اثرات بازي‌هاي رايانه‌اي بر كودكان و نوجوانان

واضح آرشیو وب فارسی:فارس: اثرات بازي‌هاي رايانه‌اي بر كودكان و نوجوانان
خبرگزاري فارس: در دنياي رايانه ، آن چه بيشتر نوجوانان را شيفته خود مي كند همان چيزي است كه به آن « بازي هاي رايانه اي » مي گويند .فن آوري و پيشرفت كيفي اين بازي ها به فاصله كوتاهي ، در ايران رواج گسترده اي يافته اند .

رايانه ها كه امروز تقريباً در بيش تر شئون زندگي انسان ها راه يافته اند ، هم چون ديگر ساخته هاي دست بشر ، دو روي سكه دارن كه يك سوي آن بهره گيري درست و مفيد براي سرعت بخشي دقت در كارها و كمك به پيش رفت امور است و روي ديگر آن استفاده هاي نادرست و نابه جاست كه گاه ، آسيب هاي فراوان را در پي دارد .در دنياي رايانه ، آن چه بيشتر نوجوانان را شيفته خود مي كند همان چيزي است كه به آن « بازي هاي رايانه اي » مي گويند .فن آوري و پيشرفت كيفي اين بازي ها به فاصله كوتاهي ، در ايران رواج گسترده اي يافته اند .بازي هاي آتاري و ميكرو ، از نمونه هاي ابتدايي بازي هاي رايانه اي است كه بازار اسباب بازي و لوازم سمعي و بصري را به تسخير خود درآورده اند . تصاوير يك بعدي و بهره گيري از گرافيك رايانه اي ، ويژگي مهم اين بازي هاست .بازي ديگري كه در ادامه روند تكميل فن آوري اين بازي ها وارد بازار شده است ، بازي « سگا » است . اين بازي ها كه داراي تصاوير دو بعدي است تاحدود بسياري با تصاوير واقعي انطباق دارد . هم چنين اين بازي ها داراي موسيقي متن متناسب با محتواي بازي ها هستند ؛ ولي چيزي كه بر شمار طرفداران اين بازي ها افزوده ، بهاي مناسب آن ها براي مصرف كننده است .
جديدترين بازي هايي كه به صورت ديسك عرضه مي شود ، play station و CD است . بازي play station كه به بازي سوني نيز معروف است ، به تلويزيون وصل مي شود و داراي واقع نمايي تصاوير بسيار بالاست از اين رو اين بازي ها جنبه سحرآميزي دارند و چون نوجوان ، خود ، اجرا كننده و در بطن بازي است و همراه باديگر شخصيت هاي بازي درگير حوادث و ماجراهايي مي شود كه طراح بازي براي او تدارك ديده ، جذاب است .اين بازي ها با بهره گيري از تصاوير پرتحرك و صداهاي مهيج ، دنيايي از هيجان را به اين انسان هاي تشنه جنب و جوش ارزاني مي كند وهمين جذبه و كشش زياد است كه روح و جسم آنان را برده وار ، مطيع خود مي سازد و به دنيايي از تخيلات مي برد كه خود را محور و قهرمان اصلي ماجرا مي پندارد .اين بازي ها با ترفند هاي گوناگون چنان تأثيري بر فكر و اعصاب فرد مي گذارند كه در واقع خود او نيز جزئي از مجموعه ماشيني مي شود .

محاسن بازي هاي رايانه اي

ـ فرآيند يادگيري را آسان و توجه نوجوانان را جلب مي كند؛
ـ با رايانه فراگير ، هرچندبار كه بخواهد ، مي تواند موضوعي را ببيند ، بخواند و مرور كند ؛
ـ برنامه هاي بسيار متنوعي ساخته شده كه به نوجوان امكان مي دهد تصاوير يا داستان هايي را خلق كند و يا اين كه امكاناتي را ارائه مي دهند كه نوجوانان را با تاريخ ، جغرافيا و ... علاقمند مي كنند ؛
ـ برخي از برنامه هاي آموزشي ، به نوجوانان كمك مي كند تا بسياري از مهارت ها زندگي را با خود تمرين كند ؛
ـ بيش تر برنامه هاي رايانه اي در وقت هزينه ، صرفه جويي هاي بسياري به همراه دارند ؛
ـ به نظر برخي از پزشكان ، بازي هاي رايانه اي به نوجوانان مي آموزد كه زودتر سلامت خود را بازيابند و به داروهاي مسكن ، كم تر نياز پيدا مي كنند ؛
ـ بازي هاي رايانه اي هم چنين به كودكان و نوجوانان مبتلا به بيماري هايي چون « فلج مغزي» يا « نارسايي در تشخيص واژه ها » كمك مي كند ؛
ـ به عقيده يك دكتر روانشناس ، بازي هاي رايانه اي ، نوجوانان را وارددنيايي مي كند كه كنترلش در دست آن هاست و به هنمين دليل ، آنان از اين بازي ها لذت فراواني مي برند ؛
ـ بازي هاي رايانه اي ؛ به برخي هماهنگي ها ميان چشم و دست و پرورش عضله ها كمك مي كند ؛
ـ ابزاري است كمك آموزشي براي معلولان و پر كردن اوقات فراغت آنان .

زيان هاي بازي هاي رايانه اي

الف) آسيب هاي جسماني

ـ چشمان فرد به دليل خيره شدن مداوم به صفحه نمايش رايانه ، به شدت تحت فشار نور قرار مي گيرد و دچار عوارض منفي مي شود ؛
ـ مشاهده ها نشان مي دهد كه نوجوانان ، چنان غرق بازي مي شوند كه توجه نمي كنند به دليل درگير شدن در ماجراي بازي ، تا چه حد از لحاظ بينايي و ذهني ، به خود فشار مي آورند ؛
ـ به دليل اين كه نوجوان در يك وضعيت ثابت تا ساعت ها مي نشيند ، ستون فقرات و استخوان بندي اش دچار اشكال شده و فرد مبتلا به آرتروز مي شود . همچنين احساس سوزش و سفت شدن گردن ، كتف ها و مچ دست ، از ديگر عوارض كار ثابت و طولاني مدت با رايانه است ؛
ـ هيجان هميشگي هنگام بازي ، بر روي ارگانيسم فرد تأثير گذاشته و پي آمد هاي منفي بر دستگاه گردش خون و گوارش مي گذارد ، همچنين اين هيجان هاي دروغين ، سلامت رواني كودك را به خطر مي اندازد ؛
ـ پوست فرد در معرض بمباران هميشگي پرتوهايي قرار مي گيرد كه از صفحه رايانه پخش مي شود ؛
ـ ايجاد تنوع و سرگيجه ، به ويژه در كودكان و نوجواناني كه زمينه صرع دارند ، از ديگر عوارض اين بازي هاست ؛
به نظر برخي از متخصصان اعصاب و روان ، بازي هاي پرهيجان رايانه اي كه طي آن صفحه نمايشگر رايانه ، از فلاش ها و شعاع هاي خيره كننده نوري پوشيده مي شود ، سبب بروز هيجاي هاي شديد عصبي در نوجواني مي شود كه از نظر عصبي ضعيف هستند و براي ابتلا به صرع ، آمادگي دارند .
به گفته پزشكان ، دليل عمده ناراحتي صرع ، مربوط به كساني مي شود كه نسبت به نور حساسيت دارند و تحمل چشمك هاي پي در پي نور در بازي هاي رايانه اي براي آنان دشوار است .
به گفته انجمن بيماران صرع انگليس ، حدود يك درصد از نوجوانان غير مبتلا به بيماري صرع ، به نور حساسيت دارند ؛ در حالي كه اين رقم در ميان بيماران مبتلا به اين بيماري ، پنج درصد است كه حتي در مواردي هنگاه بازي صرع به مرگ گزارش شده است .مادر يك نوجوان 14 ساله در يك بررسي كه روزنامه انگليسي « سان » در اين باره انجام داد گفت : پسرم بر اثر بازي رايانه اي « نينتندو » جان سپرده است . وي افزود كه پسرش پس از يك ساعت بازي دچار تشنج شد و به زمين افتاد و چند دقيقه بعد جان سپرد .

ب) آسيب هاي رواني ـ تربيتي

1. تقويت حس پرخاش گري
مهم ترين ويژگي بازي هاي رايانه اي ، حالت جنگي بيش تر آن هاست و اين كه فرد بايد براي رسيدن به مرحله بعدي بازي ، با نيروهاي به اصطلاح دشمن بجنگد . استمرار بازي هايي ، نوجوان را پرخاشگر و ستيزه جو مي سازد و تلاش مي كند خواست هايش را با زور و تهاجم به دست آورد .
« مجيد قادري » مدير مركز سرگرمي هاي سازنده كانون پرورش فكري مي گويد :
« خشونت » و « سكس » مهم ترين محركه هايي است كه در طراحي جديدترين و جذاب ترين بازي هاي رايانه اي ، به حد افراط از آن استفاده مي شود . چهره هاي معروف هاليوود كه در فرهنگ اسلامي ما ضد ارزش و غير اخلاقي هستند ، در ايت بازي ها به صورت قهرمان هاي شكست ناپذير جلوه نمايي مي كنند .
2. انزوا طلبي
نوجواناني كه هميشه با بازي هاي رايانه اي درگيرند ، به انزوا و درون گرايي متمايل شده و در برقراري ارتباط اجتماعي پويا با ديگران ناتوان خواهند بود . اين روحيه انزواطلبي باعث مي شود كه نوجوان از گروه هم سالان جدا شود كه اين خود زمينه ساز ناهنجاري هاي ديگر است .قادري در اين باره مي گويد : فرزندم به اين بازي معتاد شده است . او هر روز با تردستي و شيرين كاري ، خود را به صفحه تلويزيون مي رساند و از دنياي بيرون به كلي بي خبر است ؛ حتي متوجه رفت وآمد ميهمانان نمي شود ؛ و هميشه پس از دست كشيدن از اين برنامه ، با سردرد و كسالت مواجه مي شود .
3. تنبل شدن ذهن
در اين بازي ها ، به دليل اين كه بيش تر ، كودك و نوجوان با ساخته ها و برنامه هاي ديگران رو به روست وكم تر قدرت دخالت و تصرف در آن ها را مي يابد ، حالت انفعال گرفته و اعتماد به نفس او در برابر ساخته ها و پيش رفت ديگران متزلزل مي شود . دكتر شهلا كاظمي پور ( مشاور علمي مركز سنجش برنامه اي صداوسيما ) مي گويد : بيش تر خانواده ها تصور مي كنند در بازي هاي رايانه اي ، فرد در بازي ،مداخله فكري هميشگي دارد . به نظر من اين مداخله ، فكري نيست ؛ بلكه اين بازي ها سلول هاي مغزي را فريب مي دهند . از نظر حركتي نيز اين بازي ها تنها چند انگشت كودك را حركت مي دهند . ما هرچه در اين مسير حركت كنيم و اين بازي ها را گسترش دهيم ، انسان هايي را تحويل جامعه خواهيم داد كه سرخورده ، افسرده ، غير متحرك و غير سازنده مي باشند ، خود اتكايي آ؛نان بسيار كم خواهد بود و ابتكار عمل نخواهند داشت ؛ در حالي كه براي جامعه ، نياز به انسان هايي خلاق ، مبتكر و متفكر داريم .
4. پي آمد منفي در روابط خانوادگي
در دوره كنوني كه زندگي ها به سوي ماشيني شدن پيش مي رود ، خودبه خود، روابط عاطفي رنگ باخته و در كنار هم بودرن خانواده كم تر شده است . در چنين وضعي ، بسياري ازمردم از وجود تلويزيون به عنوان جعبه جادويي كه باعث سردي روابط خانوادگي شده است ، ياد مي كنند ؛ درحالي كه جعبه جادويي ديگري با جاذبه سحرآميزتري به نام رايانه ، نيز به زندگي ماشيني ما وارد شده و دشواري ها را دوچندان كرده است .خانمي مي گويد : همسرم براي انجام پژوهش هاي دانشگاهي اش يك رايانه به منزل آورد كه چند ديسك بازي هم ضميمه آن بود . دو پسر من در طول روز با آن سرگرم بازي مي شدند و حتي سرشب ها ترجيح مي دادند با اين وسيله سرگم كننده نوين ، وقت بگذرانند . طولي نكشيد كه همسرم هم به اين بازي ها جلب شد . كم كم دريافتم كه تمركز و صرف وقت آنان به اين ترتيب ، روابط خانوادگي و عادي را تحت تأثير قرار داده است ؛ به خود آمدم و با قاطعيت از همسرم خواستم كه رايانه را به محل كارش منتقل كند .خانواده ديگري اين گونه شكايت مي كند : در تعطيلات تابستاني قصد مسافرت داشتيم . مخارج و مقدمات آن نيز از پيش تأمين شده بود ؛ اما اشتغال بيش از حد و علاقمندي بچه ها به بازي رايانه اي ، آنان را از اين تفريح سالم و شاد ، محروم كرد .
5. افت اخلاقي
اشاعه فرهنگ برهنگي و ترويج سكس ، از آفت هاي ديگر بازي هاي رايانه اي است . نبردهاي تن به تن دختران نيمه عريان ، رقص و موسيقي غربي و ... در اين گونه بازي ها تبليغ شده است و متأسفانه بي هيچ گونه دشواري ، در فروشگاه ها به معرض فروش گذاشته مي شود .برخي از برنامه هاي رايانه اي ، با بازي هاي ساده آغاز شده و به تصاوير مستهجن ختم مي شوند ؛ در برخي از اين بازي ها ، جايزه پيروزي ، ظاهر شدن عكس هاي مستهجن بر روي صفحه رايانه شماست .بي ترديد در ساخت و توليد اين بازي ها ، دست سازمان هاي جاسوسي سيا ، موساد ، و ... در كار است و مي خواهند ذهن و روان كودكام مار ا مسموم كنند .
6. افت تحصيلي
به دليل جاذبه مسحور كننده اين بازي ها ، نوجوانان وقت بسيار ي را صرف آن مي كنند و در واقع با مصرف انرژي عصبي و رواني خويش و با چشمان و ذهني خسته به بستر مي روند و گاه ، صبح زودتر از وقت معمولي بيدار مي شوند تا پيش از مدرسه نيز اندكي بازي كنند . بي ترديد اين علاقه سبب افت تحصيلي خواهد شد .
7. زمينه ساز ازخود بيگانگي
دنياي مجازي ولي نزديك به واقعيتي كه در بازي هاي رايانه اي به تصوير كشيده مي شود ، آن قدر مسحور كننده وجذاب است كه مخاطب كودك و نوجوان در معرض تأثير تمام باورهايي قرار مي گيرد كه از سوي طراحان اين بازي ها به او القا مي شود .
فرد ، دچار از خود بيگانگي شده و مانند آنها مي انديشد . براي نوجواني كه در حال بازي است فرقي نمي كند كه دشمن كيست ؛ دشمن همان است كه بازي مي گويد . در ميان انبوه بازي هاي رايانه اي كه اكنون به آساني در دسترس كودكان قرار مي گيرند ، بازي هايي وجود دارند كه در آن مسايل اعتقادي ، فرهنگي ، اجتماعي و سياسي كشورهاي مسلمان به ويژه ايران ، مورد گستاخي قرار مي گيرد.در يك بازي به نام F ـ 111 پنج كشور مسلمان كه در ميان آن ها نام ايران هم ديده مي شود ، به عنوان كشورهاي حامي تروريسم معرفي مي شوند ؛ سپس بچه ها در قالب خلبان هواپيماي جنگنده مأموريت مي يابند تا نقاط حساس اين كشور ها هم چون مراكز اقتصادي و نظامي را بمباران كنند .در واقع ترويج گران تروريسم ، اين بازي ها را ميدان مناسبي براي تاخت و تاز عقيده ها و آراي خود در ميان كودكان و نوجوانان يافته اند و حقيقت ها و واقعيت هاي موجود را به آساني وارونه جلوه مي دهند .در بازي ديگر ، يك ناوآمريكايي به خليج فارس مي آيد سپس در جريان بازي ، محل مأموريت بچه ها در كشتي تعيين مي شود و آنان وظيفه دارندتا از ناو آمريكايي در برابر قايق هاي تندروي ايراني كه در آن تيپ هاي حزب اللهي ديده مي شون محافظت كنند .متأسفانه اين گونه بازي ها ، بي هيچ كنترل و نظارتي از سوي مراجع ذي صلاح ، به آساني در دسترس فرزندانمان قرار مي گيرد .

رهنمودها

اگر چنانچه قرار است از بازي هاي رايانه اي بهره بگيريد ، بهتر است بازي هاي تصويري خلاق كه بايد به وسيله آن ها ، معماهايي را حل كرد ، بيش از بازي هاي ديگر مورد توجه قرار مي گيرد .
بازي هاي دسته جمعي ، كم تر مسئله ساز است ؛ اين بازي ها ، زماني بيش تر ويران گر است كه ما را به تنهايي براي ساعت هاي طولاني ، مسحور خود كند .
ضروري است كه هميشه بين دو نوبت بازي استراحت كنيم . دو شركت بزرگ ژاپني سازنده بازي هاي رايانه اي موسوم به « نينتند » و سگا به خريداران هشدار داده و توصيه مي كنند كه بين بازي ها ، به طور منظم به خود استراحت دهيد .
صفحه نمايش گر رايانه ، اندكي پايين تر از چشم ها قرار داده شود تا چشم ها مسلط به صفحه رايانه باشد.
روشنايي اتاق به نحوي تنظيم شود كه بازتابش و زنندگي نور به حداقل برسد .
بهتر است با خودمان عهد ببنديم كه مثلاً تنها در روزهاي تعطيلي مجاز به بهره گيري از اين بازي ها باشيم .
آسيب هاي رايانمه و آفت هاي آن را هيچ وقت فراموش نكنيم .
ويران گر ترين بازي ها ي تصويري بازي هايي هستند كه تصويرهاي آن ها به طور مكرر بر صفحه ظاهر مي شوند و ما بايد به تمام تصويرهايي كه از براب چشم ما مي گذرند ، شليك كنيم ؛ توصيه مي كنيم كم تر به سراغ اين گونه بازي ها برويم .

نويسنده:نيره پارسا
.......................................................................................

دوشنبه|ا|5|ا|اسفند|ا|1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: فارس]

[مشاهده در: www.farsnews.com]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 422]