دانشگاه و چند نكته

واضح آرشیو وب فارسی:کيهان: دانشگاه و چند نكته
بيژن ذبيحي

از اهم وظايف و تكاليف ما درخصوص چشم انداز علمي كشور در نظام جمهوري اسلامي عبارت است از:

1- پياده كردن ايده هاي حضرت امام خميني(ره) و مقام معظم رهبري در دانشگاه.

2- استراتژي هاي علمي امام و رهبري در صدر برنامه هاي ما بايد قرار گيرد.

3- هميشه دغدغه تبيين و پياده كردن اين آرمان را در خود زنده نگه بداريم.

4- هميشه اين سؤال، فراروي ما باشد كه دانشگاه در پيگيري مطالبات مقام معظم رهبري چقدر پيشگام بوده است؟

بدين منظور بايد مولفه هاي اساسي اين رويكردها را تبيين كرد از جمله اينكه دانشگاه اسلامي در نگاه حضرت امام يا كاركردهاي اصلي آموزش عالي در نظام جمهوري اسلامي چيست؟ كه مي توان به موارد ذيل اشاره كرد.

1- توليد دانش

2- انسان سازي

3- تربيت نيروهاي متخصص

4- تربيت سياسي

5- برنامه ريزي در جهت خودكفايي

و همچنين انتظارات مقام معظم رهبري از محيط دانشجويي در تاريخ 86.7.17 در ديدار با دانشجويان اين گونه بيان شده است.

1- پيشرفت علمي

2- پيشرفت انديشه سياسي

3- عمق (بخشيدن) به انديشه ديني و ايمان ديني.

4- عمق (بخشيدن) به معرفت ديني و روشن بيني ديني

5- دست يافتن به قلمروهاي جديد در زمينه هاي علم، سياست و معرفت ديني با كمك راهنمايان.

6- دانشگاه ها و محيط دانشجويي ما بايستي در همه عرصه ها پيشرفت هاي حقيقي و چشمگيري كند و اين پيشرفت ها را ان شاءالله خواهد كرد.

اما به تعبير حضرت امام دانشگاه غيراسلامي جز تهي نمودن مغز جوانان از استقلال و هموار كردن راه ورود چپاولگران و مستكبران و انحرافات، ارمغاني نخواهد داشت.

دراين خصوص نيز مقام معظم رهبري بطور صريح فرموده اند:

دانشگاه امروز ما اسلامي نيست و بايد اسلامي شود و براي اين منظور يك تحول عميق، بنيادين، دلسوزانه، بلند مدت، برنامه ريزي شده و همه جانبه ضروري و اجتناب ناپذير است.(1)

از اين رو مسئولان وزارت فرهنگ و آموزش عالي بايد كساني را كه در سمت استاد دانشگاه با مقدسات نظام اسلامي مبارزه مي كنند كنار بگذارند و به جاي آنان افراد مومن و معتقد كه ارزشها و آرمان هاي ملت مسلمان ايران را قبول دارند به كار بگذارند و اين از رسالت هاي خطير روساي دانشگاه هاست.

پس دانشگاه بايد محل تئوريزه كردن انديشه امام و مقام معظم رهبري براي راهبرد جامعه باشد. در اين صورت است كه تقويت روحيات و فضيلت هايي چون اشتياق به خدمتگزاري، عدم وابستگي، نداشتن تعلق به مطامع دنيوي و مادي، ظلم ستيزي، طرفداري از مظلوم، با تئوريزه كردن انديشه امام(ره) و مقام معظم رهبري به منصه ظهور خواهد رسيد.

اما نكته قابل تامل اينكه جريان سكولار مشكلات ايران در توسعه را در وجود فرهنگ ديني مي داند و جريان اسلامي شدن دانشگاه از منظر آنان يك حركت ضد توسعه است. از اين منظر مثلا در ايام نوروز كه ميليونها نفر از مردم به زيارت حرم امام رضا (ع) مي روند بخشي از اين هزينه ها، تفريحي، ولي بخش عمده اش خرج گرايش هاي معنوي مي شود! و اين از نظر فيلسوفان توسعه غربي ضد توسعه است و بايد مسافرت كنار دريا زياد شود زيرا حساسيت مادي و شدت جريان روحي به دنيا ايجاد مي كند و زيربناي توسعه در اين است. زيرا جريان سكولار نياز روحي را يك نياز منفي مي دانند.

مطالباتي كه مي توان از دانشگاه ها انتظار داشت:

1- توليد علم:

در دولت اسلامي ديگر ما نبايد مصرف كننده علوم غربي باشيم، نميشه آنها توليد كنند و ما مصرف كنيم ما بايد توليد جديد داشته باشيم مبتني بر گرايش هاي بينش هاي بومي و ارزشي و اين كاستي از مطالبات جدي مقام معظم رهبري است.

2- تشريع گذشته علمي قابل دفاع:

ما گذشته قابل دفاعي در قلمرو علم و فناوري داشته ايم متاسفانه اطلاع دقيقي از اين گذشته به دانشجو و جامعه منتقل نشده است تا اعتماد به نفس و احساس افتخار را در دانشجو زنده نگه دارد و بايد با تسلط بر افتخارات علمي گذشته آينده درخشاني را فراروي خويش ترسيم كرد. چنانكه در گذشته نيز شاهد بوديم دشمن به قدري فعال است كه حتي گاهي دستاوردهاي گذشته ما را نيز بنام خود ثبت مي كنند از اين رو مسئوليت ما مضاعف مي شود.

3-بالا بردن آگاهي هاي سياسي و افزايش بينش سياسي در دانشگاه.

چنانكه مقام معظم رهبري در اين خصوص مي فرمايند: «استاد بايد از جريانات جهان آگاه باشد. استاد مادر محيط كلاس به خاطر اثرگذاري اش بايد اين چيزها را بداند»(2) استاد بايد سياست زده نباشد نه اين كه سياست نفهمد، فقره قبلي كه عرض كرديم لازمه اش دانستن سياست است، اما سياست دانستن و سياسي بودن، غير از سياست زده بودن و سياسي كار بودن است. سياسي كاري بد است، بايد بفهمند چه كار دارند مي كنند اما اين كه مرتبه همه كارهايشان بر محور يك انگيزه سياسي باشد، بسيار بد است، به خصوص وقتي كه انگيزه هاي سياسي جنبه هاي جناحي و شخصي و حزبي پيدا مي كند، كه اين ديگر بد اندر بد مي شود.»(2)

چنانكه معظم له در اين زمينه تاكيد مي كند كه: البته بنده طرفدار حركت سياسي دانشجوها هستم... آن وقتي هم كه بنده اين حرفها را مي گفتم در محيط سياسي آن روز كشور خيلي طرفدار نداشت، اوقاتشان هم تلخ مي شد كه چرا من گفته ام لعنت به كساني كه تحرك سياسي را در دانشگاه ها خواباندند و نابود كردند بنده ده، دوازده سال پيش در همين حسينيه اين را گفتم من طرفدار حركت سياسي دانشجويان هستم.

4-ايجاد مركز I.S.I اسلامي.

ما در زمينه كارهاي تحقيقاتي و درج مقالات علمي خود در مجلات I.S.I (مجلات پژوهشي معتبر بين المللي) گاهي دچار مشكلاتي مي شويم... اصلا بعضي از مجلات I.S.I اصلا مقاله محقق ما را چاپ نمي كنند! چرا؟ به خاطر اين كه با مباني آنها سازگار نيست. لذا اين مقاله را چاپ نمي كنند! (اين شيوه استالينستي است) حكومت استالين به پژوهشگاه هاي علمي خود مي گويد من اين نتيجه را مي خواهم در بياوريد! علم آزاد نبود... اگر يك كاوش علمي نتيجه اش برخلاف اصول ديالكتيك درمي آمد، استالين اين را قبول نمي كرد... بيائيد روي ايجاد يك مركز I.S.I اسلامي فكر كنيد و در اين خصوص با كشورهاي اسلامي وارد مذاكره شويد... اين هم بشود يك مرجع معتبر.

5-تصعيد اطلاعات و آگاهي هاي دانشجويان:

دانشجويان نسبت به واقعيت هاي كشور اطلاعات اندكي دارند و اگر اين اطلاعات در اختيارشان قرار گيرد مي توانند يك ياري دهنده در جهت حل معضلات و مشكلات گام هاي اساسي بردارند. به طوريكه دانشجو ضمن كسب تخصص هاي لازم در رشته خودشان تمام حوادث پيرامون خودشان و در كشورهاي جهان اتفاق مي افتد براي آنها قابل تجزيه و تحليل باشد.

6-فعاليت هاي فرهنگي، هنري، اجتماعي، سياسي، علمي دانشجويان مورد توجه قرار گيرد.

7- تمرين مديريت:

انجام كليه كارهاي خدماتي مربوط به امورات دانشجويي به طوري كه (كليه فعاليتهاي اجرايي، فكري و فيزيكي به دانشجويان واگذار شود) كه خود ايجاد اعتماد به نفس و تجربه مديريتي است و همچنين در ايجاد واقع بيني، شناخت مشكلات، درك بهتر مشكلات، همسازي بيشتر با دانشگاه و تقويت روحيه مشاركت جويي در نسل جوان را فراهم ساخته و آنها را واقع بين و مشاركت جو به بار خواهدآورد.

8- دانشگاه به عنوان منبع فكر و نظر:

دانشگاه ها مركز اصلي نظردهي بايد باشد در نتيجه مراكز بيرون از دانشگاه ازطريق دانشگاه ها تغذيه مي شوند نه اينكه دانشگاهها را تغذيه كنند دراين زمينه نيز نيازمند تحول جدي هستيم. يعني فعاليت هاي دانشگاه بايد آن قدر پربار باشد كه تمام افراد جامعه دانشگاه را منبع ايجاد فكر و اطلاعات و به روز بودن همه مسائل فكري بدانند و از آنها نهايت استفاده را ببريم.

9- فعاليت ها و سرگرمي هاي نقش آفرين و انگيزه ساز براي دانشجويان ايجاد كنيم.

عملكرد و گفتمان دولت نهم

حاكم شدن گفتمان علمي و گفتمان خدمت بر پيكره اجرايي كشور و ويژه بر دانشگاهها در سرلوحه كاري دولت قرار گرفته است.

از نگاه دولت نهم توسعه كشور از مسير توسعه علمي و به فعليت رسيدن توسعه علمي مي گذرد و ما در سند چشم انداز 20 ساله بدون پيشرفت علمي نمي توانيم جايگاه واقعي خود را درجهان بدست آوريم.

براساس سند چشم انداز دانشگاهها، بايد تا 50 سال آينده به يكي از مراجع عمده علمي جهان تبديل شويم. رسيدن به اين اهداف بدون مجاهدت و تلاش شبانه روزي علمي ميسر نيست و بايد از راه ميانبرحداكثر 20 ساله به اين چشم انداز برسيم. چنانكه مقام معظم رهبري تاكيد دارند ما نبايد براي هميشه شاگرد بمانيم بلكه بايد به سمت استادي درعلوم مختلف حركت كنيم.

1- بطوركلي آموزش عالي در طول سه سال اخير از رشد قابل ملاحظه اي برخوردار بوده است. در زمينه پژوهش و توليد علم جمهوري اسلامي ايران در بين 57 كشور اسلامي پس از تركيه مقام دوم را دارا شده است.

2- در زمينه هايي مانند تحقيقات هسته اي، دانش شبيه سازي، ساخت تسليحات نظامي، نانوتكنولوژي دانش پزشكي، دانش هوا و فضا از جهش خوبي برخوردار بوده ايم.

پس مطابق فرمايشات مقام معظم رهبري لازم است حركت مضاعفي را در زمينه هاي علمي و در جهت جبران عقب ماندگي هاي تاريخي آغاز نموده و در جهت كاربردي كردن تحقيقات تلاش بيشتري را مبذول كنيم.

2- افزايش كمي دانشجويان.

3- ارتقاي كيفيت هيئت علمي دانشگاه ها كه در 84، 40 درصد مربي و 60 درصد استاديار و بالاتر در كشور داشتيم اما در سال 86 اين نسبت به ترتيب به 35 و 65 درصد رسيده است كه در جاي خود قابل تحسين است.

4- تعداد اعضاي هيئت علمي دانشگاه ها از 13000 نفر در 8 به 18000 در 86 رسيده است.

5- ايجاد معاونتي در رياست جمهوري در جهت توجه به نخبگان و حمايت از آنها.

به عنوان مثال در استان آذربايجان غربي فقط در دانشگاه پيام نور. دانشجوي استان از 27000 نفر به 45000 نفر رسيده و از 24 رشته به 56 رشته، و دركارشناسي ارشد از 4 رشته به 8 رشته افزايش يافته است همين دانشگاه در سطح استان 12 پروژه عمراني دارند كه 6 تا تمام شده 6 تا در حال اجراست 4 واحد دانشگاهي در شهرهاي شوط، فيرورق، سلماس و تازه شهر اضافه شده همچنين در 2 سال تمام كلاس ها در سطح استان به پاورپوينت مجهز شده است.

در ضمن از محل مصوبات سفر 10 ميليارد ريال به احداث ساختمان دانشگاه شهرستان هاي شاهيندژ و تكاب داده شده، 6 ميليارد ريال نيز خود دانشگاه پيام نور تخصيص داده است.

همچنين از محل مصوبات سفر يك ميليارد تومان نيز به كل استان تخصيص داده شده كه براساس محروميت و تعداد دانشجو در سطح استان هزينه شده است.

دانشگاه صنعتي اروميه، دانشكده پتروشيمي اروميه، دانشگاه بين المللي امام خميني پرديس مهاباد، پارك علم و فن آوري نيز از ديگر اقدامات اساسي دولت در اين استان مي باشد.

اما مخلص كلام اينكه در سطح دانشگاه با چهار آسيب جدي نيز روبرو هستيم كه هوشياري لازم دانشگاهها را مي طلبد و آن اين كه: در حال حاضر با چهار فرآيند انحرافي مواجهيم كه عبارت است از:

1- با پديده شوم جايگزيني آرمان ها مواجه ايم در اين فرآيند دانشگاه استكبار ستيز بايد تبديل به دانشگاه استبكار پذير شود.

2- مكانيزم القاء توهم ستم جاري، در حاليكه استكبار خارجي و استبداد داخلي در 1257 با پيروزي انقلاب اسلامي سرنگون شد. اما همچنان دشمن به دنبال اين است كه جامعه را در اين وضعيت وارونه توهم ستم جاري نگهداشته و از روحيه آرمانگرايي و عدالت جويي دانشجويان سوءاستفاده نمايد.

3- مكانيزم ايجاد شيفتگي غرب زدگي دربين نسل جوان:

4- پديده انتقال وارونه فناوري: كه بنا به گزاش آنكتاد در سال 1990 ايالات متحده آمريكا، 5.10 ميليارد دلار به كشورهاي در حال توسعه كمك كرده است در همين سال حدود 7600 متخصص عالي رتبه مهاجراز مهندس و پزشك گرفته تا تكنيسين از كشورهاي جهان سوم بدست آورد. هزينه تربيت و آموزش اين تعداد از متخصصين بالغ بر 24 ميليارد دلار برآورد مي شود.

يعني آمريكا علاوه بر اينكه در قبال كمك هاي اقتصادي خود، امتيازات سياسي،اقتصادي، فرهنگي و نظامي قابل توجهي را از كشور وام گيرنده اخذ نموده رقمي در حدود نوزده ميليارد دلار بيش از كمك هاي اعطايي و از طريق مهاجرت متخصصان كشورهاي در حال توسعه بدست آورده است.

در واقع اين كشورهاي جهان سوم هستند كه به كشورهاي صنعتي غرب، سرمايه، فناوري ارزشمند و متخصص صادرمي كنند تا رشد و توسعه اقتصادي آنها را ممكن سازند.

پس بايد اين مسئولان هميشه در فراروي ما قرار گيرند كه چگونه دانشگاهي داشته باشيم تا درپيشگاه شهداء عزيز كه با خون و تمام هستي خود از اصول و مباني آن حراست كردند شرمسار نباشيم؟ به نظرمي رسد تنها راهكار توجه به فرمايشات و توصيه هاي حضرت امام(ره) و مقام معظم رهبري است.

پي نوشت:

1- روزنامه رسالت 84.2.26 صفحه .7

2) مقام معظم رهبري، 17 دي ماه 83 در ديدار با وزير علوم و روساي دانشگاهها.
جمعه 20 دي 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: کيهان]

[مشاهده در: www.kayhannews.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 298]