واضح آرشیو وب فارسی:سایت ریسک: ايران - وقتي از آنها ميپرسي كه «چه كاره هستيد؟» ميگويند: «هيچي! خانهدار». معلوم نيست اين هيچي دقيقا از كجا ميآيد؛يك باور عرفي، يك بيتوجهي قانوني، يك ناديده گرفتن اجباري يا... اسم او را ميگذارند «زن خانهدار» و بعد نقش كمرنگي به او ميدهند. در اين ميان همه بسترهاي تاريخي كه حضور آنها را كمرنگ كرده، ناديده گرفته ميشود و آنها با عنوان هيچي تعريف ميشوند. همين هيچي در سال1385 حدود 7/16درصد توليد ناخالص داخلي بوده است؛ يعني سهم كار زنان خانهدار در توليد ناخالص داخلي 7/16درصد است اما خانهداري در كشور ما هنوز شغل نيست. بنا به تعريف ارائهشده از سوي مركز آمار ايران، خانهدار فردي است كه شاغل، بيكار (جوياي كار) و محصل به حساب نميآيد؛ براساس يافتههاي تحقيقي كه معاونت پژوهشي دانشگاه شهيد بهشتي به سفارش مركز امور مشاركت زنان انجام داده در سال 1383، ارزش افزوده سالانه كار خانگي در تهران يعني سود مالي خالص حاصل از انجام كارهاي خانه برابر 41 ميليارد و 51 ميليون و 992 هزار و 800 ريال است و ارزش افزوده ماهانه كار خانگي برابر با 3 ميليارد و 420 ميليون و 999 هزار و 400 ريال است. يا بنا بر يك تحقيق انجامشده در سال1373، ارزش افزوده مبلغ پخت غذا به عنوان يك فعاليت رايج خانهداري، 15هزار ميليارد ريال در توليد ناخالص ملي بوده است. در يك نگاه سطحي كارهاي خانه محدود ميشود به شستوشو و پختوپز... اما اگر كمي دقت كنيم، خانهداري تركيبي از مشاغل مختلف و مجموعهاي از مهارتهاست. يك زن خانهدار بايد از بسياري زمينههاي كاري مختلف آگاهي مختصري داشته باشد. براي مثال، يك خانم خانهدار بايد از پزشكي و پرستاري و كمكهاي اوليه سررشته داشته باشد، اگر هم نداشته باشد به مرور به دست ميآورد چون لازم است در صورت بيماري همسر و فرزندان تا پيش از معالجه پزشك، به مداوا پرداخته و از آنان پرستاري كند و يا زمان غذا پختن، نكات تغذيهاي يا رژيمي را براي فرزندان و همسر در نظر بگيرد. از همه مهمتر بايد اقتصاد خانواده را مديريت كند و... همه اينها در كنار هم دقت، زمان، تدبير و تلاش ميخواهد؛ دقيقا همان چيزهايي كه هر زن شاغلي براي حفظ و موفقيت شغلياش به آن نياز دارد. نتيجه يك تحقيق: حضور زنان در جامعه بيشتر است حس و نگاه زنان خانهدار نسبت به كارشان متفاوت است. مثلا ممكن است زني، خانهداري را كاري تكراري، خستهكننده و بدون خلاقيت فرض كند و در مقابل، زن ديگري آشپزي يا تغيير دكوراسيون خانهاش را خيلي جذاب و خلاقانه ببيند؛ اما شايد براي زنان كشور ما به اين دليل كه خانهداري با حس مادري و همسرداري همراه است، بيشتر با نگاه حسي و معنوي همراه باشد. اتفاقا نتايج يك كار پژوهشي با عنوان «محاسبه ارزش كار خانگي زنان» ابعاد جالبي از اين مسئله را روشن ميكند. در بررسي نمونههاي آماري اين پژوهش مشخص شده كه زنان خانهدار شهر تهران بيشتر از آنكه در پي ارزشگذاري «مادي – پولي» كار خود باشند – كه البته آن را بسيار بعيد و غيرممكن ميدانند – خواهان معرفي جايگاه واقعي ارزش كار خود در جامعه هستند. زنان خانهدار اعتقاد داشتند كه به راحتي نميتوان ارزش مادي كار خانگي را تعيين كرد زيرا امور خانهداري داراي ارزش معنوي است. نمونههايي كه در اين تحقيق مورد بررسي قرار گرفتند، اعتقاد داشتند كه بيشترين امور خانهداري شامل آشپزي، نظافت منزل، شستوشوي ظروف و البسه، اتوكشي و امور آموزش فرزندان است اما نگهداري و مراقبت از سالخوردگان، آوردن و بردن كودكان به مدرسه و باغباني به عنوان امور خانهداري محسوب نميشود. جالب اينجاست كه زنان در مقايسه با مردان، ساعات بيشتري را در كارهاي پرداختنشده (كارهاي غيرخانگي) و ساعات كمتري را در كل براي كارهاي پرداختشده (كار خانگي) صرف ميكنند؛ يعني كل ساعات كار روزانه زنان از كل ساعات كار روزانه مردان طولانيتر است و از اينرو، زنان اوقات فراغت كمتري نسبت به مردان دارند. همچنين اگرچه زنان ساعات بيشتري را در مجموع كار ميكنند اما برحسب دارايي و درآمد شخصي اندازهگيري شده، دسترسي كمتري به پول داشته و بنابراين ثروت و كنترل كمتري در فرايندهاي اقتصادي كه در آنها مشاركت ميكنند، دارند. رئيس مركز زنان و خانواده: كار در خانه، تامين آينده مركز زنان و خانواده ميخواست اين طرح تصويب شود اما استدلال آنها پذيرفته نشد. با اين همه رئيس اين مركز هنوز اصرار دارد اين طرح را برگرداند؛ «به طور كلي در كشور ما نقش اصلي مردان بهعنوان تامينكننده نيازهاي اقتصادي خانواده در خارج از خانه – يعني جايي كه معاملات و فعاليتها به وسيله پول انجام ميشود – شكل ميگيرد؛ در حالي كه نقش اصلي زنان به عنوان همسر و مادر در داخل خانواده – يعني جايي كه تبادل پول جهت كسب درآمد در آن صورت نميگيرد – شكل ميگيرد». زهرا طبيبزاده – رئيس مركز زنان و خانواده – با اين توضيح ادامه ميدهد: «در نتيجه، آنچه مردان در بازار، توليد يا خريداري ميكنند و با پول مبادله ميشود، به عنوان كار يا فعاليت اقتصادي (سودآور) در نظر گرفته ميشود؛ در حالي كه عملكرد زنان مستقيما به ايجاد توليد و پول نميانجامد و چون تعاريف اقتصادي نيز عمدتا به طور اخص بر فعاليتها و منابع مالي كه در بازار اتفاق ميافتد متمركز است، فعاليتهاي انجامشده در خانه را شامل نميشود.» طبيبزاده معتقد است: «موضوع تامين زندگي زنان و ارزشگذاري كار خانگي آنان از جمله موضوعات موردنظر اين مركز بوده اما با موضوع شغل پنداشتن كار خانگي زنان متفاوت است و بر همين اساس، پيگيري ايجاد صندوق بيمه زنان خانهدار توسط مركز امور زنان و خانواده در دستور كار قرار گرفته است؛ چرا كه اعتقاد بر اين است كه زنان خانهدار در ازاي انجام فعاليتهاي خانگي و مديريت در منزل، لازم است از آينده اجتماعي و اقتصادي امني برخوردار شوند». مشاور خانواده: توافق دو طرفه حالا كه به زحمتها و تلاشهاي زنان خانهدار به شكل يك شغل و حرفه نگاه نميشود چه بايد كرد؟ ميگويند «هرآنچه ارزان به دست آيد ارزش چنداني نخواهد داشت» و روي همين اصل هم بعضيها معتقدند كه چون زنان خانهدار حقوق و دستمزدي دريافت نميكنند و هر آنچه را كه دارند به طور رايگان در طبق اخلاص ميگذارند، كار زنان خانهدار هم بيارج و قرب خواهد بود. اما همين مسئله هم راهحلهايي دارد! مثلا چاره كار در اين است كه براي خانهداري هم مثل تمام مشاغل ديگر دستمزد تعيين شود اما نه لزوما از طرف دولت؛ «تجربه نشان داده كه اختصاص مبلغي براي زن كه بتواند در آن آزادانه دخل و تصرف كند، مشكل را حل ميكند؛ چرا كه هم به زن يك استقلال مالي نسبي ميدهد و هم اهميت و ارزش كارش را در خانواده مورد توجه قرار ميدهد». ميترا فقيهي – مشاور خانواده – ادامه ميدهد: «البته گروهي نيز معتقدند به هيچ عنوان نميتوان براي كار زن در خانه ارزش اقتصادي تعيين كرد. زن در خانه با عشق و علاقه و به خاطر حفظ كانون گرم خانواده از خواب و خوراك خود ميزند تا همسر و فرزندانش در آرامش زندگي كنند و تنها به خاطر اينكه بتواند بهتر به محيط خانواده و تربيت فرزندان رسيدگي كند، از فرصتهاي بسيار مناسب شغلي چشمپوشي ميكند». فقيهي با مطرح كردن اين سؤال كه «كسي كه حداقل 10 تا 12 ساعت در شبانهروز بدون تعطيلي و مرخصي كار ميكند، به اجر مادي نياز ندارد؟»ميگويد: «تجربه نشان ميدهد زنان خانهدار بيشتر از هر چيز به خانواده ميانديشند و حتي اگر پساندازي هم داشته باشند، باز آن را صرف مخارج منزل ميكنند. بنابراين اگر همسران با توافق و رضايت دوطرفه، مبلغي را براي اين منظور در نظر بگيرند، نهتنها مشكلي پيش نميآيد بلكه انگيزه زنان خانهدار هم افزايش مييابد». مطالب مرتبط
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: سایت ریسک]
[مشاهده در: www.ri3k.eu]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 571]