تبلیغات
تبلیغات متنی
محبوبترینها
بارش‌های سیل‌آسا در راه است! آیا خانه شما آماده است؟
بارش‌های سیل‌آسا در راه است! آیا خانه شما آماده است؟
قیمت انواع دستگاه تصفیه آب خانگی در ایران
نمایش جنگ دینامیت شو در تهران [از بیوگرافی میلاد صالح پور تا خرید بلیط]
9 روش جرم گیری ماشین لباسشویی سامسونگ برای از بین بردن بوی بد
ساندویچ پانل: بهترین گزینه برای ساخت و ساز سریع
خرید بیمه، استعلام و مقایسه انواع بیمه درمان ✅?
پروازهای مشهد به دبی چه زمانی ارزان می‌شوند؟
تجربه غذاهای فرانسوی در قلب پاریس بهترین رستوران‌ها و کافه‌ها
دلایل زنگ زدن فلزات و روش های جلوگیری از آن
خرید بلیط چارتر هواپیمایی ماهان _ ماهان گشت
صفحه اول
آرشیو مطالب
ورود/عضویت
هواشناسی
قیمت طلا سکه و ارز
قیمت خودرو
مطالب در سایت شما
تبادل لینک
ارتباط با ما
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
آمار وبسایت
تعداد کل بازدیدها :
1834930887
یادداشت قالیباف درباره رهبر انقلاب
واضح آرشیو وب فارسی:عصر ایران: یادداشت قالیباف درباره رهبر انقلاب از بنده خواسته شده كه مطلبي را پيرامون شخصيت و انديشههاي مقام معظم رهبري بنويسم. فرصت مغتنمي است تا آنچه را كه مدتهاست در ذهن دارم و احساس مي‌كنم بيان آن و توجه محافل علمي ما به آن لازم است را ارائه كنم.اواخر عمر پربار و گرانمايه حضرت امام (ره) آنچه كه در بين همه نيروهاي انقلاب نگراني ايجاد مي‌كرد. شرايط و اوضاع پس از رحلت امام (ره) بود. همگان دلشوره‌ي اين را داشتند كه چه كسي جايگزين عظمت، ابهت و شخصيت و فكر و رهبري تابناك و درخشان حضرت امام (ره) خواهد شد و كشتي انقلاب پس از ايشان رو به كدام سو خواهد داشت.بيگمان رحلت بنيانگذار انقلاب اسلامي حادثهاي سخت تكاندهنده و جانفرسا بود. اما آنچه كه سبب شد اين ضايعه بزرگ و نفس‌گير و اين تلاطم عظيم در دل و جان مردم ايران به آرامش و طمأنينه بدل شود انتخاب عميقاً هوشمندانه و به واقع تاريخ‌سازي بود كه توسط مجلس خبرگان در آن برهه حساس صورت گرفت.اكنون پس از گذشت نزديك به 20 سال از آن زمان آنچه كه آشكار است رهبري مدبرانه، و انديشه‌ي ژرف و همه‌جانبه‌گر، شخصيت متين و صبور همراه با ايمان، علم، يقين و قاطعيت رهبر فرزانه‌ي انقلاب بوده كه نظام جمهوري اسلامي را از گيرودار حوادث مختلفي كه هر كدام ميتوانست يك نظام سياسي مستحكم را به شكست و ناكامي بكشاند عبور داده و افق‌هاي روشن آينده را پيش روي نظام مقدس جمهوري اسلامي و تحقق آرمانهاي انقلاب و امامبگشايد. رهبر معظم انقلاب اسلامي واجد شخصيتي چندبعدي و برجسته هستند. فقيهي زمان‌شناس و آينده‌نگر، سياست‌مداري اخلاق‌محور و هوشمند، مديري توانمند و انديشمندي فرزانه ...به نظر بنده در ميان اين گستره‌ي وسيع و فراخ از خصلت‌هاي شخصيتي رهبر معظم انقلاب بيش از هر چيز خصايص انديشه‌اي و ويژگيهاي ايده پردازانه‌ي ايشان مورد غفلت واقع شده است. در واقع آن چه دردناك است و مايه دغدغه و بعضاً موجب شرمساري اين است كه شخصيت انديشمند و ابعاد گوناگون انديشههاي ايشان بعضاً به شيوه‌اي خودخواهانه و نفع‌جويانه و به منظور تأمين مصالح فردي و حزبي ناديده گرفته شده يا مورد تمسك سطحي و شعاري و ابزاري قرار گرفته است.موارد بسياري را مي‌توان مثال زد كه رهبر معظم انقلاب طرح نويي درافكنده‌اند و بحث تازه‌اي را افتتاح نموده‌اند كه مي‌توانسته دستمايه‌اي براي ايدهپردازيهاي كلان و كاربردي قرار گيرد. اما در عمل رويكردهايي از جنس آنچه در بالا آمد سبب مي‌شود كه چنين اتفاقي نيفتد و فرصت به دست آمده به شيوه‌اي مؤثر و كارآمد مورد بهره‌برداري قرار نگيرد.از اين روي بي‌راهه نيست اگر ادعا كنيم كه بعد انديشه‌اي و خصلت‌هاي فكري رهبر معظم انقلاب مظلوم‌ترين بخش از ابعاد شخصيتي ايشان است و بيشترين بي‌مهري را به خود ديده است. در حاليكه توجه شايسته به انديشه‌ها و ايدهپردازيهاي ايشان ميتوانست قابليتهاي جديدي براي حل معضلات و مشكلات جامعه فراهم آورد.علاوه بر رويكردهاي سياسي، سطحي، شعاري و ابزاري به انديشههاي ايشان آنچه كه آشكار است و موجب عدم بسط مناسب انديشههاي رهبر معظم انقلاب شده فقدان نگاه‌هاي روشمند منظم و دقيق به انديشههاي ايشان است.در رابطه با اين ضعف روش‌شناختي بنده نكاتي به ذهنم مي‌رسد كه ارائه مي‌كنم و معتقدم وظيفه‌ي پژوهشگران و انديشمندان و دلدادگان نظام و انقلاب است كه با بسط اين روشمنديهاي درست در صدد واكاوي بيشتر انديشههاي ايشان برآيند.نكته‌ي اول و مهم اين است كه بايد انديشههاي رهبري را در درون يك مجموعه و منظومه‌ي منسجم، به هم پيوسته با اركان و ابعاد مشخص و در ارتباط معني دار با هم مورد مطالعه قرار گيرد. در اين صورت است كه ارتباط مفاهيم مختلف با همديگر و نسبت و رابطه‌اي آنها مشخص مي‌شود. اگر مفاهيم و ايده‌هايي كه ايشان ارائه مي‌كنند در ارتباط با ساير ايده‌ها سنجيده نشود آن عمق و اثربخشي كه مورد نياز است حاصل نخواهد شد. در درون اين منظومه است كه مفاهيم همديگر را تكميل مي‌كنند بعضي از مفاهيم و ايده‌ها، ايدههاي ديگر را توضيح مي‌دهند و يا عمق مي‌بخشند.نكته‌ي دوم در فهم انديشههاي رهبر معظم انقلاب توجه و تأمل در ماهيت جمهوري اسلامي است. اگر ما درك درستي از ماهيت و محتواي جمهوري اسلامي نداشته باشيم انديشههاي كسي را كه تلاش مي‌كند در جهت پيشبرد و بسط و شكوفايي اين نظام، استراتژي و ايده‌ها و مفاهيم لازم را توليد كند درك نخواهيم كرد.در تلاش براي درك ماهيت اصلي جمهوري اسلامي بايد به اين مهم توجه كنيم كه اصولاً و در بدو امر جمهوري اسلامي يك نظام نوبنياد و بدون الگوست و نه در جهان امروز و نه در گذشته هيچگونه الگو و بديلي ندارد. اين نظام كه خود را در عبارت جمهوري اسلامي نيز مشخص مي‌كند از يك طرف خود را نظامي برآمده از اسلام و معارف عظيم آن دانسته و از سالهاي صدر اسلام و حكومت نبوي وعلوي هم الهام مي گيرد و خود را در برابر اين مباني و ريشه‌ها و آن تجربه‌‌ها متعهد مي‌داند و از سوي ديگر به سبب حضور و لزوم رشد و بالندگي در جهان كنوني از ويژگيهاي تمدني جديد بهره برده و مختصات دنياي نو و مقتضيات زمانه و تحولات بشري را در همه‌ي ابعاد فكري و عيني در انديشه و عمل خود لحاظ مي‌كند.انديشه‌ي مقام معظم رهبري به عنوان معيار و مبناي فكري نظام اسلامي بخوبي اين جامعيت و چند بعدي نگري را در خود آشكار مي‌سازد. تأكيد فراوان ايشان بر ارزشگرايي و عقلانيت همراه با اعتدال و ميانه‌روي و يا تأكيد ايشان بر جنبش نرم‌افزاري، بهره‌گيري از انديشههاي ديگران در عين عدم تقليد و توجه به نوآوري يا نفي اصولگرايي يكجانبه و هشدار به اصولگرايان براي لحاظ كردن تحول، تحرك و پيشرفت و پويايي و نفي اصلاح‌طلبي بدون اصول و توجه دادن به مباني انقلاب و نظام در اصلاح‌طلبي و تأكيد ايشان بر مردم‌سالاري ديني از اين سنخ انديشه‌هاست كه صرفاً با درك ماهيت نظام جمهوري اسلامي قابل درك است.نكته‌ي سوم در درك انديشههاي رهبري توجه به اين نكته است كه ايشان درك عميق و كاملي از انديشه‌ها و آرمانهاي امام دارند و سعي بليغ دارند كه نظام جمهوري اسلامي پس از حضرت امام (ره) كاملاً در راستاي انديشه‌ها و آرمانهاي امام (ره) تداوم داشته باشد.حال اگر با درك اين روشمندي‌ها به انديشههاي مقام معظم رهبري نگاهي بيافكنيم چه حاصل خواهد آمد.آرمانگرایی واقع‌بینانهرويكرد مقام معظم رهبري نسبت به مسائل گوناگون را مي‌توان تحت عنوان كلي «آرمان‌گرايي واقع‌بينانه» درك و تبيين نمود.رهبر معظم انقلاب از يك سوي در همه‌ي حوزهها ذرهاي از آرمانهاي اصيل اسلامي و انقلابي كوتاه نمي‌آيند و از سوي ديگر اين آرمانها را در حوزه‌ي واقعيت‌ها و با توجه و شناخت دقيق واقعيت‌هاي عيني به شيوه‌اي عقلاني و معتدل پيگيري مي‌كنند. درك اين نكته در انديشههاي ايشان بسيار حياتي است. چرا كه نظام ما از سوي انديشه‌ها و اعمال آرمان‌گرايي غيرواقع‌بين و واقع‌گرايي غيرآرماني مورد تهديد است.آرمانگرا اگر واقعيت‌ها را درك و فهم نكند با توجه به خصلت صلب و غيرمطلوب بسياري از واقعيت‌ها در دام رويكرد غيرمنطقي و افراطي فرو مي‌غلتد و واقع‌بيني اگر به واقع‌گرايي تبديل شود و آرمانها فراموش شوند آنچه كه حاصل مي‌شود. انفعال و سازش با واقعيت‌ها و انديشه و تصميم و عمل در چارچوب تنگ اين واقعيت‌ها خواهد بود.در اينجا توجه به تمايزي كه ميان واقع‌بيني و واقع‌نگري وجود دارد مهم است. بر اين مبنا، مقام معظم رهبري واقع‌بين است نه واقع‌گرا.واقع‌گرايي پذيرش و سازش با واقعيت‌‌هاست، تسليم شرايط و وضعيت موجود شدن است و در موضعي انفعالي نسبت به وضع موجود تصميم گرفتن و عمل كردن. اما در واقع‌بيني شاهد نوع خاصي از حكمت هستيم. لحاظ كردن شرايط موقعيتي در تصميم‌گيري‌ها در عين التزام به اصول اساسي و بنيادين كه به طور خلاصه مي‌توان آن را تركيب شرايط نامعين با اصول معين دانست نوع انديشه‌ورزي مقام معظم رهبري بيشترين تقارن را با اين تعريف دارد نظام جمهوري اسلامي هم اگر ذرهاي از آرمان‌گرايي واقع‌بينانه فاصله بگيرد دچار خسران خواهد شد.دومين حاصلي كه از كاوش روشمند در انديشههاي رهبري حاصل مي‌شود. درك انقلاب اسلامي به‌مثابه‌ي پويشي براي شكل دادن به تمدن ايراني- اسلامي است.در اين نگاه، هدف از انقلاب اسلامي و شكل‌گيري نظام جمهوري اسلامي سامان دادن و فراهم آوردن يك زندگي مادي و معنوي مؤمنانه و پيشرفته و توسعه‌يافته است و زندگي فردي و اجتماعي شكوفا مبتني بر هويت اصيل اسلامي و ايراني.در راستاي نيل به اين تمدن اسلامي- ايراني است كه مقام معظم رهبري بر پيگيري توسعه تأكيد وافر دارند و البته هميشه گوشزد مي‌كنند كه اين توسعه بايد كاملاً مبتني بر الگويي باشد كه مختص خود ماست و از الگوهاي ديگر كشورها تقليد نشده باشد.به‌زعم بنده دغدغه‌ي محوري ذهن مقام معظم رهبري در شرايط فعلي توسعهي كشور است اما توسعه‌اي مبتني بر هويت و ارزشهاي ديني و ملي. توسعه‌اي كه برآمده از متن و بطن جامعه‌ي خودمان باشد و با شرايط و نيازهاي مردم و كشور ما هماهنگ باشد.اين امر از يك طرف نشان از همان رويكرد آرمان‌گرايي واقع‌بينانه دارد و از طرف ديگر مبين درك عميق ايشان از مفهوم توسعه است.زماني بود كه نظريه‌پردازان توسعه در غرب توصيه مي‌كردند كشورهاي ديگر از الگوهاي غربي تبعيت كنند راه توسعه يكي است و آن هم تبديل شدن كشورهاي توسعه‌يافته به شكل و شمايل كشورهاي غربي اما پس از تجربيات بسيار در حوزه‌ي نظر و عمل اكنون بسياري از اين نظريه‌پردازان معتقدند كه هر كشوري بايد الگوي خاص خودش را با توجه به ارزشها و نيازهايش تدوين نمايد.بهره‌گيري از تجربيات موفق و درست ديگران امري است كه كاملاً مورد تأييد رهبري است اما تقليد از الگوهاي ديگران مورد نكوهش ايشان:«ما دنبال چه نوع توسعهيى هستيم؟ اين نكتهى اساسى، در بحثهاى اقتصادى و غيراقتصادى جارى است. كسانى دنبال اين هستند كه حرفى را پرتاب كنند و ذهن مردم را از مسائل اصلى دور نگه دارند: مدل چينى، مدل ژاپنى، مدل فلان. مدل توسعه در جمهورى اسلامى، به اقتضاى شرايط فرهنگى، تاريخى، مواريث و اعتقادات و ايمان اين مردم، يك مدل كاملاً بومى و مختص به خود ملت ايران است؛ از هيچجا نبايد تقليد كرد؛ نه از بانك جهانى، نه از صندوق بينالمللى پول، نه از فلان كشور چپ، نه از فلان كشور راست؛ هرجا اقتضايى دارد. فرق است بين استفاده كردن از تجربيات ديگران، با پيروى از مدلهاى تحميلى و القايى و غالباً هم منسوخ. بنده مىبينم گاهى بعضى از شيوههايى كه در زمينههاى اقتصادى و فرهنگى و غيره پيشنهاد مىشود، از ديگران گرفته شده - فلان متفكر فرنگى اينطورى گفته، فلان متفكر كجايى اينطورى گفته - مثل اينكه به آيات قرآن استناد مىشود! خيلى از شيوهها منسوخ است؛ سى سال پيش، چهل سال پيش، پنجاه سال پيش تجربه شده، بعد يك روش بهتر آوردهاند؛ ولى ما الان مىخواهيم از روش منسوخ آنها در آموزش و پرورش، در مسائل علمى، در كارهاى دانشگاهى، در كارهاى اقتصادى و در برنامهريزى و بودجهبندى استفاده كنيم؛ نه، اين درست نيست. از تجربه‌‌ها و دانشها بايد استفاده كرد، اما الگو و شيوه و مدل را بايد كاملاً بومى و خودى انتخاب كرد» (ديدار نمايندگان هفتمين دورهى مجلس شوراى اسلامى27 /3/83)از دیدگاه ایشان اتکا بر توان و نیروی بومی منافاتی با استفاده از تجربیات دیگران در این زمینه ندارد:«تمدّن واقعى براى مردم ما تمدّن ايرانى است؛ تمدنى است كه متعلّق به خود ماست؛ از استعدادهاى ما جوشيده وبا شرايط زندگى ما در هم آميخته و چفت شده است. راه حلّ حقيقى، راه حلّ بومى است. بايد بذر سالمِ خودمان را بپاشيم و مراقبت كنيم تا سبز شود؛ دنبال تقليد از اين و آن نباشيم؛ دنبال سخن گفتن با زبان و لغت بيگانه و عاريه گرفتن از تجربههاى دست چندم آنها نباشيم. نه اينكه از فرآوردههاى علمى ديگران بهره نبريم؛ چرا،صددرصد معتقدم كه بايد از همه تجربههاى علمىِ بشرى بهره برد. پنجرهها را نمىبنديم؛ هركس كه در دنيا كار خوبى كرده، آن را انتخاب مىكنيم.» (بيانات رهبر معظم انقلاب اسلامى در ديدار جوانان و فرهنگيان در مصلّاى رشت 12 /2/80)براي جمع بين توسعهي بومي و بهره‌گيري از تجربيات ديگران آنچه كه مورد نياز است تقويت روحيه‌ي خودباوري و اميد بر آينده است: «استعدادها را بايد پرورش بدهيم. همه كس - چه اهل علم، چه اهل تكنولوژى، چه اهل ابتكار، چه اهل مسائل فنى در هر سطحى - بايد احساس بكنند كه بار سازندگى كشور بر دوش آنهاست. ما خودمان بايد كشور را بسازيم؛ كسى كشور را براى ما آنچنان كه مورد نياز ماست، نخواهد ساخت. ما خودمان هستيم كه خانهى خودمان را برطبق نيازهاى خودمان مىسازيم .» (دیدار مردمی12/9/70)با توجه به اين محورها به نظر، توسعه‌گرايي مقام معظم رهبري داراي چهارركن اصلي است:1-بهره‌گيري از تجارب ديگران در عين نفي تقليد:توسعه نمي‌تواند در خلأ و در شرايطي فارغ از تأمل و تدبر در تجارب ديگران رخ دهد. از اين روي نگاه تيزبينانه، تحليلي و موشكافانه به تجربيات ديگران از جمله اصلي‌ترين خصايص هر فرايندي است كه رويكرد به توسعه در آن مورد تأكيد است. با اين حال چنين نگاهي بايد بسيار فراتر از رويكرد تقليدي به سطح شناختي تحقيقي، عمق بيابد. و عملاً از منظري تجربه‌‌اندوزانه و نه مقلدانه رخ دهد.2-بنيان نهادن توسعه بر بستر و بر مبناي هويت، ارزشها و آرمانهاي ديني و مليهمگان بر اين نكته اذعان دارند كه توسعه در كليت خود امري خنثي و فارغ از آرمان نيست از اين‌روي است كه مقام معظم رهبري بر عدم تقليد تأكيد دارند چرا كه در دل الگوهاي توسعهي ديگران هويت، ارزشها و آرمانهاي ديگران نهفته است كه براي جامعه‌ي ما مطلوبيتي ندارند و احياناً در خيلي جاها با آرمانهاي انقلاب اسلامي تفاوت يا حتي تقابل دارند.ايده محوري انقلاب اسلامي اين بود كه با تمسك به ارزشهاي ديني و اعتقادي، امكان درانداختن طرحي نو براي توسعهي كشور وجود دارد كه شكوفايي و پيشرفت مادي و اقتصادي، اجتماعي و سياسي با معنويت، اخلاق و اعتقادات ديني عجين باشد. و در واقع، پيشرفت‌هاي مادي بر بستر ارزشهاي ديني و ملي برويد. لذا در طراحي الگوي توسعه كم‌توجهي به ارزشها و آرمانهاي ديني و ملي، كوتاه آمدن از ايده‌ي محوري انقلاب اسلامي است.3-توسعه همراه با عدالتدر غرب با شكست رويكردهاي ماركسيستي و با به حاشيه رانده شدن انديشههاي سوسياليستي و تفوق ليبراليسم انديشه‌ي عدالت اجتماعي در عزلت و انزوا قرار گرفته و مورد كم‌توجهي واقع شده است. در غرب و الگوهاي غربي همراه كردن عدالت با توسعه اصالتي ندارد و هدف محوري و مهم به حساب نمي‌آيد. نظام ما به سبب بنيان‌هاي اعتقادي خود نمي‌تواند نسبت به عدالت بي‌تفاوت باشد. از اين روي است كه مقام معظم رهبري هميشه تأكيد دارند كه توسعه بايد همراه عدالت باشد.«ما در زمينه‌ي همه‌ي فعاليت‌هاي‌گوناگون اقتصادي و توليدي كشور و حواشي آن، بايد توجه كنيم كه ما هم توسعه محوريم، هم عدالت محور، ما طبق برخي از سياستهايي كه امروز در دنيا رايج است و طرفداران زيادي هم دارد، نيستيم كه صرفاً به رشد توليدات و رشد ثروت در كشور فكر كنيم و به عدالت در كنار آن فكر نكنيم، نه، اين منطق ما نيست.نوآوري نظام ما همين است كه مي‌خواهيم عدالت را با توسعه و با رشد اقتصادي در كنار هم داشته باشيم و اينها با هم متنافي نيستند. ما ديدگاهي كه تصور كند اينها با هم نمي‌سازند و يا بايد اين را انتخاب كرد يا آن‌را، قبول نداريم. اين نكته بايد در همه‌ي موارد هم در كاهش حجم دولت، هم در مسأله‌ي خصوصي‌سازي، هم در نگاه كلي به مسائل اقتصادي و هم در تقسيم منابع ميان بخش خصوصي و بخش تعاوني و بخش دولتي رعايت شود» (ديدار با رييس‌جمهور و اعضاي هيأت دولت، 4/6/83)«بعضي اين طور تصور مي‌كردند- شايد حالا هم تصور كنند- كه ما بايستي دوره‌اي را صرف رشد و توسعه كنيم و وقتي كه به آن نقطه‌ي مطلوب رسيديم، به تأمين عدالت اجتماعي مي‌پردازيم. اين فكر اسلامي نيست. «عدالت» هدف است و رشد و توسعه مقدمه عدالت است» (ديدار با رييس‌جمهور و هيأت وزيران به مناسبت بزرگداشت هفته‌ي دولت 8/6/74)4-سرعت در توسعه:مقام معظم رهبري با اشراف به وضعيت و جايگاه كشور ما در توسعه و عنايت به عقب‌ماندگي‌هاي تارخي كشور در اين حوزه، بر اعتماد به نفس ملي، عزم ملي و نوآوري در توسعه تأكيد دارند.ايشان تأكيد دارند كه با توجه به ظرفيت‌ها و قابليتهاي بالاي كشور در همه‌ي حوزهها ما توان اين را داريم راهي را كه ديگران در مدت طولاني طي كرده‌اند در مدت كوتاهي سپري كنيم و توسعهي كشور را سامان ببخشيم.حال با توجه به درك محوريت توسعه در ذهن و انديشه‌ي مقام معظم رهبري مفاهيم و ايدهپردازيهاي ايشان معناي عميق‌تري پيدا مي‌كند.با تفطن به اين بحث آشكار مي‌شود كه در واقع ايشان براي توسعهي كشور در صدد طرح مفاهيم مورد نياز هستند. مفاهيمي چون اعتماد به نفس ملي، عزم ملي، نياز ما به سه عين (عقل، علم، عزم)، انضباط اجتماعي و روحيه كار، نهضت آزادانديشي و توليد علم تأكيد بر سند چشم‌انداز 20 ساله، لزوم اتخاذ رويكردهاي اقتصادي در اداره‌ي كشور، طرح مفهوم كارآمدي در حوزه‌هاي مختلف به خصوص اقتصاد، مهندسي فرهنگي، اميد، همبستگي ملي، مشاركت اجتماعي، اتحاد ملي، انسجام اسلامي، نوآوري و شكوفايي و بسياري مفاهيمي ديگر در ارتباط با همديگر معنا مي‌يابند. و همه با هم فضاي توسعهي كشور را فراهم مي‌سازند. از اين زاويه است كه مقام معظم رهبري با طرح مفاهيم معنوي و ديني بعد ارزشي و اعتقادي توسعه را شكل مي‌دهند طرح مفاهيمي چون سال امام علي (ع) سال پيامبر و ... نشان مي‌دهد كه چگونه مفاهيمي از سنخ توسعه با مباحث معنوي پيوند مي‌خورند. و چگونه معنويت اساس توسعه قرار مي‌گيرد.هدايتگري جريانهاي اجتماعي و سياسييكي از ويژگيهاي كم‌نظير مقام معظم رهبري در حوزه‌ي انديشه كه در تداوم شيوه‌ي رهبري حضرت امام (ره) بروز مي كند. اين است كه ايشان انديشههاي نو و مفاهيم جديد را در همراهي با جامعه و به مروز زمان با توجه به آماده‌سازي بسترهاي لازم درون گروههاي اجتماعي و سياسي مطرح مي‌سازند و اين از خصلت‌هاي يك رهبر ژرف‌نگر و دورانديش است.اين بدين معناست كه ايشان مفاهيم اجتماعي و سياسي را به يكباره و بدون مقدمه چيني و آماده‌سازي بسترهاي لازم بيان نمي‌كنند و اجازه مي‌دهند كه جامعه به مرور با اين مفاهيم خو بگيرند و با ايشان همراه شوند. علاوه بر اين ايشان اين تلاش را دارند كه جامعه در حوزه‌هاي مختلف مسير بلوغ را خود طي كنند و ايشان صرفاً از منظر هدايتگري و رهبري در اين مباحث حضور مي‌يابند.مثال عيني اين ويژگي انديشه‌اي، برخوردي است كه ايشان با گروههاي مختلف سياسي داشته‌اند آن زماني كه جرياني به نام اصلاح‌طلبي در كشور شكل گرفت و گروهي مفاهيمي را در قالب و در ذيل ايده‌ي اصلاح‌طلبي طرح كردند، گروه‌هايي از جامعه اين ايده را مغاير با آرمانهاي انقلاب و ارزشهاي نظام قلمداد كردند ولي مقام معظم رهبري در عين تأييد اصلاح‌طلبي و تأكيد بر اهميت و ضرورت اصلاح طلبي درصدد هدايت اين فكر در مسير درست به ايده‌پردازي پرداختند:«امروزه يكي از واژه‌هاي رايج، واژه «اصلاح طلبي» است. من در نماز جمعه هم گفتم، بارها هم تكرار كرده‌ام؛ بنده معتقدم اصلاح طلبي جزو ذات انقلاب است. اصلاً انقلاب، يعني يك حركت بزرگ و روبه جلو، كه اين حركت هرگز ايستايي ندارد و به طور دائم پيشرونده است. اين پيشروندگي يعني همان اصلاح طلبي (بيانات رهبر معظم انقلاب اسلامي در جمع دانشجويان واساتيد دانشگاه صنعتي امير كبير 9/12/79)ايشان علاوه بر تأييد رويكرد اصلاح طلبانه درصدد برآمدند تا از منظر هدايتگري مؤلفه‌هاي لازم براي تدوين يك انديشه‌ي اصلاح‌طلبي اصيل را طرح نمايند. ايشان فرمودند كه اصلاحات بايد ضابطه‌مند باشد نسبت آن قانون اساسي و آرمانهاي امام و انقلاب بايد مشخص گردد. سرعت اصلاحات در حوزه‌هاي مختلف اهميت دارد و بسياري توصيه‌هاي ديگر در زمينه‌ي اصلاح‌طلبي كه ميتوانست نقشي اساسي در هدايت انديشه‌ي اصلاح طلبي در مسير درست ايفا نمايند.ايشان در جايي فرمودند كه اصلاحات بايد تعريف درست و معين و شفافي داشته باشد. و پس از آن خود ايشان تعريفي از اصلاحات ارائه كردند و فرمودند اصلاحات يعني مبارزه با فقر، فساد و تبعيض.اين بيان، از جمله مصاديق مظلوميت انديشه‌ي ايشان است.گروه اصلاح‌طلبان، به دلايل سياسي اين بحث را بايكوت كردند و تلاش نمودند هرگز در تعريف اصلاحات از مفاهيم مبارزه با فقر و فساد و تبعيض بهرهاي نگيرند.برخی كسان ديگري كه بعداً اصولگرا نام گرفتند و مدعي اطاعت از رهبري بودند و هستند برخورد سطحي، شعاري و احساسي و احياناً ابزاري با اين تعريف داشتند. و كمتر به عمق و اساس علمي آن پرداختند.با اين دو رويكرد معيوب بود كه اين ايده‌ي راهگشا نتوانست ظرفيت‌هاي خود را در حل مسائل كشور بروز دهد. به روش علمي، معقول و واقع‌بينانه مي‌توان نشان داد كه «فقر و فساد و تبعيض» قابليت توضيح همه‌ي مسائل و مشكلات ما در حوزه‌هاي مختلف فرهنگي، اجتماعي، اقتصادي و سياسي و اداري را دارند و تدوين برنامه‌هاي علمي و درست براي رفع مبارزه با فقر و فساد و تبعيض دامنه‌ي گسترده‌اي از اصلاحات در همه‌ي حوزهها را در بر مي‌گيرد.مبارزه با فقر، در محافل علمي و اجرايي دنيا، ادبيات گسترده و غني دارد و ابعاد مختلف فرهنگي، اقتصادي و حتي سياسي را در بر مي‌گيرد. شما بايد براي مبارزه با فقر، روندهاي اقتصادي، ساختارهاي معيوب سازمان توليد و مصرف در كشور، و بسياري حوزه‌هاي ديگر را اصلاح كنيد. فساد هم صرفاً فساد اقتصادي نيست بلكه فساد سياسي، اخلاقي، فرهنگي و اجتماعي حوزه‌هاي ديگر فساد است كه براي مبارزه با اين ابعاد، بايد برنامه‌هاي وسيع و گسترده‌اي اصلاحي تدوين گردد. تبعيض سياسي، قضايي، جنسي، منطقه‌اي، قوميتي و حوزه‌هاي ديگر اجتماعي نياز به اصلاحات عميق و كارساز دارد.به نظر بنده بسيار بعيد است كه مشكلي در كشور وجود داشته باشد و ذيل اين سه معضل اساسي مورد نظر مقام معظم رهبري نگنجد. و اينجاست كه آشكار مي شود كه منظور ايشان از اصلاحات به‌مثابه مبارزه با فقر و فساد و تبعيض، اصلاحاتي همه‌جانبه، گسترده و عميق است.اما برخورد سطحي و شعاري با اين مفاهيم باعث شد كه مبارزه با فقر صرفاً در حد توزيع پول محدود گردد مبارزه با فساد، در حد شعار و مچ‌‌‌گيري‌ها و افشاگري‌هاي آنچناني باقي بماند و هرگز به اصلاح رويه‌ها، ساختارها و مناسبات و روابط فسادزا رسوخ پيدا نكند. براي تبعيض هم كه هيچ برنامه‌ي منظم و مدون و معقولي ارائه نشده است.پس از رواج اصلاح‌طلبي، جرياني موسوم به اصولگرايي در حوزه‌هاي مختلف مطرح شد. مقام معظم رهبري در طرح مفهوم اصولگرايي هم به هدايتگري پرداختند و تلاش نمودند انديشه‌ي اصولگرايي را غني‌تر سازند و در جهت تعميق آن و هدايت اصولگرايان در مسير درست ايدههاي جديدي را ارائه نمايند.ايشان ابعاد مختلف اصولگرايي و مؤلفه‌هاي محوري آن را توضيح دادند و انديشه‌ي اصولگرايي را ستودند اما به اين نكته هم توجه دادند كه نبايد مفهوم اصولگرايي محدودنگر و تنگ‌نظرانه باشد و دايره‌ي طرفداران انديشه‌ي اصولگرايي محدود گردد.«اصولگرايي به حرف نيست. اصولگرايي در مقابل نحله‌هاي سياسي رايج كشور هم نيست. اين غلط است كه ما كشور يا فعالان سياسي را به اصولگرا و اصلاح‌طلب تقسيم كنيم: اصولگرا و فلان؛ نه اصولگرايي متعلق به همه‌ي كساني است كه به مباني انقلاب معتقد و پايبندند و آنها را دوست مي‌دارند؛ حال اسمشان هر چه باشد» (بيانات رهبر معظم انقلاب اسلامي در ديدار مسئولان و كارگزاران نظام جمهوري اسلامي 29/3/85)رهبر معظم انقلاب در ادامه همان بينش منظومه‌اي و در راستاي هدايتگري جريانهاي سياسي به آرمانهاي انقلاب، هنگاميكه فضا را براي ارائه ابتكاري جديد و نوآورانه آماده مي‌بينند با نفي دوگانه انگاري‌هاي تصنعي و مرزبندي‌هاي نادرست ميان نيروهاي انقلاب به ترسيم افق‌هاي جديد براي آينده نظام مي‌پردازند. اين افق جديد يكي ديگر از همان ابعاد مغفول مانده و مظلوم انديشه‌ي رهبري است كه عمق و ابعاد آن مورد توجه جدي قرار نگرفته است.مقام معظم رهبري وقتي احساس كردند كه از يك طرف مفاهيم اصولگرايي و اصلاح‌طلبي به باروري و بلوغ خوبي رسيده‌اند و از طرف ديگر اتفاقي رخ داده كه اين دو مفهوم در برابر هم و متفاوت و متقابل با هم تعريف شده‌اند و گروههاي مختلف تلاش مي‌كنند اگر اصولگرا هستند از مفاهيم اصلاح‌طلبي بهرهاي نگيرند و اصلاح‌طلبان از توجه به مفاهيم و مؤلفه‌هاي فكر اصولگرايي ابا دارند لذا با طرح مفهوم اصولگرايي اصلاح‌طلبانه هم اين دوگانگي را شكستند و هم اين نكته‌ي مهم را گوشزد كردند كه اصولگرايي بدون اصلاح‌طلبي و توجه به ارزشها و اصول اسلام و انقلاب با كم‌توجهي به پويايي و پيشرفت و تحول زمانه ممكن است جمود فكري و عقب ماندگي عملي ايجاد كند و پيشرفت و نوآوري و اصلاح‌طلبي بدون اصولگرايي يعني عطف توجه به تحول و تغيير و پيشرفت بدون عنايت كافي به چارچوب‌ها و مباني اين تحول امكان دارد ما را از مسير اصلي منحرف كند و پيشرفت و تحولي هم كه فراهم مي‌آيد تحولي معيوب و مشكل‌ساز خواهد بود:«بنده دعواى اصلاح‌طلب و اصولگرا را هم قبول ندارم؛ من اين تقسيمبندى را غلط مىدانم. نقطهى مقابل اصولگرا، اصلاح‌طلب نيست؛ نقطه مقابل اصلاح‌طلب، اصولگرا نيست. نقطهى مقابل اصولگرا، آدم بىاصول و لاابالى است؛ آدمى كه به هيچ اصلى معتقد نيست؛ آدم هرهرى مذهب است. يك روز منافع او يا فضاى عمومى ايجاب مىكند كه بشدت ضد سرمايهگذارى و سرمايهدارى حركت كند، يك روز هم منافعاش يا فضا ايجاب مىكند كه طرفدار سرسخت سرمايهدارى شود؛ حتّى به شكل وابسته و نابابش! نقطهى مقابل اصلاحطلبى، افساد است. بنده معتقد به اصولگراى اصلاحطلبم؛ اصول متين و متقنى كه از مبانى معرفتى اسلام برخاسته، با اصلاح روشها به صورت روزبهروز و نوبهنو... ما بايد روشها را اصلاح كنيم. در روشها اشتباه و نقص وجود دارد. گاهى به مرحلهيى مىرسيم كه امروز ديگر جواب نمىدهد؛ بايد مرحلهى ديگرى را شروع كنيم. حفظ اصول و اصلاح روشها، معناى اصلاحطلبى است.»( بیانات رهبر معظم انقلاب اسلامی ایران در دیدار دانشجویان و اساتید دانشگاه‌های استان کرمان 19/2/84)اعتقاد و التزام كامل به مردم سالاري دينيرهبر معظم انقلاب انديشههاي پيشرو و راهبرنده براي هدايت جامعه ارائه مي‌كنند اما همه‌ي اينها را در چارچوب «مردم‌سالاري ديني» و در ارتباط متقابل با جامعه و مردم طرح كرده و پيش مي‌برند به ظرفيت‌ها، علايق و جهت‌هايي كه از روند مردم سالاري ديني براي اداره‌ي كشور در حوزه‌هاي مختلف حاصل مي‌شود توجه دارند و به گونه‌اي نيست كه بدون توجه به آمادگي‌هاي جامعه يك مسئله را به يكباره طرح و پيگيري نمايند.آنگاه كه جامعه را آماده مي‌بينند انديشه و ايده‌اي را طرح مي‌كنند و هر چقدر كه جامعه و مردم و گروههاي فكري و سياسي از اين ايده‌ها استقبال مي‌كند و در پيگيري آن تلاش مي‌كنند اين ايده‌ها را بسط بيشتر مي‌دهند موارد متعددي مي‌توان نشان داد كه به جاي اينكه يك انديشه را به يكباره ارائه كنند در طول زمان و به مرور آن را طرح مي‌نمايند.ايشان در انتخابات مختلف پس از طي مراحل قانوني آنچه را كه مورد انتخاب مردم باشند مي‌پذيرند و البته درصدد هدايت جريان و فكر و شخص يا گروهي كه در انتخابات برگزيده مي‌شوند برمي‌آيند- و اگر هم انحراف يا اشكال اساسي در موارد اداره نهادهاي مورد انتخاب مردم مي‌بينند به نسبت عمق و گستره‌ي اين انحراف يا اشكال عكس‌العمل لازم را دارند. ولي كاملاً به مردم سالاري ديني التزام دارند و اين امر را هم به صورت نظري و هم عملي رعايت مي‌فرمايند.در عرصه‌ي عمل احتياط كامل دارند كه رأي و نظر ايشان آشكار نشود و اجازه مي‌دهند خود مردم با تشخيص خود انتخاب مورد نظرشان را انجام دهند و ايشان صرفاً به مؤلفه‌ها و شاخصه‌هاي انتخاب درست اشاره مي‌نمايند. در عرصه‌ي نظر هم با جرياني كه مورد انتخابات مردم واقع مي‌شود همراهي هدايتگرانه پيشه مي‌كنند.نگاه فرهنگ‌محور به سياست، اقتصاد و همه‌ي امورانقلاب اسلامي يك انقلاب فرهنگي بود تحول و رشد و تربيت فرهنگي مردم باعث پيروزي انقلاب شد. رهبر كبير انقلاب (ره) فرهنگ را زير بناي تحول بشر در همه‌ي حوزهها و اصلاح فرهنگي را مبناي همه‌ي اصلاحات مي‌دانست.هدف اصلي انقلاب و نظام جمهوري اسلامي تربيت انسان و ايجاد محيطي مناسب براي رشد مادي و معنوي اوست و مسلماً نيل به اين هدف تنها با نگاهي فرهنگي امكان‌پذير است. با توجه به اين موضوع و در درك منظومه‌دار انديشه‌ي رهبر معظم انقلاب، فرهنگ زيربناست نگاه فرهنگي به امور مختلف اقتصادي، سياسي، بين‌المللي نقطه‌ي برجسته و متمايز نگاه ايشان است. ايشان پس بر مبناي فرهنگ ساير حوزه‌هاي سياسي، اقتصادي، اجتماعي و حتي بين‌المللي را مورد تحليل قرار مي‌دهند و ثمره‌ي شيرين نگاه فرهنگي به امور مختلف چيزي است كه پژوهشگران ما مي‌توانند با كاوش بيشتر در انديشههاي رهبري آن را آشكار سازند:«آرمان اصلي ملت ايران رسيدن به جامعه‌اي رشيد، موحد، پرنشاط، پراميد، عدالت‌طلب داراي اعتماد به نفس، پركار، پيشرو، پيشرفته، داراي توكل و برخوردار از روح ايثار و گذشت است و «فرهنگ» مهمترين عامل دستيابي به اين هدف والاست....فرهنگ عمومي علاوه بر رفتارهاي فردي و اجتماعي در تصميم‌سازي‌ها و تصميم‌گيري‌هاي حكومتي نيز كاملاً مؤثر است و به همين علت بايد آن را به مشكلي صحيح، تبيين و پيگيري كرد.» (17/09/86 ديدار اعضاي شوراي عالي انقلاب فرهنگي با رهبر معظم انقلاب)ایشان پس از آنكه رهنمودهاي كلان و خرد خود را در حوزه‌ي فرهنگ و آسيب‌شناسي مسائل و نهادهاي فرهنگي و تبيين فرهنگ به عنوان زيربناهاي همه‌ي امور ارائه مي‌كنند نهايتاً مفهوم محوري «مهندسي فرهنگي» را براي سامان دادن فرهنگ به عنوان بنيان همه‌ي امور و اساس همه‌ي تحولات و پيشرفت‌هاي كشور طرح مي‌نمايند. جهت‌هاي اصلي مهندسي فرهنگي را معين مي‌فرمايند و از نهادهاي مسئول، پژوهشگران و صاحبنظران مي‌خواهند كه اين جهت‌هاي اصلي را بسط دهند و تعميق ببخشند:«فرهنگ يك سيستم است و داراي انواع و اجزايي است و مهندسي فرهنگ به عنوان يك مهندسي سيستم بايد انجام پذيرد. فرهنگ يك جامعه، اساس هويت آن جامعه است. فرهنگ كه مي‌گوييم اعم از مظاهر فرهنگي- مانند زبان و خط و امثال اينها و آنچه باطن و اصل تشكيل‌دهندة پيكرة فرهنگ ملي است مثل: عقايد، آداب اجتماعي، مواريث ملي، خصلت‌هاي بومي و قومي. اينها اركان و مصالح تشكيل‌دهنده فرهنگ يك ملت است فرهنگ داراي انواعي است و در مهندسي فرهنگ همه انواع فرهنگ بايد مهندسي شوند. انواع فرهنگ عبارتند از: فرهنگ ملي، فرهنگ عمومي، فرهنگ تخصصي، فرهنگ سازماني، فرهنگ ملي.) (سال 1383)در حوزه‌ي فرهنگ يك نگاه معتدل و معقول و با شناخت درست و عميق از ماهيت فرهنگ و جامعه بر انديشه‌ي رهبري حكمفرماست و ايشان هميشه در اين حوزه (و البته همه‌ي حوزه‌هاي ديگر) بر ميانه‌روي و يك مسير معقول و آگاهانه تأكيد دارند:«ما نه معتقد به ولنگاري و رهاسازي هستيم كه به هرج و مرج خواهد انجاميد، نه معتقد به سختگيري شديد، اما معتقد به نظارت، مديريت، دقت در برنامه‌ريزي و شناخت درست از واقعيات هستيم.»«ما نمي‌خواهيم با نگاهي افراطي به مقوله‌ي فرهنگ نگاه كنيم بايستي نگاه معقول اسلامي را ملاك قرارداد و نوع برخورد با آن را بر طبق ضوابطي كه معارف و الگوهاي اسلامي به ما نشان مي‌دهد تنظيم كرد. برخورد افراطي از دو سو امكان‌پذير است و تصور مي‌شود: يكي از اين طرف كه مقوله فرهنگ را مقوله‌اي غيرقابل اداره و غيرقابل مديريت بدانيم مقوله‌‌يي رها و خودرو كه نبايد سر به سرش گذاشت و وارد آن شد. متأسفانه اين تفكر در جاهايي است. و عده‌يي طرفدار رها كردن و بي‌اعتنايي كردن و بي‌نظارتي در امر فرهنگ هستند. اين تفكر، تفكر درستي نيست و افراطي است. در مقابل، تفكر افراطي ديگري وجود دارد كه آن سختگيري خشن و نظارت كنترل‌آميز بسيار دقيق است. اين تفكر هم به همان اندازه غلط است. نه مي‌شود فرهنگ را رها كرد كه هر چه پيش آمد پيش بيايد نه مي‌شود آن طور سخت‌گيري‌هاي غلطي را كه نه ممكن است و نه مفيد، الگو قرار داد.» (سال 1383)محوريت عدالت در منظومه‌ي انديشه‌ي رهبريعلاوه بر آنچه كه پيرامون محوريت، عدالت در توسعه و جايگاه آن در انديشه‌ي رهبري گفته شد نگاه عدالت محور به همه‌ي امور اجتماعي از خصيصه‌هاي اصلي انديشه مقام معظم رهبري است.از ديدگاه مقام معظم رهبري، «عدالت» به عنوان يكي از اركان اصلي اسلام و تشيع، والاترين جايگاه را در نظام اسلامي از آن خود مي‌سازد. در نظام اسلامي هر مقوله‌اي تنها آن هنگام از اعتبار برخوردار است كه در راستاي نيل به جامعه عادلانه و عدالت اجتماعي باشد. توسعه واقعي نيز تنها در اين راستا امكان تعريف و توسيع مي‌يابد:«در يك نظام اجتماعي، عدل از همه چيزها بالاتر و با ارزشتر است. عدالت، هدف تشكيل نظامهاي الهي و فرستادن پيامبران خداست. عدالت، از بين رفتن تبعيض و فقر و جهل و محروميت و نادانيهاي نفوذ و رسوب كرده و در اذهان بخشي از مردم در گوشه و كنار كشور، چيزهايي است كه بايد انجام گيرد. ما اگر سازندگي را باز هم پيش ببريم، اما در جهت استقرار عدالت و از بين رفتن تبعيض و ايجاد برابري حقوق و احياي كرامت زن و مرد مسلمان فعاليتي نكنيم، موفقيتي به دست نياورده‌ايم. موفقيت، آن وقتي است كه بتوانيم معنويت و دين و اخلاق و عدالت و معرفت و سواد و تواناييهاي گوناگون را در ميان جامعه مستقر كنيم». (در اجتماع بزرگ مردم اهواز 18/12/75)زندگي مسلمان وار و نيل به سعادت دنيوي و اخروي تنها آن هنگام ميسر مي‌شود كه عدالت سرلوحه كليه امور جامعه قرار گيرد:«حيات طيبه‌ي اسلامي، زندگيي است كه در آن، راه رسيدن به معنويت و اهداف و سرمنزل‌هاي نهاييِ اين راه، از زندگي دنيايي مردم عبور مي‌كند. اسلام دنياي مردم را آباد مي‌كند؛ منتها آبادي دنيا هدف نهايي نيست. هدف نهايي عبارت است از اين كه انسان‌ها در زندگي دنيوي از معيشت شايسته و مناسب، از آسودگي و امنيت خاطر، و از آزادي فكر انديشه برخوردار باشند و از اين طريق به سمت تعالي و فتوح معنوي حركت كنند. حيات طيبه‌ي اسلامي شامل دنيا و آخرت- هر دو- است. مسئله اين است كه زندگي دنيوي- كه به سمت اهداف الهي حركت مي‌كند- بايد زندگاني حقيقي و راستينِ عادلانه را براي مردم تأمين كند. در اسلام، عدالت مسئله‌ي بسيار مهمي است. ارزشي كه از نظر اسلام به هيچ‌وجه و در هيچ شرايطي مورد مناقشه قرار نمي‌گيرد، عدالت است. عدالت، هدف پيغمبران است؛ هدف انقلاب اسلامي هم بوده است. در سايه‌ي عدالت، زندگي مردم ميتواند با رفاه و توسعهي مادي به سمت اهداف معنوي هم حركت كند» (در ديدار با نخبگان استان كرمان 18/2/84)نكته‌ي بسيار مهم اينكه ايشان عدالت را در رابطه و پيوند عميق با دو مفهوم ديگر معنا مي‌كنند و به اين امر مهم توجه مي‌دهند كه اگر عدالت در پيوند اين با اين دو مفهوم نباشد عدالت نيست و اشكالات اساسي ايجاد مي‌شود.«من مىخواهم اين نكته را هم عرض كنم كه اگر بخواهيم عدالت به معناى حقيقىِ خودش در جامعه تحقق پيدا كند، با دو مفهوم ديگر بشدت درهم تنيده است؛ يكى مفهوم عقلانيت است؛ ديگر معنويت. اگر عدالت از عقلانيت و معنويت جدا شد، ديگر عدالتى كه شما دنبالش هستيد، نخواهد بود؛ اصلاً عدالت نخواهد بود. عقلانيت بهخاطر اين است كه اگر عقل و خرد در تشخيص مصاديق عدالت بهكار گرفته نشود، انسان به گمراهى و اشتباه دچار مىشود؛ خيال مىكند چيزهايى عدالت است، در حالىكه نيست؛ و چيزهايى را هم كه عدالت است، گاهى نمىبيند. بنابراين عقلانيت و محاسبه، يكى از شرايط لازمِ رسيدن به عدالت است. بنابراين اگر بخواهيد عدالت را بدرستى اجرا كنيد، احتياج داريد به محاسبهى عقلانى و بهكار گرفتن خرد و علم در بخشهاى مختلف، تا بفهميد چه چيزى مىتواند عدالت را برقرار كند و اعتدالى را كه ما بناى زمين و زمان را بر اساس آن اعتدالِ خدادادى مىدانيم و مظهرش در زندگى ما عدالت اجتماعى است، تأمين كند. اگر عدالت را از معنويت جدا كنيم - يعنى عدالتى كه با معنويت همراه نباشد - اين هم عدالت نخواهد بود. عدالتى كه همراه با معنويت و توجه به آفاق معنوىِ عالم وجود و كائنات نباشد، به رياكارى و دروغ و انحراف و ظاهرسازى و تصنع تبديل خواهد شد.» (سال 84 در ديدار با اعضاي هيئت دولت نهم)اركان انديشه‌ي رهبريحال پس از طرح مختصري از مؤلفه‌ها و محورهاي مهم انديشه‌ي منظومه‌اي رهبري توجه به اركان انديشه‌ي ايشان هم اهميت دارد. مقام معظم رهبري بر اساس چه اركاني نسبت در برخورد با مسائل مختلف سياسي و اجتماعي مي‌انديشيد و اين انديشه‌ي منظومه‌اي بر پايه‌ي چه اركاني استوار گشته است؟1- عقلانيت:نگاهي عقلاني، با برنامه، و محاسبه و هوشمندي و تدبر باعث مي‌شود كه در طي هر مسيري دچار لغزش و انحراف نشويم. دينمداري، عدالتخواهي، آزادي طلبي و هر آرمان اسلامي و انساني ديگر اگر با عقلانيت همراه نباشد نه تنها ما را به سر منزل مقصود نمي‌رساند بلكه مشكلات را پيچيده‌تر هم مي‌كند و موجب ايجاد انحراف هم مي‌شود:«اگر عدالت از عقلانيت و معنويت جدا شد، ديگر عدالتي كه شما دنبالش هستيد، نخواهد بود، اصلاً عدالت نخواهد بود. عقلانيت به خاطر اين است كه اگر عقل و خرد در تشخيص مصاديق عدالت به كار گرفته نشود، انسان به گمراهي و اشتباه دچار مي‌شود، خيال مي‌كند چيزهايي عدالت است، در حالي كه نيست، و چيزهايي را هم كه عدالت است گاهي نمي‌بيند. بنابراين عقلانيت و محاسبه، يكي از شرايط لازم رسيدن به عدالت است.» (84 ديدار با اعضاي دولت نهم)اين بيان نشان مي‌دهد كه به جاي مفهوم عدالت هر آرمان و ايده‌ي ديگري را مي‌شود قرار داد و همه‌ي ارزشها و آرمانها بايد همراه عقلانيت تعريف شوند. در تشخيص و پيگيري دينمداري، ارزشهاي ديني، آزاديخواهي و ديگر چيزها هم اگر همراه با عقلانيت نباشد دچار گمراهي و اشتباه مي‌شويم.2- اعتدال:اعتدال را بايد از يك طرف دوري از افراط دانست و از طرف ديگر نگاه همه جانبه نگر به موضوعات اجتماعي، اگر در پيگيري آرمانها و اهداف خود از يك طرف دچار تندروي و كندروي باشيم و از طرف ديگر حوزه‌اي را مغفول بگذاريم و همه‌ي حوزهها را در ارتباط و در نسبت متعادل با هم پيگيري نكنيم دچار عدم اعتدال گشته‌ايم.نگاه اعتدالي مقام معظم رهبري به همه‌ي حوزه‌هاي انديشه و عمل آشكار است.«من از اول انقلاب تا حالا، حتي در آن روزهايي هم كه روزهاي بعضي از تحركات نامتناسب بود و من به دانشگاه تهران مي‌آمدم و با جوان‌ها صحبت مي‌كردم، عقيده و سليقه‌ام همين بود كه دانشجو بايد از افراط و تفريط پرهيز كند. من با افراط كاري و زياده روي‌هاي گوناگون در هر جهتي موافق نيستم، با اعتدال، با روش منطقي و صحيح مسائل را دنبال كنيد.» (17/07/86)3- ارزشگرايي:آنچه كه يك ركن خدشه ناپذير در انديشه‌ي مقام معظم رهبري است اعتقاد و پايبندي به تمام وجود به ارزشهاي اسلامي و انساني در همه‌ي حوزه‌هاست. ايشان به هيچ وجه حاضر به ذرهاي كوتاه آمدن از اين ارزشها نيستند و در جاي جاي انديشههاي ايشان توجه به ارزشها موج مي‌زند:«بايد در كليه مسائل و امور ازجمله مقوله‌ي توسعه، در چارچوب ارزشها، اهداف و معيارهاي اسلامي حركت كنيم... همه ابعاد توسعه يعني توسعه اقتصادي، سياسي، فرهنگي و اجتماعي بايد هماهنگ پيش رود و ضمن محور قرار دادن مردم، با موازين ديني و ارزشي جامعه، سازگاري كامل داشته باشد.»4- كارآمدي:به نظر مي‌رسد هر رويكرد فكري و عملي سه ركنِ عقلانيت، اعتدال و ارزشگرايي را تواماً به همراه داشته باشد حاصلي كه به بار خواهد آمد كارآمدي است.نگاه مقام معظم رهبري به مقوله‌ي كارآمدي نظام بسيار اساسي است تا آنجا كه ايشان كارآمدي مسئولان نظام را شرط مشروعيت آنها مي‌داند و بين مشروعيت و كارآمدي پيوند برقرار مي‌كند.«رهبر معظم انقلاب اسلامي، در ديدار نمايندگان مجلس خبرگان، مشروعيت همه‌ي مسئولان كشور را به كارآمدي آنان در انجام دادن وظايف قانوني وابسته دانستند و تأكيد كردند ضمن استقامت كامل در اهداف و مباني با اصلاح، تغيير و تكامل روشها، حركت به سوي اهداف پيش‌بيني شده را با عزمي راسخ ادامه مي‌دهيم..... از هيچ كس انتظار معجره نمي‌رود اما در عملكرد همه مسئولان بايد كارآمدي و نشانه‌هاي موفقيت در انجام دادن وظايف محوله آشكار و ملموس باشد.» (31/06/83- ديدار با نمايندگان مجلس خبرگان)اصول رفتاري مقام معظم رهبريرهبر معظم انقلاب اسلامي به عنوان پيشوايي كه بر دل و جان مردم ايران رهبري دارند واجد خصايل يگانه و ويژه‌اي هستند كه مكمل انديشه‌ي ايشان است و ميتواند ما را در درك بهتر انديشه‌ي ايشان ياري برساند.اميد، صبر و شكيبايي، يقين و عزم راسخ در پيگيري اهداف و آرمانها، پايداري و استقامت، قاطعيت، آينده‌نگري و ديدن افق‌هاي دوردست، عدم سهل‌انگاري و مسامحه، و عدم مصالحه و كوتاه آمدن بر سر اصول و آرمانهاي اصيل و روشن انقلاب، كلان‌نگري در عين توجه به مسائل خرد، و ابتكار و نوآوري از ويژگيهاي شخصيت مقام معظم رهبري است. ديگر خصيصه‌ي بارز ايشان ثبات شخصيت و فكر و عمل است.بر اساس اصول فكري از يك طرف و اصول رفتاري ايشان از طرف ديگر، اين امكان فراهم مي‌آيد كه رفتار ايشان در حوزه‌هاي مختلف قابل پيش‌بيني باشد.ايشان در برخورد با موضوعات مختلف بر اساس اين اصول وويژگي‌ها رفتاري دارند كه هر كس به اين اصول آشنايي داشته باشد اين امكان را دارد كه عملكرد ايشان را حدس بزند هر چند كه در همه‌ي اين رفتارها عنصر ابتكار و خلاقيت ايشان نوعي خصلت پيشروانه و هدايتگرانه به موضوعات و مسائل مي‌بخشد.فهم و شناخت عمق و محتواي انديشه‌ها مقام معظم رهبري به توان فكري فراتر از آنچه كه اينجانب دارم نيازمند است و غور در اين انديشه‌ها وظيفه‌ي همه پژوهشگران تا بنده و امثال بنده كه وظيفه‌مان بيشتر در حوزهها اجرائي است. از آن پژوهش‌ها و مطالعات در عملي ساختن آنچه كه مد‌نظر معظم‌له است بهره‌‌ي بيشتري ببريم.آنچه كه گفته شد قطره‌اي بود از دريا تا زمينه‌اي باشد براي اينكه آنان كه توان بيشتري دارند افق‌هاي جديد برمبناي انديشه‌ي مقام معظم رهبري پيش‌روي همه‌ي ما بگشايند.منبع: جام جم
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: عصر ایران]
[مشاهده در: www.asriran.com]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 445]
-
گوناگون
پربازدیدترینها