در دنياي نرم‌افزاري بازار سرمايه چه مي‌گذرد؟بورس از دريچه «آي‌تي»

واضح آرشیو وب فارسی:دنياي اقتصاد: در دنياي نرم‌افزاري بازار سرمايه چه مي‌گذرد؟بورس از دريچه «آي‌تي»
گروه بورس- هديه لطفي: هرچند 44 سال پيش، نخستين قيمت‌هاي سهام بر روي تخته سياه‌هاي نوشته شده با گچ بر تابلوي بورس تهران نقش بست، اما اين روزها انقلاب تكنولوژي باعث شده تا توسعه نرم‌افزاري در بازارهاي مالي و بورس تهران بيش از پيش نمود پيدا كند.

امكاناتي نظير معاملات آنلاين، راهبري سيستم معاملات، مديريت صندوق‌هاي سرمايه‌گذاري و اطلاع‌رساني جامع درخصوص حساب مشتريان همه به لطف حضور نرم‌افزارهاي جديد در شركت‌هاي كارگزاري ممكن شده است.
هرچند بازار سرمايه ايران ظرف چند سال گذشته در حوزه خدمات نرم‌‌افزاري توسعه پيدا كرده است اما همچنان شركت‌هاي نرم‌افزاري معدودي در اين حوزه فعال هستند و خدمات‌رساني در اين حوزه به چند شركت محدود شده است؛ حوزه‌اي كه شايد در حال حاضر دو نام «رايان‌هم‌افزا» و «تدبيرپرداز» بيش از ديگران در آن شنيده مي‌شود.
در اين گزارش در گفت‌وگو با رييس سازمان بورس، مدير آي‌تي سازمان بورس و همچنين عضو هيات مديره رايان‌هم‌افزا ابعاد اين موضوع مورد موشكافي قرار گرفته است.
در تماس‌هاي مكرر با شركت تدبيرپرداز، مسوولان اين شركت حاضر به پاسخگويي در خصوص پرسش‌هاي موضوع اين گزارش نشدند.
نرم‌افزارهاي جديد در راهند؟
رييس سازمان بورس و اوراق بهادار تاكيد كرد: هيچ انحصار نرم‌افزاري در بازار سرمايه ايران وجود ندارد.
علي صالح‌آبادي كه با خبرنگار دنياي‌اقتصاد درباره آخرين وضعيت نرم‌افزارهاي فعال در بازار سرمايه سخن مي‌گفت، در برابر اين سوال كه چرا حوزه نرم‌افزاري بازار تنها در اختيار چند شركت است، گفت: سازمان بورس به هيچ يك از شركت‌هاي نرم‌افزاري موجود مجوزي نداده است، ولي نرم‌افزارهاي مختلف مورد بررسي قرار مي‌گيرند؛ به عنوان مثال نرم‌افزار مربوط به سبدگرداني مورد بررسي قرار گرفته است و شركت تدبيرپرداز در اين نرم‌افزار فعال است. از سويي ديگر، نرم‌افزارهايي همچون صحرا، داتكس، رايان هم‌افزا و تدبيرپرداز هم خدمات نرم‌افزاري معاملات آنلاين را ارائه مي‌دهند؛ ضمن اينكه صندوق‌هاي سرمايه‌گذاري مشترك نيز شاهد استفاده از خدمات دو شركت رايان هم‌افزا و تدبيرپرداز هستند.
وي گفت: همه شركت‌هاي داراي پتانسيل مي‌توانند در حوزه نرم‌افزاري بازار سرمايه فعاليت كنند، اما در خصوص شركتي خاص، مجوزي صادر نشده و نظارت سازمان بورس در حال حاضر تنها به خود نرم‌افزارها منتهي مي‌شود.
سخنگوي سازمان بورس از 5 نرم‌افزار شامل صندوق‌ها، معاملات آنلاين، سبدگرداني، كال سنتر و پشتيباني (بك‌آفيس) كارگزاري‌ها به عنوان نرم‌افزارهاي موجود در بازار سرمايه ياد كرد كه چند شركت فعال به ارائه اين خدمات مي‌پردازند.
وي در پاسخ به اين سوال كه آيا برنامه‌اي براي ساماندهي شركت‌هاي نرم‌افزاري بازار سرمايه وجود دارد، گفت: سازمان بورس به كانون كارگزاران اعلام كرده كه نرم‌افزارهاي فعال در بازار سرمايه را بررسي كرده و خود كانون جلساتي با شركت‌ها برگزار كند، تا اين حوزه در تعامل با كارگزاران و نيازهاي آنان به ساماندهي بيشتري برسد.
نرم‌افزارها گران هستند؟
صالح‌آبادي درباره شائبه‌ گران بودن خدمات نرم‌افزاري موجود در بازار سرمايه گفت: بررسي خدمات نرم‌افزاري بازار سرمايه از جمله قيمت‌هايي كه براي اين نرم‌افزارها ارائه مي‌شود، به كانون كارگزاران سپرده شده است و در صورت لزوم و اعلام نتايج از سوي كانون كارگزاران، سازمان بورس نيز مي‌تواند وارد اين موضوع شود.
وي تاكيد كرد: كانون كارگزاران به طور حتم نرم‌افزارهاي موجود كه خدمات ارائه مي‌كنند، را مورد بررسي قرار خواهد داد تا گران‌فروشي صورت نگرفته باشد، ضمن اينكه در حال حاضر بخش عمده‌اي از خدمات نرم‌افزاري مربوط به معاملات آنلاين است و شركت‌هاي كارگزاري عمدتا در اين راستا از نرم‌افزارها استفاده مي‌كنند.
حفظ اطلاعات محرمانه مشتريان
صالح‌آبادي در برابر اين سوال كه با توجه به دسترسي شركت‌هاي نرم‌افزاري فعلي به اطلاعات حساس صندوق‌ها و خريد و فروش مشتريان كارگزاران، فرآيند نظارت بر اين شركت‌ها چگونه است؟ گفت: شركت‌هاي نرم‌افزاري اساسا نبايد به اطلاعات مشتريان كارگزاري‌ها دسترسي داشته باشند و كارگزاران در اين خصوص مسووليت دارند، ضمن اينكه نرم‌افزاري كه ارائه مي‌شود، بايد تمام مسائل امنيتي آن در اختيار كارگزار باشد نه هيچ كس ديگر. وي ادامه داد: هرچند كار پشتيباني اين نرم‌افزارها از سوي شركت ارائه‌كننده خدمات انجام مي‌پذيرد، اما اين موضوع نبايد باعث شود يك شركت ارائه‌كننده خدمات به همه اطلاعات مشتريان دسترسي داشته باشد. افزون بر اين، اطلاعات خريد و فروش و... در اختيار سپرده‌گذاري مركزي است كه ضريب امنيت بالايي دارد، اما در هر حال حفاظت از اطلاعات مشتريان بر عهده كارگزاران است و بايد در اين زمينه قراردادهاي محكمي با شركت‌هاي ارائه‌كننده خدمات منعقد شود.
وي درخصوص معاملات آنلاين مشتريان تاكيد كرد: از آنجا كه همه اطلاعات و دستور خريد و فروش‌هاي صادرشده در سامانه معاملاتي مركزي (OMS) ثبت و در صورت نياز چك مي‌شود، از اين رو نگراني از دستكاري در سيستم سفارشات معاملات آنلاين وجود ندارد.
اعتبار نرم‌افزارها، اعتبار بورس است
مدير فناوري اطلاعات سازمان بورس نيز در گفت‌وگو با خبرنگار ما به نرم‌افزارهاي معاملاتي موجود در بازار سرمايه اشاره كرد و گفت: در حال حاضر نرم‌افزارهاي مختلفي در زمينه انجام معاملات، پس از معاملات، معاملات بورس كالا و... در حال فعاليت هستند كه توسط شركت‌هاي نرم‌افزاري طراحي و به كار گرفته شده‌اند.
دكتر علي عبداللهي در ادامه افزود: در حال حاضر دستورالعملي براي اعطاي مجوز به شركت‌هاي فعال در اين زمينه وجود ندارد، بلكه مجوز مزبور به نرم‌افزار موجود در آن شركت اعطا مي‌شود.
وي ادامه داد: مهم‌ترين نكته در اين زمينه طي مراحل و آزمون‌هاي عملياتي توسط شركت است تا كيفيت خدمات ارائه شده به مشتريان ارزيابي شود.
عبداللهي افزود: در واقع زماني كه شركت فعاليت خود را در بازار سرمايه آغاز مي‌كند، به عنوان يك همكار استراتژيك سازمان در حوزه IT شناخته مي‌شود و اگر مشكلي يا كمبودي در نحوه خدمات‌رساني آن بروز كند، كل سازمان بورس زير سوال مي‌رود.
همچنين، چون نرم‌افزار در تعامل مستقيم با سرمايه‌گذاران است، بايد از پشتيباني مطلوب در صورت بروز مشكل برخوردار باشد.
مدير فناوري اطلاعات سازمان بورس در ادامه با اشاره به بخش كال‌سنتر (مركز تماس) گفت: به طور مثال اگر شركتي بخواهد مجوز فعاليت در بخش كال‌سنتر را بگيرد، در ابتدا بايد فرم تهيه شده توسط سازمان را دريافت كند كه در اين فرم تمامي قابليت‌هاي موجود در نرم‌افزار تشريح خواهد شد و سپس هياتي از سازمان براي بازديد از نرم‌افزارها به محل شركت رفته تا جزئيات اجرايي بررسي و تاييد شوند.
چشم‌انداز آينده نرم‌افزارها
عبداللهي در ادامه سخنانش به عدم انحصار در بحث نرم‌افزاري اشاره كرد و گفت: انحصاري در بخش نرم‌افزارهاي موجود در بازار سرمايه وجود ندارد و سازمان از شركت‌هاي تازه وارد به اين بخش استقبال خواهد كرد.
مدير فناوري اطلاعات سازمان بورس در ادامه گفت: همچنين سازمان در حال تدوين برنامه‌اي تحت عنوان برنامه راهبردي توسعه فناوري اطلاعات و ارتباطات بازار سرمايه ايران (ICT Masterplan) است.
اين برنامه با هدف تبيين چشم‌انداز، اهداف، راهبردها و برنامه‌هاي عملياتي توسعه فناوري اطلاعات تدوين شده و مسير توسعه اين بخش در آينده را ترسيم خواهد كرد.
دكتر عبداللهي با بيان اينكه در تدوين اين برنامه راهبردي تمامي بخش‌هاي مختلف بازار سرمايه مدنظر قرار گرفته‌اند، تصريح كرد: شركت‌هاي فعال در حوزه IT بازار سرمايه، كارگزاري‌ها، موسسات حسابرسي و كانون‌هاي مرتبط با بازار سرمايه نيز در تدوين اين برنامه مشاركت مي‌كنند.
وي خاطرنشان كرد: در اين برنامه راهبردي، Platform مناسب براي مديريت داده‌ها در بازار سرمايه، محيط مناسب براي توسعه سامانه‌ها، روش‌شناسي مناسب براي توسعه سامانه‌هاي اطلاعاتي، پيشنهاد قوانين، مقررات و آيين نامه‌هاي مورد نياز براي توسعه ICT بازار سرمايه و تبيين استانداردها و پروتكل‌هاي ارتباطي بين سامانه‌هاي مختلف بازار سرمايه تشريح خواهد شد.
عبداللهي در ادامه افزود: با عملياتي شدن اين برنامه، راهكارها و راهبردهاي جديدي وارد بازار سرمايه مي‌شود كه باعث توسعه زيرساختاري اين بازار خواهد شد و باعث از بين رفتن كامل انحصار در اين زمينه مي‌شود. در اين صورت، فضاي كاري آنچنان گسترده خواهد شد كه براي شركت‌هاي جديد زمينه كافي به وجود مي‌آيد تا شركت‌ها در فضاي رقابتي ملزم به ارائه خدمات بهتر و مطلوب‌تر شوند.
برنامه‌هاي «رايان‌هم‌افزا» در بورس
در همين حال، عضو هيات مديره شركت رايان‌هم‌افزا در گفت‌وگو با خبرنگار ما با اشاره به امكانات نرم‌افزاري اين شركت براي بازار سرمايه، گفت: شركت رايان‌هم‌افزا با دردست داشتن سامانه‌اي تمامي نيازهاي كارگزاران به سامانه‌هاي قبل از معاملات را تامين كرده است، كه اين سامانه‌ها اصطلاحا موسوم به Back office هستند.
حسين خزلي‌خرازي در ادامه افزود: علاوه بر اين، دو شركت رايان‌هم‌افزا و تدبيرپرداز در زمينه‌ تهيه نرم‌افزار صندوق‌هاي سرمايه‌گذاري مشترك و اتوماسيون كامل فعاليت‌هاي داخلي شركت كارگزاري اعم از واحدهاي پذيرش، حسابداري، معاملات اوراق، كالا و... نيز راه‌حل‌هاي نرم‌افزاري را عرضه كرده‌اند. خرازي در ادامه به طرح‌هاي توسعه اين شركت اشاره كرد و گفت: برنامه‌ توسعه رايان‌هم‌افزا در مرحله اول مبتني بر بازنگري اساسي در هسته ي اصلي محصولات يعني سيستم كارگزاري و حسابداري است، پس از آن شركت براي اتوماسيون كامل كارگزاران بزرگ و بانكي (كه داراي شبكه، شعب و دفاتر متعدد هستند) ارائه راهكار جامع را در برنامه‌ خود دارد. وي افزود: كارگزاران بانكي براي اتصال شعب بانك به دفتر كارگزاري و از آن طريق به بورس كمبود جدي دارند كه بايد براي آن راهكار نرم‌افزاري تعريف شود.
خرازي ادامه داد: همچنين شركت در راستاي توسعه نرم‌افزاري، تدوين برنامه‌هاي جامع براي معاملات لحظه‌اي كالا، آتي كالا، آتي سهام و... را در دستور كار خود دارد.
انحصاري در خدمت‌رساني وجود ندارد
خزلي‌خرازي در ادامه سخنانش به عدم انحصار در شركت‌هاي نرم‌افزاري موجود در بازار سرمايه اشاره كرد و گفت: در حال حاضر تعداد شركت‌هاي ارائه‌دهنده خدمات نرم‌افزاري به كارگزاران و بورس‌ها حداقل به شش شركت رسيده است و با توجه به تعداد اندك كارگزاران و حجم نسبتا پايين گردش سهام در بورس و درآمد محدود كارگزاران اين تعداد شركت مي‌تواند پاسخگوي نيازهاي موجود باشد.
وي افزود: در نتيجه هيچ انحصاري در اعطاي مجوز وجود ندارد. هر شركتي كه حائز شرايط قانونگذار باشد و بتواند سامانه‌هاي مورد تاييد سازمان را به شكل مطلوب ارائه دهد، امكان فعاليت در اين صنعت را خواهد داشت.
تهديدهاي نرم‌افزاري بورس كدامند؟
عضو هيات مديره رايان‌هم‌افزا در ادامه محرمانه ماندن اطلاعات مشتريان و معاملات را از دغدغه‌هاي اصلي مشتريان و هيات مديره شركت‌هاي فعال در اين زمينه دانست و خاطرنشان كرد: در اين راستا، نهاد قانون‌گذار در حال تدوين قوانين لازم و مناسب بازار ايران است كه با توجه به تمركز اطلاعات مشتريان و خصوصا لحظه‌اي شدن خدمات اين گونه شركت‌ها، رويه كنترل مشخصي در اين بخش تعريف خواهد شد. خرازي افزود: بديهي است تا آن زمان نيز اخلاق حرفه‌اي و حساسيت و نظارت سازمان بورس و اوراق بهادار تا حد زيادي زمينه عدم سوءاستفاده لازم را مهيا خواهد كرد. خرازي در پايان با اشاره به برخي تهديدات نرم‌افزاري بازار تاكيد كرد: عواملي هم‌چون قطع شدن شبكه، اختلال در عملكرد سرورها، نقص در نرم‌افزارها، هك شدن بانك‌هاي اطلاعاتي و از همه وخيم‌تر، اشتباه در محاسبات همه و همه مواردي هستند كه بايد مسوولان و متوليان بازار سرمايه و مديران نرم‌افزاري اين شركت‌ها در طول زمان براي آنها راهكارهاي منطقي و مناسب را بيابند تا ضمن توسعه تكنولوژيك بازار از آسيب‌هاي احتمالي اين پيشرفت‌هاي جديد در امان باشند.

دوشنبه|ا|26|ا|دي|ا|1390

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: دنياي اقتصاد]

[مشاهده در: www.donya-e-eqtesad.com]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 189]