واضح آرشیو وب فارسی:تبیان: انتخاب عمل دشوار
سلسه مباحث (كلام امیر كلام) به شرح و توضیح برخی از سخنان برگزیده علی علیه السلام می پردازد.اَفْضَل الاَعْمال ما اَكْرَهْت نَفْسَكَ عَلیه برترین اعمال، آن است كه خود را برای آن به دشواری بیافكنی. اهمیت و نقش «عمل» در سرنوشت انسان، موضوعی است كه در قرآن كریم و كلمات معصومین علیهمالسلام مورد تاكید فراوان قرار گرفته است. سیرت و سنت آن بزرگواران نیز حاكی از اهتمام و اعتنای آن پیشوایان نور و كمال به مقوله عمل، تلاش و مجاهدت است. انسان چیزی بدست نمیآورد جز به سعی و تلاش خود. ارزش یك انسان مومن، به عمل اواست و ایمان و عمل دو برادر و رفیق همراهاند كه هرگز از هم جدا نمیشوند و خداوند هیچكدام را بدون دیگری نمیپذیرد: نه عمل بدون ریشه و انگیزه ایمانی و نه ایمان بدون عمل و كار. بسیاری از انسانها به جای پرداختن به «عمل» ، خود را به «امل» (یعنی آرزو) سرگرم میكنند، بنابراین علی علیهالسلام توصیه میكنند كه عمل را همراه خود قرار دهید و امل را دشمن خود بدانید. آرزوها و آمال بیپایان دنیوی، انسان را از تلاش و بهره برداری از امكانات و فرصتها باز میدارد و با سرگرم ساختن انسان، او را از كمال مطلوب دور میكند. یكی از شاخصهای ارزش عمل، دشواری و سختی آن عمل است. كاری كه لازم است انجام شود، هر چه دشوارتر و پرزحمت تر باشد، بهتر است.اما همه عملها و تلاشها، ارزش یكسان و مساوی ندارند، به همین دلیل تاكید قرآن كریم بر «عمل صالح» است. هر كاری كه به تناسب موقعیت، نیازها و شرایط جامعه و امكانات و محدودیتهای انسان، بهترین، مناسب ترین، لازم ترین و مفیدترین كار باشد، آن عمل، شایسته و «عمل صالح» است. مهمترین و اصلی ترین شرط «عمل صالح» ـ كه بدون آن، عمل انسان از تاثیرگذاری در رسیدن انسان به سعادت جاودان ساقط میشود و ارزش نخواهد داشت ـ مبتنی بودن آن عمل بر «تقوی و خلوص» است. عملی كه برخاسته از خلوص و تقوی باشد، ارزشمند است حتی اگر از نظر كمیت، اندك باشد و عملی كه با انگیزههای دنیوی و غیر الهی باشد، هر چند از نظر كمیت و بُرد مادی و دنیوی، بزرگ و مهم تلقی شود، ناچیز و بیارزش است. به همین جهت، اِخلاص، خود بهترین عمل است. اینكه كسی تلاش كند كه با تمرین و تذكر مستمر، عمل و گفتار خود را از انگیزههای مادی و نفسانی پاك سازد و خالص نماید، بهترین كار محسوب میشود. به وسیله اخلاص، عمل انسان ارزش پیدا میكند و بالا میرود و تقوی و اخلاص، ملاك و میزان اصلی سنجش عمل میباشد. علم و معرفت نیز یكی از شاخصهای ارزش عمل انسان است. هر چه تلاش و عمل انسان، مبتنی بر آگاهی و معرفت عمیقتری باشد، آن عمل ارزش بیشتری خواهد داشت. یكی از شاخصهای ارزش عمل، دشواری و سختی آن عمل است. كاری كه لازم است انجام شود، هر چه دشوارتر و پرزحمت تر باشد، بهتر است. پیامبر اكرم صلیاللهعلیهوآله اینگونه بود كه اگر در یك فعالیت دسته جمعی بین چند كار، یكی را میخواست انتخاب كند، سراغ دشوارترین و پرزحمت ترین كار میر فت. از این دیدگاه، كسانی كه در جامعه، فعالیتهای مشكل تر و سخت تر را بر میگزینند و با خلوص و درستی آن كار را به انجام میر سانند، از ارزش بیشتری برخوردارند. آموزگاری كه تدریس در شرایط و مناطقمحروم را میپذیرد، پزشكی كه كارهای سخت را قبول میكند، كارگری كه كار در بخشهای مشكل را بر میگزیند، كشاورزی كه در شرایط سخت به كار كشاورزی میپردازد و بالاخره هر زن و مرد و پیر و جوانی كه به سراغ كارهای پرزحمت و پرخطر و در شرایط نامناسب و دشوار میرود و به خاطر نیاز جامعه و با خلوص و تقوی، وظیفه خود را به انجام میرساند، هرگز این دشواری و سختی را نامطلوب تلقی نمیكند، بلكه آن را فضیلت و ارزشی میداند كه توفیق بدست آوردن آن را پیدا كرده و این فرصت را برای خود مغتنم و با ارزش میشمارد. چنین افرادی بخاطر تشویق این و آن یا حقوق و دستمزد بیشتر یا ارتقای درجه و مقام و... كار نمیكنند كه اگر بیاعتنایی یا كم توجهی به تلاش و كارآنان شد، در كار خود سست شوند یا از تلاش خود پشیمان گردند. ذوعلم، علی، کتاب چهل گام، با اندکی تصرف
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: تبیان]
[مشاهده در: www.tebyan.net]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 227]