي بين زوجيننكته مهم ديگر در خانواده محبت بين زن و شوهر است ، يكي از روشن ترين موارد ظهور مودت و رحمت ، خانواده جامعه ي كوچك است چرا كه بر مبناي آموزه هاي قرآني ، و زن و شوهر در محبت و مودت ملازم يكديگرند . در واقع ازدواج ، دو نيمه ناقص انساني را به يكديگر مرتبط نموده و از اين طريق آرامش و آسايش انسان ها را به دنبال خواهد داشت مشروط بر اين كه اين ازدواج با معيارها و موازين صحيح و منطقي صورت گرفته باشد . از نظر قرآن مودت و مهرباني يكي از اصول اساسي و از حساسترين روابط انساني زندگي مشترك است كه خداوند آن را ميان زن و شوهر قرار داده است غرض از اين مودت ، دوستي خالصانه و صميمي است كه بايد بين زوجين وجود داشته باشد .خانواده از منظر اجتماعي انسان موجودي است اجتماعي كه پيش از هر چيز به خانواده نياز دارد ، چنان كه براي تحقق بخشيدن به فرايند رشد و تكامل خويش به ارتباط با ديگران نيازمند است .نوزاد انسان بيش از هر موجود ديگر به حمايت والدين نيازمند است . و نمي تواند به تنهايي به زندگي ادامه دهد ، با آن كه جانداران ديگر مي توانند پس از تولد نيازهاي اوليه خود را تا اندازه اي تآًمين كنند .در اين مسئله گرچه نيازهاي جسمي كودك مانند غذا ، لباس و مصونيت در برابر خطرها مورد نظر است ، اما بعد ديگر وجود او يعني روان و شخصيت كودك نيز اهميت دارد ، زيرا شخصيت و روحيات او نيز در اين مراحل اوليه زندگي شكل مي گيرد و نخستين سنگ بناي آن گذاشته مي شود . در درون واحد اجتماعي خانواده پدر و مادر از آغاز تولد كودكان به عنوان الگو براي آنان مطرحند نقش و معناي اهميت خانواده در بهسازي وضعيت بشر نيز در همين واقعيت نهفته است .در نگاه پيشوايان دين ، باورها ، چگونگي زندگي ، عادتها ، تمايلات و اهداف والدين از مهمترين عوامل تأثيرگذار بر كودكان است . بنابراين نوع رفتار والدين در هماهنگ سازي خواستها و تمايلات خودشان از يك سو و تمايلات خانوادگي و اجتماعي از سوي ديگر و همچنين تلاش پيوسته آنان براي تامين رفاه و سلامت رواني خانواده و نوع برخوردشان با وظايف ديني و اجتماعي از عوامل ايجاد هسته تعاون و همكاري اجتماعي در كودك شمرده مي شوند .5اهميت خانواده و نقش آن در جامعه بشري از رهاورد تآمل و تفكر در اين دو بعد وجود كودك ، آشكار مي گردد . به طور كلي خانواده به عنوان اصلي ترين نهاد اجتماعي و زير بناي جوامع و منشأ فرهنگ ها و تمدن ها در تاريخ بشر بوده است .پرداختن به اين بناي مقدس و بنيادين و حمايت و هدايت آن به جايگاه واقعي و متعالي اش ، همواره سبب اصلاح خانواده بزرگ انساني و غفلت از آن موجب دور شدن بشر از حيات حقيقي و سقوط به ورطه و ضلالت بوده است .6خانواده يگانه سازمان اجتماعي است كه با اعضاي خود با عشق ، تحمل ومراقبتي بسيار بيش از آنچه ممكن است از ديگران دريافت كنند ، برخورد مي كند . نفس تشكيل خانواده ، به طور طبيعي يك نيروي همبستگي اجتماعي جهت احسان و مراقبت پديد مي آورد كه سبب تعالي خود خانواده ميشود 7 منابع:1-سوره اعراف ، آيه 189 2-مصوبه 564 شوراي عالي انقلاب فرهنگي ، مورخ 7/4/13843-سوره روم ، آيه 21 4- برگرفته از ترجمه مقاله دكتر صدر طباطبايي ،5 -فاطمه ( ارائه شده در كنگره خانواده، هست هاو بايدها) دكتر صدر طباطبايي ، 6-فاطمه تقوي ، محمد كاظم ، مجله پيام زن شماره 148 7-مصوبه 560 شوراي عالي انقلاب فرهنگي مورخ 7/4/1384 http://www.women.org.ir
#اجتماعی#
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: راسخون]
[مشاهده در: www.rasekhoon.net]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 314]