صنايع دستي استان چهارمحال و بختياري؛ هنرصنعتي زنانه

واضح آرشیو وب فارسی:ایرنا: به گزارش خبرنگار فرهنگي ايرنا، توليد محصولات صنايع دستي در اين استان بدست زنان و دختران انجام مي شود و هنرصنعتي كاملا زنانه است كه مردان در آن هيچ نقشي ندارند؛ به همين دليل اين محصولات نسبت به توليدات مشابه از ظرافت بيشتري برخوردارند. صنايع دستي بختياري ها تنها انواع بافت ها را شامل مي شود و بيشتر زنان و دختران ايلياتي با بافت آنها آشنايي كامل دارند. بافندگان در اين استان، از نقشه هاي آماده استفاده نمي كنند بلكه طراح هاي ذهني را در توليد بكار مي برند؛ تنها در صورتي كه بخواهند محصولي شبيه به فرآورده هاي ديگر داشته باشند و يا سفارشي از مشتري دريافت كرده باشند كه مجبور به اجراي نقش و طرح پيشنهاد شده مشتري باشند. نبود تشابه و ناهمانندي بافته هاي بختياري ها به دليل عدم استفاده از الگو و مدل براي نقوش توليداتشان از امتيازات خاص صنايع دستي اين استان است. تنوع و گوناگوني رنگ و نقش در بافته هاي زنان و دختران بسيار زياد است و كمتر مي توان ديد كه بافنده اي دو يا چند محصول يك اندازه و يك نقش با رنگ واحد توليد كنند. بافندگان محلي از دارهايي استفاده مي كنند كه به صورت افقي است. نقش ها و طرح هايي كه در قاليبافي منطقه بكار مي رود، شامل نقشه هاي خشتي، بيد مجنون، ترنج، طاووس، سرو، كاج، گلدان، و گل چالشتري است. ** انواع بافته هاي عشاير بختياري * قاليبافي فرش بختياري با نقش ويژه و متفاوت خود در ميان فرش هاي ايراني مشخص است. قالي هاي بختياري بطور عمده داراي گره تركي و دو پوده هستند. در اين نوع بافت، نخ خامه از روي دو تار مجاور به عقب رفته و بعد از دور زدن تارها از زير قسمت كماني روي تارها بيرون آمده به سمت بالا كشيده مي شود و سر آن را قيچي مي كنند و بعدازهر رديف بافت، دو پود روي قسمت هاي بافته شده قرار مي دهند و با كلكيت (دفتين) آن را مي كوبند. معروفترين نوع قالي هاي بختياري، قالي هايي موسوم به بي بي بف است. كه هم از نظر ابعاد و هم از نظر نقش و مواد اوليه مصرفي با ساير فرش هاي ايراني تفاوت كلي دارد. هم اكنون قالي هاي بي بي بف ها در چالشتر در مناطق روستايي شهركرد روستايي و در چهارچوب صنايع دستي و به نام قالي خشتي بافته مي شود. نقش هاي مورد استفاده در قالي بي بي بف، نقش هاي گياهي و شكارگاهي هستند كه به آن جانوري نيز مي گويند. در طرح خشتي از انواع پرنده، سرو، كاج و حيوانات و گياهان استفاده مي شود. بطور كلي از مناطق مهم بافت قالي در منطقه بختياري مي توان از شهركرد، چالشتر، بخش شوراب و روستاهاي فارسان، باباحيدر و چلگرد و اردل نام برد. بيشتر قالي هايي كه به نام قالي بختياري شهرت دارد، در منطقه چهارمحال بافته مي شود. قالي هاي چالشتر از معروفيت جهاني برخوردار است و اصالت نقشه و ثبات رنگ و دقت در بافت از مشخصات آن است. * قالي يلمه اين قالي ها كه بدست عشاير يلمه بافته مي شود، داراي رنگ ثابتي است و از 9 رنگ در بافت آنها ازجمله آبي، لاكي، سبز، سرمه اي، سفيد، بنفش و سياه. و داراي تار و پود پشم استفاده مي شود. * گل پتو اين فرش كه با استفاده از گل هاي پهن بافته مي شود، به گل فرنگي معروف است. در فرادنبه از بخش هاي شهرستان بروجن و چالشتر بافت اين فرش توسط زنان انجام مي شود و نقشه آن بيشتر ذهني است. * گل مينا بافنده در انتخاب رنگ اين بافت آزاد است و بيشتر از رنگ هاي گياهي و با پود پشم بافته مي شود و در متن فرش رنگ مينايي و گل هاي ريز بكار مي رود. نقشه گل مينا، لچك ترنج و هندسي است كه گاهي به شكل گرد يا بيضي نيز بافته مي شود و در فرش رنگ مينائي و گل هاي ريز بكارمي رود. از مشخصه طرح اين فرش اين است كه يك قسم از آن در تمام نقشه تكرار مي شود. * تي ير يا نمكدان بافته اي مركب از سه روش ساده، رندي، گندي (بافت گره اي) است كه در آن نمك مي ريزند. تارو پود مابين رج هاي رندي بافت و گندي بافت از جنس پنبه و بافت قسمت رندي و گندي پشمي است. روي نمكدان رندي بافت و قسمت پاييني آن، سه تا پنج سانتيمتر به سبب سايش كمتر ته نمكدان، گندي بافت است. پشت نمكدان ساده بافت است. دوطرف نمكدان با موي بز بافته مي شود و روي شانه ها، تارهاي اضافي دسته دسته به هم پيچيده يا گيس بافي شده يا به صورت منگوله تزييني درمي آيد. * جل (روزيني) پوششي است كه روي حيوان مي اندازند و بار روي اين پوشش قرار مي گيرد. جل بافته اي چهار گوش و دو قسمتي است و با تسمه سينه بند، تنگ شكم بند، و يك زير دم مجهز به يك تكه نمد به نام رفيده به پشت حيوان بسته مي شود. به هنگام تزيين حيواني كه مختص عروس يا بي بي (زن خان) است، رفيده را با پارچه ساده اي مي پوشانند و روي آنرا با مهره هاي رنگي و دكمه تزيين مي كنند. نقش هاي جل با توجه به نوع استفاده آن، بافت هاي متفاوتي دارد؛ گاهي زمينه ساده و نقش ها قالي بافت است، گاه زمينه ساده و نقش ها رندي بافت، و گاهي زمينه ساده و نقش ها رندي بافت و قالي بافت است. * سفره آردي نان، غذاي اصلي عشاير بختياري را تشكيل مي دهد و آرد و گندم كه ماده اوليه پخت نان است بسيار مقدس و از منزلت بالايي برخوردار است. پس نان بايد جايگاه خاصي براي خود داشته باشد. به همين دليل سفره مخصوصي براي آن بافته مي شود كه در گويش بختياري به سرفه آردي معروف ست. سفره آردي داراي بافت گليمي يك رو يا رندي بافت است كه گاهي وسط آن ساده بافت با حاشيه اي نقشدار است. تار آن پنبه اي و پود آن از پشم است و به شكل مربع و گاهي مستطيل بافته مي شود. * پيش سينه بختياريها پيش سينه را براي تزيين و افزودن زيبايي حيوان مي بافند و مانند گردنبندي به دور گردن ماديان حلقه مي كنند. در تزيين حيواني كه عروس يا بي بي بر آن سوار مي شود نيز به كار مي رود. اين بافته به روش رندي بافته شده و جنس تار آن از پنبه و جنس پود آن از پشم است. بافت وسط پيش سينه در طرفين متوقف مي شود ولي در وسط به شكل مثلثي ادامه مي يابد و به راس آن ختم مي شود. * وريس وريس نوعي نوار منسوج و تسمه مانند است كه در زندگي عشاير بختياري كاربردهاي زيادي دارد و اغلب به عنوان طناب در عرض هاي متفاوت براي مصارف مختلف مورد استفاده قرار مي گيرد. * بهون يا سياه چادر بافت سياه چادر به عنوان محصولي خود مصرفي در بين تمام عشاير ايران مرسوم است و بختياري ها نيز از اين قاعده مستثني نيستند. عشاير بختياري از سياه چادر با عنوان بهون ياد مي كنند و هر بهون به تناسب كوچكي يا بزرگي اندازه اش مركب از چند لت (قطعه) است كه طول هر كدام از لت ها شش تا ده متر است كه براي بافت آن به همكاري دو نفر بافنده به مدت ده تا پانزده روز مورد نياز است. * جاجيم يكي ديگر از دست بافت هايي كه در زندگي بختياري ها مورد استفاده قرار مي گيرد جاجيم است كه به شكل نوارهايي باريك از پشم بافته مي شود. پس از بافت، آن را به قطعاتي با طول مناسب تقسيم مي كنند و از پهلو به يكديگر مي دوزند، در نتيجه سطح يكپارچه اي حاصل مي شود كه به مصرف روانداز (تهيه لحاف) مي رسد. چله كشي جاجيم روي زمين صورت مي گيرد. درحين بافت، تارها از روي كار ديده مي شود، در حاليكه پود در زير آنها مخفي است و برخلاف ساير منسوجات كه در آنها نقش با پود شكل مي گيرد، در جاجيم نقش ها به واسطه تارها ايجاد مي شود. افزون بر اين، بختياري ها با استفاده از شيوه بافت جاجيم نوارهاي تسمه مانندي نيز توليد مي كنند كه براي حمل گهواره بچه برپشت مادر هنگام كوچ بكار مي رود. * وجم موج نوعي رختخواب پيچ و شبيه جاجيم است كه مانند ساير بافته هاي بختياري جنبه خود مصرفي دارد. با اين وجود بافت آن چندان رايج نيست و تنها عده بسيار كمي از عشاير آن را توليد مي كنند و اغلب در شرايطي كه به موج احتياج داشته باشند، آن را از موج بافان دزفولي يا شوشتري مي خرند. طول دستگاه موج بافي پنج تا هفت متر در نوسان است يعني بين سردار و زيردار آن حدود پنج تا هفت متر فاصله است. بعد از اتمام بافت موج آن را دو يا سه قسمت كرده از پهنا به هم مي دوزند. تارو پود موج از پشم است از موج براي بستن رختخواب ها و همچنين روانداز استفاده مي شود. * چوقا چوقا كه گاهي چوخا نيز تلفظ مي شود، نوعي عباي دهقاني است كه زنان از پشم سفيد طبيعي مي بافند و داراي خطوط عمودي آبي تيره يا مشكي است كه مردان بختياري آن را روي لباس هاي خود مي پوشند. ماده اوليه چوقا پشم است كه زنان بختياري آن را به گونه اي بسيار نازك و ظريف مي ريسند و روي دستگاه هاي ساده بافت مي بافند. اين نوار از دو قسمت مساوي و متفاوت تشكيل مي شود. بلندي چوقا تا سر زانو مي رسد و جلوي آن باز است. چوقا فاقد آستين است. بهترين نوع چوقا كه توسط زنان كيارسي بافته مي شود كه به كيارسي بف معروف است و داراي بافت بسيار ظريف بوده و تار آنها از جنس پنبه است و از بازار خريداري مي كنند. صنايع دستي چهارمحال و بختياري و مشاهده مراحل توليد آن يكي از جاذبه هاي گردشگري اين استان به شمار مي رود كه مي تواند درصورت تبليغات مناسب، نظر گردشگران را به اين منطقه از سرزمين ايران جلب كند و رونق صنعت گردشگري آن را به دنبال داشته باشد. فراهنگ**1834**1647

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: ایرنا]

[مشاهده در: www.irna.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 740]

اضافه شدن مطلب/حذف مطلب

صفحات پیشنهادی

آواز گنجشک ها 200 میلیونی شد
صنايع دستي استان چهارمحال و بختياري؛ هنرصنعتي زنانه. . نمایش تصادفی مطالب. 4 بازیگر ایرانی از حوادث تلخ زندگیشان میگویند · تعليق سه دانشجوي اميرکبيري ...

گوناگون

هر آنچه درباره قیمت زعفران باید بدانید!

بررسی قیمت PLC 1200 زیمنس و معرفی خدمات شرکت آسام

معرفی انواع اختلالات روانی و شخصیتی و نشانه های آن

چطور می‌توان با اجاره خودرو بهره وری تجاری و قراردادهای کا...

چرا پرینتر به کامپیوتر وصل نمیشود؟‌بررسی تمامی دلایل

بهترین سایت برای بررسی قیمت لحظه ای ارزهای دیجیتال

تقویم‌های رومیزی هوشمند: آینده‌ای نوآورانه در مدیریت زمان

شرکت طراحی سایت زئوس: انتخابی هوشمندانه برای کسب و کار شما

سررسید تبلیغاتی 1404 چگونه می‌تواند برندینگ کسب‌وکارتان را...

چطور خواص دارویی زعفران ارگانیک می‌تواند زندگی شما را تغیی...

ایا مهاجرت کاری به کانادا بدون مدرک زبان امکان پذیر است؟