واضح آرشیو وب فارسی:تبیان: از این آیه می آموزیم(3)
ملاک برتری انسان بر فرشتهوَعَلَّمَ ءَادَمَ الاَْسْمَآءَ كُلَّهَا ثُمَّ عَرَضَهُمْ عَلَى الْمَلََّئِكَةِ فَقَالَ اءَنبِئُونِى بِاءَسْمَآءِ هََّؤُلاََّءِ إِن كُنْتُمْ صا دِقِینَ * قَالُواْ سُبْحَا نَكَ لاَ عِلْمَ لَنَآ إِلا مَا عَلَّمْتَنَآ إِنَّكَ اءَنْتَ الْعَلِیمُ الْحَكِیمُ (بقره/33-32) ترجمه : خداوند نام ها(ى موجودات هستى )، همه را به آدم آموخت ، سپس آنها را بر فرشتگان عرضه كرد و فرمود: اگر راست مى گویید از اسامى اینها مرا خبر دهید. فرشتگان در پاسخ گفتند: خداوندا تو از هر خطا و نقص ، پاك و منزهى ، ما جز آنچه به ما آموخته اى چیزى نمى دانیم ، همانا تو دانا و حكیمى .خداوند براى اثبات لیاقت انسان به فرشتگان ، هر دو گروه را مورد آزمایش و امتحان قرار داد. ابتدا علومى را به آنان عرضه داشت و سپس از آنان باز خواست .قرآن درباره اینكه آن علوم چه بوده ، سخنى نفرموده است ، امّا نظر اكثر مفسّران بر آن است كه خداوند، جهان هستى و طبیعت را، در همان آغاز خلقت ، به انسان شناساند و نام هاى آنها را به او آموخت ، و این همان استعداد و توان شناختِ اشیا است ، كه در نهاد و فطرت ما انسان ها نهاده شده است .از آنجا كه فرشتگان تصور مى كردند بخاطر عبادات خود، بر انسان برترى دارند، لذا خداوند ابتدا آنان را مورد آزمایش قرار داد و فرمود: اگر در این ادعاى خود راست گویید، پس نام آن حقایقى را كه به انسان آموختم به من خبر دهید.اما فرشتگان كه به خطاى خود در چنین ادعایى پى برده ، و فهمیدند كه عبادت و تسبیح ، تنها معیار گزینش الهى نیست و خلیفه خداوند، باید از جایگاه و موقعیتِ علمى و معرفتىِ بالایى برخوردار باشد، در پاسخ سؤ ال خداوند گفتند: خداوندا تو از هر كارِ بى دلیل و حكمت ، منزّه و مبرّایى . یقیناً در خلقت و خلافتِ نژادِ انسان در زمین ، مصلحتى بزرگ بوده كه تو بر اساس آن ، آدم را آفریده و او را جانشین خود قرار داده اى.خداوندا، جز آنچه را تو به ما آموخته اى، ما چیزى نمى دانیم ، و سؤ ال ما از ناآگاهى ما به این مطلب بود كه بشر چنین امتیازى دارد و از چنین استعداد و قدرتى برخوردار است . خداوندا، این تو هستى كه بر همه چیز آگاهى و بر اساس حكمت و مصلحت عمل مى كنى . از این آیه مى آموزیم كه : 1 اولین معلّم بشر، خداوند است كه حقایق هستى را به او شناساند. شناختى كه علوم بشرى مدیون آن است .2 انسان ، استعداد و لیاقتِ درك همه علوم ، و كشف همه حقایق هستى را داراست . گرچه هنوز در ابتداى راه بوده و مجهولات بسیار دارد.3 امتیاز و برترى انسان بر همه موجودات هستى از جمله فرشتگان ، به علم و دانش و تعقل و تفكر اوست كه تحصیلِ آن از بزرگ ترین عبادت هاست .4 خلیفه الهى و حاكم اسلامى ، بیش از عبادت و تسبیح ، به علم و دانش نیازمند است ، و لذا خداوند براى اثباتِ برترى انسان ، علم او را مطرح نمود.5 معلّم واقعى ما، خداوند است . استاد و كتاب ، زمینه هاىِ تعلیم و یادگیرى ما هستند.6 عذرخواهىِ سریع از گفته نابجا، ادبى آسمانى است . فرشتگان همینكه دریافتند سخنى نادرست گفته اند با گفتنِ "سُبْحَانَكَ" از كلام خود پوزش خواستند.7 از گفتنِ "نمى دانم " خجالت نكشیم كه فرشتگان الهى به صراحت به جهل خود اقرار كرده و گفتند: "لاَعِلْمَ لَنا"8 عذرخواهى و توبه مایه نجات است . فرشتگان كه عبادت و تسبیح خود را مایه برترى بر انسان مى پنداشتند، همینكه حقیقت بر آنان روشن شد، از كلام خود پوزش خواستند و خداوند پذیرفت . اما شیطان كه خلقت خود را از آتش ، مایه برترى بر آدمِ خاكى مى شمرد، چون بر ادعاى باطل خود سرسختى و لجاجت نمود، از درگاه الهى رانده شد. منبع:تفسیر قرآن براى جوانان جلد اول، متوسّل، محمود
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: تبیان]
[مشاهده در: www.tebyan.net]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 457]