واضح آرشیو وب فارسی:خبر آنلاین: اندیشه - گزارش سخنرانی شهین اعوانی در اولین روز همایش علمی امام محمد غزالی رضا محبی: شهین اعوانی در همایش علمی امام محمد غزالی با موضوع «کیمیای اخلاق در نگاه غزالی» سخنرانی کرد. اعوانی در خصوص تقسیمبندیهای علم در نگاه غزالی گفت: «علم در تقسیمبندی نخست از نگاه غزالی به دو دسته علم نظری و علم عملی تقسیم میشود. در تقسیمبندی دیگر علوم به دو حوزه شرعی و عقلی تقسیم میشوند و منابع معرفتشناسی عقلی از منابع شرع متمایز میشود. علم منابع شرع از نگاه غزالی علم مقدمات است و اخلاق در حوزه علوم عملی قرار میگیرد. در حوزه علوم شرعی نیز که به دو شاخه علم اصول وعلم فروع تقسیم میشود به ترتیب اصول دینی چون توحید، نبوت و معاد در دسته نخست و اخلاق در دسته فروعات قرار میگیرد. علم فروع، علم تفکیک آدمی است که معلملات به طور کلی در آن موجود پیدا میکند. در فروعات علم تفکیک انسان نسبت به نفس خویش اخلاقیات است و علوم شرعی رابطه مستقیم با فردیت افراد دارد. از طرفی دیگر نیز میتوان گفت که علوم به دو دسته واجب عینی و واجب کفایی تقسیم میشود. علم طریقه آخرت که پیامبر آن را واجب کرد جزو دسته واجبات عینی به شمار میآید. همچنین غزالی واجب عینی را در دو دسته واجب عینی ظاهری و واجب عینی باطنی تفکیک میکند. از نگاه غزالی اخلاق علم واجب عینی در بعد ظاهری است». شهین اعوانی در ادامه به تفکیک دو مفهوم خَلق و خلق پرداخته و صورت باطنی اخلاق در نگاه غزالی را تعریف و تفسیر کرد. «غزالی نماد خوی خوش و رفتار نیکو را پیامبر اسلام دانسته و به حدیثی از حضرت علی میپردازد. حضرت علی میفرماید خوی خوش در سه چیز است: پرهیز از محرمات، جستجوی رزق حلال و فراخ داشتن نفقه بر عیال. غزالی بر عکس فارابی به تفسیر اخلاق میپردازد. فارابی در ترسیم مدینه فاضلهاش در مقایسه سیاست و اخلاق، اولویت را با سیاست میداند، چرا که در نگاه فارابی این سیاست است که مدینه فاضله را میسازد و در صورت عدم نبود شرایط مناسب مدینه فاضله بدل به مدینه فاسقه میشود و در مدینه فاسقه افراد باید تلاش کنند تا به کمال برسند؛ و این در حالیست که هر چند غزالی مدینه فاضلهای را ترسیم نمیکند اما به طور کلی در امور زندگی و جامعه اخلاق را مقدم بر هر چیزی میداند. غزالی در کیمیای سعادت به ترسیم اخلاق پیامبر میپردازد و اخلاق پیامبرگونه را الگوی یک اخلاق سلامت و عالی میداند». شهین اعوانی پس از پایان بررسی اخلاق در شمای کلی به دو مفهوم عجب و حیا میپردازد. غزالی با وجود اینکه ادعا میکند که به لحاظ اخلاقی سعی دارد هم عارف باشد و هم فقیه باشد ولی احکام عجیب و غریبی دارد. او در این حوزه بسیار صریح و بیپرده سخن میگوید. وی میگوید: «اهل سنت اهل ریا هستند و همچنین اهل شیعه متبکرند. همچنین شیعیان در اخلاق بسیار تهاجمیاند و در مقابل اهل سنت اهل آرامش هستند. غزالی در احیاء العلوم به بحث تکبر و غرور شیعیان پرداخته است و آن را منکوب میکند و این در حالیست که هیچ بحثی را در خصوص ریا در میان اهل سنت مطرح نمی کند. غزالی به طور کلی در زمینه اخلاق به هیچ وجه عقلانیت را دخیل نمیکند و در بین عقل و شرع همیشه حق را به جانب شرع میدهد. غزالی در منهاج العابدین میگوید: «اگر کسی از ریا فارغ شود. در آن صورت میتواند نشاط عبادت را در خودش بیاید و میتواند نفس خودش را رام کند». غزالی در حوزه اخلاق معتقد است که اگر کاری حتی به نفع مردم باشد و خیر باشد ولی به خاطر مردم و به خاطر توجه انجام دهد به هیچ عنوان مفید نیست و این در صورتی است که اگر فردی کاری اشتباه را هم با نیت خدایی انجام دهد کاری مطلوب را انجام داده است. همچنین غزالی در خصوص لعن یزید به طوری کلی لعن را امری مطرود دانسته و حدیثی از حضرت علی را نقل میکند. در اسلام لعن انسان که سهل است حتی باید از لعن حیوان نیز پرهیز کرد. او اخلاق را بر شریعت بنا میسازد و اخلاق عقلی را قبول ندارد و مبنا بر شریعت است.
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: خبر آنلاین]
[مشاهده در: www.khabaronline.ir]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 470]