واضح آرشیو وب فارسی:تبیان: موزه اي که هنوز افتتاح نشده!گزارشي از موزه اتوبوس ها
اتوبوسراني ايران 52 ساله شداز قرن 18که حمل و نقل بار و مسافر اغلب در مسيرهاي شهري و بين شهري با گاري حيوانات انجام مي شد چيزي بيشتر از 200 سال مي گذرد. حالا اتوبوس هايي با مبلماني شبيه منزل شخصي تان به همراه تلويزيون و کولر و حتي سرويس بهداشتي پذيراي مسافراني هستند که مي خواهند قسمتي از زندگي شان را هر چند کوتاه در اتوبوس بگذارنند. براي ديدن آن روزها که راهي نيست اما شايد شما هم از قديمي ها نقل سوار شدن به گاري و ماشين هاي دودي را شنيده باشيد و البته هر بار خدا را شکر کرده ايد که حالا به راحت ترين روش به مقصد خودتان مي رسيد.آن روزها کاروان هاي مسافرتي مسيرهاي سخت و طاقت فرسا را با زحمت و ريسک بالا طي مي کردند و مسافران در صورتي که در بين راه با مشکلاتي همچون راهزنان و يا بيماري رو به رو نمي شدند، مي توانستند به مقصد برسند اما لذت سفر همواره براي کودکان، و نوجوانان و افراد سالخورده مطلوب نبود و در اغلب موارد باعث مرگ و مير در حين سفر مي شد. نقل اين سفرها را هنوز از سالخوردگان مي شنويم که براي سفر به مشهد چند روز و يا براي سفر به کربلا چند ماه در حرکت بودند و اين سختي ها باعث شده بود که با توجه به مشکلات، مردم آن روزها عطاي سفر را به لقايش ببخشند. اتوبوس هايي قديمي که حالا فقط در موزه هاي معتبر دنيا ديده مي شود، آن روزها ماشين مدل بالايي بودند که هر شهروندي آرزوي سوار شدنش را داشت. به همين اتوبوس هايي که الان سوار مي شويد خوب دقت کنيد. شايد 50 سال ديگر براي دوباره سوار شدنشان صف طولاني و وقت زيادي را بايد صرف کنيد.
حدود يک سال پيش با دستور رئيس سازمان اتوبوسراني شهرداري تهران دستور ساخت بزرگ ترين موزه اتوبوس هاي قديمي صادر شد و نمايندگان اين سازمان قديمي ترين اتوبوس هاي موجود را از سطح کشور خريداري کردند. تعدادي از اين خودروها در شهرهاي دور ايران قرار داشت و جالب اينکه يکي، دو اتوبوس بسيار قديمي در چند روستا و شهرستان همچنان به فعاليت خود ادامه مي دادند.با پيگيري هاي انجام شده 12 اتوبوس قديمي در پارکينگ بزرگ جنت آباد تهران قرار گرفت. در ميان اين اتوبوس ها انواع بسيار قديمي اتوبوس هاي دماغدار و تخم مرغي نيز ديده مي شد که همين موضوع اهميت موزه را از لحاظ قدمت خودرو همچنين سلامت فني آنها بيش از پيش مي کرد.مشاور اطلاع رساني شرکت واحد اتوبوسراني تهران و حومه در توضيح چگونگي فعاليت موزه و همچنين فعاليت سازمان در زمينه شناساندن خودروهايي قديمي گفت: «کار تجهيز موزه از حدود يک سال پيش آغاز شده و در اين مدت تمامي خودروهايي که از لحاظ قدمت، سابقه و اهميت زيادي داشتند خريداري شده است. هم هاين اتوبوس ها در پارکينگ بزرگ جنت آباد قرار دارند و قصد داريم تا به زودي آنها را به محل دائمي موزه اتوبوس انتقال دهيم. با هماهنگي انجام شده قصد داريم تا يکي از بوستان هاي شهر تهران را محل دائمي نمايشگاه و موزه بزرگ اتوبوس کنيم تا شهروندان بتوانند از نزديک تماشاگر اين خودروهاي عتيقه و قديمي باشند.»مهندس رزم آزما همچنين تأکيد کرد: «نمايشگاه بزرگ بين المللي در سال گذشته و همچنين مقر سازمان حمل و نقل ترافيک تهران، دو بار ميزبان اين اتوبوس ها بودند و در اين مدت استقبال خوبي نيز از آنها به عمل آمد ولي در حال حاضر در حال بازسازي اين اتوبوس ها هستيم تا همه آنها شرايط ايده آل حرکتي را نيز داشته باشند. مردم مي توانند از نزديک تمامي موارد فني و ظاهري اتوبوس هايي با قدمت حدود يک قرن را تماشا کنند.»با اين تفاسير از شما دعوت مي کنيم ضمن تماشاي عکس هاي مربوط به اتوبوس هاي قديمي حاضر در شهر تهران، فرصتي را به تماشاي اين يادگاران گذشته اختصاص دهيد؛ اتوبوس هايي که با روش هاي مختلف و البته جالب توجه مي توانستند راه هاي طولاني را طي کنند بدون اينکه مثل بعضي از خودروهاي کنوني جوش بياورند و با مشکل مواجه شوند. بهتر است اين روش هاي جالب و ساده را در همين موزه ببينيد. به نقل از يکي از مديران موزه: «اينجا ثابت مي کند قديمي هاي ما قدرت تفکر زيادي داشتند و همه در حيطه کاري خود دانشمند بودند!» محمد جواد زمان آبادي همشهري
اولين ساخت اتوبوس ايراني از زبان کسي که مدعي است اولين اتوبوس هاي ايران با دست وي ساخته شده است. روز دوازدهم مهرماه سال 1341 بود که شرکت... به عنوان يکي از شرکت هاي بزرگ خودروسازي حال حاضر تأسيس شد. آن زمان من بودم و چند تا از دوستان هدفمون هم از اين کار مونتاژ انواع خودرو تبديل شدن به توليد کننده خودرو در آينده بود. با کلي سختي و مشقت 10 ميليون جور کرديم (ريال چيه؟ 10 ميليون تومان) اون موقع 10 ميليون خيلي زياد بود. جاش هم تو خيابون اکباتان تهران (شهرک اکباتان رو نمي گم. خيابون اکباتان نزديک ميدون توپخونه).
از 28 اسفند 1342 همراه يه گروه با 35 کارگر و با همکاري يه مهندس انگليسي به اسم قانس با توليد اتوبوس هاي دماغدار بنز OP کارمون رو شروع کرديم و تا سال 1344 هر هفته يه اتوبوس به شرکت واحد اتوبوسراني تحويل مي داديم. توي اين دو سال صد تا اتوبوس OP توليد شد. البته نه مي شد گفت توليد مي کرديم، نه مي شد گفت مونتاژ مي کرديم. قواي محرکه و شاسي اوپي رو به صورت مونتاژ شده با کشتي از آلمان مي آورديم و از بندر تا کارخونه هم چند تا راننده بيچاره تو سرما و گرما، اتوبوس بدون اتاق رو مي آوردند. ما هم توي کارخونه براي اونها اتاق مي ساختيم و رنگش مي کرديم و صندلي هاش رو نصب مي کرديم.اولين اتوبوس که رنگ آميزي شد، رنگش طبله کرد و ور اومد! اتوبوس رو که نمي شد بندازيم دور!يادش به خير. آه چه تجربه هايي کرديم. اولين اتوبوسي که رنگ آميزي شد به خاطر يه سري اشکالاتي که اتاق رنگ داشت، رنگش طبله کرد و ور اومد. اتوبوس رو که نمي شد بندازيم دور! مجبور شديم رنگش رو بسوزونيم و دوباره رنگ کنيم. قسمتي از موتور اوپي توي اتاق بود (مثل اين فيات هايي که توي شهر زياده). از اين اتوبوس که موتور و گيربکس و... (همه چيز به جز اتاقش) ساخت دايملر بنز بود، الان چند تا نمونه تو کارخونه هست که خيلي ها با اون يه عمري خاطره دارن. تا قبل از اين تو ايران شرکت هاي زيادي اتوبوس مي ساختند ولي همشون اتاق هاي چوبي مي ساختند و روي اون رو ورق کاري مي کردند. اما ما اولين کارخونه اي بوديم که تو ايران اتاق فلزي براي اتوبوس توليد کرديم.سال 1344 که اوپي رو جمع کرديم، رفتيم سراغ اتوبوس بنز 321O. مشتري اين اتوبوس ها هم شرکت واحد بود اما بيشترين رقم سفارش از طرف نيروي هوايي داده شد. نيروي هوايي با خريد صد تا از اين اتوبوس ها لطف زيادي به کارخونه کرد. موتور اين اتوبوس هم مثل اتوبوس قبلي از آلمان وارد مي شد. ما هم که کلي پيشرفت کرده بوديم، به جز اتاق براي اون شاسي هم مي ساختيم.تا سال 1345 کار ما همين بود. بعدش توليد (يا همون مونتاژ) اتوبوس 302O رو شروع کرديم که تا سال 173 هم ادامه داشت. اون موقع اتوبوس 302O دو نوع درون شهري و برون شهري داشت. اتوبوس هاي برون شهري موتور 360OM داشت که قوي تر از اتوبوس هاي درون شهري با موتور 355OM بودند. فرقشون فقط موتور نبود، بلکه صندلي ها و تزئينات داخليشون هم با هم فرق داشت و شيشه هاي اتوبوس هاي برون شهري نسبت به شهر بلندتر بود و اون تابلوي بالاش رو هم نداشت بعد از چند وقت ديديم دو نوع موتور صرف نمي کنه، پس موتور 360OM رو روي هر دو نوع اتوبوس درون شهري و برون شهري گذاشتيم. بعد از اينکه سال 73 توليد 302O رو جمع کرديم به جاش اتوبوس هاي 355O رو شروع کرديم. منبع: اينترنت
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: تبیان]
[مشاهده در: www.tebyan.net]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 335]