يادداشت اقتصادي

واضح آرشیو وب فارسی:فارس: يادداشت اقتصادي
خبرگزاري فارس: اكنون كه در شرايط تحريم نفتي به سر مي بريم مي‌توان اين فرصت مغتنم شمرد و با چرخشي اصولي اقتصاد نفت زده كشور را به سمت و سوي نفت اقتصادي تغيير مسير داد.

پيش از طلوع خرداد ۱۲۸۷ شمسي، زماني كه مته حفاري در عمق ۳۶۰ متري به لايه نفتي ميدن مسجد سليمان رسيد و نفت خام غرش كنان از چاه فروران كرد، به ذهن كمتر كسي خطور مي‌كرد كه روزي اين طلاي سياه، استخوان بندي و ستون اصلي اقتصاد كشوري شود كه تا آن زمان ۹۰ درصد نيروي كارش در كشاورزي و صنايع دستي روستايي اشتغال داشتند و ۱۰ درصد باقي‌مانده به تجارت، خدمات دولتي و صنايع شهري مشغول بودند.

پيش از پيروزي انقلاب شكوهمند اسلامي ايران گسترش دامنه اكتشافات ميادين نفت و گاز و توسعه ميادين و در نتيجه افزايش توليد نفت خام و عملاً دلارهاي نفتي، اقتصاد ايران را به جواني فربه تبديل كرد كه استخوان بندي بسيار ضعيف و شكننده داشت.با ورود دلارهاي حاصل از صادرات نفت به عرصه اقتصاد،چرخه طبيعي مبادلات تجاري با دنيا، كه ابتدا بايد محصولي توليد و فروخته شود تا توان خريد ساير محصولات نيز حاصل شود به دليل وجود «نفت» دچار نوعي گسستگي شد،اما با توجه به آنكه پس از كشف نفت در ايران، پديده تراز منفي تجاري كه شاخص ضعف زيرساخت هاي توليد ملي است، با فروش نفت جبران مي شد، بسياري از سياست هاي اقتصادي كشور در سايه اين «جبران موقت» قرار گرفت.

اگر با دقت موشكافانه اي به بحث فروش نفت خام بنگريم درمي يابيم كه بخش اعظمي از درآمد نفت خام را به همان كشورهائي تقديم كرده‌ايم كه نفت خام ما را به بهائي اندك خريداري كرده اند. پس از پيروزي انقلاب اسلامي و تغيير نگرش حاصل شده تلاش هاي بسياري در جهت برطرف كردن اين نقطه ضعف ضروت گرفته كه نتايج بسيار ارزشمندي نيز حاصل شد. به همين دليل است كه بر اساس سند چشم انداز 1404 همه نفت استحصالي بايد به فرآورده تبديل شود كه دستيابي به اين چشم انداز مهم، نيازمند برنامه ريزي دقيق و به موقع همه مسئولان كشور است.

امروز نياز به حركتي پرشتاب تر، بيش از آنچه كه تا كنون انجام يافته احساس مي شود. نيازي كه مديريت صنعت نفت كشور به خوبي به آن واقف است و در جهت رفع آن، تلاشي خستگي ناپذير را در پيش گرفته است،چرا كه در صورت نبود شتاب مناسب در برنامه ها، بي ثباتي قيمت نفت خام از يكسو و نياز به واردات مواد اوليه اقتصاد كشور را با چالش هاي گاه و بيگاه مواجه مي كند.

در اين ميان با بررسي عوامل تهديد كننده قيمت نفت خام در سال جاري از جمله ادامه نگراني از وضع اقتصادي كشورهاي عضو يورو افزايش توليد نفت خام ليبي به ۸۴۰ هزار بشكه در روز, بر اساس اعلام شركت ملي نفت اين كشور، افزايش ارزش دلار، كاهش رشد توليدات صنعتي چين، احتمال كاهش رتبه اعتباري دولت آلمان و فرانسه از سوي مؤسسه آمريكايي S&P، كاهش رشد اقتصادي هند، كاهش رتبه اعتباري برخي بانكهاي فرانسوي، اعلام موسسه اعتبار سنجي S&P مبني بر احتمال كاهش رتبه اعتباري ۱۵ كشور حوزه يورو، از جمله آلمان و فرانسه، بدتر شدن وضعيت اقتصادي پرتغال و افزايش ذخيره‌سازي هاي نفت خام آمريكا، مي توان به اين تحليل دست يافت كه ثبات قيمت هاي نفت خام دستخوش عوامل متعددي است كه بسياري از اين عوامل از كنترل سازمان كشورهاي صادر كننده نفت (اوپك) خارج است.

از سوي ديگر افزايش قيمت محصولات پتروشيمي و انحصاري بودن دانش فني ايجاد مجتمع هاي تبديلي، به عنوان خوراك بسياري از صنايع مادر، نقشي بسيار اساسي در مديريت تعاملات اقتصادي دنياي صنعتي امروز ايفا مي‌كند. كه اين نقش مهم كشورهاي صرفاً صادر كننده نفت خام را بيش از پيش وابسته و محتاج دانش فني و تكنولوژي كشورهاي صنعتي مي كند.

در اين ميان جايگاه جمهوري اسلامي ايران درمناسبات حوزه انرژي به عنوان كشوري كه بسياري از معادلات سياسي و اقتصادي منطقه اي و فرامنطقه اي را تحت تأثير قرار مي دهد، جايگاهي است بسيار تعيين كننده و حساس است.

امروزدر فضاي پيچيده منطقه خاورميانه، تهديد به تحريم خريد نفت خام جمهوري اسلامي ايران، ظاهراً اهرمي براي اعمال فشار بر كشوري است كه حدود 11 درصد ذخائر اثبات شده نفت در جهان را دارا است. ذخائري كه اگر به شكل هوشمندانه اي بدان نگريسته شود به عنوان ثروتي است عظيم كه قرن ها اقتصاد اين آب و خاك را بيمه خواهد كرد. اين نگاه هوشمندانه يعني نگاه مبتني بر فرآوري نفت خام و توليد محصول، در عوض نگاه صرفاً مبتني بر استخراج نفت خام و صادرات آن كه اگر اين نگاه به صورت اساسي و علمي صورت گيرد، همه آنچه كه امروز تهديد خوانده مي شود، فرصتي ارزشمند خواهد بود.. كه مي توان در اين فرصت مغتنم، با چرخشي اصولي اقتصاد نفت زده كشور را به سمت و سوي نفت اقتصادي تغيير مسير داد و بدين ترتيب پايه هاي اين اقتصاد نفتي به تدريج با گسترش صنايع فرآورش نفت خام و توليد محصولات ثانويه به عنوان اقتصادي زاينده و با تراز مثبت تجاري واقعي بروز خواهد كرد.

آنچه به عنوان نتيجه نهائي مي توان بيان كرد آنست كه راه رسيدن به نفت اقتصادي از بيراهه هاي فروش نفت خام نمي گذرد و اين بار نيز به ياري حقتعالي و همت كارشناسان صنعت نفت از فرصت تحريم ها به نحو مطلوب استفاده و شاهد بالندگي و شكوفائي بيش از پيش اين صنعت خواهيم بود،چيزي كه جز با عظم ملي و جهاد اقتصادي همه جانبه، حاصل نخواهد شد.

بدون شك نگاه هوشمندانه رهبر فرزانه انقلاب در نامگذاري سال جاري به عنوان سال "جهاد اقتصادي" بيانگر اعلام جهادي است همگاني براي متخصصين ايران اسلامي در جهت پشت سر نهادن مشكلات و تبديل تهديد ها به فرصت، فرصتي كه در آينده اي نه چندان دور عزت و سربلندي جمهوري اسلامي ايران را در عرصه بين الملل رقم خواهد زد.

نگارنده : مهران شيركوند/رئيس اطلاعات برنامه ريزي مكاني شركت ملي نفت ايران

انتهاي پيام/م

يکشنبه|ا|16|ا|بهمن|ا|1390

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: فارس]

[مشاهده در: www.farsnews.com]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 100]