محبوبترینها
چگونه با ثبت آگهی رایگان در سایت های نیازمندیها، کسب و کارتان را به دیگران معرفی کنید؟
بهترین لوله برای لوله کشی آب ساختمان
دانلود آهنگ های برتر ایرانی و خارجی 2024
ماندگاری بیشتر محصولات باغ شما با این روش ساده!
بارش‌های سیل‌آسا در راه است! آیا خانه شما آماده است؟
بارش‌های سیل‌آسا در راه است! آیا خانه شما آماده است؟
قیمت انواع دستگاه تصفیه آب خانگی در ایران
نمایش جنگ دینامیت شو در تهران [از بیوگرافی میلاد صالح پور تا خرید بلیط]
9 روش جرم گیری ماشین لباسشویی سامسونگ برای از بین بردن بوی بد
ساندویچ پانل: بهترین گزینه برای ساخت و ساز سریع
خرید بیمه، استعلام و مقایسه انواع بیمه درمان ✅?
صفحه اول
آرشیو مطالب
ورود/عضویت
هواشناسی
قیمت طلا سکه و ارز
قیمت خودرو
مطالب در سایت شما
تبادل لینک
ارتباط با ما
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
آمار وبسایت
تعداد کل بازدیدها :
1845061429
چرا دیه زن نصف دیه مرد است؟
واضح آرشیو وب فارسی:راسخون:
چرا دیه زن نصف دیه مرد است؟ منبع:مجله پرسمان نخست باید دانست كه نظام حقوقیهر مكتبیرا یك بار با نگاه به مجموعه قوانین آن درچارچوب تعریف شده باید بررسیكرد و یك بار در مقایسه با نظام هایحقوقیدیگر و امتیاز دهیبه برترین ها .شاید در نگاه اول بتوان به آسانیاثبات كرد كه نظام حقوقیاسلام دارای انسجام است؛ به طور مثال همان طور كه اسلام پرداخت نفقه و هزینههای زندگیرا بر مرد واجب كرده است، ارث و دیه او را نیز دوبرابر تعیین كرده است تا موازنه برقرار شود و در حقیقت وقتی دیه مرد و ارث او دو برابر باشد، در واقع تأمین هزینه زن و فرزند بیشتر شده است.در یك نظام حقوقیكه تأمین هزینه خانواده به طور مساوی بر عهده زن و مرد میباشد، چه بسا حكم دیه نیز به طور مساویاعلام شود.در نگاه دوم كه تحلیل و مقایسه نظام هایحقوقیو امتیاز دهیبه برترینها میباشد، چه بسا بتوان برترینظام حقوقیاسلام را از دو زاویه «پیش نگاه» و «پس نگاه» بررسیكرد.پیش نگاه ها این است كه این قوانین از سویخداوندیاست كه به مصالح همه بندگان و نظام هایاجتماعیآگاه است و طبیعیاست كه قوانین او از استحكام، اتقان و پایداریو به دور از آسیب ها و عوارض جانبیمیباشد و با پس نگاه نیز اگر به سستینظام خانواده در جهان غرب توجه شود و به رشد استفاده ابزاریاز زن توجه شود، به صلاحیت قوانین اسلام و برتریآن برایحفظ شخصیت زن پی خواهیم برد.حكمت تفاوت دیه زن و مردبا بررسی دلایل و شواهدی كه در این مسئله وجود دارد، جای هیچ شك و تردیدی نیست كه تفاوت دیه زن و مرد از احكام قطعی و مسلم اسلام و مورد اتفاق همه مذاهب اسلامی است؛ اما این پرسش همچنان برای بسیاری مطرح است كه چرا شارع مقدس دیه زن را نصف دیه مرد قرار داده است؟ در پاسخ باید گفت كه پرسش از چرایی تفاوت دیه زن و مرد، پرسش جدیدی نیست و در عصر امامان معصومعلیهم السلام نیز این پرسش مطرح بوده است. در روایت هایی كه از امامان معصومعلیهم السلام در این زمینه سوءال شده، محور اصلی پاسخ ها را تعبد نسبت به احكام الهی و پای بندی به سنت رسول خداصلی الله علیه وآله تشكیل میدهد كه این همان روح شریعت و اساس دین داری است و بدون آن اسلام و مسلمانی جز ظاهری توخالی چیزی نخواهد بود.با وجود این، تعبد و تسلیم در برابر احكام شرع، منافاتی با پی جویی از حكمت و فلسفه آنها ندارد؛ زیرا ما معتقدیم كه اوامر و نواهی الهی بر مصالح و مفاسد واقعی مبتنی بوده و در همه احكام شرع، منافع بندگان و دفع ضرر از آنها لحاظ شده است.از بررسی مجموع دلایلی كه در این زمینه از سوی اندیشمندان مختلف بیان شده است، میتوان به نحو اختصار به موارد ذیل اشاره نمود:1. ارزش انسانی به بهای بدنی نیست تا امتیاز را در دیهها ارزیابی كنیم. و برای ارزیابی انسان در اسلام، نباید به سراغ دیه رفت تا ما تفاوت زن و مرد را در دیه جستوجو كنیم؛ بلكه باید در آنجا كه سخن از ارتباط با ملك، وحی و امثال آنهاست، ارزش واقعی انسان را شناخت تا در نهایت دید كه در آنجا زن نیز سهمی دارد یا نه؟ مسئله دیه صرفاً یك امر اقتصادی است و ملاك ارزیابی انسان نیست و همچنان كه در شریعت برای سگ ـ اگر جزء درندگان نباشد ـ دیه تعیین شده است، برای تن انسان نیز دیه ای قائل شده است. دیه، یك حساب فقهی است و ارتباطی با اصول مذهب ندارد. مهم ترین شخصیت های اسلامی با ساده ترین افراد از نظر دیه یكسان هستند. دیه مرجع تقلید، دیه یك انسان متخصص و دیه یك انسان مبتكر، با دیه یك كارگر ساده در اسلام یكی است. به دلیل این كه دیه عامل تعیین ارزش نیست و تنها یك ابزار است1به بیان دیگر، دیه مالی است كه در برابر آسیبی كه به انسان وارد شده است2 گرفته می‌شود. مقدار آن به ارزش شخص آسیب دیده ارتباط ندارد. بنابراین، كسی نمیتواند بگوید چون دیه زن نصف دیه مرد است، زن نصف مرد ارزش دارد. عظمت و ارزش انسان به صفات و كسب مراتب علمی و عملی وابسته است و در این جهت مرد و زن یكسانند. قرآن مجید میفرماید: «پس پروردگارشان دعای آنان را اجابت كرد (و فرمود) من عمل هیچ صاحب عملی از شما را، از مرد یا زن كه همه از یكدیگرند، تباه نمیكنم.»3«هر كس از مرد یا زن كار شایسته كند و موءمن باشد، قطعاً او را با زندگی پاكیزهای حیات (حقیقی) بخشیم و مسلماً به آنان بهتر از آنچه انجام میدادند، پاداش خواهیم داد.»4«و كسانی كه كارهای شایسته كنند، مرد باشند یا زن، در حالی كه موءمن باشند، آنان داخل بهشت میشوند و به قدر گودی پشت هسته خرمایی مورد ستم قرار نمیگیرند.»5«هر كه بدی كند، جز به مانند آن كیفر نمییابد و هر كه كار شایسته كند، مرد باشد یا زن، در حالی كه ایمان داشته باشد، آنان داخل بهشت میشوند و در آنجا بیحساب روزی مییابند.6بنابراین، ارزش انسان به انسانیت او و نایل شدن وی به مراتب والای قرب الهی است و در این جهت، جنسیت نقشی ندارد؛ زن و مرد یكسانند و چه بسا زنان از استعداد بهتری برخوردار باشند.دیه به معنای قیمت نهادن شخص و شخصیت نیست؛ بدین سبب، اگر یكی از شخصیتهای بزرگ علمی یا سیاسی كشور در جریان یك قتل غیر عمد كشته شود، دیهاش با دیه كارگر سادهای كه این گونه جان باخته، برابر است و كسی نمیتواند بگوید چون فقدان آن شخصیت خلأ بزرگی در جامعه ایجاد میكند، دیهاش بیشتر است؛ چنان كه قتل عمد گناهی بسیار بزرگ است و در این زمینه زن و مرد تفاوت ندارند. قرآن كریم میفرماید: «هر كس، كسی را جز به قصاص قتل یا (به كیفر) فسادی در زمین بكشد، چنان است كه گویا همه مردم را كشته باشد.»72. از آن جا كه در مسائل اخلاقی هیچ امتیازی بین زن و مرد نیست و در مسئله دیه نیز جنبه خیر بودن مطرح نیست، و مربوط به جنبه بدنی است، و چون مردها در مسائل اقتصادی معمولاً بیشتر از زن ها بازدهی اقتصادی دارند، دیه آنها نیز بیشتر است و این بدان معنا نیست كه از دید اسلام مرد ارزشمندتر از زن است؛ بلكه تنها بعد جسمانی آن دو صنف لحاظ می‌شود.یكی از مراجع معاصر در درس خارج فقه خود موضوع تفاوت دیه زن و مرد را مورد توجه قرار داد كه به طور مختصر به آن اشارهكنیم. ایشان ضمن جواب اجمالی به این مسئله متذكر میشوند كه دیه بر عكس آنچه در فارسی گفته می‌شود، «خون بها» نیست. خون انسان بالاتر از این است كه قیمتش اینها باشد؛ بلكه به تصریح قرآن، خون یك انسان برابر با خون همه انسانهاست8 دیه، جنبه مجازات دارد ـ تا شخص حواسش را جمع كند و دیگر از این اشتباهات نكند و هم جبران خسارت اقتصادی است؛ یعنی مردی یا زنی در این خانواده از میان رفته است و جای او خالی است و این خلأ، خسارت اقتصادی به آن خانواده وارد میكند. برای پر كردن این خسارت اقتصادی، دیه داده می‌شود.93. در یك جامعه مطلوب دینی كه اسلام در پی تحقق آن است، اغلب فعالیت های اقتصادی بر دوش مرد گذاشته شده و مهم ترین وظیفه زن، اداره كانون بنیادی ترین هسته تشكیل جامعه، یعنی خانواده است. بدین ترتیب آثاری كه از نظر اقتصادی بر وجود یك مرد مترتب می‌شود، اغلب بیش از یك زن است و از این رو است كه تحصیل نفقه نیز بر عهده مرد گذاشته شده و بر او واجب است. بر این اساس، فقدان یك مرد از صحنه خانواده و اجتماع، از نظر اقتصادی آثار زیان بارتری بر جای میگذارد تا فقدان یك زن. بنابراین عدالت اقتضا میكند كه به هنگام ضرر اقتصادی حاصل از فقدان یك مرد از محیط خانواده و اجتماع، به عامل مولد بودن او از حیث اقتصادی توجه شود و بین دیه او و دیه یك زن فرق گذاشته شود.»10 به بیان دیگر در حقوق اسلامی وظایفی خاص بر عهده زن و مرد نهاده شده است كه تخلفناپذیر است؛ برای مثال نفقه و خرج همسر، تهیه مسكن، خوراك، لباس و پرداخت مهریه بر عهده مرد گذاشته شده است. اگر زنی خود از منبع اقتصادی مستقل و موقعیت شغلی عالی برخوردار باشد، اشكال ندارد؛ ولی از نظر شرع، وظیفه پرداخت مخارج خانه و هزینه مسكن به عهده او نیست و شوهر نمیتواند وی را به پرداخت كمك هزینه خانه و زندگی مجبور سازد؛ البتّه اگر زن با رضایت خاطر و تمایل درونی، شوهر را در اداره بهتر خانه یاری دهد، مسئلهای دیگر است؛ ولی این وظیفه شرعاً بر عهده مرد نهاده شده است.4. علاوه بر آنچه گذشت، باید توجه داشت؛ باوجودی كه دیه زن نصف دیه مرد است، زنها بیشتر انتفاع میبرند؛ زیرا به طور معمول دیه زن به شوهر و بچهها پرداخت می‌شود و دیه مرد به زن و بچههایش میرسد و چون با از بین رفتن مرد، زن بیشتر صدمه میبیند، لذا دیه مرد را بیشتر كردهاند تا مقداری از فشاری كه در نتیجه از دست رفتن مرد، متوجه زن می‌شود، جبران گردد. پینوشت1. آیت الله جوادی آملی، زن در آیینه جمال و جلال، ص418.2. ر.ك: ریاض المسائل، چاپ قدیم، ص528.3. فَاستَجاب لَهُم ربهم أَنِّی لا أُضِیعُ عملَ عامِلٍ مِنكُم مِن ذَكَرٍ أَو أُنثی بعضُكُم مِن بعضٍ»(آل عمران (3) آیه 195).4. من عمِلَ صالِحاً مِن ذَكَرٍ أَو أُنثی و هُو مُوءمِنٌ فَلَنُحیِینَّهُ حیوه طَیِّبةً و لَنَجزِینَّهُم أَجرَهُم بِأَحسنِ ما كانُوا یعملُون»(النحل (16)، آیه97)5. و من یعمل مِن الصّالِحاتِ مِن ذَكَرٍ أَو أُنثی و هُو مُوءمِنٌ فَأُولئِك یدخُلُون الجنَّه و لا یُظلَمُون نَقِیراً»(النساء (4)، آیه 124).6. من عمِلَ سیِّئَه فَلا یُجزی إِلاّ مِثلَها و من عمِلَ صالِحاً مِن ذَكَرٍ أَو أُنثی و هُو مُوءمِنٌ فَأُولئِك یدخُلُون الجنَهَ یُرزَقُون فِیها بِغَیرِ حِسابٍ»(غافر (40)، آیه 40).7. من قَتَلَ نَفساً بِغَیرِ نَفسٍ أَو فَسادٍ فِی الأَرضِ فَكَأَنَّما قَتَلَ النّاس جمِیعاً و من أَحیاها فَكَأَنَّما أَحیَا النّاس جمِیعاً»(مائده (5)، آیه 32).8. آیةالله مكارم شیرازی، روزنامه آموزشی ـ پژوهشی فیضیه، شماره 18.9. ر.ك: شفیعی سربستانی، قانون دیات و مقتضیات زمان، دفتر اول.10. محمدرضا زیبایینژاد، سلسله كلاس های آموزشی، دفتر تحقیقات و مطالعات زنان.
#اجتماعی#
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: راسخون]
[مشاهده در: www.rasekhoon.net]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 464]
-
اجتماع و خانواده
پربازدیدترینها