دو ساعت‌ونيم گفت‌وگوي صريح با سخنگوي كارگروه تحول اقتصادي:/بخش اولتورم هدفمند شدن يارانه‌ها را با مكانيزم پولي مهار مي‌كنيم

واضح آرشیو وب فارسی:فارس: دو ساعت‌ونيم گفت‌وگوي صريح با سخنگوي كارگروه تحول اقتصادي:/بخش اولتورم هدفمند شدن يارانه‌ها را با مكانيزم پولي مهار مي‌كنيم
خبرگزاري فارس: طرح تحول اقتصادي دولت براي بازنگري در 7 بخش مهم يعني نظام بانكي، ماليات، گمرك، بهره‌وري، يارانه‌‌ها،توزيع و ارزشگذاري پول ملي نخستين بار در پيام نوروزي سال87 رئيس جمهور مطرح شد، در عين حال هدفمندكردن يارانه انرژي به بحث برانگيزترين محور آن تبديل و ساير محورهاي طرح را تحت‌الشعاع قرار داد.

سخنان رئيس جمهوري درباره هزينه‌هاي تحمل ناپذير نظام يارانه‌اي بر اقتصاد، واكنشهاي مختلفي را به همراه داشت و علي رغم اتفاق نظر بدنه كارشناسي و دانشگاهي كشور بر اجتناب ناپذير بودن اجراي اين طرح، بعضا تحليلهايي چون عجولانه بودن تهيه و تدوين آن و مناسب نبودن زمان و شرايط كشور براي انجام اين جراحي پر درد و در عين حال اجتناب ناپذير را به همراه داشت.
طي ماه‌هاي اخير بحثهاي بسياري حول محور طرح تحول اقتصادي دولت شكل گرفت، اما كمتر به چگونگي شكل گيري اين طرح و بحثها و انتقادات پيرامون آن پرداخته شد. به همين دليل نيز پيرو قول و قرارهاي از قبل پيش بيني شده صبح روز پنج شنبه در دفتر محمدرضا فرزين سخنگوي كارگروه تحول اقتصادي حاضر شديم.
دفتر فرزين در ساختمان قديمي وزارت امور اقتصادي و دارايي و درست روبه روي دفتر سيدشمس‌الدين حسيني وزير اقتصاد واقع شده است، محوريت طرح تحول اقتصادي در برنامه‌هاي دولت و وزارت اقتصاد، مجاورت دفتر كار وزير و سخنگوي كارگروه طرح تحول را كاملا قابل درك مي‌كند. برخلاف برخي نگرانيها كه درباره آثار تورمي طرح هدفمند كردن يارانه‌ها مطرح مي‌شود، فرزين معتقد است با اتخاذ تدابيري چون سياستهاي انقباضي پولي و تقويت جانب عرضه به خصوص در بخش كالاهاي اساسي آثار تورمي طرح قابل كنترل است. او در اين رابطه به تجربه بيان شده توسط مسعود نيلي در كميسيون ويژه طرح تحول اقتصادي مجلس اشاره مي‌كند كه در سال 77 قيمت بنزين را 75 درصد افزايش داده و علي‌رغم پيش بيني تورم 32 درصدي، با استفاده از مكانيزمهاي پولي رشد اين نرخ را در كمتر از 2 درصد كنترل كرده‌اند.
محمدرضا فرزين قبل از طرح تحول، چهره‌اي آشنا در فضاي رسانه‌اي نبود و در حوزه برنامه‌ريزي وزارت بازرگاني و همچنين عضو هيات علمي دانشكده اقتصاد علامه طباطبايي فعاليت داشت، در عين حال درك صحيح او از ابزار رسانه و تعامل سازنده‌اش براي گفت و گو با بخشهاي مختلف، رفع شبهات و اطلاع رساني به موقع وي را به مهره تاثيرگذاري براي آماده سازي و اجراي طرح تحول اقتصادي دولت بدل كرده و در بسياري موارد نقش او فراتر از يك سخنگو جلوه مي‌كند.
دغدغه اين سخنگوي فعال و آشنا به رسانه برخورد سياسي با طرح است .طرحي كه اگر درست اجرا شود و كاستي ها و ضعفهاي آن برطرف گردد آثار آن فارغ از جناح بندي و گرايش سياسي اقتصاد كشور را وارد مرحله اي جديد خواهد كرد.فرزين مي گويد :در تمام مصاحبه ها و سخنرانيهايم سعي كردم هيچ گاه اسمي از دولت خاتمي يا دولتهاي ديگر نبرم .همه سعيم ملي نگاه كردن به طرح و دور كردن ذهنها از نگاه جناحي و سياسي به آن است.گفت و گوي ما با فرزين دو ساعت و نيم طول كشيد، در اين ميان ورود عرفان پسر 6 ساله آقاي سخنگو كه اين روزها كمتر موفق به ديدن پدر شده و به همين دليل روزهاي پنج شنبه سهم اوست، بعضا چالشهاي ما را به چالش كشيد.
مشروح گفت و گو و سر و كله زدن ما با اين پدر و پسر را مي‌خوانيد:

فارس:نقطه بارز برنامه‌هاي اقتصادي آقاي احمدي نژاد همين طرح تحول اقتصادي است. اين برنامه از كي شكل گرفت؟جرقه اين طرح را چه كسي در دولت زد؟ ايده خود آقاي احمدي نژاد بود؟
فرزين: البته خود من با بحث طرح تحول و آمدن دكتر حسيني به عنوان دبير كار گروه تحول اقتصادي وارد كارگروه طرح تحول شدم ولي اطلاعاتي كه از موضوع دارم اين است كه آقاي دكتر احمدي نژاد زماني كه به رياست جمهوري انتخاب مي‌شود، يعني در اواخر سال 84 ستادي را به اسم ستاد راهبردي دولت تشكيل مي‌دهد. در آن ستاد راهبردي عده‌اي از اقتصاددانان و كارشناسان و معاونان وزرا البته بيشتر از درون بدنه دولت جمع شده، راجع به مسايل اقتصادي كشور صحبت مي‌كنند و به اصطلاح وارد آسيب‌شناسي مسايل اقتصادي كشور مي‌شوند.

*جرقه طرح تحول در ستاد راهبردي رياست جمهوري

فارس:اعضاي اين ستاد راهبردي چه كساني بودند؟
فرزين: اعضاء بيشتر خود دولتيها و معاونين وزرا و دستگاه‌ها اقتصادي بودند، اعضاي خاصي از خارج بدنه دولت نبودند.نگاه آنها به مسايل اقتصادي قطعا نگاه جديدي بود كه در دولت جديد مطرح مي‌شد. اين جلسات را خود رئيس جمهور به طور منظم مي‌گذاشت تا تقريبا آنچه كه ما از طرح تحول با چارچوب و به اصطلاح شكل شمايل كنوني‌اش داريم، اواخر امسال مطرح شد و جلسات ادامه پيدا كرد. يادم هست در اين جلسات دكتر حسيني در وزارت بازرگاني مديركل اقتصادي بود و به همراه برخي از معاونين اقتصادي در برخي جلسات شركت مي‌كردند، در اين جلسات گزارشهايي درباره مسايل و مشكلات اقتصادي كشور ارايه مي‌شد و اوايل سال جاري بود كه دكتر احمدي نژاد به اين جمع‌بندي رسيد در آنجا گزارشهاي متفاوتي از مسايل اقتصادي كشور هم ارايه مي‌شود.
اگر درست خاطرم باشد وظيفه اعضاي دولت و ستاد اين بود مشكلات حوزه فعاليت خود و يا مسايل اقتصادي كه با آن برخورد مِي‌كردند را در آنجا مطرح كنند، ستاد هم خود را موظف مي‌دانست راهكار ارايه دهد.

فارس:اين همان ستاد اقتصادي بود كه اوايل فعاليت دولت نهم شكل گرفت؟
فرزين: ستاد راهبردي اقتصادي دولت. اوايل سال جاري دكتر حسيني در سمت معاون هدفمند‌ كردن يارانه‌هاي وزارت رفاه منصوب شده بود. آن زمان من در دولت نبودم اينها را بر اساس اطلاعات شخصي خودم مي‌گويم، ايشان با من تماس گرفت و گفت چنين طرحي را آقاي دكتر احمدي نژاد مطرح كرده و مي‌خواهد دبيرخانه‌اي را تشكيل بدهد و در اين دبيرخانه چيزي به اسم طرح تحول اقتصادي را پيگيري كند.

فارس: سال گذشته؟
فرزين: نه همين سال جاري

فارس:پس طرح تحول اقتصادي از همين امسال موضوعيت پيدا كرد
فرزين: دبيرخانه‌اش ابتداي امسال شكل گرفت.

فارس: ايده طرح از كه بود؟
فرزين: ايده در طول فعاليت ستاد راهبردي دولت شكل مي‌گيرد، نكته مهم اين كه دبيرخانه كارگروه تحول اقتصادي عملا از ابتداي سال جاري با حكمي كه آقاي دكتر احمدي نژاد به دكتر حسيني دبير كارگروه و وزير اقتصاد فعلي داد، شكل گرفت. دكتر حسيني همان شب به من زنگ زد و گفت مي‌خواهيم اعضاء، دبيرخانه و چهارچوبش را تعيين كنيم. از ابتدا حكم اعضاء كار گروه يعني همين اعضايي كه الان حضور دارند و شامل 8 وزير اقتصادي، 3 اقتصاددان،معاون اول رئيس جمهور و 3 تن از روسا و معاونين بودند، صادر شد. اين احكام متعلق به سال جاري است. حتي ما دبيرخانه را هم ابتداي سال جاري تشكيل داديم ولي ايده‌اش همانطور كه عرض كردم در آن ستاد شكل گرفت.
ايده از جلسات منظم ستاد راهبردي شكل گرفت كه رئيس جمهور با وزراء و معاونين وزراي اقتصادي در دولت داشت، ولي خود كارگروه از ابتداي سال جاري با حكم آقاي رئيس جمهور و آقاي دكتر حسيني و تشكيل دبيرخانه شكل گرفت و آنجا بود كه با جمع‌بندي كارگروه 7 محور طرح تحول نيز شكل گرفت، يعني اينكه اجزاء اين برنامه چه باشد. اگرچه در جلسات گذشته به محورهاي هفت گانه اشاره شده بود ولي در سال جاري بود كه به صورت يك برنامه منسجم كنار هم چيده شد.

فارس: كارشناسان اقتصادي هم روي اين طرح كار كردند؟ ستاد وظيفه‌اش اين بود آنچه وزيران يا خود آقاي رئيس جمهوري به نظرشان مي‌رسيد يا به مشكل اقتصادي برخورد ميِ كردند را بررسي كند و راهكار ارايه دهد، قاعدتا آنها نبايد مبناي طرح تحول بوده باشد مگر اينكه رئيس جمهور از اول به آنها ماموريت داده باشد كه شما طرحي را به عنوان طرح تحول با اين 7 محور و به اين شكل براي من تهيه كنيد؟
فرزين: ببينيد، چون من در آن جلسات نبودم، نمي‌توانم با قاطعيت چيزي بگويم، اما قطعا آقاي رئيس جمهور روز اول چنين طرحي در ذهنشان نبوده ولي بنا بر نگاه خاص خود به مسايل اقتصادي و اجتماعي كشور قطعا به دنبال اين بوده است كه برنامه جديدي براي اقتصاد كشور پيشنهاد دهد. در عين حال در كنار هم قرار گرفتن اين محورها نتيجه‌اي است كه از تاملاتش با وزراء، معاونين و همينطور اقتصاد‌دانها به دست آمد،ستاد راهبردي آسيب‌شناسي يك سري از متغيرها را ارايه كرده بود، يادم هست در آن دوران ستاد درباره اين كه دولت بايد براي حل اين مسايل چه بايد انجام دهد،خيلي به جمع‌بندي نرسيده بودند. جمع‌بندي اساسي در كارگروه تحول اقتصادي شكل گرفت.

فارس: در واقع بايد شكل گيري طرح تحول را از شكل گرفتن كارگروه تحول اقتصادي بدانيم؟
فرزين: شكل گيري اصلي طرح به شكل كنوني‌اش را بله. ولي اينكه ايده چگونه شكل گرفت، پروسه آن را عرض كردم.

فارس: رئيس جمهور در پيام نوروزي امسال طرح تحول خود براي اقتصاد را اعلام كرد، طرح تحول چهاربند داشت،4 فاز برايش تعريف شده بود، فاز نظام شناسايي، روش اصلاح قيمت‌ها...
فرزين: نه اين 4 فاز مربوط به محور هدفمند كردن يارانه‌هاست. طرح تحول 7 محور دارد. نگاه ما اين است كه اين 7 محور هر يك براي خود زمانبندي دارد و به پروژه‌هايي تقسيم مي‌شود. نقدي كه ما به مباحث روش‌شناسي برنامه‌ريزي داريم اين است كه اهدافمان را در قالب برنامه‌هاي 5 ساله توسعه دنبال كنيم، برنامه‌ها به يك سري اهداف تبديل مي‌شوند،اين اهداف بايد در دستور كار دولتها قرار گيرند و دولتها بايد آنها را به يك سري سياست‌هاي اجرايي تبديل كنند، وقتي اكثر برنامه‌هاي گذشته را دنبال مي‌كنيم، مي‌بينيم بسياري از اين سياست‌ها و اهداف در دولتها اجرايي نمي‌شوند، به همين دليل نيز در طرح تحول اساس كارمان اين بود كه هر محور به پروژه تبديل شود و ما هر پروژه را كنترل پروژه كرده و گزارش آن را به طور منظم به آقاي رئيس جمهور بدهيم. در طرح تحول اهداف مشخص تبديل به يك پروژه مشخص شده و هر پروژه يك زمانبندي مشخص دارد.
مثلا، طرح توزيع ماه‌هاي زيادي است كه شروع شده و بسياري پروژه‌هايش هم تا پايان سال جاري تمام مي‌شود. يا بسياري از پروژه‌هاي محور گمرك شروع شده و تا پايان سال جاري تمام مي‌شود. يكي از اين محورها موضوع هدفمند كردن يارانه‌هاست. فازهاي محور هدفمند كرند يارانه‌ها همين هاست كه شما فرموديد. يعني فاز اول شناسايي بود كه در قالب پروژه‌اي توسط مركز آمار اجرا شد و نتايج آن ظرف همين يكي دو هفته آينده نهايي و منتشر مي‌شود، به نتايج خوبي هم رسيده است. محورهاي ديگر محورهاي مطالعاتي بود كه مثلا نشان دهد اصلاح قيمت بايد چگونه باشد؟ نحوه هدفمندي چگونه باشد؟ و آثارش بر تك تك بخشها بر تك تك متغيرهاي كلان بررسي بشود.
تقريبا اكثر اين مطالعات انجام شده و ما حتي نتايج آن را براي كميسيون ويژه طرح تحول اقتصادي در مجلس ارايه كرديم، روزهاي اول انتقادهاي كارشناسي به طرح زياد بود، حتي در كميسيون ويژه تحول اقتصادي اما ما مدام اين مطالعات را براي آنها ارايه كرديم و تقريبا مي‌توانم بگويم امروز به اشتراك نظر خوبي رسيده ايم.

*شجاعت در اجراي طرح

فارس:ضرورت هدفمند كردن يارانه‌ها از دولتهاي گذشته هم هميشه مورد توجه بود،اما نگراني از تبعات آن مانع از رفتن به سمت آن شد؟ چرا اين طرح در دولت نهم به جد و با گذر از نگرانيهاي هميشگي مورد توجه قرار گرفت؟ بايد اين كار را به حساب شجاعت آقاي احمدي‌نژاد در تصميم گيريهاي مهم گذاشت؟
فرزين: اگر يك نگاه كارشناسايي به موضوع داشته باشيم، مي‌بينيم عوامل بسيار زيادي تاثير گذاشته تا امروز دولت به بحث هدفمند كردن يارانه‌ها رسيده است. به نظر مي‌رسد يكي از عوامل، ضرورت انجام كار است،آنهم در شرايط افزايش جهاني قيمتهاي انرژي در ماه‌هاي گذشته. يكي از نقدهايي كه اخيرا بر طرح تحول و طرح هدفمند كردن يارانه‌ها مطرح مي‌كنند اين است كه مي‌گويند حال كه دولت پولش كم شده مي‌خواهد اين كار را انجام دهد ولي همه شما مي دانيد كه طرح تحول در اوج قيمت يعني نفت 140 دلاري شروع شد. خوب يكي از مسايل اين بود كه با افزايش شديد قيمت انرژي در دنيا فاصله قيمتي داخل و خارج شديدا افزايش پيدا كرد، يعني هم اكنون حاملهاي انرژي در كشور به طور متوسط بر اساس نفت هر بشكه 5 دلار است، وقتي قيمت هر بشكه‌ي نفت به 140 دلار مي‌رسد، فاصله قيمت زياد مي‌شود و وقتي فاصله قيمت‌ حاملهاي انرژي در كشور ما با كشور منطقه افزايش پيدا كرد،شاهد افزايش شديد قاچاق مي‌شويم.
نكته بعد تفاوت قيمت به وجود آمده در تامين انرژي است. شما مي‌بينيد كه نرخ رشد سريع مصرف انرژي در سالهاي اخير ما را حتي به عنوان كشوري كه بزرگترين منابع نفتي و گازي دنيا را در اختيار داريم، عملا با مشكل و مسايلي چون كوپن و سهميه‌بندي بنزين مواجه كرد. به عبارت ديگر نرخ رشد شديد مصرف به دليل پايين بودن قيمت انرژي. ببينيد از سال 84 تاكنون تقريبا شاخص قيمت كالا از حدود 100به 196 رسيده، يعني قيمت‌ها تقريبا دو برابر شد. ولي قيمت انرژي ثابت ماند. معناي اين چيست؟ يعني قيمت نسبي انرژي در ساير كالاها كاهش پيدا مي‌كند، قطعا اين بر روي رشد مصرف در كشور تاثير مي‌گذارد و به همين دليل است كه با رشد شديد مصرف انرژي را داريم.
مصرف انرژي در كشور بسيار بالاست و اينها نكاتي بود كه دولت را وادار مي‌كرد بالاخره در خصوص قيمت انرژي در كشور تصميم بگيرد.

فارس: رقمش به همان 90 هزار ميليارد تومان رسيد؟
فرزين: عرض مي‌كنم. بنابراين يكي از نكات اين بود كه ما در مديريت انرژي در كشورمان دچار مشكل شديم و اين به دليل اين فاصله‌هاي قيمتي بالاست. شما مي‌دانيد مجلس از زمانيكه آن اصلاحيه‌ي ماده 3 را آورد جلوي رشد قيمت انرژي گرفته شد. آن رشد قبلي گرفته شد و اين فاصله قيمت نسبي افزايش پيدا كرد.

فارس: منظورتان طرح تثبيت قيمتهاست؟
فرزين: بله، نكته ديگر كه در سالهاي اخير تاثير‌گذار بوده اين است كه بالاخره در كشور طي سالهاي اخير به سمت يك نظام شناسايي رفتيم. مثلا از كارت ملي برخورداريم، كارت ملي براي همه افراد در كشورمان يك كد مشخص است، يا در بحث انرژي، اصلاحات غيرقيمتي تحت عنوان قانون جامع حمل و نقل خودرو مطرح شد و كارتهاي سوختي به مردم داده شد. امروزه هر ماشيني يك كارت سوخت دارد.

فارس: يعني تبصره 13؟
فرزين: بله تبصره 13. همه‌ اينها كمك كرد كه از يك نظام شناسايي بهتر در كشور برخوردار باشيم. يكي از مشكلات ما در هدفمند كردن يارانه‌ها از قديم الايام تا به حال بحث شناسايي بوده قطعا، اگر ما يك نظام شناسايي خوب داشتيم، هدفمند كردن يارانه‌ها انجامش خيلي ساده‌تر بود. در سالهاي اخير اقدامات خوبي در كشور انجام شده بود باعث شد قطعا با سهولت بهتري نسبت به 5 ، 6 سال پيش به سمت اصلاح قيمت‌هاي حامل هاي انرژي و هدفمند كردن يارانه‌ها حركت كنيم. نكته ديگر شعارهاي عدالت‌گرايانه دولت نهم بود. اين را هم شما مي‌دانيد كه مسئله يارانه‌ها واقعا در كشور بي‌عدالتي را توزيع مِي كند و دامن مي‌زند. قطعا اين هم يكي از نكاتي بود كه در سالهاي اخير مورد توجه قرار گرفت. مجموعه‌ اين عوامل باعث شد كه دولت به سمت هدفمند كردن يارانه‌ها حركت كند.

فارس: يكي از انتقاداتي كه برخي در بدو اعلام طرح تحول اقتصادي دولت مطرح كردند اين بود كه طرح عجولانه تنظيم شده است. آيا اين انتقادات را قبول داريد؟
فرزين:من يك سوال از شما دارم. يك برنامه 5 ساله در كشور ظرف چه مدت شكل مي‌گيرد؟ برنامه چهارم طي چه مدت در دولت شكل گرفت.

فارس: بحث برنامه خيلي فرق مي‌كند، در برنامه از كارشناسان و نظرات و برنامه‌هاي قبلي استفاده مي‌كنند ،برنامه يك پيشينه‌اي دارد. خيلي متفاوت با طرحي است كه مي‌خواهد كل كشور و حتي بخشي از برنامه را تحت الشعاع قرار ‌دهد در عين حال ما چشم انداز 20 ساله‌اي داريم كه برنامه‌هاي اقتصادي ما الهام گرفته از آن است.
فرزين: بله.

* سه سال كار كارشناسي بر روي طرح تحول

فارس: بر روي چشم‌انداز 20 ساله كشور 4 تا 5 سال كار شد، موضوع طرح تحول خيلي متفاوت است.
فرزين: من قبلا مسئوليت برنامه‌ريزي وزارت بازرگاني را داشتم، در برنامه چهارم و سوم در بخش بازرگاني همكاري كردم و سالهاست كه در دولت در تهيه برنامه‌ها حضور داشته‌ام. تهيه برنامه‌ها در كشور داراي يك پروسه زماني است، قطعا حيطه تهيه برنامه‌ها بسيار گسترده‌تر از طرح تحول است. اولا برنامه‌هاي ما برنامه‌هاي اقتصادي، اجتماعي، فرهنگي است، يعني اوضاع فرهنگي و اجتماعي را نيز شامل مي‌شود و ما براي تمام آنها بايد شاخص داشته باشيم. تمام موضوع هدفمند كردن يارانه ها ماده 46 برنامه سوم توسعه است كه در آن گفته شد بايد تا سال دوم اجراي برنامه مطالعه هدفمند كردن يارانه‌ها نهايي شود و سال سوم قيمت حاملهاي انرژي به پايه فوب خليج فارس برسد. حيطه برنامه‌هاي توسعه بسيار گسترده‌تر از حيطه طرح تحول است. تمام لايحه هدفمند كردن يارانه‌ها در طرح تحول يك ماده قانوني از برنامه‌هاست. نكته ديگر اين كه آقاي رئيس جمهور دو سال است كه جلسات ستاد راهبردي اقتصاد را تشكيل مي‌دهد، ايده در آن زمان شكل مي‌گيرد و پيوستگي 7 محور در كارگروه تحول اقتصادي. يك نكته خدمتتان عرض كنم، زمانيكه ما دبيرخانه را تشكيل داديم، يك سري كارگروه تخصصي ايجاد كرديم. اين كارگروه‌هاي تخصصي هر كدام مربوط به يكي از محورها بود، مثلا كارگروه تخصصي توزيع، كارگروه تخصصي هدفمند كردن يارانه‌ها و همينطور محوهاي ديگر. اصرار داشتيم پروسه‌ي كارشناسي 7 محور طرح تحول كاملتر شود، بنابراين براي هر كدام شوراي مشورتي ديديم و گفتيم اعضاي شوراهاي مشورتي از غير دولتيها باشند، تعدادي اقتصاددان حوزه مربوطه را نيز دعوت كرديم. گفتيم تمام طرح‌هايي كه از كارگروه بيرون مي‌آيد بايد در شوراي مشورتي بررسي شود و وقتي شوراي مشورتي تاييد كرد ، در كارگروه اصلي كه با حضور رياست رئيس جمهور تشكيل مي شود،مورد بررسي قرار گيرد. مثلا در محور توزيع پيشنهادي كه بدنه‌ي دولت در كارگروه تخصصي ارايه كرد، همان پيشنهادي بود كه ماه‌ها در ستاد مطرح شده بود و بسياري از پروژه‌ها و ايده‌هايش شكل گرفته بود. دوستان آن را در كارگروه تخصصي مطرح كردند، ما آن را مجددا به شوراي مشورتي آورديم. خود من دبيري شوراي مشورتي توزيع را هم بر عهده دارم. تعداد گزارشهاي آن هم زياد است و مي توانم خدمتتان ارايه دهم. ما گزارشهايي را تهيه كرديم و آنها ارزيابي خودشان را به ما گفتند، بر اساس ارزيابي شوراي مشورتي طرح توزيع در كارگروه تخصصي با حضور آقاي رئيس جمهور و 8 وزير اقتصادي مطرح و در مورد تك تك آنها مواد آن بحث شد.
بنابراين مي خواهم بگويم پروسه، پروسه‌اي بود كه سه مرحله را طي مي كرد تا به مرحله تصويب برسد.
نكته بعد اين كه ايده بسياري از محورها كه در ستاد مطرح شده بود از سالها قبل شكل گرفت. در خصوص خود هدفمند كردن يارانه‌ها شما مي‌دانيد مطالعات كارشناسي كشور متعلق به سال 60 به بعد است. ما بسياري از مطالعات كارشناسي را از سال 60 به بعد در مورد هدفمند كردن يارانه‌ها داريم، به خصوص در سالهاي برنامه سوم و چهارم بانك مركزي،وزارت بازرگاني و وزارت رفاه مطالعاتي بسيار گسترده را در اين باره داشتند، اين مطالعات نشان مي‌‌داد اجزاي اصلاحات قيمتي بايد به چه شكل باشد و چه آثاري بر متغيرهاي كلان مي‌گذارد. يعني موضوع جديدي نبود كه ما در كارشناسي كشور با يك خلاء فكري رو به رو شويم. مجموعه‌اي در اين باره صاحبنظر بودند، مطالعات زياد بود، توانستيم آنها را جمع‌بندي و نهايتا به يك طرح عملياتي تبديل كنيم.

فارس: برخي چهره هاي سياسي اصلاح طلب اين شايعه را مطرح بودند كه وقتي طرح تحول اقتصادي سال آخر مطرح مي‌شود،بيشتر جنبه تبليغاتي دارد.نظرتان چيست؟
فرزين:اين شايعه‌ مطرح مي‌شود من روند شكل گيري طرح را گفتم. آقاي احمدي نژاد و آن ستاد در اين سالها به جمع‌بندي رسيدند، اتفاقا اين عجولانه نبودن طرح را نشان مي‌دهد، اگر طرح عجولانه بود بايد با چهار چوبي بسته و اجرايي مي‌شد. اين كه بعد از گذشت سه سال از عمر دولت و برگزاري جلسات منظم دولت توانست براي انجام اصلاحات اقتصادي به جمع‌بندي برسد، نشان مي‌دهد كه كار عجولانه نبود. نكته بعد دوستاني كه بحث انتخاباتي بودن طرح تحول را مطرح مي‌كنند؛ دائما گزارشهايي را ارايه مي‌دهند كه اين كار كشور را دچار بحران خواهد كرد، به توليد مملكت لطمه خواهد زد و مردم را دچار مشكل خواهد كرد. بحث ما اين است كه اين دو مسئله با هم سازگار نيست. دولت از يك عقلانيتي برخوردار است اگر اين موضوع انتخاباتي باشد چرا دولت بايد به اين سمت برود و براي خودش در آستانه انتخابات مشكل ايجاد كند. اين مسئله به نظر من درست نيست، دولت واقعا بحث انتخاباتي ندارد.ما الآن مذاكرات طولاني با نمايندگان مجلس داريم، شما همين را مرور كنيد. يعني همين الان كه من خدمتتان صحبت مِي‌كنم حداقل 20 جلسه با كمسيون ويژه اقتصادي مجلس داشتيم،در كميسيون ويژه روساي كميسيونها و افراد كارشناس تركيب خوبي را تشكيل داده‌اند. هر سه‌شنبه از ساعت 30/7 تا 12 ظهر با حضور خود آقاي رئيس جمهور جلسات كارگروه تحول اقتصادي را در دولت داريم.

*در 90درصد جلسات كارشناسي رييس جمهور حضور دارند

*رئيس جمهور در تمام جلسات حضور دارند؟
فرزين: بله اكثر جلسات را. مگر خيلي موردي، مثلا هفته گذشته در جاي ديگري جلسه داشتند و نيامدند، ولي مي‌توانم بگويم در بيش از 90 درصد از جلسات خود رئيس‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌جمهور حضور دارند.

فارس: يك نكته ديگر هم راجع به طرح وجود دارد. مجموعه اقتصادي دولت براي طرح هدفمند كردن يارانه‌ها بايد در ستاد حاضر شده و ايده و راهكار مي‌دادند.
فرزين: بله

فارس: اين سه سال جزو سابقه كارشناسي طرح تحول محسوب مي‌شود، اگر اين را به عنوان سبقه‌ علمي طرح تحول قبول كنيم، طي اين سه سال راجع به بيمه، بانك و پرداختهاي نقدي يارانه‌ها بايد از وزارت اقتصاد نظر مي‌خواستيم؟ از چه كسي؟ آقاي دانش جعفري كه عمده كارهاي ستاد را قبول نداشت؟ بحث من اين است كه با توجه به تغييرات متعدد در كابينه اقتصادي دولت چگونه هماهنگيها انجام شد؟
فرزين: عرض كردم، زماني كه ستاد تشكيل شد، محوريت آن با وزارت اقتصاد نبود.

فارس: محوريت وزارت اقتصاد را نمي‌گويم.
فرزين: ببينيد، به قول شما زمانيكه محورهاي مختلف طرح تحول مطرح مي‌شود، دو سه موضوعش كاملا در چارچوب وزارت اقتصاد است. البته من نمي‌توان در خصوص ديدگاه‌هاي آقاي دانش جعفري نظر بدهم، ولي ايشان با بسياري از اصلاحاتي كه قرار است در اين حوزه‌ها انجام شودمخالف نبوده است.

فارس: موافق بود؟
فرزين: نه،بخشي از اصلاحات در بخش بانك در آن زمان هنوز نهايي نشده بود چون تفاوت ديدگاهي بين ايشان، آقاي صمصامي آقاي داودي وجود داشت.

فارس: چند درصد از طرح در سه سال اول تا قبل از پايان امسال نهايي مي‌شود؟
فرزين: بخش زيادي از اصلاحات در حوزه گمرك، توزيع و حتي ماليات قبلا مطرح بوده است. مثلا در حوزه ماليات بحث نظام جامع مالياتي مطرح است، اين طرح قديمي است.در طرح تحول مجددا به اين نتيجه رسيديم كه اگر بخواهيم طرح تحول را اجرا كنيم، بايد نظام جامع مالياتي داشته باشيم، بنابراين مجددا به سراغ پروژه‌اي كه متوقف شده بود رفتند تا آن را احيا كنند و اين پروژه احيا شد، يا مثلا در مسئله توزيع و كدينگ كالا و خدمات، آن زمان من در وزارت بازرگاني بودم. از ابتداي دولت بحث كدينگ كالا و خدمات مطرح بود. يادم هست زمانيكه وزير بازرگاني به اصطلاح انتصاب مديرانش را انجام داد، از اولين ماموريتهايي كه مطرح كرد، شماره‌گذاري كالا و خدمات بود. درباره درصد پيشرفت 7 محور طرح كه مي‌گوييد، تك تك محورهاي طرح تحول پروژه‌هاي مشخص دارد.
شما مي‌دانيد موضوع ماليات بر ارزش افزوده در اقتصاد كشور موضوعي قديمي است. چيزي كه هست اين كه ما به اين جمع‌بندي رسيديم اگر بخواهيم يارانه‌ها را هدفمند كنيم، حتما بايد طرح‌هايي را در حوزه مالياتي داشته باشيم و بخشي را زودتر شروع كنيم و اين‌ها را در كنار هم چيديم. بسياري از پروژه‌ها در سالهاي قبل مطرح بوده و كار فكريش انجام شده است ولي‌نقطه بارز طرح تحول طرح تحول اين است كه مجموعه‌ا‌ي از پروژه‌ها و طرح‌هايي است كه مي‌تواند يك هدف واحد را تعقيب كند. در كنار همديگر چيدن اينها در قالب دو هدف رشد و عدالت كاملا با اهداف و آرمانهاي افق 1404 سازگار مي‌دارد.

فارس:اينها در برنامه چهارم نبود؟
فرزين: منظورتان كدام است؟

فارس: اينكه فرموديد در كنار هم قرار گرفته و به طرح تحول شكل داده؟
فرزين: چرا. خيلي از آنها بود.

فارس: اگر بوده وقبلا درباره آنها فكر و مطالعه شده و در برنامه‌هاي 5 ساله آمده مي‌توانيم بگوييم اين يك طرح تحول است؟
فرزين: نه. اينكه بوده‌اند، بحث هدفمند كردن يارانه‌ها در برنامه سوم هم بود. عرض بنده اين است كه چرا اجرايي نشده؟ چرا دولت به سمت اجراي آن نرفته است.

فارس: بحث شجاعت اجرا است؟
فرزين: نه اصلا بحث جرات مطرح نيست. بگذاريد هدفمند كردن يارانه‌ها را مثال بزنم، تفاوت اساسي طرح تحول با برنامه‌هاي توسعه در روش‌شناسي و نگاهش به اجراي اين اهداف است. هدفمند كردن يارانه‌ها در برنامه‌هاي توسعه‌اي هم بود. چرا اجرايي نمي‌شد؟ وقتي متولي بحث هدفمند كردن يارانه‌ها وزارت رفاه مي‌شود نياز به تعامل با تمام بخشهاي دولت دارد، منظورم اين است كه طرح اينقدر بزرگ است كه نمي‌توانيد در يك مجموعه تعريفش كنيد. بنابراين اگر مي‌خواهيد طرحي مثل هدفمند كردن يارانه‌ها را تعريف كنيد،بايد آن را در قالب يك بسته سياستي ببينيد كه سياستهايش هم مشخص است. بخشي از سياستها مالياتي، يك سري ارزي، بانكي، گمركي و ديگر موارد است.بايد اينها را به يك بسته سياسي تبديل كنيد كه تنها بر اساس يك روش شناسي ديگر مي‌توان به آن نگاه كرد. يعني خود به برنامه جامعي نياز دارد كه اهميت بسيار زيادي در برنامه‌هاي دولت دارد.

فارس:اين ضعفي است كه ما هميشه در برنامه‌هاي توسعه‌اي داشته‌ايم. وقتي برنامه اول، دوم، سوم و چهارم را آسيب‌شناسي مي‌كنيد، مي‌بينيد ضعف عمده‌اش اين است كه اهداف را مشخص مي‌كنيم ولي راههاي رسيدن به آن تعريف نمي‌شود؟
فرزين: بله، تعريف نمي‌شود.

*آسيب شناسي و ارائه راهكار، وجه مميزه طرح تحول

فارس: وجه مميز طرح تحول آسيب‌شناسي و ارائه راهكار براي اجراي اهداف است.
فرزين: تفاوت اساسي طرح تحول با برنامه اين است كه روش‌شناسي آن متفاوت است. طرح تحول كاملا پروژه محور است، طرح تحول يك برنامه جامع يا يك برنامه توسعه اقتصادي به آن مفهوم نيست، بلكه اهدافي را در حوزه اقتصاد مشخص كرده و براي تحقق اين اهداف يك بسته سياستي طراحي كرده است.

*طرحي كه رييس جمهور سه سال روي آن وقت گذاشت

فارس: يعني مهمترين ضعفها و مشكلات اقتصادي را شناسايي كرده و برايش راهكار دارد؟
فرزين: بله و نكته ديگر اينكه معتقد است چون مشكلات و مسايل ساختاري هستند، شما نمي‌توانيد با اصلاح در يك بخش اينها انجام دهيد ؟ اصلاحات بايد در بخشهاي مختلف باشد، اين مجموعه را در كنار همديگر تعريف كرده و نكته اساسي ديگر اينكه بدنه اجرايي كشور در اين كار متمركز شد، شما كدام طرح را در كشور سراغ داريد كه رئيس جمهور سه ساله مداوم روي اين كار وقت بگذارد. وقتي رئيس جمهور و همچنين مجموعه وزراي او سه سال مداوم بر روي طرحي وقت مي‌گذارند، يعني كار كاملا متمركز شده و وقتي يارانه‌ها هدفمند شد، وزير بازرگاني مي‌تواند كاملا سياستها را براي تمام بخشها تعيين كند.

فارس: برخي معتقد بودند كه طرح تحول موشكافي نشده و تيتر وار به موضوع پرداخته.
فرزين: يادم هست روزهاي اول وقتي كار با كميسيون ويژه را شروع كرديم، گفتيم برنامه محور توزيع‌مان آماده است مي‌خواهيم برايتان ارائه كنيم. يك جلسه گذاشتند آمديم برنامه، اهدافش، آسيب‌شناسي و پروژه‌هايمان را گفتيم. گفتيم ماليات و بانك آماده است اما اعضاي كميسيون گفتند شما مهمترين هدفتان هدفمند كردن يارانه ها است، مي‌توانيد بررسي اينها را به كميسيونهاي ديگر هم ببريد. آن را براي ما بياوريد. آنها از ما خواستند اساس را روي هدفمند كردن يارانه‌ها بگذاريم، گفتيم ما براساس درخواست شما مي‌آييم.

فارس: از كي اين را عنوان كردند؟
فرزين: 4 ماه است، نزديك به 4 ماه است كه ما جلساتمان با كميسيون ويژه ادامه دارد.

فارس: گروهي معتقدند فقط درباره همين بحث هدفمند كردن يارانه‌ها جدي و موشكافانه بحث شد ، دولت براي ساير محورهاي طرح تحول اقتصادي هنوز راهكاري ارائه نداده.
فرزين: بقيه محورها پروژه دارد، مشكل ما اين است چون موضوع هدفمند كردن يارانه‌ها بسيار مهم است، كارشناسان كشور روي اين محور متمركز شده و انتقادات شديدي را مطرح كردند و الا در خصوص ماليات پروژه‌هايمان شروع شده و پايانش مشخص است ،من هر جلسه‌اي كه خواستيد مي‌توانم بگذاريم و پيشرفت محورهاي طرح تحول در ساير محورها را توضيح دهم.

فارس:يعني بحث آن را شما شروع كرديد؟
فرزين: بله ما شروع كرديم.

فارس: مگر اجراي طرح نياز به مجوز قانوني از مجلس نداشت؟
فرزين: اكثر محورهايش نياز نداشت.

فارس: فقط طرح هدفمند كردن مجوز مي‌خواست؟
فرزين: طرح هدفمند كردن نياز داشت. اكثرا اصلاحاتي كه ما در حوزه توزيع، گمرك، ماليات نياز داشتيم، نياز به مجوز نداشت.

فارس: مبناي گرفتن مجوز از مجلس چه بود؟ چه طور به اين تشخيص رسيديد كه اين بخش نياز به مجوز از مجلس دارد و بخش ديگر ندارد؟
فرزين: ما بخشهايي كه به قانون نياز دارد را بايد تبديل به قانون كنيم، مثلا در توزيع ماليات يكي از بحثهاي اساسي نظام جامع است، نظام جامع در برنامه‌هاي قبل هم بوده و حتي در يك دوره‌اي بودجه‌اش هم ديده شد اما در مرحله بستن قرار داد مشكل پيدا كرد و همين طور ماند، ما در طرح تحول آن را احيا كرديم، يا در زمينه توزيع كدگذاري كالاها و خدمات يكي از كارهايي است كه وزارت بازرگاني از دو سال پيش شروع كرده ... عرض كردم من اين آمادگي را دارم هر وقت خواستيد، بياييد و پيشرفت كار در ساير محورها را نشانتان بدهم.

فارس: به طور كلي مي‌توانيد بگوييد چند درصد كارتان پيش رفته است؟سرفصل‌هايش را بگوييد؟
فرزين: در حوزه توزيع تشكيل بانك اطلاعات اصناف يكي از پروژه‌هاي ما بود كه صد درصدش انجام شد، مي‌دانيد ما به سمت شناسايي اصناف رفتيم و بر اين اساس طرح ملت كارت اصناف اجرا و به ميزان 80 درصد پيشرفت داشت، يعني در 9 استان 100 درصد كارش تمام شده، در زمينه كدينك كالاها، تا به حال 4 هزارو 500 بنگاه هويت الكترونيكي گرفته‌اند،110 هزار قلم كالا كدگذاري شده‌اند، زنجيره خرده فروشي سه مجموعه ايران، مهرگان و پيوند مشغول به كار شده‌اند، تا پايان سال 15 اتحاديه با اولويت تنظيم بازار و خوشه‌هاي صادراتي تشكيل مي شود، سه شركت براي ساماندهي شركتهاي پخش در تهران در آستانه شكل‌گيري است، سامانه املاك و مستغلات راه اندازي شد كه حتما اطلاعاتش را داريد و 83 درصد بنگاه‌ها، آژانس‌هاي مسكن وارد سامانه شده‌اند و تا به حال 10 هزار معامله نيز در آن تا به حال ثبت شده است،در زمينه كمرگ مي‌دانيد يك لايحه گمركي داريم و قطعا بايد به تصويب مجلس برسد، پروژه ITS نظام جامع مالياتي خودش داراي 12 پروژه مهم است، بخشي از اصلاحاتي كه مد نظرما است، به لايحه نياز دارد.

فارس:چند درصد پيشرفت داشته؟
فرزين: يكي از اصلاحات اساسي كه فكر مي‌كنيم سال آينده بايد در بخش ماليات انجام دهيم،بالا بردن نرخ استهلاك است، كه ميزان ماليات توليد كنندكان را كاهش مي‌دهد ، اين از اختيارات وزير اقتصاد است.

فارس: اين كار چه تاثيري بر روي نرخ مالياتها مي گذارد؟
فرزين: اگر ما نرخ استهلاك را افزايش دهيم، با هدفمند كردن يارانه‌ها به واحدهاي توليدي كمك مي كند قيمت تمام شده‌شان پايين آمده و ماليات كمتري از آنها گرفته شود، يعني راحت بتوانند يك پروژه بهينه سازي انرژي را در 2 سال مستهلك كنند.

فارس: در بخش بيمه و بانك چقدر پيشرفت كرده‌ايد؟
فرزين: چند روز پيش كه آخرين گزارش پيشرفت كار را آقاي پور محمدي معاون امور بانكها و بيمه‌ها ارائه مي كرد، براي بهره‌برداري از حداقل 15 طرح جديد كه در قالب طرح تحول شكل گرفته، تا پايان سال اعلام آمادگي كرد.مثلا يكي از آنها ايجاد بانك قرض‌الحسنه است.

فارس: بحث ادغام بانكها هم مطرح است؟
فرزين: نه، بحث ايجاد بانك قرض الحسنه،خصوصي سازيها، شكل‌گيري موسسات قرض‌الحسنه تحت پوشش بانكهاي تجاري كه تعداد زيادي از آنها در حال شكل گيري است،تشكيل بانكهاي سرمايه‌گذراي و ديگر طرحها در اين محور مطرح است.

فارس: آقاي دكتر درصد پيشرفت 7 محور طرح تحول را نگفتيد.
فرزين: اگر بخواهيم ارزيابي كنيم، مي‌توانم بگويم محور توزيع حدود80درصد در مجموع پيشرفت داشته و اجراي بسياري از پروژهايمان تا پايان سال جاري تمام مي‌شود، در گمرك پيشرفت خوبي داشته‌ايم.

فارس: درصدش را....
فرزين: ببينيد ما كنترل پروژه مي‌كنيم، اگر اين درصد را دقيق بخواهيد، بايد نتيجه كنترل پروژه را نگاه كنم و درصد دقيق را بگويم.

فارس: و در بخشهاي بعدي...
فرزين: بر اساس كنترل پروژه‌ها مي‌توانيم بگوييم پيشرفت خوبي در محور گمرك داشته‌ايم، در ماليات و بانك هم پيشرفت خوبي داشتيم. در حوزه بهره‌وري پيشرفت مورد انتظار را نداشتيم، در اين حوزه‌ به دليل بسيار گسترده‌ بودن موضوع قطعا متناسب با ساير محورها پيشرفت نداشته‌ايم. در موضع ارزش‌گذاري پول ملي مطالعاتمان را نهايي كرده‌ايم.

فارس: بحث حذف سه صفر و ....
فرزين: خوب مطالعات آن توسط بانك مركزي ارائه شده و قرار است بانك مركزي اصلاحاتي را ارايه دهد.

فارس: نهايي نشده؟
فرزين: نه، هنوز مصوبه نهائي ندارد، ولي در هر صورت ما اصلاحات و مطالعاتش را نهايي كرده‌ايم و بايد در يك دوره زماني مشخص به سمت آن برويم، مثلا محور هدفمند كردن يارانه‌هايمان در اولويت است و اجراي آن نيز از لحاظ زماني نسبت به اين محور دراولويت قرار بگيرد.

*براي مهار تورم برنامه داريم

فارس:نگراني عمده‌اي كه در مورد اجراي طرح تحول اقتصادي وجود دارد اثرات تورمي اين طرح است. همه نگراني مردم و اقتصاددان‌ها همين مسئله تورم است، خودتان ارزيابي از آن داريد؟ برايش چه برنامه و يا تدبيري در نظر گرفتيد؟
فرزين: در مورد تورم از ابتدا معتقد بوديم هيچ مدل اقتصادي نمي‌تواند تمام آثار ناشي از اصلاح قيمت حامل‌هاي انرژي را به طور كامل نشان دهد، عده‌اي اعتقاد داشتند چرا ،مي‌توان از مدلهاي اقتصادي استفاده كرد. ما به سراغ مدل‌هاي اقتصادي رفتيم. يادم هست اولين بار از مدل سي جي اي يا مدل داده-ستانده استفاده كرديم. از اين مدل در بسياري از كشورها براي ارزيابي و مثلا اصلاح قيمت بنزين استفاده شده بود حتي براي اينكه به روز باشد اطلاعات دادستانده را به روز كرديم. بعد به سراغ الگوي تعادل عمومي رفتيم كه سمت تقاضا را هم نشان مي‌دهد. از الگوهايي مانند CGE هم استفاده كرده و با همكاري موسسه بين‌المللي انرژي اين مطالعه را انجام داديم. مطالعاتي توسط بانك جهاني انجام شده بود و مدل FB فايبر بانك جهاني يك ورژن از اين مدلها جلوتر بود و مي‌توانست آثار را خيلي بهتر نشان دهد. بچه‌هاي بانك مركزي رفتند، اين مدل را به روز كردند و ما در مورد ايران استفاده كرديم. نتايج آن خوب بود و آنها را هم در مورد تورم اعلام كرديم. ما حتي در تمام جلساتي كه در مجلس داشتيم، ابتدا محدوديتهاي مدل‌ها را عنوان و عنوان مي كرديم هيچ مدلي نمي‌تواند با يك برآورد دقيق آثار تغييرات شديد در قيمت حامل‌هاي انرژي را نشان دهد.

فارس: برآورد دقيقي راجع به ميزان افزايش تورم داشته‌ايد؟
فرزين: نه، ما از پيشرفته‌ترين مدل‌هاي دنيا استفاده كرديم، آنچه عقل بشري مي‌توانست عرضه كند را مورد استفاده قرار داديم. دانش بشري نهايتا به مدل FB ،مدل ‌IO و مدل CG رسيده.

فارس:حتي اگر بر اساس فرمول‌ها بتوانيد به يك نرخ تورم برسيد و بگوئيد مثلا پايه پولي ما اينقدر اضافه مي‌شود، با توجه به اين كه آثار رواني در تورم ايران تاثيرگذارترين عامل است، نمي‌توانستيد به يك رقم دقيق برسيد . تجربه 20-30 ساله گذشته نشان داده كه عوامل رواني در تورم ما بسيار تاثير گذار است.
فرزين: مي‌خواهم اين را بگويم، ما از اين مدل‌ها استفاده كرديم و عدد و ارقامش هم اعلام شد.

فارس: تورم 11 تا 15 درصدي،
فرزين: بله، نيازي نيست به آن اشاره كنم، ولي ما معتقديم كه تورم يك موضوع پولي است، تورم شما زماني كه قيمت انرژي را اصلاح مي‌كنيد به اين بستگي دارد كه سياست پولي و مالي شما چيست. با يك سياست پولي و مالي كاملا انبساطي مي‌توانيد تورم بسيار بالايي را بوجود آوريد و با يك سياست پولي و مالي انقباضي و يك انضباط مالي مي‌توانيد تورم كمتري داشته باشيد.

فارس: يعني با يك سياست انقباضي مي‌توانيد آثار تورم را پائين بياوريد؟
فرزين:بله، قطعا

فارس: آن بخش اقتصاد كه الان دچار ركود شديد است را چكار مي‌كنيد؟اصلا مشكل عمده اقتصادي ما ركودي است كه در بخش صنعت وجود دارد، سياست‌هاي انقباضي ركود اين بخش را تشديد نمي‌كند؟
فرزين؟ نه، مي‌خواهم به اين سئوال شما به طور كامل پاسخ دهم. در مورد تورم؛ اين طرح مي‌تواند تورم بالا داشته باشد، مي‌تواند تورم پائيني داشته باشد، بستگي به اين دارد كه سياست‌هاي پولي مالي ما چه باشد؟ و بستگي دارد كه طرح را چگونه مديريت كنيم. اگر طرح را بد مديريت كنيم تورم بالايي خواهيم داشت و اگر طرح را خوب مديريت كنيم تورم پائين خواهد بود. من به مثالي كه دكتر نيلي در جلسه كميسيون ويژه مجلس عنوان كرد، اشاره كنم. ايشان تجربه خوبي در اين زمينه دارند و مي گفتند: سال 77 مي‌خواستيم در بودجه پيشنهاد كنيم قيمت انرژي از جمله بنزين افزايش پيدا كرده و از 20 تومان به 35 تومان برسد. آن زمان وزارت اقتصاد بر اساس همين مدل‌هاي IO پيش‌بيني كرده بود كه با اين اتفاق 32درصد تورم ايجاد مي‌شود، ولي ما طرح را اجرا كرديم، تورمي كه اجرا آن كمتر از 2درصد بود.دكتر نيلي مي‌گفت دليل آن اين بود كه كاملا پايه پولي و سياست‌هاي پولي مالي را مديريت كرديم. بنابراين براي اينكه بتوانيم تورم را در كشور كنترل كنيم، حتما بايد به رشد نقدينگي توجه كنيم. حتما بايد سياست‌هاي پولي‌مان را مورد توجه قرار دهيم، اگر ما اين دو موضوع را خوب تنظيم نكنيم، هر طرحي در كشور مي‌تواند آثار تورمي بالا ايجاد كند.

فارس: برخي معتقدند ما در بدترين شرايط رشد نقدينگي هستيم. در چهل سال گذشته اصلا رقم 170 هزار ميليارد تومان نقدينگي در كشور سابقه نداشته . در اين شرايط سخت چگونه مي‌خواهد نقدينگي را مديريت كنيد؟ رشد نقدينگي در 6 ماهه اول 4درصد بود ولي تورم 25درصد.
فرزين: رشد اين نقدينگي در سال‌هاي قبل بوده، ببينيد اينكه چگونه مي‌خواهيم كنترل كنيم، چند سياست مشخص دارد...

فارس: سياست‌هايي كه قرار است همزمان با اجراي طرح تحول اجرا شود؟
فرزين: بله، ببينيد يكي اين كه قطعا اصلاح قيمت انرژي نياز به خلق پول ندارد، يعني پول را از درون مردم و سيستم اقتصادي جمع و تقسيم خواهيم كرد، پس بنابراين ما از اين لحاظ خلق پول نخواهيم كرد. نكته بعد اين است كه اگر در سال آينده طرح تحول را اجرايي نكنيم بايد بخشي از منابع دولت را از طريق بودجه تامين كنيم ولي با اجراي طرح تحول 25 درصد درآمد حاصل از آزادسازي حاملهاي انرژي به جيب دولت خواهد رفت. بخشي از درآمد دولت از اين طريق تامين شده و نياز دولت كه باعث كسري بودجه مي‌شد، كاهش پيدا مي كند.

فارس: درست است كه شما پول جديد توليد نمي‌كنيد اما گستره توزيع پول را عوض مي كنيد . دادن پول به دست مردم تحت عنوان نقدي كردن يارانه‌ها تورم زا نيست؟
فرزين:اين هم عامل تورم نمي‌شود. نكاتي كه شما مي گوئيد اگر يك بسته مديريت دقيق نداشته باشد، ممكن است اتفاق بيفتد. ولي مهم مديريت اينهاست، مسئله اين جابه‌جايي پول. اين جابه‌جايي قطعا قدرت خريد عده‌اي را كاهش خواهد داد و در دهكهاي پايين قدرت خريد افزايش مي‌يابد.

فارس:خود اين مسئله تورم‌زا است. چون قبلا پول آنجا نبوده و قدرت خريد وجود نداشته اما قدرت خريد در يك قشر عظيم تقاضا ايجاد مي‌كند ، اين افزايش تقاضا با اين حجم وسيع خود باعث تورم مي‌شود.
فرزين: به دليل اصلاح قيمتها قطعا يك سري كالاها گران مي‌شود. چرا ما اصلاح قيمت مي‌كنيم، چون مي‌خواهيم برخي كالاها مانند سوخت، آب و برق گران شده و مردم كمتر مصرف كنند ولي اگر بتوانيم نقدينگي را كنترل كنيم، قطعا اين كاهش را در قيمت برخي از كالاها خواهيم داشت. مديريت اين جابه‌جايي زماني است كه بتوانيم نقدينگي را كنترل كنيم.

پايان قسمت اول

گفت و گو از :مريم حاج نوروزي ، محمود نكونام

انتهاي پيام/

سه|ا|شنبه|ا|15|ا|بهمن|ا|1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: فارس]

[مشاهده در: www.farsnews.com]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 291]