واضح آرشیو وب فارسی:راسخون:
سرطان، تهديد يا فرصت؟ نويسنده:دكتر محمد اسماعيل اكبري منبع:روزنامه قدس امروز شناخت سرطان به حدي از آگاهي رسيده است كه تا حدود زيادي مي توانيم از عوامل ايجاد كننده و چگونگي مقابله با آن صحبت كنيم. چند مشخصه براي سرطان وجود دارد كه آن را از بيماريهاي ديگر متمايز مي كند.اول: اينكه سرطان يك بيماري ناهمگون است و مثل ساير بيماريها از يك علت روشن ايجاد نمي شود و مسير مشخصي را هم طي نمي كند؛ بدين معني كه يك نوع سرطان با مختصات مشابه كلينيكي در دو بيمار متفاوت مي تواند دو مسير گوناگون را طي كند و در يكي به بهبودي زودرس و در ديگري به مرگ پيش رس منتهي شود.دوم: تعداد عوامل ايجادي براي بيماريهاي سرطان، ضرورت آگاهي هاي عميق براي مردم، گروه در معرض خطر و جامعه پزشكي را فراهم مي كند. تصميم گيريهاي سياستگذاران اجتماعي و رفتارهاي فردي مي تواند در ايجاد سرطان مؤثر باشد.سوم: پيشگيري، مراقبت و كنترل و نگهداري سرطان هرگز از عهده يك فرد و يا يك رشته تخصصي برنمي آيد و حتماً نيازمند كار گروهي منسجم است. عوامل ايجاد كننده سرطانهااين عوامل را به دسته هاي مختلفي مي توان تقسيم كرد كه در ذيل به بعضي از آنها اشاره مي شود:الف) عوامل سلولي: اين عوامل حداقل به دو گروه تقسيم مي شوند؛ گروه اول عوامل ژني هستند كه به صورت توارثي امكان انتقال يك سرطان را از مادر يا پدر به فرزند فراهم مي كنند. اين گروه بسيار نادر هستند به طوري كه در يك كلام ما سرطان را بيماري «توارثي» نمي دانيم. به عنوان مثال، در سرطان پستان تنها 5 درصد از سرطانها به دليل وجود ژن اختصاصي اين سرطان ايجاد مي شوند. گروه دوم تغييراتي است كه به دلايل مختلف در درون سلول پيدا مي شود. به عنوان مثال، در همان سرطان پستان تعدادي از ژنهاي مولد تومور فعال مي شوند و با توليد مواد پروتئيني اختصاصي، تحريك سلولي را براي ايجاد تومور و سرطان ايجاد مي كنند.ب) عوامل فاميلي: بسياري از سرطانها را مي توان در يك خانواده و يا فاميل بيشتر ديد. در آن فاميل خاص رفتارهاي اجتماعي مشابه اعم از تغذيه، فعاليت فيزيكي، محل زندگي، عادت و فرهنگها همگي مي توانند به تغييرات سلولي منجر شده و ايجاد سرطانهاي مختلف را سرعت بخشند.ج) رفتارهاي فردي: يكي از مهمترين شاخصهاي ايجاد كننده سرطان كه كاملاً قابل كنترل و پيشگيري است، رفتارهاي فردي است. امروزه تأثير عواملي چون استعمال دخانيات، مصرف الكل، مصرف چربي بالا، مصرف مواد نيتروز و نيتريت (ازته) در ايجاد سرطانهاي مختلف قطعي است.نزديك به صد درصد افرادي كه به سرطان ريه مبتلا مي شوند، سابقه مصرف دخانيات دارند. در سرطان معده نيز استعمال مواد چرب، الكل، دخانيات دخالت قطعي دارد. مواد نگهدارنده در محصولات غذايي (نيتريتها) كه متأسفانه با شايع شدن مصرف غذاهاي سريع (سوسيس، كالباس، پيتزا و كنسروهاي پروتئيني و ...) در حد زيادتر از استاندارد مصرف مي شوند، از عوامل ايجادي سرطانهايي چون مثانه، روده بزرگ، پروستات و ... هستند. تحريك غده تيروئيد با اشعه ايكس مي تواند به سرطان منجر شود، كه امروزه بويژه در جوانان براي كارهاي اورتودنسي و زيبايي فك و صورت اين تحريك با انجام عكس برداريهاي پانوراميك از دندانها عملي مي شود. تنها 2 عكس پانوراميك از دندانها، اگر غده تيروئيد محافظت نشود، مي تواند عامل خطري براي ايجاد سرطان تيروئيد باشد.مصرف اورمن هاي مختلف در زنان، از عوامل مؤثر ايجاد سرطان پستان به شمار مي رود. متأسفانه امروزه مصرف اين اورمن ها جاي دستورهاي فيزيولوژيك را در زنان گرفته است كه قابل قبول نيست. همچنين در مردان جوان استفاده از مواد دارويي زيبايي اندام در شكلهاي مختلف، علاوه بر ايجاد عوارض گوناگون جنسي، پيري زودرس، چاقي و بيماريهاي قلبي و عروقي، مي تواند در ايجاد سرطانهاي مختلف نيز كمك كند. كم شدن فعاليت فيزيكي، از عاملهاي اساسي در ايجاد سرطان است. امروزه به هم خوردن نسبت قد و وزن و نداشتن تحرك فيزيكي، در ايجاد سرطانهاي روده بزرگ و پستان به اثبات رسيده است.د) رفتارهاي اجتماعي: مديريتهاي اجتماعي در ايجاد بيماريهاي گوناگون و يا پيشگيري از آنها نقش اساسي دارند. امروزه در بسياري از كشورهاي صنعتي با همين مديريت اجتماعي اقدامهاي جدي براي پيشگيري از بروز بيماريهاي گوناگون قلب و عروق و سرطان انجام داده اند. به عنوان مثال، حذف اسيدهاي چرب از روغنهاي مصرفي مردم، برداشتن سوبسيد و يارانه از روغنها و دادن سوبسيد به مواد پروتئيني و لبنيات و ميوه و سبزي، گران كردن مواد دخاني در حدي كه امكان خريد آسان وجود نداشته باشد و پرداخت پول آن به موادي كه با بروز بيماريها مقابله مي كنند، تسهيل رفتارهاي ورزشي و فعاليتهاي فيزيكي براي همه سنين و در هر دو جنس، از جمله رفتارهاي اجتماعي است كه مي تواند كاملاً در ايجاد سرطانها مؤثر باشد. پيشگيري از سرطانبيماري سرطان همانطور كه گفته شد، توسط يك رشته تخصصي قابل كنترل و مراقبت نمي باشد. حداقل افرادي كه بايد در اين مراقبت مشاركت كنند، عبارتند از: جراح، راديولوژيست، راديوتراپيست، انكولوژيست، پاتولوژيست، روانپزشك، مددكار اجتماعي. اين افراد بطور مجزا با بيمار سرطاني كار مي كنند، اما در قالب يك تيم متشكل خير؟ و اين نقطه ضعف بزرگ دانشگاهها و مديريت سلامت در مراقبت از سرطان است كه اميدوارم با اقدامهاي در دست اجرا، تا حدودي از اين نقيصه كاسته شود.امكانات لازم براي مراقبت از بيماران سرطاني اگر چه توزيع خوبي دارد، ولي هنوز كامل نيست و بعضي از استانها از داشتن دستگاههاي راديوتراپي و يا تخصصهاي انكولوژي محروم هستند؛ ولي مهمتر از آن موضوع تجارت و سرطان است كه متأسفانه در سالهاي اخير در كشور به وضع بسيار بدي نزديك شده و اگر مسؤولان امر توجه لازم را نكنند، به يك فاجعه درماني تبديل خواهد شد. سرطان از بيماريهاي گران است و چون درمان قطعي براي آن وجود ندارد، شركتهاي تجاري و توليدي نسبت به تهيه داروها و لوازم گوناگون اقدام و بدون در نظر گرفتن شرايط اقتصادي و اجتماعي، آنها را به بيماران تحميل مي كنند. مديريت سلامت بايد بطور مستقيم دخالت كند و از دخالتهاي شركتهاي تجاري در اين حد به شدت جلوگيري نمايد. هزينه اثربخشي داروها از اقدامهاي مؤثري است كه در جهان صورت مي گيرد، ولي در كشور ما چنين اتفاقي نمي افتد. اگر دارويي در يك كشور پيشرفته توليد و تأييد شود، ورود و فروش آن را آزاد مي گذاريم و چون خودمان سازنده داروها نيستيم، اين روش براي همه كشورها عملي مي شود. به همين جهت، كشورمان را بازار مكاره داروهاي ضد سرطان كرده ايم، به نحوي كه اقلام مجاز دارويي در كشور از بسياري از كشورهاي پيشرفته جهاني، تنوع و توزيع بيشتر دارند و مشخص است كه بال تجاري اين رفتار دارويي بر بال علمي و نياز واقعي آن مي چربد. اميدوارم مسؤولان امر با ديدگاههاي روشن خود به اين نابساماني دارويي بويژه در امر سرطان خاتمه دهند. عوامل نگهدارنده سرطانهمان طور كه گفته شد، سرطان بيماري چند علته و چند وجهه است، لذا نمي توان آن را تنها يك مشكل پزشكي دانست، بيماري كه به سرطان مبتلا مي شود، روي همه متغيرهاي خانواده تأثيرگذار است. از نظر اقتصادي، خانواده و بلكه فاميل تحت تأثير قرار مي گيرند، از نظر اجتماعي نيز بيمار سرطاني جايگاه قبلي خود را از دست مي دهد. ضرورت دارد بيماران سرطاني تحت حمايتهاي همه جانبه قرار گيرند. حمايتهايي كه امروز از عهده خانواده آنها برنمي آيد و جامعه لزوماً بايد آنان را تحت پوشش حمايتي خود قرار دهد. قبلاً تعداد انجمنها و نهادهاي خيريه اي كه به اين امر مي پرداختند بيشتر بود، ولي اين نهادها همپاي رشد عدد و وسعت بيماران سرطاني و توزيع جغرافيايي آنها رشد نكرده اند كه ان شاءا... مورد توجه كافي مسؤولان امر هم قرار گيرد و مؤسسات خيريه و مردمي را براي حمايت از سرطان و بيماران سرطاني، تشويق نمايند.
#پزشکی#
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: راسخون]
[مشاهده در: www.rasekhoon.net]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 464]