واضح آرشیو وب فارسی:ایرنا: مردي كه در دنياي موسيقايي ايران نيز كم بديل بوده و هست و هنوز قانون او سازي جهاني شده است كه نواخته مي شود. محمد بن طرخان معروف به ابونصر فارابي، در سال 260 هجري قمري در روستايي نزديك فاراب در خراسان قديم ديده به جهان گشود. او در جواني طي سفري طولاني و پر رنج به بغداد رفت و نزد استادان بزرگ فلسفه، به تحصيل پرداخت. وي به زبان هاي فارسي، تركي، عربي، سرياني و يوناني تسلط كامل داشت و در راه كسب دانش سختي هاي بسياري را تحمل كرد. او شب ها در نور چراغ پاسبانان شهر كتاب مي خواند و زندگي محدود و ساده اي داشت و در همان وضع به نوشتن و خواندن روز گار گذراند و شاگردان بسياري، تعليم داد. محروميت هاي مادي، اگرچه بيشتر در سال هاي جواني بر او تحميل شد اما پس از آن نيز وي با همه دانش و شهرتي كه داشت هم چنان ساده مي زيست. دوران زندگي او هم زمان با فروپاشي و ضعف خلافت عباسي بود و خلفايي كه طرفدار علم و دانش بودند از بين رفته و در چنين احوالي، او در جستجوي حامي و مشوق دانش، به ديارهاي دور سفر كرد و گاهي ناچار بود از سرزمين هايي كه در آن مورد آزار و تهديد قرار مي گيرد بگريزد. او فيلسوف بود اما براي گذران زندگي به پزشكي و مداواي بيماران مي پرداخت. اين راهي بود كه بيشتر فلاسفه اسلامي در آن روزگار پيش مي گرفتند. به همين جهت حتي تا روزگار ما هنوز به پزشك، حكيم نيز مي گويند ، در حالي كه حكيم در اصل به معني فيلسوف و انديشه ور است. فارابي از بزرگ ترين دانشمندان اسلامي قرن چهارم هجري بود و به معلم ثاني، استاد الفلاسفه و مَلك الحكما خوانده مي شد زيرا در فهم فلسفه يونان به پايه اي رسيد كه او را معلم دوم خواندند. معلم اول ارسطوست و پس از ابونصر ديگر هيچ كس را معلم نگفته اند. او نخستين كسي است كه با رنج بسيار آثار ارسطو و افلاطون را به طور كامل دريافت و در كتاب ها و رساله هاي خود به شرح و تفسير و نقد آنها پرداخت و آشنايي دوباره جهان با آثار اين فيلسوفان در واقع مرهون دانش و تلاش ابونصر فارابي است. زيرا فلسفه وي از حكمت ارسطويي و نو افلاطوني تشكيل شده كه رنگ اسلامي و به خصوص شيعي اثناعشري به خود گرفته است. او در منطق و طبيعيات، ارسطويي است و در اخلاق و سياست، افلاطوني و در مابعدالطبيعه به مكتب فلوطيني گرايش دارد. او سعادت انسان را درترك پيوندهاي ظاهري و بستگي هاي مادي مي دانست و معتقد بود كه، كسي مي تواند به فلسفه و علم روي آورد كه از جهت اخلاقي سخت پاك و بي نياز باشد. او كوشيد تا فلسفه را به معتقدات ديني مردم نزديك كند و يا مسائل ديني را با اصول فلسفي از خرافه و توهم دور سازد. وي ثابت مي كند كه مثلا در موضوع آغاز آفرينش، فلسفه از اخبار مذهبي دقيق تر و به توحيد نزديك تر است. افزون بر اين، فارابي براي رواج فلسفه، كه دانستن آن را مانند علوم ديگربراي همه مردم لازم مي دانسته، كوشيده كه آن را به زبان و اصطلاحات مذهبي نزديك كند. وي علاوه بر فلسفه و منطق كه موضوع بيشترين آثار باقي مانده از اوست، در همه علوم زمان خود سرآمد ديگران بود. او پزشكي را نيك مي دانست اما در روزگار رفاه بدان نمي پرداخت. در ستاره شناسي كتابي از او باقي است كه بي پايه بودن پيش گويي منجمان را ثابت مي كند و آنها را بي ارزش مي شمرد. كتاب بزرگ و معتبر او در سياست نمودار اطلاع وسيع او درباره جوامع بشري است. مهم تر از همه كتابي است كه وي درباره مدينه فاضله و شهر آرماني فلاسفه نوشته است. وي در اين كتاب كه خود به چند بخش بسيار بزرگ و مهم تقسيم شده، با پيش بيني فلسفي و عارفانه نظريات خود را در باره جوامع انساني بيان داشته است. ابونصر فارابي در موسيقي و خطاطي نيز استادي بي نظير بود. اختراع قانون را به او نسبت داده اند. از آثار به جاي مانده از او مي توان به ما ينبغي ان تعلم قبل الفلسفه (آنچه شايسته است قبل از فلسفه فرا بگيري)، السياسه المدنيه (سياست شهري)، الجمع بين رأي الحكيمين افلاطون الالهي و ارسطو طاليس (جمع بين آراء دوحكيم بزرگ، افلاطون الهي و ارسطو)،رساله في ماهيه العقل (رسالهاي درباره ماهيت و چيستي عقل)، تحصيل السعاده (به دست آوردن سعادت) و اجوبه عن مسائل فلسفيه (پاسخهايي به مسائل فلسفي) اشاره كرد. از ديگر آثار او رساله في اثبات المفارقات (رسالهاي در اثبات وجود موجودات غير مادي)، اغراض ارسطو طاليس في كتاب مابعد الطبيعه (مقاصد ارسطو در كتاب متافيزيك)، رساله في السياسه (رسالهاي در سياست) و فصول الحكم (جداكنندههاي حكمت) است. از شاگردان صاحب نام او مي توان به شيخ الرئيس ابوعلي سينا اشاره كرد كه او خود را شاگرد مكتب فارابي خوانده است. سرانجام او در سال 338 هجري قمري در سن هفتاد و هشت سالگي در دمشق درگذشت. تصوير ضميمه گزارش ، تمبري است با چهره ابونصر فارابي كه در سال 1329 از سوي پست ايران منتشر شد و بهاي آن دو ريال و 50 شاهي است. ك/1 550/
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: ایرنا]
[مشاهده در: www.irna.ir]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 1368]