واضح آرشیو وب فارسی:سایت ریسک: جام جم آنلاين: تمامي والدين خواستار تربيت فرزنداني خوب و مودب هستند، به گونهاي كه هم در زندگي خانوادگي براحتي با اطرافيان ارتباط برقرار كنند و هم در اجتماع افرادي محترم باشند؛ اما رسيدن به اين منظور مستلزم شروع رفتارهاي مناسب از سنين پايين و استمرار آن با نكات مناسب كه اين موارد توضيح داده ميشود. در دوران نوزادي شما به عنوان والدين، تنها كسي هستيد كه كنار كودك وجود داريد. او از هر رفتار شما چيزي ميآموزد. از نوازش، محبت ميآموزد و از توجه شما، درك كردن و تعامل با جهان پيرامون را ياد ميگيرد. كودك وقتي به يكسالگي ميرسد ياد ميگيرد شما و اطرافيان احساس و نيازهايي نيز داريد. او حالا آماده است كه بياموزد. نيازهاي او با شما فرق دارد و اين همان الفباي اخلاقيات است. كارشناسان امور تربيتي معتقدند فرد بايد قلبا به مواردي متقاعد شود تا تمايلات دروني به آن پيدا كند. به بيان ديگر، عادت به انجام كارهاي صحيح پيدا كند چه كسي او را در حال انجام آنها ببيند و چه نبيند، بتدريج اين فرد به انساني تبديل خواهد شد كه با اختيار خود راستگويي را انتخاب ميكند ، حتي اگر به ضررش باشد يا به خاطر آن تنبيه شود. انساني كه علاوه بر نيازهاي خود به احتياجات ديگران نيز توجه دارد ؛ ياد ميگيرد در كنار ديگران زندگي كند و زندگي اجتماعي را بخوبي پيش ببرد. والدين ميتوانند با ارتباط دادن ارزشها با مفاهيم معنوي، اين اراده را در وي تقويت كنند اما اگر مفاهيمي كه مطرح ميكنند در رفتار و اعمال روزمره قابل لمس نباشد، تبديل به پند و موعظه شده و تاثيري نخواهد داشت. از اين رو شيوه رفتار و گفتار والدين در شيوه زندگي فرزندتان اهميت بسزايي دارد. نخستين گام براي احترام به ديگران، ارزش قائل بودن براي خود است. وقتي او ميپذيرد مهم است، درك ميكند كه اعمال و رفتارش بر ديگران تاثير دارد. در غير اين صورت او ميپندارد وقتي خودش باارزش نيست، پس رفتار خوب يا بدش نيز تاثيري ندارد و مهم نيست. بدين ترتيب مسووليت رفتارش را نيز نميپذيرد. كودك نياز دارد بداند آنقدر خوب و با ارزش است كه شما او را دوست بداريد، حتي اگر آبميوه را روي زمين ريخته يا نتوانسته توپش را بخوبي شوت كند يا اگر گاهي بد اخلاقي كرده است. ابراز علاقه شما براي وي حياتي است. در مورد كودك، رفتارهاي اشتباه در برخي شرايط امري عادي است؛ اما با قرار دادن برخي محدوديتها ياد ميگيرند رفتار خود را كنترل كنند؛ البته نياز به تنبيه شديد هنگام گذشتن از اين مرزها نياز نيست. بايد قوانين روشني وجود داشته باشد كه عمل نكردن به آن عواقبي را در پي داشته باشد. براي مثال محروميت از تماشاي تلويزيون يا نرفتن به پارك و زمين بازي ميتواند عواقب اين قانونشكني محسوب شود. نتيجه شيوه صحيح برخورد ابتدا بايد به رفتارهايي كه برايتان اهميت دارند فكر كنيد و سپس به موارد زير توجه داشته باشيد. ما توصيههايي براي كمك به شما در اين راه ارائه ميكنيم. از نكات كوچك شروع كنيد قدم به قدم جلو برويد. براي مثال در پاسخ دادن به تلفن از «سلام« و «خداحافظي» شروع كنيد. در مرحله بعد به كودك ياد بدهيد كه بگويد «لطفا كمي صبر كنيد تا پدرم را صدا كنم.» و در نهايت از او بخواهيد پيغام طرف مقابل را به شما برساند. به كودك نشان دهيد كه چگونه از دستمال استفاده كند. از كلمه دستمال براي يادآوري استفاده كنيد از روش غيركلامي بهره ببريد. بدين ترتيب كه فقط به دستمال اشاره كنيد. رفتارهاي مورد علاقهتان را الگو قرار دهيد شما ميتوانيد در مورد چنين رفتارهايي با فرزندتان صحبت كنيد. براي مثال به وي بگوييد «مريم براي پدربزرگش گل برد.» يا «ادب حكم ميكند كه من از او تشكر كنم.» در مقابل، اگر با دهان پر صحبت كنيد به احتمال زياد دفعه بعد فرزندتان نيز چنين ميكند. به فرزندتان بگوييد چه انتظاري از او داريد وقتي در يك روز تعطيل به منزل مادر بزرگ ميرويد در راه به او بگوييد «وقتي مادربزرگ چيزي را به شما تعارف كرد كه دوست نداري، من انتظار دارم كه فقط بگويي نه متشكرم. ميل ندارم.» تشويق را فراموش نكنيد وقتي فرزندتان كار خوبي انجام ميدهد او را تحسين كنيد و اين كار را با گفتن جملهاي به او نشان دهيد. براي مثال بگوييد «من متوجه شدم كه براي بازي كردن در حياط از آقاي باغبان تشكر كردي. اين كار بسيار مودبانه است.» ايدهالي نباشيد اگر همواره به بهترينها فكر كنيد دائم با خود در جنگ خواهيد بود. الگوي خوبي را در نظر بگيريد، اما انتظار نداشته باشيد فرزندتان دقيقا همانطور كه شما دوست داريد رفتار كند. از او به اندازه سن و تواناييهايش توقع داشته باشيد. هرگز فرزندتان را مسخره نكنيد وقتي فرزندتان با دهان پر صحبت ميكند اداي او را در نياوريد، بلكه به آرامي از او بخواهيد كه غذايش را قورت دهد، سپس صحبت كند. براي فرزندتان توضيح دهيد كه رعايت قوانين و آداب اجتماعي براي زندگي و بودن در كنار ديگران اهميت دارد. مراقب گفتار و رفتار خود باشيد كودكان با تقليد از شما زبان و ادب را ياد ميگيرند. وقتي آنها ببينند والدينشان در مورد آنها و ديگران بسيار مودبانه صحبت ميكنند، در گفتارخود كلماتي مانند «سلام، لطفا، متشكرم و...» دارند و هميشه تميز و مرتب هستند آنها نيز سعي ميكنند همين طور باشند؛ البته در مواردي لازم است نكاتي را يادآوري كنيد، اما به خاطر داشته باشيد اين يادآوريها بسيار خصوصي و آرام انجام شود. آرامش خود را از دست ندهيد توجه داشته باشيد هنگام خشم و عصبانيت نيز خود را كنترل كرده و رعايت ادب را فراموش نكنيد و در مواردي مانند وقتي فرزندتان نمره خوبي نميگيرد يا حركت زشتي ميكند، شروع به داد و فرياد نكنيد. البته مودب بودن بسيار مهم است، اما به معني صرفنظر از حقوق نيست. پس بايد به او ياد دهيد كه محكم بايستد و با رعايت ادب حق خود را بگيرد. توجه به شرايط وقتي فرزندان به مدرسه ميروند، شرايط متفاوت از منزل را تجربه ميكنند و ممكن است برخي رفتارهاي غيرمودبانهاي را نيز بروز دهند. در اين زمان نياز به آموزش بيشتر شده و بايد حمايت بيشتري به عمل آوريد. نكته قابل توجه اين است كه والدين بايد با تدبير خود در هر دوره سني با شيوهاي خاص و متناسب با آن سن عمل كنند تا نتيجه مطلوب حاصل شود. ناسزاگويي كودكان هيچ مادر يا پدري نميخواهد كلمه يا عبارت زشتي از دهان فرزندش بشنود؛ اما كودكان در تعامل و روابط با ديگران گاهي كلمات زشتي را ميشنوند و در شرايطي آن را تكرار ميكنند. وقتي كودك در منزل يا مكانهاي عمومي دشنام ميدهد بيش از حد به او توجه نكنيد اما با قاطعيت به او بگوييد كه نميخواهيد چنين كلماتي را بشنويداز آنجا كه اصولا اطرافيان و بزرگترها با شنيدن اينگونه كلمات به هيجان آمده و واكنش نشان ميدهند كودكان تصور ميكنند ميتوانند از آن به عنوان وسيلهاي براي جلب توجه و مشغول كردن اطرافيان استفاده كنند. پس بارها و بارها آن را به كار ميبرند. گفتني است كه در برخي خانوادهها وقتي كودك حرف زشتي ميزند فلفل در دهانش ميريزند يا حتي دهانش را با صابون ميشويند كه اين كار به هيچوجه منطقي نيست و تاثير بسيار موقتي و كوتاهمدتي دارد. برخي كودكان نسبت به صابون حساسيت دارند يا حتي ممكن است آن را قورت دهند كه در اين صورت نيز والدين با مشكل روبهرو خواهند شد، بنابراين چنين روشهايي را به كار نبريد. شيوه بازدارنده براي كودك بوضوح توضيح دهيد كه استفاده از كلمات زشت و دشنام دادن كار پسنديدهاي نيست و افراد نبايد اين كار را انجام دهند. چنانچه كودك دشنام داد عصباني نشويد، اما با آرامش به او خاطر نشان كنيد كه ديگر اين كار را نكند. سپس بكوشيد به اعضاي خانواده نيز تذكر دهيد كه در هيچ شرايطي از كلمات زشت استفاده نكنند تا امكان شنيدن مجدد اين كلمات توسط كودك به حداقل برسد. شرايط را بدتر نكنيد وقتي كودك در منزل يا مكانهاي عمومي دشنام ميدهد بيش از حد به او توجه نكنيد؛ اما با قاطعيت به او بگوييد كه نميخواهيد چنين كلماتي را بشنويد. برخورد عصباني و شتابزده فقط توجهي را كه او ميخواسته به او ميدهد و موجب تقويت اين كار در وي ميشود. چنانچه كودك در مكانهاي عمومي دشنام داد بهترين كار اين است كه عواقب تنبيهي برايش قائل شويد؛ اما اگر ديگر تكرار نكرد از او تشكر و او را به خاطر رفتار خوبش تحسين كنيد. بازي با كلمات هرگاه كودك دشنام داد به او توجه نكنيد، اما در عوض كلماتي را كه بار معنايي زشتي ندارند، اما خودتان انتخاب ميكنيد به جاي آن بگذاريد تا براي كودك نيز جالب باشد. براي مثال وقتي ميخواهيد كلمهاي را براي تنبيه استفاده كنيد ميتوانيد با جديت به جاي كلمه «بيتربيت» بگوييد «بادمجان». او خواهد خنديد، اما منظور شما را درك ميكند. بدين ترتيب هر بار كلمه بدي بگويد توجه شما را جلب نميكند، اما با كلماتي از اين قبيل و حرفهاي خوب توجه شما را جلب ميكندو بدين ترتيب كمكم چنين كلماتي را جايگزين دشنام خواهد كرد. تقليد كردن را كنار بگذاريد اگر كودك در حال تقليد از فرد ديگري بود و خواست با دشنامهايي كه ميدهد به اصطلاح اداي فرد ديگري را در بياورد. برايش توضيح دهيد كه به جاي تكرار آنچه ديگران ميگويند بهتر است از زبان و كلمات خودش استفاده كند و به طور قطع كلمات و جملاتي كه خودش ميسازد زيباتر خواهد بود. پس از زبان زيباتري كه خود دارد، استفاده كند. تخليه احساسات از راههاي ديگر چنانچه فرزند شما در زمان عصبانيت از دشنام و كلمات زشت استفاده ميكند برايش توضيح دهيد كه روشهاي ديگري نيز براي ابراز احساسات وجود دارد و اشكالي ندارد كه گاهي عصباني بشود، اما ميتواند در مورد علل عصبانيت خود و آنچه او را ناراحت كرده صحبت كند نه اينكه دشنام بدهد تا ديگران را نيز آزرده كند. حتي ميتواند در اين مواقع به اتاقش برود و به بالشش مشت بزند و بگويد كه من عصباني هستم، اما فحش ندهد. الگوي او باشيد اين موضوع اهميت قابل ملاحظهاي دارد كه به فرزندتان نشان دهيد خوب و مهربان بودن چگونه است و انسان با كمي ملايمت ميتواند به فردي بسيار دوست داشتني تبديل شود. به او كمك كنيد كه بتواند احساسات ديگران را نيز درك كند و بداند كلمات خوب يا بدي كه استفاده ميكند چه تاثيري بر احساسات ديگران دارد؛ اما او را براي اشتباهش تنبيه نكنيد. فرزندان ما بيشتر از آنچه ميبينند، ياد ميگيرند نه آنچه ميشنوند. وقتي ببيند اعضاي خانواده و اطرافيان با هم بسيار مهربان و خوشرفتار هستند و به يكديگر احترام ميگذارند ديگر جايي براي دشنام نخواهد ماند. براي فرزندتان داستان و حكايت نقل كنيد به منظور اينكه كودكتان بهتر به عواقب رفتار بد و حرفهاي زشت آگاه شود برايش حكاياتي از عاقبت و سرنوشت افراد بداخلاق و افرادي كه زياد دشنام ميدادند نقل كنيد تا او بداند در قبال رفتار و گفتارش مسوول است و از طرفي اين گونه رفتار و گفتار عاقبت خوبي برايش ندارد. از طرفي كودكان بسيار مايل هستند محبوب باشند و وقتي احساس كنند استفاده از كلمات و عبارات زشت مانع از محبوبيت آنها در ميان اطرافيان و جمع ميشود بتدريج آن را كنار ميگذارند.
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: سایت ریسک]
[مشاهده در: www.ri3k.eu]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 352]