واضح آرشیو وب فارسی:سایت ریسک: توصیهها و هشدارهایی از دکتر حسین ابراهیمیمقدم روانشناس و مدرس دانشگاه – دکتر مجید سلطانی تجاوز جنسی و پسلرزههای روانی تابستان ۱۲ سال پیش، حوالی همین روزها بود که غلامرضا خوشروی کوران کردیه که رسانهها به او «خفاش شب» میگفتند، در تهران به دار مجازات آویخته شد. پس از اعدام او، بارها در مطبوعات کشورمان، روانشناسان به موضوع تجاوز و ریشههای آن از منظر روانشناسی نگاه کردند اما کمتر کسی از منظر قربانیان به این موضوع نگاه کرد و کمتر کسی کوشید تا به بازماندگان آن فاجعه کمک کند دوباره با ذهن و روانی سالم به زندگی برگردند. در دوازدهمین سالگرد اعدام خفاش آن شبهای تهران، از دکتر حسین ابراهیمیمقدم، روانشناس و مدرس دانشگاه، خواستهایم تا به آن موضوع قدیمی از این زاویه جدید، نگاه مجددی بیندازد… سلامت : آقای دکتر! اگر موافق باشید، بحث را به صورت کلاسیک از «تعریف» شروع کنیم. بله، تجاوز جنسی در تعریف، عبارت است از تجاوزی که منظورش صرفا آمیزش جنسی نیست و معمولا با قدرت جسمی یا به زور جسمی صورت میگیرد و بیشتر در اثر میل به سلطهجویی یا تحقیر فرد مورد تجاوز رخ میدهد و میشود گفت که بیشتر یک عمل خشونتآمیز است تا یک عمل جنسی. سلامت : با این اوصاف، فرد متجاوز باید شخصیتی پرخاشگر داشته باشد؛ درست است؟ به هر حال، یک رفتار جنسی طبیعی است ولی از طرفی، دارای حالتهای ضد اجتماعی هم هست.در بیشتر موارد میبینیم که مرد تجاوزگر شخصی است که برای قربانی آشناست واکثر تجاوزهای جنسی از پیش طراحی میشوند و بیش از نیمی از آنها در منزل خود قربانی اتفاق میافتد.در برخی موارد (مخصوصا در مواردی که قربانی خردسال یا نابالغ است) شاید قربانی ابتدا گمراه شده و سپس مورد تجاوز قرار گیرد ولی اگر فرد قربانی تمایلی نشان ندهد، به احتمال زیاد این عمل با زور و تصرف انجام میشود. سلامت : آیا روی تجاوزگران مطالعهای روانشناختی صورت گرفته که بدانیم از نظر روانشناسی، آنها چه ویژگیهایی دارند؟ بله؛ بیشتر متجاوزان از لحاظ اجتماعیاقتصادی در ردهای پایین هستند و معمولا آدمهایی کمهوش، کمسواد و کمدرآمد هستند. همانطور که گفتم بیشتر تجاوزها دارای نقشه قبلی هستند و در بسیاری از موارد از لحاظ آماری میبینیم که این امر با همسایگان رخ میدهد و عمدتا در شهرهای بزرگ و شبانه اتفاق میافتد. به هر صورت، این عمل ممکن است در خیابانها، در شب، در یک اتومبیل، در پارکینگ یا مغازه بزرگ، در آسانسور، راهروی ساختمان و یا موقعیتهای دیگر که قربانی شانس کمتری برای فرار دارد، انجام گیرد. گاهی تجاوزگر با تظاهر به اینکه حامل چیزی است ممکن است وارد خانه یا آپارتمان قربانی شود و … سلامت : قربانیان تجاوز معمولا از چه گروههایی هستند؟ هر کسی میتواند قربانی باشد؛ از کودکان و بالغان مذکر گرفته تا سالمندان؛ اما زن بودن، جوان بودن، بیوه بودن، بیقید بودن و داشتن رفتاری اغواگرانه و نمایشی، احتمال وقوع این امر را افزایش میدهد. سلامت : از لحاظ روانی آنچه خیلی مورد توجه روانشناسان است، این نکته است که بسیاری از قربانیان روی این قضیه سرپوش میگذارند؛ درست است؟ بله؛ واقعیت این است که در اکثر موارد، چنین اعمالی گزارش داده نمیشود زیرا در صورت بروز این مساله، انگ بدنامی روی آنها گذاشته میشود و در نتیجه مشکلات قربانی افزایش مییابد. به همین دلیل معمولا او ناراحتی خود را تحمل میکند. شاید هم نمیخواهد جنگ و نزاع و درگیریهای خانوادگی و قومی اتفاق بیفتد و یا از اینکه فردی آشنا را به پلیس معرفی کند، بیم دارد. شاید میترسد که آن فرد تحت تعقیب قرار گیرد، زندانی شود و یا آبروریزی کند و انتقام بگیرد و … لذا این افراد با وجود احساس شرمساری یا ناراحتی یا بدنامی ترجیح میدهند خود را پس بکشند؛ نه اینکه وارد ماجرایی شوند که احتمالا موجب سرافکندگی علنی شود. سلامت : خب، این مساله چه تبعاتی برای سلامت جسم و روان قربانی در پی دارد؟ ببینید؛ حدود یکسوم تجاوزها با کتک زدن همراه است وهر چه روابط یا آشنایی طرفین ماجرا نزدیکتر باشد، این ضرب و جرح به صورت وحشیانهتری رخ میدهد. به نظر میرسد زمانی که قربانی سعی میکند خودش را از دست تجاوزگر نجات دهد، باز هم صدمه میبیند و حتی احتمال خطر مرگ در این نزاعها وجود دارد. اگر هم قربانی تلاش نکند، تجاوزگر تقویت میشود و چون قربانی رفتار تجاوزکارانه او را نمیپسندد، علاوه بر آسیب جسمانی ممکن است از لحاظ روانی هم آسیب ببیند. از اثرات دیگر تجاوز امکان بارداری است. طبیعی است که این حوادث میتواند بر زندگی و روابط زناشویی قربانی تاثیر بگذارد. گاهی قربانی توسط اعضای یک گروه جوان مورد تجاوز قرار میگیرد که این میتواند آسیبزاتر باشد. در نواحی مورد تجاوز گاهی ممکن است آسیبهای جسمی از قبیل بریدگیها و کبودیهایی دیده شود. تهوع و درد شکمی نیز رایج است. زنانی که تجاوز جنسی را تجربه کردهاند، این احتمال برایشان وجود دارد که در آینده به درد مزمن لگن خاصره، درد شکم، نشانگان دفع تحریکپذیر و بدکاری جنسی دچار شوند. خاطره تجاوزی که با آسیب جسمی همراه است، میتواند به بروز انواع بیماریها در زنان منجر شود. به علاوه، قربانیانی که مورد تجاوز جنسی قرار گرفتهاند، با خطر ابتلا به بیماریهای مقاربتی، از جمله ایدز مواجه میشوند. تقریبا همه زنان قربانی، تا حدی به اختلال هیجانی یا روانی دچار میشوند؛ حتی اگر ابتدا به آن واکنش نشان ندهندیااحساسات خود را انکار کنند و بکوشند به زندگی طبیعی خود ادامه دهند. در برخی موارد نیز آنها به خشم، ترس، احساس عدم امنیت، افسردگی، بیخوابی، کابوس، بیزاری از آمیزش جنسی و احساس بیحرمتی و فقدان کنترل نفس دچار میشوند. سلامت : خب، این حالتهای روانی تا کی ادامه پیدا میکند؟ این حالتها ممکن است ماهها یا حتی سالها بعد از تجاوز ادامه پیدا کند و هر رویدادی که تجاوز جنسی را به یاد بیاورد یا قربانی را به این فکر بیندازد که او بر زندگی خود کنترلی ندارد، میتواند احساسهای فوق را حتی بعد از آنکه دیگران فکر کنند که او بهبود یافته است، راهاندازی کند و گاهی نیز این مساله به احساس گناه منجر میشود. سلامت : ولی بسیاری از قربانیان ممکن است هیچ نقش و اختیاری از خودشان در این قضیه نداشته باشند؛ آیا این احساس گناه در آنها هم ممکن است دیده شود؟ واقعیت این است که حتی در چنین شرایطی نیز بسیاری از آنها ممکن است احساس کنند خودشان به نوعی در این امر مسوول بودهاند؛ مثلا بعضی زنان قربانی شاید با خودشان بگویند اگر سرسنگینتر رفتار میکردم چنین نمیشد، یا اگر اطمینان حاصل میکردم که در و پنجرهها را قفل کردهام یا اگر از تنها ماندن با فرد متجاوز پرهیز میکردم یا… در نتیجه خیلی از این قبیل افراد نیز ممکن است احساس گناه یا بیارزشی یا کمارزشی کنند. سلامت : اختلالات روانی که معمولا متعاقب این امر اتفاق میافتد، چه اختلالاتی است؟ ابتلا به اختلال استرس پس از ضربه روانی (PTSD) بسیار رایج است. این اختلال هنگامی به وجود میآید که ذهن و بدن در اثر تحریک تجربه آسیبزا، از توان افتاده باشند. افسردگی، اختلال وسواس فکرییا عملی و سوء مصرف الکل یا مواد مخدر نیز میتواند از عوارض روانی این امر تلقی شود. سلامت : همسران این افراد معمولا چه واکنشی نشان میدهند؟ خب، عدهای شاید هیچوقت متوجه نشوند؛ عدهای به شدت پرخاشگر و عصبی شده و حتی خطرناک میشوند و ممکن است به همسر خود با به فرد متجاوز �% www.pezeshkan.org
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: سایت ریسک]
[مشاهده در: www.ri3k.eu]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 467]