محبوبترینها
نمایش جنگ دینامیت شو در تهران [از بیوگرافی میلاد صالح پور تا خرید بلیط]
9 روش جرم گیری ماشین لباسشویی سامسونگ برای از بین بردن بوی بد
ساندویچ پانل: بهترین گزینه برای ساخت و ساز سریع
خرید بیمه، استعلام و مقایسه انواع بیمه درمان ✅?
پروازهای مشهد به دبی چه زمانی ارزان میشوند؟
تجربه غذاهای فرانسوی در قلب پاریس بهترین رستوران‌ها و کافه‌ها
دلایل زنگ زدن فلزات و روش های جلوگیری از آن
خرید بلیط چارتر هواپیمایی ماهان _ ماهان گشت
سیگنال در ترید چیست؟ بررسی انواع سیگنال در ترید
بهترین هدیه تولد برای متولدین زمستان: هدیه‌های کاربردی برای روزهای سرد
در خرید پارچه برزنتی به چه نکاتی باید توجه کنیم؟
صفحه اول
آرشیو مطالب
ورود/عضویت
هواشناسی
قیمت طلا سکه و ارز
قیمت خودرو
مطالب در سایت شما
تبادل لینک
ارتباط با ما
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
آمار وبسایت
تعداد کل بازدیدها :
1830537827
ساعت شنی هنوز تمام نشده است
واضح آرشیو وب فارسی:تبیان: ساعت شنی هنوز تمام نشده است
پیشرفت‌های اخیر پزشكی در سالهای جدید امكانهای تازهای را پیش روی بشریت قرار داده است، مسأله رحم جایگزین تنها یكی از این مباحث است كه پرسش‌های تازهای را در اخلاق و فقه فرا رو می‌نهد. سریال «ساعت شنی» كه این شب‌ها از تلویزیون پخش می‌شود، نمونه‌ای از این معضل‌ها را در حوزه عمومی طرح می‌كند. اما این مساله در سطحی عالمانه و نزد فقها چه پاسخی می‌یابد؟ با حجت‌الاسلام دكتر هادی صادقی، مدیر مركز پژوهش‌های اسلامی صدا و سیما پیرامون این موضوع گفت‌وگویی را با تهران امروز ترتیب داده كه از نظر می‌گذرد: با گسترش علوم پزشكی و تجربی و علوم جدید، علوم انسانی با تبعات فراوانی مواجه شده?اند. یكی از این مباحث بحث اهدای عضو بود كه تا مجلس شورای اسلامی نیز این قضیه كشانده شد، در سالهای اخیر نیز با تاسیس موسسات پزشكی در بحث ناباروری زنان و مسائل مختلفی چون لقاح مصنوعی یا شیوه‌های باروری خارج از رحم و شیوه‌های درمانی شیمیایی و دارویی ناباروری یا اهدای اسپرم و تخمك و...، با توجه به اینكه جامعه ما دینی و سنتی و به تعبیری ارزشی است، این امر مستلزم آن است كه فقهای ما نسبت به این مساله توجه خاصی داشته باشند.
شما نقش فقه و فقها را در چنین مباحثی چگونه ارزیابی می‌كنید؟ در اینگونه مسائل كه در اصطلاح فقها، مسائل مستحدثه شناخته میشوند، نقش فقه این است كه وجه مشروع عملیات جدید را از وجه نامشروع آن جدا و شرایط درست را از شرایط نادرست بیان كنند. این كاری است كه به‌طور كلی فقه و فقها می‌توانند انجام دهند. به‌طور مشخص‌تر در این گونه مسائل پزشكی باید اصولی از فقه را كه به اصل حیات انسان، سلامت و گسترش حیات او مرتبط می‌شود، و مباحث مربوط به بهداشت و نحوه استمرار حیات انسان استخراج شوند. این گونه مسائل وجود دارند و كاری كه فقها می‌كنند این است كه مسائل مستحدثه را بر اساس این اصول حل می‌كنند.
حالا این مسائل می‌توانند اهدای عضو باشد یا مسائلی مثل اهدای گامت و... با توجه به این مسائلی كه شما طرح كردید، گویا احساس می‌شود كه فقه ما باید نگاهی بینارشته‌ای به مسائل داشته باشد، یعنی صرف نظر از آگاهی به علوم شرعیه، به علوم دیگر نیز تا حدودی اشراف داشته باشد تا بتواند نظر متقنی ارائه دهد. دقیقا همین طور است، كار فقه همین است. فقه دو قسمت است؛ نخست فقه عمومی كه در آن موضوعات فقهی مبتلابه عموم مردم بحث می‌شود و نیازی به تخصص شناسایی موضوعات نیست و البته عموم فقها نیز می‌توانند نظر دهند و پدیده بینارشته‌ای هم پدید نمی‌آید، اما در فقه خصوصی، یعنی آنجا كه فقه تخصصی است و موضوعات تخصصی پدید می‌آید، گام نخست در ارائه حكم شرعی شناخت تخصصی موضوع است و اینجاست كه پای تخصص و مطالعات بینارشته‌ای به میان می‌آید و بعد از این است كه فقیه می‌تواند حكم شرعی ارائه كند. یعنی پس از شناسایی دقیق موضوع و حدود و ثغور آن. پس هر فقیهی نمی‌تواند در این مسائل اظهار نظر كند و لازم است كه آگاه به علوم پزشكی هم باشد؟ نه، نباید این نتیجه‌گیری را سریع گرفت.
بلكه منظور من آن است كه توجه به تخصصی شدن موضوعات همیشه وجود داشته است، آنگاه در پرداختن به احكام گاهی ممكن است كه فقیهی قدرت این را داشته باشد كه بتواند با كارشناسان یك رشته كه موضوع را برای او تشریح كنند، می‌تواند ارائه حكم كند و دراین مورد می‌تواند بدون اینكه به موضوع اشراف كامل داشته باشد، با توضیحات كارشناسان مساله را تحلیل فقهی كند و موضوع را بشناسد وحكمش را بدهد. اما همه مسائل تخصصی این گونه نخواهد بود، چون هر چه جلوتر می‌رود موضوعات پیچیده‌تر خواهد شد. به همین خاطر است كه فقه از زمانی به بعد باید رشته رشته شود و این الزامی است كه وجود دارد و البته این اتفاقی است كه در دایره فقه در حال رخ دادن است، یعنی متخصصانی كه هر یك در یكی از رشته‌های علمی گوناگون و در فقه نیز تخصص دارند و در آن مساله نظر می‌دهند و مطالعات بینارشته‌ای نیز در همین جا طرح می‌شود. به نظر می‌رسد به‌طور مشخص فقه و پزشكی با یكدیگر ارتباط تنگاتنگی می‌یابند.
شما نسبت میان این دو را در جامعه ما چگونه می‌بینید؟ در حال حاضر تا حدودی با این موضوعات به نحو عمومی برخورد می‌شود و هنوز یك حوزه دقیق فقهی-پزشكی مشخصی پدید نیامده است. اتفاقا در حوزه پزشكی مباحث مربوط به اخلاق پزشكی مورد توجه موسسات و مراكز پزشكی از جمله مركز تحقیقات اخلاق و تاریخ پزشكی قرار و كارهای خوبی نیز صورت گرفته است، از سوی دیگر در حوزه‌های فقهی نیز فقها از قدیم هم احكامی راجع به بدن انسان، بهداشت، ترمیم و غیره داشته‌اند. اما این دو حوزه كارشان را از یكدیگر جدا انجام می‌دهند و لازم است كه این دو حوزه به یكدیگر نزدیك شوند و یك حوزه تلفیقی میان این دو ایجاد شود. یعنی آن مركز به حوزه‌های فقهی وارد شود و تعدادی از اهل فقه و فقها را دعوت به كار كنند تا تخصصی در این موضوعات پیدا كنند و بتوانند از نگاه كاملا تخصصی به این موضوعات بپردازند. آیا به نظر نمی‌آید كه این اختلال و نابسامانی، به مسائل ارزشی در جامعه نیز لطمه وارد كند؟ یعنی اگر فقهای ما كمی جدی‌تر با این مساله برخورد كنند، باعث می‌شود كه نگاه ارزشی جامعه به این مسائل جامع‌تر و دقیق‌تر باشد. این یك جنبه مساله است كه شما در نظر می‌آورید، جنبه دیگر این مساله، وظیفه مراجع و مراكز موضوع‌شناسی است.
یعنی ما باید هم از طرف حكم به سمت موضوع برویم و هم عكس آن. الان موضوعاتی كه مردم با آنها سر و كار دارند، اختیارش معمولا در دست مراكز دانشگاهی است، اینها باید این مسائل جدید را به پیشگاه فقه ببرند. اما این ارتباط دو سویه است. یعنی فقها نیز باید به سراغ مسائل دانشگاهی بروند و موضوعات را شناسایی كنند. البته كسی كه امروز با مسائلی مشكل دارد، باید به نحو درست در پیشگاه فقه طرح سوال كند، طرح درست سوال نیز بدین معناست كه فقه را به حوزه تخصصی خود وارد كند. مثلا وزارت بهداشت وظیفه دارد كه مراكزی در مراجع فقهی بنا كند تا موضوعات خود را به ایشان عرضه كند و برای این مسائل راه حل بیابد. به‌طور طبیعی فقه هم ناچار خواهد شد كه به این مسائل توجه كند. البته خوشبختانه در سالهای اخیر از سمت دانشگاهیان توجه فراوانی به صورت‌های مختلف مثل كتاب و سمینار به مسائل فقهی شده است، روحانیان نیز خوشبختانه به مسائل جدید توجه ویژه‌ای داشته‌اند.
در حوزه عمومی نیز این امر رخ داده است، مثلا سریال‌های تلویزیونی كه در سالهای اخیر به نمایش در آمده است، گویای این موضوع است. نمونه‌اش سریال ساعت شنی است كه در آن بحث رحم جایگزین طرح شده است. این امر سبب پیدا شدن سوالات فراوانی در حوزه‌های فقهی شده و به نظر می‌رسد مراجع فقهی باید به این سوالات پاسخگو باشند. درست است. البته جوانب ریز و درشت متعددی وجود دارد كه باید بیشتر مورد توجه قرار گیرد كه این تا حدودی وظیفه رسانه‌های جمعی است كه با ساختن سریال‌هایی كه وجه شرعی آنها برجسته باشد، چنین آگاهی را در اختیار مردم قرار دهند. جایگاه مباحث اخلاقی و نسبت آن با حقوق در این مساله چیست؟ برخی متفكران هم در این باب بحث كرده‌اند كه هر چه اخلاق فربه‌تر باشد، حقوق نحیف‌تر می‌شود و بالعكس. من فكر می‌كنم این سخن به نحو مطلق درست نیست. این طور نیست كه هر جا قانون را تقویت كنیم، اخلاق تضعیف می‌شود. الزاما رابطه‌ای معكوس میان این دو برقرار نیست. البته اگر توجه ما صرفا به مسائل اخلاقی زیاد شود، توجهمان به مسائل حقوقی كم می‌شود. اما اگر هر یك را به اندازه خودش تبیین كنیم، به صورت متعادل پیش می‌رود.
جامعه را با صرف اخلاق نمی‌توان اداره كرد. مثلا طرح رحم جایگزین نیز باید به این صورت طرح شود كه تا جایی كه مساله اخلاقی است، باید انسانیت نادیده گرفته نشود و در این مورد باید خدمت به انسان و كمك به همنوع برجسته شود. ما در سنت خودمان در بحث مسأله مادر رضائی و شیر دادن، به مسائل انسانی بسیار توجه می‌كردیم. برای خود پیامبر اكرم (ص) بسیار گشتند تا خانم حلیمه سعدیه را یافتند كه زنی پاك بود. البته مسائل اقتصادی نیز مطرح بوده است، اما این اصل نبوده و اصل آن امور انسانی و تربیتی بوده است. در رحم جایگزین نیز این مساله بسیار مهم است و به یك معنا از شیردهی مهم‌تر است، چون وجود انسان با آن كودك شكل می‌گیرد و این بسیار آثار روحی و روانی مهمی در طفل دارد. هنر چه مسوولیتی در بازتاباندن این مساله دارد؟ در سریال مذكور بیشتر وجوه اقتصادی مساله مورد نظر بوده است. در حالی كه متخصصان پزشكی بیشتر بر مسائل انسانی تاكید می‌كنند. البته هنوز این سریال تمام نشده است. این نكته مشهود است كه افراد این سریال بیشتر به دلیل مشكلاتشان به یكدیگر پیوند خورده‌اند، در حالی كه بهتر بود به دلیل مسائل لطیف‌تر با یكدیگر مرتبط شوند. البته این دو با یكدیگر منافاتی ندارد، اما بهتر است كه مسائل انسانی برجسته شود. اتفاقاً این مباحث انسانی، كاركردهای دراماتیك خوبی نیز دارند و می‌توانند به خوبی داستان پردازی کنند و كارهای خوبی انجام دهند. منوچهر دین‌پرست
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: تبیان]
[مشاهده در: www.tebyan.net]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 625]
-
گوناگون
پربازدیدترینها