واضح آرشیو وب فارسی:راسخون:
سجده بر تربت امام حسين «ع» نويسنده:محمدمهدى رضايىمنبع: مجله پرسمان چرا در متون دينى ما بر اهميت و فضيلت سجده بر تربت امام حسين عليهالسلام تأكيد زيادى شده است؟نماز، يكى از مهمترين اعمال عبادى و پايهاى محكم براى خيمه شريعت اسلام به شمار مىآيد. اين عمل، بر اركانى استوار مىباشد كه يكى از آنها «سجده» است. سجده در هر نماز واجب و مستحب، بايد گزارده شود؛ اما اين كه سجده كردن بر چه چيزهايى درست است، بايد گفت كه همه مذاهب اسلامى سجده كردن بر زمين و خاك را صحيح مىدانند؛ بلكه طبق روايات رسيده از پيامبر صلىاللهعليهوآله سجده بر خاك فضيلت بيشترى دارد.در روايات اسلامى برگذاشتن پيشانى - به هنگامى نماز - بر خاك امر شده است و اين امر، اگر واجب بودن اين عمل را ثبات نكند، بىشك بر فضيلت و مطلوب بودن آن دلالت دارد. از شخصى به نام «ابوصالح» چنين نقل شده است: «روزى نزد «ام سلمه» رفتم؛ پس، يكى از برادرزادههايش وارد شد و شروع به خواندن نماز كرد؛ چون خواست به سجده رود، خاك را فوت كرد. ام سلمه گفت: اى فرزند برادر! خاك را فوت نكن؛ من شنيدم رسول خدا صلىاللهعليهوآله به غلامش «يسار» كه او نيز هنگام سجده كردن چنين كرد، فرمود: براى خدا، پيشانىات را بر خاك گذار».1اين تربت مقدس و ممتازحال كه سجده كردن بر خاك برترى دارد، مىپردازيم به مسئله سجده بر تربت امام حسين عليهالسلام. سرزمين كربلا همچون سرزمين مكه و مدينه، از تقدس و عظمت بالايى برخوردار است. در اين باره، در كتابهاى اهل سنت، روايات فراوانى نقل شده است؛ مثلاً اين حديث كه مىگويد: روزى اميرمؤمنان عليهالسلام از سرزمين كربلا عبور كرد و مقدارى از خاك آن را برداشت؛ بوييد و گريست و فرمود: «هفتاد هزار نفر از اين مكان محشور مىشوند و بدون حسابرسى وارد بهشت مىگردند»2 يا اين روايات كه از ام سلمه نقل شده است؛ «يك شب پيامبر صلىاللهعليهوآله در حالى كه مضطرب بود، به بستر رفت و خوابيد. آن گاه با اضطراب و نگرانى بيدار شد و دردستش خاك خون آلود بود كه آن را مىبوسيد. گفتم: اين خاك چيست، اى رسول خدا صلىاللهعليهوآله؟ فرمود: جبرئيل به من خبر داد كه اين - و به حسين عليهالسلام اشاره كرد - در سرزمين عراق كشته مىشود. من به او گفتم: خاك آن زمين را كه قتلگاه اوست، به من نشان بده و اين همان خاك است».3 آرى، اين سخنان در تقديس خاك سرزمينى است كه نواده معصوم پيامبر صلىاللهعليهوآله و گُل خوشبوى او، يعنى امام حسين عليهالسلام، در آن به شهادت رسيده است.حال اگر كسى اين خاك مطهر را مُهر نماز خود قرار دهد و بر آن سجده كند، آيا جاى آن هست كه او را سرزنش كنيم و بر او عيب بگيريم و سجده و نمازش را نادرست بدانيم؟ اين همه اصرار براى چيست؟راستى چرا در متون دينى ما اين همه بر اهميت و ارزش تربت امام حسين عليهالسلام و فضيلت سجده كردن بر آن تأكيد شده است؟ تفاوت اين خاك با خاكهاى ديگر در چيست و چه رازى در اين خاك نهفته ا ست كه سجده كردن بر آن حجابهاى هفتگانه ميان بنده و پروردگارش را مىدرد4 و شفاى دردهاى جسم و جان انسان است و آن را «دواى بزرگتر»5 گفتهاند؟ براى روشن شدن مطلب و پىبردن به سرّ اين سفارش مهم دينى، توجه به دو نكته زير ضرورى است:1. هر انسان نمازگزارى مىتواند براى مطمئن بودن از طهارت سجدهگاه خود، مقدارى خاك را كه از پاكى آن مطمئن است، با خود بردارد و هنگام نماز از آن استفاده نمايد. اين كار، در ميان مسلمانان آغاز اسلام نيز انجام مىشده و منعى نداشته است. مىگويند «مسروق بن اجدع»، از راويان بزرگ اهل سنت، پارهاى خشت به همراه بر مىداشت و در سفرهايش، به هنگام نماز بر آن سجده مىكرد.2. در نگاه ابتدايى، همه مكانها و زمانها مانند هم هستند و ميان آنها تفاوتى نيست؛ اما همين مكانها و زمانها، وقتى با مقدسات يا با امور، اشخاص و وقايع مهم تاريخى نسبتى مىيابند، داراى ويژگىها و مزايايى مىشوند و از ديگر مكانها و اوقات متمايز مىگردند. كعبه يك چهار ديوارى، مانند ديگر ساختمانهاى دستساز بشرى است؛ با اين تفاوت كه با خداوند رابطه و نسبتى يافته و «خانه خدا» نام گرفته است و همين كافى است كه ما آن را داراى شأن و مرتبهاى خاص، با احكام و آيينهاى ويژه بدانيم كه همه مسلمانان بايد آنها را رعايت كنند و به جاى آورند. ديگر مكانهاى مقدس و تاريخى و روزهاى مربوط به وقايع و رويدادها نيز چنين هستند و هر يك از جهتى اهميت و اعتبار مىيابند و در ذهنها و زبانها ماندگار مىشوند.پس از اين دو نكته، اكنون مىپرسيم: چه چيز پيامبر صلىاللهعليهوآله را بر آن داشت كه بر فرزندزادهاش بگريد و سوگوارى كند و تربت كربلا را ببويد و ببوسد؟ چه چيز باعث شد كه على عليهالسلام هنگام عبور از كربلا، مشتى از خاك آنجا را ببويد و آن گاه آن قدر بگريد كه زمين از اشكهاى چشم آن حضرت خيس شود؟ اين جا است كه هر انسان آزادهاى با اندكى تأمل به سرّ تربت مقدس كربلا و انتساب آن به خداى تعالى پى مىبرد و اين كه آن خاك از حرمتى بزرگ برخوردار است.بىشك، سجده بر تربتى كه چنين عظمت و تقدسى دارد و از ذره ذره آن نداى تقرب به خداوند به گوش مىرسد و راز بزرگى و جلال و جبروت الهى در آن نهفته است و رموز عبوديت و خضوع، به آشكارترين صورت در آن تجلى يافته، سزاوارتر است و مىسزد كه هر انسان مسلمانى در هنگام سجده، پيشانى بر خاكى بگذارد كه آميخته با «خون خدا»ست و مشام عاشقان فضيلت و آزادگى را مىنوازد و بوى دلانگيز توحيد و شهادت در راه آن را در فضاى اعصار و قرون پراكنده مىسازد و براى هميشه الهامبخش حريت و رادمردى و فداكارى در راه خداست.فرجام سخن اين كه سجده كردن بر تربت امام حسين عليهالسلام اگرچه مورد توصيه و سفارش فراوان است، اما در نزد شيعه از واجبات به شمار نمىآيد و ميان آن و ديگر خاكها در جواز سجده فرقى نيست و برخلاف آن چه بعضى از جاهلان و بىخبرانِ از آرا و انديشههاى شيعه گمان كردهاند، چه بسا شيعيان در سفر و حضر از مُهر نمازهايى غير از تربت امام حسين عليهالسلام و از ديگر چيزهايى كه سجده بر آنها درست است، استفاده مىكنند؛ ولى با اين همه معتقدند كه سجده بر آن تربت پاك و شريف، فضيلت بيشترى دارد و براى خشوع و خضوع بيشتر در برابر پروردگار يكتا، مناسبتر است. پىنوشت:1. كنزالعمال، ج 7، ص 465؛ مسنَد احمد، ج 6، ص 301.2. مجمع الزوائد، ج 9، ص 191.3. مستدرك الحاكم، ج 4، ص 398؛ سير اعلام النبلاء، ج 3، ص 15.4. امام صادق عليهالسلام فرمود: «سجده بر تربت حسين عليهالسلام، حجابهاى هفتگانه را مىدَرد»؛ بحارالانوار، ج 82، ص 334و153.5. همچنين آن حضرت فرمود: «خاك قبر حسين عليهالسلام شفاى هر دردى است و آن بزرگترين شفاست»؛ من لايحضره الفقيه، ج 2، ص 599.
#اجتماعی#
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: راسخون]
[مشاهده در: www.rasekhoon.net]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 428]