واضح آرشیو وب فارسی:پرشین وی: تحقيقو توليد - سپيده سمائي: ايران يكي از10 كشور بلاخيز دنياست و 10 درصد از توليد ناخالص ملي كشور صرف حوادث غيرمترقبه ميشود. در اين ميان تلفات و خسارات ناشي از زمينلرزههاي سالهاي اخير در كشور باعث شده تا مسئولان توجه ويژهاي به اين بخش داشته باشند. ساخت دستگاه پيش نشانگر زلزله در سازمان زمينشناسي و اكتشافات معدني از جمله اقداماتي است كه در راستاي كاهش اثرات اين پديده طبيعي صورت گرفته است. ستگاهي كه به گفته رييس سازمان زمينشناسي، باعث شده تا كارشناسان اين سازمان از زلزلههاي اخير پاكستان از 48 ساعت قبل، قم 24 ساعت قبل و خرم آباد از 48 ساعت قبل آگاه باشند. اين دستگاه با ثبت تغييرات ميدان مغناطيسي زمين اين امكان را فراهم ميآورد تا متخصصان پيش از زمين لرزه از وقوع آن مطلع شوند. دكتر مرتضي طالبيان رييس گروه لرزه زمينساخت سازمان زمينشناسي در گفتگو با همشهري در اين زمينه ميگويد: معمولا زمينلرزه ها پيش از وقوع نشانههايي دارند كه به آنها پيشنشانگر ميگويند. تغيير شكل پوسته زمين، تغييرات فيزيكي و شيميايي آبها، تغيير مقاومت الكتريكي زمين، تغيير سرعت امواج لرزهاي، پيشلرزه، افزايش گاز رادون و آب در سنگها و حفرههاي زيرزميني منطقه، وجود ابرهاي يونيزه در منطقه و رفتار غيرعادي حيوانات از جمله پيشنشانگرهايي است كه دكتر طالبيان به آنها اشاره ميكند. بهگفته وي، در ميان تمام اين پيشنشانگرها، تغيير ميدان مغناطيسي زمين موردي است كه به تازگي توجه دانشمندان را به خود جلب كرده است و به غير از ايران تنها در كشورهاي آمريكا، آلمان، ژاپن و يونان مورد مطالعه قرار گرفته است. ايران همگام با كشورهاي پيشرفته از حدود 30 سال پيش دانشمندان كمكم به ارتباط ميان تغيير ميدان مغناطيسي زمين و وقوع زمينلرزهها پي بردند، اما از حدود 15 سال پيش اين ارتباط شكل جديتري به خود گرفت. سال 1991 چند ساعت پيش از وقوع زمينلرزهاي در آمريكا، پارازيتهايي در امواج راديويي پديد آمد. كمي بعدتر دانشمندان انگليسي 20 دقيقه پيش از زمينلرزه، پارازيتهايي در دستگاههاي اسكن مشاهده كردند. سال 1995 محققان ژاپني، 2 ماه پيش از زمينلرزه توانستند تغييرات قابل ملاحظهاي را در ميدان مغناطيسي زمين ثبت كنند و به اين ترتيب كمكم سرمايهگذاري بر روي ثبت اين تغييرات به عنوان يك پيشنشانگر ارزشمند براي زلزله آغاز شد. دكتر طالبيان با بيان اينكه تغيير در محدودهاي از امواج الكترومغناطيس كه فركانسي در حد يك صدم تا يك كيلو هرتز ( ELF) دارند در اين تحقيقات از اهميت برخوردارند، ميگويد: ما در سازمان از حدود 3 سال پيش تحقيقات خود را در اين زمينه آغاز كردهايم و 2 سال قبل اولين ايستگاه را در توچال نصب كرديم. به اين ترتيب دستگاهي كه توسط كارشناسان ايراني طراحي و ساخته شده است در چاهي به عمق 30 متر در منطقه توچال نصب شده است. ديوارههاي اين چاه كاملا ايزوله است تا «نويز»هاي محيطي تداخلي در كار دستگاه پديد نياورند. دكتر طالبان مشخصات اين دستگاه را اينچنين تشريح ميكند: دستگاه از دو بخش اصلي تشكيل شده است. امواج الكترومغناطيسي توسط يك بوبين دريافت ميشوند و پس از تفكيك به بخش ديجيتالي دستگاه هدايت ميشوند. اطلاعات ديجيتالي شده به صورت آنلاين به مركز منتقل ميشود و كارشناسان ما در مركز به طور مرتب اين اطلاعات را آناليز و تجزيه و تحليل ميكنند. بررسي اين تغييرات موجب شده تا كارشناسان سازمان زمينشناسي از بروز برخي زمينلرزهها چون زلزله پاكستان ، قم و خرم آباد ساعاتي قبل از وقوع خبر داشته باشند. رچند كه به گفته رئيس گروه لرزه زمينساخت خطاهاي اين روش هنوز بيش از آن است كه بتوان با قطعيت كامل از نتايج آن سخن گفت: گاهي ما «آنرمالي»هايي در سيستم مشاهده ميكنيم و تغييراتي را ثبت ميكنيم كه ربطي به لرزههاي زمين ندارد و مواردي چون طوفانهاي خورشيدي و نويزهاي حاصل از ماهوارهها مسبب اين تغييرات هستند. طالبيان در ادامه ميافزايد: مطالعه بر روي اين دادهها باعث ميشود تا به مرور قادر به تفكيك اين امواج شويم و تغييرات مربوط به زمينلرزهها را با دقت بيشتري تشخيص دهيم. ايستگاههاي تكميلي در راهند تنها دستگاه ثبت تغيير امواج الكترومغناطيس زمين كه در حال حاضر در كشور ما وجود دارد، در ايستگاه توچال تهران واقع است و با همين دستگاه زمين لرزه هاي قم، خرمآباد و پاكستان پيشبيني شدهاند. اما تغيير در امواج الكترومغناطيس زمين در چه فاصله زماني و مكاني با وقوع يك زمينلرزه مرتبط است؟ دكتر طالبيان در پاسخ به اين سوال ميگويد: خوب اگر ما جواب اين سوال را ميدانستيم، تمام مشكلات حل بود. وي با بيان اينكه در هيچ كجاي دنيا هنوز به پاسخ قطعي اين سوال نرسيدهاند، ميگويد: يونانيها به تازگي تحقيقات زيادي در اين مورد كردهاند و ادعا ميكنند كه قادرند زلزلههايي با بزرگي بيش از 5 ريشتر را از چند ساعت تا چند روز قبل در شعاع 100 كيلومتري با خطاي يك ريشتر پيشبيني كنند. به گفته اين متخصص شدت زلزله و تعدد ايستگاهها از مواردي است كه باعث ميشود اين پيشبينيها دقت بيشتري داشته باشند. به همين منظور توسعه شبكه اولين هدفي است كه از سوي مسولان سازمان زمينشناسي دنبال ميشود: طبق برآوردهاي ما حدود 3 تا 4 سال طول ميكشد تا شبكه كشوري داشته باشيم. استانهاي كرمان، خراسان رضوي و شمالي و آذربايجان به دليل لرزهخيز بودن، تمركز جمعيت و حفظ پراكندگي ايستگاهها در سطح كشور در اولويت هستند.البته به گفته دكتر طالبيان دومين ايستگاه تا چند ماه آينده در منطقه حصارك تهران ايجاد ميشود و به اين ترتيب اين اميد وجود دارد كارشناسان پيش از وقوع زلزلههاي با قدرت بزرگتر از 4 ريشتر در اطراف تهران ، از آن آگاه شوند. عدم حمايت مسولان، تغيير مديريتها و روشن نبودن آينده ايستگاهها مواردي است كه طالبيان از آنها به عنوان موانع اجرايي اين پروژه نام ميبرد: بزرگترين مشكل ما مكانيابي و اختصاص زمين مناسب براي احداث ايستگاه است. محل مورد نظر بايد از «نويز»هاي شهري به دور باشد و اين درحالي است كه گاهي ما مدتها زمان صرف ميكنيم تا زمين مناسب را پيدا كنيم اما زمين مالك خصوصي يا دولتي دارد و ما حتي براي اجاره محل هم با مشكل مواجه ميشويم. وي در ادامه ميافزايد: وقتي ما زمين را اجاره ميكنيم، روشن نبودن وضعيت زمين باعث ميشود تا آينده ايستگاه ما هم نامشخص باشد و اين مساله ما را از برنامهريزي دقيق براي آينده ايستگاه محروم ميكند، ضمن اينكه تغيير مديريتها در مراجع تصميمگيري هم به نوعي در كار ما خلل ايجاد ميكند.
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: پرشین وی]
[مشاهده در: www.persianv.com]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 290]