آشنايي با كاخ و موزه نياوران

واضح آرشیو وب فارسی:همشهری: آشنايي با كاخ و موزه نياوران
موزه- همشهري آنلاين:
بناي كاخ نياوران در گوشه شمال شرقي باغ نياوران با مساحتي در حدود 9000 مترمربع در دو طبقه و يك نيم طبقه احداث شده است.

عمليات احداث اين بنا در سال 1337 شمسي، با طرحي ايراني آغاز شد و با وقفه‌اي كه در ساخت آن پيش آمد در سال 1346 به اتمام رسيد و در سال 1347 مورد بهره برداري قرارگرفت.

ساختمان اين بنا ابتدا به عنوان محلي براي پذيرايي ميهمانان خارجي در نظر گرفته شده بود اما در هنگام ساخت به محل سكونت پهلوي دوم و خانواده‌اش اختصاص يافت.

كاخ و موزه صاحبقرانيه

ناصرالدين شاه در سال 1267 قمري دستور داد ساخت قصر نياوران را در دو طبقه شامل شاه نشين، كرسي خانه، حمام و 50-40 دستگاه خانه هر كدام شامل 4 اتاق و يك ايوان براي زنانش بسازند.

او در سي و يكمين سال حكومتش خود را صاحب قران ناميد و اين كاخ را كاخ صاحبقرانيه نام نهاد.

پس از او، مظفرالدين شاه تغييراتي در ساختمان ايجاد و قسمتي از حرمسرا را خراب كرد. فرمان مشروطيت نيز در حياط كاخ صاحبقرانيه، توسط او امضا شد.

در دوران پهلوي اول اين كاخ براي برگزاري مراسم ازدواج محمدرضا پهلوي و فوزيه بازسازي مي‌شود، اما به علت سرماي شديد آن سال مراسم در مكان ديگري برگزار شد.

در زمان پهلوي دوم، فرح ديبا تغييراتي اساسي در قسمت‌هاي داخلي بنا و دكوراسيون آن ايجاد كرد و طبقه اول يعني حوضخانه براي پذيرايي ميهمانان و طبقه دوم به عنوان دفتر كار محمد رضا پهلوي مورد استفاده قرار گرفت.

از ديگر اتاق‌هاي اين كاخ مي‌توان به كرسي خانه، چايخانه، ظرفخانه، اتاق‌هاي بازي، بار و پذيرايي در طبقه اول و اتاق‌هاي مذاكرات انتظار سفرا، منشي، هدايا، دندانپزشكي و استراحت محمدرضا پهلوي نام برد.

همه درها و پنجره هاي چوبي اين بنا به شكل ارسي بوده و با شيشه‌هاي رنگي تزئين شده است.

اين كاخ در سال 1374 مرمت و در ارديبهشت سال 1377 به عنوان موزه بازگشايي شد.

در سال 1355، فضايي در ضلع غربي كاخ صاحبقرانيه جهت نگهداري آثار و اشياء هنري اهدايي به فرح ديبا و يا خريداري شده توسط وي با چهار سالن در طبقه همكف و يك سالن در زيرزمين در نظر گرفته شد.

بر سقف تالار مياني اين موزه، نقاشي روي چوب با نقوش گل و مرغ شيراز به چشم مي‌خورد. اين موزه در بهمن ماه سال 1376 گشايش يافت.

آثار موجود در اين موزه در دو بخش هنر پيش از تاريخ و آثار هنرهاي تجسمي معاصر ايران و جهان به نمايش درآمده اند.

آثار بجامانده از تمدن‌هاي باستاني پيش كلمبيايي، مفرغ‌هاي لرستان، سفالينه‌هاي املش، هنرهاي سرخپوستان آمريكاي شمالي مربوط به هزاره‌هاي اول و دوم پيش از ميلاد و آثاري از هنرمندان معاصر ايراني همچون سهراب سپهري، ناصر اويسي، فرامرز پيلارام، جعفر روحبخش، پرويز كلانتري، بهمن محصص، سيراك ملكونيان، ژازه طباطبايي، مش اسماعيل، پرويز تناولي و هنرمندان غير ايراني چون ژرژ براك، پل گوگن، پل كله، پابلو پيكاسو، كاميل پيسارو، پير آگوست رنوار، ديگو جاكومتي، فرنان لژه و مارك شاگال در اين موزه به چشم مي‌خورد.

كوشك احمدشاهي

اين عمارت، اواخر دوره قاجار جهت خوابگاه ييلاقي احمدشاه در ميان باغ نياوران با مساحتي بالغ بر 800 متر در دو طبقه با سقف شيرواني بنا شد.

از ويژگي‌هاي عمده اين بنا تزئينات و نماي آجري به كار رفته در سرتاسر نماي بيروني آن است. آجرها از نوع منقوش قالبي با طرح هاي متنوع به رنگ نخودي است.

ورودي بنا در ضلع جنوبي قرار دارد كه به وسيله چندين پله از كنار حوض بيضي شكل پوشيده از كاشي، به كوشك منتهي مي‌شود.

عمارت احمدشاهي در دوره پهلوي دوم مرمت و الحاقات جديدي در آن صورت گرفت و مبلمان داخلي آن به طور كامل عوض شد تا به عنوان محل كار و سكونت رضا پهلوي مورد استفاده قرار گيرد.

طبقه همكف اين عمارت شامل يك هال با حوضي از جنس مرمر در وسط مي باشد و 6 اتاق و 2 راهرو در اطراف آن قرار دارند.

اشياء تزئيني از جنس نقره، برنز، عاج، چوب، هدايايي از كشورهاي مختلف مثل هند، تابلوهاي نقاشي و گوبلن و نشانها و مدال‌ها در اين فضا به نمايش در آمده است. همچنين ويتريني شامل اشياء و سنگ‌هاي معدني تزئيني، سنگي از كره ماه و چندين فسيل گياهي و حيواني در معرض ديد قرار دارند.

طبقه دوم عمارت از يك سالن مركزي و ايوان سرتاسري چهارطرفه تشكيل شده است. در چهار طرف سالن مركزي كه به عنوان اتاق موسيقي استفاده مي‌شد، قفسه چوبي ويترين دار نصب شده است.

دور تا دور ايوان را 6 ستون با مقطع مربع قطور با نماي آجري بدنه و 26 ستون مدور با نماي گچي فرا گرفته است. نقش شير و خورشيد گچبري شده بر پيشاني ديواره ضلع شمالي ايوان به چشم مي‌خورد.

پس از انقلاب، در جريان حفاظت و مرمت اين بنا، بخش پايين ديواره‌هاي آن نيز تعمير شد و در ارديبهشت سال 1379 همزمان با هفته ميراث فرهنگي اين عمارت گشايش يافت.
دوشنبه 23 دي 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: همشهری]

[مشاهده در: www.hamshahrionline.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 312]