واضح آرشیو وب فارسی:تبیان: سجده بر خاك؛ چرا؟
فلسفه احكامسوال از فلسفه احکام، یکی از سوالات اساسی است. سلسله مباحث فلسفه احكام به دنبال پاسخ برخی از این سوالات است.چرا شیعیان بر مهر سجده میگذارند؟ پیشینه تاریخی آن را بیان کنید.علت استفاده از مهر این است كه: بنا بر روایات بسیاری - كه شیعه و سنی نقل نمودهاند – پیامبر صلیاللهعلیهوآله بر خاك سجده میكردند و در تابستان كه بر اثر هوای عربستان خاك و ماسههای كف مسجد النبی بسیار گرم و سوزان میشد، بر حصیر سجده میكردند. عبادت توقیفی است یعنی با سلیقه افراد مختلف کم و زیاد نمی شود و در اجزا و شرایط آن باید براساس قول و فعل شارع یعنی خداوند متعال عمل كرد؛ چنان كه خود پیامبر صلیاللهعلیهوآله نیز فرمودهاند:«صلّوا كما رایتمونی اصلی؛ آن سان كه میبینید من نماز میخوانم، شما نیز نماز بخوانید». بنابراین از نظر فقهی بر غیر آنچه كه پیامبر صلیاللهعلیهوآله بر آن سجده كردهاند، سجده جایز نیست. سجده از جمله كارهایی است كه بالاترین حد خضوع و فروتنی انسان در مقابل كس یا چیزی را نشان میدهد. اساس سجده بریدن از دنیا و متعلقات آن و خضوع و خشوع كامل در پیشگاه خدا است و در روایت است كه انسان به خوردنیها و پوشیدنیهای خود تعلق بسیار دارد. پس بر این گونه امور سجده روا نیست و پیشانی برخاك ساییدن بیشترین تواضع و دوری جستن از تعلقات را در پی دارد. مهر نزد شیعه موضوعیت ندارد؛ بلكه ملاك همان سجده بر خاك است و مهر وسیلهای است كه سجده بر خاك را در هر جا و هر مكان سهل و آسان میسازد. عالمان برجسته و عارفان اهل سنت نیز سجده بر خاك را تاكید كردهاند؛ همچنان كه اماممحمد غزالی در كتاب «احیاءالعلوم» بر این مساله انگشت نهاده است. شرك آن است كه سجده برای غیر خدا باشد ولی شیعیان بر خالق سجده میكنند، نه برای خاك. به عبارت دیگر شرك آن است كه غیرخدا مسجود واقع شود نه مسجد (محل سجده) و مهر و خاك مسجد است، نه مسجود. برخلاف حركت بتپرستان كه بتها را مسجود قرار داده و در پیشگاه آنها كرنش و تواضع مینمودند.سجده از جمله كارهایی است كه بالاترین حد خضوع و فروتنی انسان در مقابل كس یا چیزی را نشان میدهد. استدلال بت پرستان برای توجیه سجدهشان در مقابل بتها این بود كه چون خدای خالق جهان دیده نمیشود نمیتوان او را عبادت نمود، پس باید بتهایی را كه دیدنی و محسوس هستند پرستش كرد و به همین جهت در مقابل بتها كرنش و سجده میكردند و به آنها كه ساخته دست خودشان بودند احترام میگذارند. ولی تفكر شیعه آن است كه تنها وجود شایسته عبادت خداوند یكتا است، او اگر چه دیده نمیشود و شناخت ذات او در محدوده فهم و درك محدود انسان نمیگنجد، ولی عبادت او امری ممكن است و خودش كیفیت این عبادت را آموخته و باید او را به همان نحوی كه فرموده است عبادت كرد. سجده بر خاك و ساییدن پیشانی بر آن كه نشانی از پایینترین چیزهاست علامت نهایت ذلت و كوچكی انسان و اعتراف به عظمت خالق است (سبحان ربی الاعلی و بحمده) و تفاوت این عمل و فكر با بت پرستان از زمین تا آسمان است.سایت نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاهها، با اندكی تصرف
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: تبیان]
[مشاهده در: www.tebyan.net]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 292]