واضح آرشیو وب فارسی:پرشین وی: بیماری کبد چرب و علائم آن افزایش مصرف غذاهای چرب و آماده، و عدم فعالیت مناسب یا گسترش زندگی ماشینی، بیماریهای مختلفی به همراه آورده است. درگیری کبدی، از جمله مضرات مصرف مواد غذایی نامناسب می باشد. امروزه متاسفانه بیماری کبد چرب که نسبتاً شایع شده است، با وزن بیمار ارتباطی مستقیم دارد و با توجه به افزایش چاقی در جوامع مختلف (از جمله ایران) نیز رو به افزایش است. برای آشنایی بیشتری با این بیماری، با دکتر "محمدجواد احسانی اردکانی" فوق تخصص بیماریهای گوارش و کبد به گفتگو می نشینیم: کبد چرب چیست؟ منظور از کبد چرب، رسوب چربی (عمدتاً از چربیهای خنثی مثل تری گلیسیرید) در کبد است که در رابطه با مصرف الکل می تواند باشد که به آن "Alcoholic Fatty Liver" می گویند، یا بدون مصرف الکل و یا در حضور میزان بسیار جزیی از الکل (که برای کبد خطر ساز نیست) ایجاد می شود که تحت عنوان کلی "Non Alcoholic Fatty Liver Disease" (بیماری کبد چرب غیر الکلی) گفته می شود. رسوب چربی در کبد از نظر شکل ذرات چربی و از نظر اهمیت بالینی و فیزیوپاتولوژی به دو نوع "Micro Vesicular" و "Macro Vesicular" تقسیم می شود. آنچه مورد بحث فعلی است نوع "Macro Vesicular" است، یعنی رسوب ذرات درشت چربی در سلولهای کبد که به جابجا شدن ارگانهای داخل سلولی منجر می شود، اما فعالیت آنها را مختل نمی سازد. این عارضه در حال حاضر نسبتاً شایع بوده و روز به روز ارزش بیشتری در بیماران مزمن کبدی (که علت خاصی برای بیماری شان پیدا نمی شود) پیدا می کند. میزان شیوع بیماری کبد چرب تا چه حد است؟ شیوع کبد چرب در جوامع مختلف گوناگون است. براساس آماری، شیوع کبد چرب غیر الکلی 9- 7 درصد در کشورهای غربی و 2/1 درصد در ژاپن گزارش شده است. البته این آمار بیان گر درصد واقعی کبد چرب نمی تواند باشد. احتمال پیدایش کبد چرب غیرالکلی با وزن بیمار ارتباط مستقیم دارد و با توجه به افزایش چاقی در جوامع مختلف از جمله ایران، شیوع این عارضه نیز رو به افزایش است. این عارضه در چه افرادی نمود پیدا می کند؟ در کسانی که عوامل خطر پیدایش کبد چرب را دارند، مثل افراد چاق، مبتلایان به دیابت و چربی خون بالا و بی تحرک. مصرف بعضی داروها نیز می تواند باعث رسوب چربی در کبد گردد. در این زمینه می توان به استروئید، ویتامین A، متوتروکسات، آسپیرین، آمیودارون و استروژن سنتیک اشاره نمود. همچنین کاهش سریع وزن در کسانی که قبلاً به چاقی مبتلا بودهاند، می تواند این عارضه را در پی داشته باشد. در کسانی که سوء تغذیه ی پروتئینی دارند یا به سبب چاقی مفرط، جراحیهای پیوند بای پس(Bypass) رودهای انجام دادهاند نیز کبد چرب دیده می شود. به دنبال تغذیه ی وریدی طولانی مدت نیز این عارضه بروز می کند. در زمینه ی بعضی بیماریهای مزمن از جمله: کولیت زخمی نیز کبد چرب گزارش شده است. در مواردی نیز هیچ علت یا بیماری زمینه ای برای کبد چرب پیدا نمی شود. بنابراین در کسی که دارای آنزیمهای کبدی Alanine aminotransferease (ALT), aspartate aminotransferase (AST) افزایش یافته در آزمایش می باشد و هیچ علتی برای آن پیدا نمی شود، باید به فکر کبد چرب بود. قابل ذکر است بیماری کبد چرب در هر سنی دیده می شود، اما بیشترین شیوع آن بین 60- 40 سالگی است. همچنین" "Non Alcoholic Steatohepatitis (کبد چرب غیرالکلی همراه با التهاب در نسج کبد) در خانمها شایعتر است. علائم بیماری کبد چرب چیست؟ در بیشتر موارد این عارضه بدون علامت است و پزشک در بررسی آزمایشگاهی یا "سونوگرافی" یا "سی تی اسکن" که به علل دیگر انجام می شود، متوجه آن می شود. فرد به ندرت از ضعف و خستگی و احساس سنگینی و فشار در ناحیه ی فوقانی و راست شکم شاکی است، به خصوص این علائم در مواردی که کبد چرب سریع ایجاد شده باشد، بیشتر بروز می کند. درد شدید غیرقابل تحمل، زردی، تب، لرز در کبد چرب دیده نمی شود و در معاینه ی فیزیکی نیز تنها علامت "حساس بودن لبه ی کبد" در لمس است. آیا رسوب چربی در کبد، می تواند عوارضی را نیز به دنبال داشته باشد؟ بله، در یکی از انواع بیماری کبد چرب به نام " Non Alcoholic Steatohepatitis" یا "NASH" ، همراه با رسوب چربی در کبد، التهاب نیز دیده می شود. این التهاب با از بین رفتن سلولهای کبدی و افزایش آنزیمهای کبدی متعاقب آن همراه است. در نمونه برداری از کبد این افراد، ترشح سلولهای التهابی و درجاتی از رسوب چربی همراه با از بین رفتن سلولهای کبدی دیده می شود. در صورت ادامه ی این وضعیت، نهایتاً در تعدادی از بیماران عوارض جدی و حتی سیروز می تواند ایجاد شود. البته بالا نبودن آنزیمهای کبدی دلیل بر عدم وجود التهاب و نکروز سلولهای کبدی نیست، یعنی حتی بدون افزایش آنزیمهای کبدی نیز، بیماری در حضور کبد چرب امکان پیشرفت دارد. اگر با وجود کبد چرب، سن بیمار بالاتر از 45 سال بوده و دچار چاقی شدید (BMI بیشتر از 30) نیز باشد و در آزمایش آنزیمهای کبدی وی، یعنی (ALT)* و (AST)** بزرگ تر از 1باشد و فرد به دیابت هم مبتلا باشد، خطر پیدایش فیبروز در کبد افزایش می یابد. معمولاً التهاب ایجاد شده در رابطه با اثر مخرب دی اکسیداتیو و به دنبال آن پراکسیداسیون چربی هاست. به دنبال این واکنشها، مواد شیمیایی واسطه ای و التهابی از سلولهای مختلف آزاد می شوند که سبب تشدید عوارض می گردند. بیشترین تئوری در مورد علت ایجاد کبد چرب، مقاومت به انسولین است که به دنبال آن سایر حوادث از جمله آسیب اکسیداتیو و... ایجاد می شود. در این زمینه آهن موجود در کبد، چربی، کمبود آنتی اکسیدانها و باکتری های رودهای به ایجاد آسیبهای اکسیداتیو کمک می کنند. تشخیص کبد چرب چگونه است؟ همان طور که قبلاً گفته شد، بیشتر افراد مبتلا به کبد چرب بدون علت هستند، بنابراین در مورد کسانی که مستعد این عارضه هستند باید به این موضوع توجه کرد. انجام آزمایش های کبدی، سونوگرافی و سی تی اسکن به تشخیص کبد چرب کمک می کنند. اگر چه یافتههای موجود در این روش همگی غیراختصاصی هستند و امکان دارد در سایر بیماریها نیز دیده شوند.در واقع لازم است موارد دیگری که می تواند با کبد چرب اشتباه شوند، همگی بررسی و رد شوند.در نهایت نمونه برداری از کبد است که تشخیص کبد چرب و NASH را قطعی می کند. افزایش آنزیمهای کبدی در حد خفیف تا متوسط است، در سونوگرافی نیز معمولاً افزایش اکوی کبد به طور منتشر همراه با بزرگی کبد دیده می شود که البته این تغییرات ثابت و همیشگی نیستند. در سی تی اسکن بر خلاف سونوگرافی، دانسیته(چگالی) کبد کمتر از حد معمول است. در نمونه برداری کبد نیز رسوب واکوئلهای چربی را به همراه یا بدون ترشح سلولهای التهابی و فیبروز می توان دید. آیا نمونه برداری از کبد برای تمام مبتلایان به کبد چرب الزامی است؟ خیر، معمولاً نمونه برداری از کبد در کسانی توصیه می شود که علائمی در رابطه با بیماری کبدی مزمن داشته باشند و یا طحال آنها بزرگ شده باشد و یا سلولهای خونی آنها از جمله پلاکتها، کمتر از حد طبیعی شده باشد. همچنین وجود بیماری دیابت و یا چاقی قابل توجه در افراد بالاتر از 45 سال(با توجه به اینکه خطر پیشرفت کبد چرب را افزایش می دهند)، بر لزوم نمونه برداری از کبد می افزاید. در کسانی که عوامل خطر ذکر شده را ندارند، پس از یک دوره ی 12- 6 ماهه (که بیمار عوامل خطرساز را تعدیل کرده یا درمان دارویی شده است)، در صورت عدم بهبود، نمونه برداری توصیه می شود. درمان کبد چرب چیست؟ متاسفانه درمان قطعی برای NASH وجود ندارد، اگر چه تعدیل عوامل خطرساز از جمله: رفع چاقی، کنترل چربیهای خون، کنترل قند خون و افزایش فعالیت بدنی می تواند در بهبودی موثر باشد. در ضمن کاهش وزن در افراد چاق باید به تدریج صورت گیرد، چرا که کاهش وزن سریع، خود می تواند به کبد چرب منتهی شود. درمان دارویی جهت کاهش چربی رسوب کرده در کبد و کاهش التهاب ایجاد شده به کار می رود، اگر چه در مورد موثر بودن آنها هنوز اتفاق نظر وجود ندارد. اما در این رابطه می توان به: ویتامین E، ویتامین C، Prebucol , Metformin و Betuine و Ursodeoxy Cholic acid اشاره نمود. مطالعات اخیر بی تاثیر بودن Vitamin E و Ursodeoxy Cholic acid را ثابت نموده است. پی نوشت: Alanine aminotransferease* aspartate aminotransferase** تبیان
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: پرشین وی]
[مشاهده در: www.persianv.com]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 621]