نگاهی‌ به پیش‌بینی‌های رییس‌جمهور در شب اجرای هدفمندی

واضح آرشیو وب فارسی:ایران ویج: نگاهی‌ به پیش‌بینی‌های رییس‌جمهور در شب اجرای هدفمندی
یک سال پیش در چنین روزی رییس‌جمهور در یک برنامه تلویزیونی خبر آغاز رسمی اجرای طرح بزرگ تحول اقتصادی و هدفمند کردن یارانه‌ها را اعلام کرد و اینک پس از یک سال می‌توان با موشکافی عملکردها و روند حرکت یک‌ساله جراحی بزرگ قضاوتی عادلانه درباره آن داشت.
به گزارش خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا) شاید آن هنگام خوشبین‌ترین کارشناسان و مردم و حتی برخی از اعضای دولت هم فکر نمی‌کردند که اجرای قانون، بدون دست انداز جلو برود و حالا در یک‌سالگی آغاز اجرا، تشریح دستاوردهای آن جزو نقاط قوت کارنامه کاری مدیران مجری طرح شده است.
• اوضاع بهتر برای دهک‌های پایین‌تر
احمدی‌نژاد محاسباتش را از اوضاع اقتصادی مردم پس از اجرای قانون، این گونه خلاصه کرد: “شش دهک از روز اول وضع‌شان بهتر می‌شود، دو دهک باید قدری صرفه‌جویی کنند و دو دهک دیگر بیش‌تر صرفه‌جویی کنند.”
او تحلیل کرد: “در حال حاضر دهک یک خانواده‌های ما یعنی دهک یک درآمدی کشور که پایین‌ترین درآمد را در کشور دارند به‌طور متوسط ۱۳۰ یا ۱۳۵ هزار تومان درآمد دارند که بخش عمده‌ای از آن‌ها تحت پوشش نهادهای حمایتی هستند. متوسط جمعیت خانواده در کشور چهار نفر است که بدین ترتیب به ازای هر ماه ۱۶۲ هزار تومان برای چنین خانواده‌ای به حساب واریز می‌شود. این‌ها حداقل هزینه‌ها را دارند و عملا آب، برق و گازی مصرف نمی‌کنند و ما می‌خواهیم که برخی در جامعه یک مقدار مصرف کنند. این دهک که مصرفی ندارد و باید بتواند گوشت و میوه بخرد و بخورد، به بهداشت و سلامت خود برسد و خانه خود را نونوار کند. پیش‌بینی ما این است که افزایش و جهش درآمدی که در این دهک اتفاق می‌افتد حدود ۱۰۰ درصد است و ۱۳ درصد به هزینه‌های فعلی آن‌ها اضافه می‌شود. بنابراین ۱۵۰ هزار تومان از پول واریزی دولت برای خرج‌های دیگر آن‌ها باقی می‌ماند. هر چه به دهک‌های بالاتر می‌رویم این فاصله کم‌تر می‌شود و با محاسبات ما تا دهک ششم وضعیت مثبت است. البته ما تاثیرات این طرح را بر کل اقتصاد محاسبه کرده‌ایم و تنها به آب و برق و بنزین خلاصه نمی‌شود؛ بلکه بر کل اقتصاد اثر می‌گذارد که ما آن را نیز پیش‌بینی کرده‌ایم. بر این اساس وضعیت دهک هفتم و هشتم با مختصر صرفه‌جویی مثبت می‌شود. البته ما معتقدیم که از دهک سوم به بعد می‌تواند خود صرفه‌جویی کند و در نتیجه پول بیش‌تری برای آن‌ها باقی بماند.”
کاهش ضریب جینی که یکی از شاخص‌های مهم عدالت اجتماعی است، در طول یک سال گذشته از سوی بانک مرکزی مورد تایید قرار گرفته و همین امر نشان می‌دهد که اوضاع در دهک‌های پایین جامعه بهتر شده است.
توزیع ناعادلانه یارانه با مثال دیگری هم از سوی رییس‌جمهور همراه شد: “کسی در تهران هست که به عنوان مثال ماهی شش هزار مترمکعب گاز مصرف می‌کند در حالی که خانواده دیگری هست که نمی‌تواند پنجاه مترمکعب گاز مصرف کند.”
برقرای عدالت اجتماعی البته در جامعه‌ای که رییس‌جمهور گفته “طی پنجاه سال ۷۰ درصد یارانه‌ها به ۳۰ درصد جامعه رسیده” امری زمان‌بر است که گام‌های اولیه، با اجرای قانون هدفمندی یارانه‌ها برداشته شده است.
البته رییس‌جمهور تاکید کرده بود “دو دهک آخر جامعه که بالاترین درآمد جامعه هستند، رفاه آن‌ها کم نمی‌شود ولی باید یک مقدار خود را جمع کنند و به صورت باز خرج نکنند.”
• صرفه‌جویی و استفاده نادرست از انرژی
در اینکه یکی از دلایل اجرای قانون هدفمندی یارانه‌ها، صرفه‌جویی بود شکی نیست. احمدی‌نژاد هم بارها این موضوع را به تفصیل مورد اشاره قرار داده بود؛ از جمله در شب ۲۷ آذرماه ۸۹٫
او تاکید کرده بود: ” متاسفانه امروز (سال ۸۹) انرژی به درستی استفاده نمی‌شود و آثار آن در اقتصاد، سازنده نیست. امروز نزدیک به ۶٫۵ میلیون بشکه نفت و گاز در کشور تولید می‌شود. از این میزان دو میلیون و ۳۰۰ هزار بشکه صادر و چهار میلیون و ۲۰۰ بشکه در داخل مصرف می‌شود. امروز نفت بشکه‌ای ۸۵ دلار است که اگر آن را در چهار میلیون و ۲۰۰ هزار بشکه در سال ضرب کنیم مبلغی بیش از ۱۲۰ هزار میلیارد تومان می‌شود که حدود چهار برابر متوسط مصرف در دنیاست؛ این در حالی است که ما بیش از چهار برابر متوسط دنیا رفاه نداریم، بلکه رفاه ما معادل متوسط دنیاست. ما می‌گوییم این مبلغ باید در خدمت رفاه مردم باشد. در این میان چند اشکال وجود دارد؛ اول این که اسراف زیاد است و مصرف اضافی است. اشکال دوم این است که بهینه مصرف نمی‌کنیم. سومین اشکال این است که همین مقدار، عادلانه توزیع نمی‌شود یعنی توزیع رفاه، عادلانه نیست و این موجب به وجود آمدن فاصله طبقاتی می‌شود.”
وی ادامه داده بود:” با اجرای کامل این قانون ما می‌توانیم به نقطه‌ای برسیم که با یک چهارم مصرف به همین رفاه فعلی دست یابیم. من نمی‌گویم که سه چهارم صرفه‌جویی و بهینه‌سازی کنیم بلکه فقط یک چهارم صرفه‌جویی کنیم. وقتی همه رعایت کردند این ۳۰ هزار میلیارد تومان به جیب مردم می‌رود؛ حرف من این است که صرفه‌جویی کنیم به عنوان مثال کسی که در منزل خود استخر دارد هر روز آب استخر خود را گرم نکند، بگذارد هفته‌ای یک بار تا مملکت آباد شود.”
وی در مورد تدابیر دولت برای قیمت آب، برق و گاز نیز خاطرنشان کرد: “قیمت آب، برق و گاز را پلکانی کردیم تا همه به صرفه‌جویی تشویق شوند.” و این سیاست دولت موثر واقع شد.
شاید به همین دلیل او آن شب اعلام کرد که “کسی که در مصرف انرژی صرفه‌جویی کند دو سود می‌برد؛ اول آن که منابع در جیبش می‌ماند و هر چه صرفه‌جویی شده باشد را ما صادر می‌کنیم و پولش باز به جیب مردم بازمی‌گردد.”
• تورم عجیب و غریب!
احمدی‌نژاد وعده داده بود که تورم عجیب و غریبی، به خصوص در آغاز اجرای قانون در کار نخواهد بود و گفته بود: ” به خاطر اهمیت این طرح، دولت وقت زیادی صرف کرد و تمام توان کارشناسی کشور بسیج شد. ما تمام جهات و تاثیرات این طرح را در مسائل گوناگون پیش‌بینی کردیم و برای این که این طرح، خوب و با کم‌ترین شوک و تنش آغاز شود گرچه همه با اجرای آن پیروز خواهند بود، کارهای اضافی نیز انجام دادیم.”
بی‌پشتوانگی پیش‌بینی‌های برخی کارشناسان که تورم‌های ۵۰ و ۶۰ درصدی، فقط ناشی از اجرای قانون هدفمندی وعده می‌دادند امروز با تورم کلی حدود ۲۰ درصدی که بخش عمده آن ناشی از تورم وارداتی است کاملا عیان شده است.
• یارانه‌ نقدی را عجله‌ای خرج نکنید
احمدی‌نژاد همچنین آن شب از مردم خواست تا در دریافت پول‌هایی که به حساب‌شان واریز شده است عجله نکنند.
به گفته او این پول یک گام بلند در جهت عدالت است و مال مردم است و مردم آن را درست مصرف کنند و توصیه کرده بود که بلافاصله به بانک‌ها مراجعه نکنند.
به این توصیه رییس‌جمهور، البته در یکی دو دوره‌ اول موعد برداشت یارانه‌های نقدی کمتر توجه شد اما از ابتدای سال جاری مردم توانستند نحوه صحیح استفاده از این مخارج را پیدا کنند و راه‌های درست خرج کردن این ارقام را پیدا کنند. بی‌شک همین توصیه در کنار تنظیم بازار مناسب توانست به اجرای موفق طرح کمک کند.
البته شاید نیاز به کمی زمان بود تا مردم این توصیه را جدی بگیرند. آنجا که رییس‌جمهور با توصیه به مردم برای مدیریت کاهش مصرف با هم‌فکری اعضای خانواده، خاطرنشان کرد: “انتظار داریم مردم منتظر باشند تا دو ماه بگذرد و قبض‌ها بیاید، بعد بر اساس آن با هم‌فکری اعضای خانواده برنامه‌ریزی کنند تا فرزندان نیز مدیریت اقتصادی را یاد بگیرند چرا که آن‌ها نیز فردا در یک بخش مدیر خواهند شد.”
• بنزین را ذخیره نکنید!
این توصیه را می‌توان ناشی از تجربه قبلی افزایش قیمت بزین دانست اما این بار به نظر می رسد مردم به سخنان رییس‌جمهور درباره مضرات ذخیره بنزین توجه کردند: ” من از مردم تقاضا دارم که بنزین ذخیره‌سازی نکنند چرا که این کار خطرات بسیاری دارد، خدای نکرده حادثه‌ای پیش می‌آید. در خانه‌ای پیش‌تر این اتفاق افتاده بود و پنج کودک را پیش من آوردند که سوخته بودند و سه سال است که ما آن‌ها را برای جراحی پلاستیک می‌بریم، هنوز هم به وضعیت مناسب نرسیدند. گیرم که مقداری بنزین ذخیره کردید چه می‌شود بعد از آن چه می‌خواهید بکنید. این طرح دراز مدت است و همه باید به حق خود قانع باشند؛ در این صورت است که برکت، امنیت و دلخوشی می‌آید. چرا بیمارستان‌های ما باید پر باشد و ما این همه بیمارستان داشته باشیم در حالی که اگر عدالت اجرا شود این‌طور نخواهد بود. پول جمع کنیم و بعد آن را خرج بیمارستان کنیم. البته گاهی برخی حوادث پیش می‌آید اما بسیاری از این حوادث ناشی از این است که به حق خود قانع نیستیم. کسی که بنزین را بدون توجه به حق خود می‌زند از کجا می‌داند که بعدا برایش اتفاقی نیفتاد.”
تقریبا موردی از ذخیره‌سازی بنزین در روزهای پس از اجرای قانون یافت نشد و به نظر می‌رسد تصویرسازی و یادآوری رییس‌جمهور از مضرات ذخیره‌سازی بنزین موثر واقع شد.
• تنظیم بازار با همکاری اصناف
خوش‌بین‌ترین افراد هم نمی‌توانستند تصور بازار تا آن حد آرام را پس از اجرای قانون و تا شب عید ۹۰ داشته باشند. احمدی‌نژاد درباره برخی اقدامات در سطح بازار هشداری داده بود که آن‌هایی که باید می‌گرفتند، گرفتند و تنظیم بازار با همکاری اصناف به خوبی انجام شد.
او گفته بود:” ممکن است برخی فضاسازی کنند و مردم را نگران کنند و برخی نیز ممکن است متوجه نباشند و تحریک شوند و اقدامی در اقتصاد انجام دهند.”
وی تاکید کرده بود: “اصناف همکاری خوبی داشتند و ستادی درست کرده و آموزش داده و تشریح کرده‌اند و همراهی آن‌ها خوب بوده است. اصناف واحد نظارت تاسیس کردند و با واحد نظارت بازرگانی نیز مشارکت خوبی دارند؛ البته بهترین ناظر مردم هستند که باید اطلاع‌ دهند و ماموران ما حاضر می‌شوند. اگر مشکل ناشی از کمبود کالا باشد جبران می‌کنند یا رفتار نامناسب باشد با آن برخورد می‌کنند؛ باید مراعات همدیگر را بکنیم. چرا وقتی که سر و صدایی می‌شود دو ریال روی قیمت‌ها بگذاریم؟ اگر این کار را ۷۵ میلیون آدم انجام دهد چه می‌شود و انعکاس آن در زندگی ما چیست؟”
• بهره‌وری و تنبلی یارانه‌ای
ساختار یارانه‌ای برخی بخش‌های اقتصادی را تنبل کرده بود و به همین دلیل رییس جمهور آن شب گفت: “با اجرای این طرح قیمت تمام شده صنعت می‌تواند با قیمت‌های جهانی رقابت کند. تاکنون قیمت انرژی کم بوده و بنابراین فکر و هوش ایرانی که می‌تواند فرصت انجام کارهای بزرگ بیاید، معطل مانده است. با اجرای این طرح رفتار اقتصادی متحول خواهد شد.”
اینکه امروز بخش های مختلف صنعت و اقتصاد بر دریافت تسهیلات نوسازی اصرار دارند دقیقا برای افزایش بهره‌وری است. حالا ان بخش‌های تنبل به فکر افتاده‌اند تا به قول احمدی‌نژاد فکر و هوش ایرانی را برای کارهای بزرگ بکار گیرند.
• نان خوب بخوریم
رفتار مردم در زمینه مصرف نان به طور اساسی در همین یک سال تغییر کرده است و بسیاری از مردم با مقاسه حالا با زمان پیش از اجرای قانون، خود را اسراف‌کار می‌دانند که البته بخشی از این اسراف‌ها به دلیل کیفیت پایین نان بود.
رییس جمهور در این باره گفته بود: “ما می‌خواهیم مردم نان خوب بخورند. ما الان (سال ۸۹) بیش از چهار هزار میلیارد تومان یارانه پرداخت می‌کنیم و بیش از همین مقدار نیز مردم برای خرید نان پول می‌دهند که اگر این دو مبلغ را روی هم بگذاریم مردم باید بهترین نان را بخورند و اتلاف نان از بین می‌رود و ما می‌توانیم گندم را صادر کنیم.”
• پیش‌بینی برای مشکلات احتمالی
بسیاری که موافق اجرای قانون بودند ترس داشتند که ممکن است برخی مشکلات پیش‌بینی نشده باعث عدم اجرای قانون شود اما گویا تمام مسائل پیش‌بینی شده بود.
رییس‌جمهور خاطرنشان کرده بود: “اگر کسی در زمینه قانون هدفمند کردن یارانه‌ها ‌اقدام نامناسبی کند انگیزه او اقتصادی نیست؛ چرا که اگر اقتصادی باشد ما راه‌حل آن را پیش‌بینی کرده‌ایم و در قضیه هدفمند کردن یارانه‌ها از این به بعد هیچ مشکلی نیست که نتوانیم حل کنیم. هر جا مشکلی پیش آمد مردم به ما خبر دهند. گروه‌های تخصصی ما مشکل را حل می‌کنند و در این طرح مشکلی نیست که قابل حل نباشد. البته ما نمی‌گوییم که عالم دهر هستیم ولی به هر حال ما کشور بزرگی هستیم که ۷۵ میلیون جمعیت داریم و اقتصاد بزرگی هستیم و ممکن است مشکلاتی هم پیش بیاید که آن‌ها را برطرف می‌کنیم.”
برخی از این پیش‌بینی‌ها آن شب بیان شد: “در روستاهایی که از نفت سفید و کپسول‌های گاز استفاده می‌کنند پیش‌بینی کرده‌ایم تا زمانی که قیمت به‌طور کامل آزاد نشود قیمت کوپنی گذاشته‌ایم چرا که ما در شهر گاز داریم اما در برخی روستاها گاز ندارند؛ بنابراین به اندازه، نفت و گاز در اختیارشان قرار می‌دهیم. همه اقشار و تمام جهات در اجرای این قانون دیده شده‌اند. مثلا مقداری نفت و گاز در اختیار فرمانداران و استانداری‌ها برای مواقع اضطراری قرار داده شده است بنابراین همه جهات را دیده‌ایم که ان‌شاءالله این طرح به خوبی اجرا خواهد شد.”
حل سریع برخی مشکلات جزئی در روزهای اول اجرای قانون، نشان از آمادگی برای حل معضلات احتمالی و پیش‌بینی‌های لازم برای آن داشت.
• تقدیر از رسانه‌ها
همراهی رسانه‌ها از هر سمت و سوی سیاسی و انگیزه آن‌ها برای بازگویی فواید اجرای قانون، همگرایی بسیار مثبتی را به وجود آورد که رییس‌جمهور را به تقدیر واداشت: “این طرح، طرح احمدی‌نژاد و این دولت و آن دولت نیست. بلکه این طرح مال همه این ملت و تاریخ این ملت است. پس کاری کنید که این طرح جلو برود چرا که همه در این طرح برنده هستند. ما می‌خواهیم که همه کمک کنند تا فضا آرام باشد تا اگر کسی پیشنهادی دارد بگوید چرا که فقط با ایراد گرفتن کار درست نمی‌شود. مردم برای اصلاح رفتارها نیازمند اطلاع‌رسانی درست هستند که ان‌شاءالله این کار با همراهی رسانه‌ها و رسانه ملی انجام خواهد شد. از رسانه‌هایی که ما را همراهی کرده‌اند و از سایر رسانه‌ها که از این به بعد ما را همراهی می‌کنند نیز تشکر می‌کنم.”
• اصلاح سیستم بانکی و مالیاتی
احمدی‌نژاد با بیان این که دولت بر روی طرح هدفمند کردن یارانه‌ها وقت زیادی گذاشت، افزوده بود: “ان‌شاءالله از ابتدای سال آینده دولت توان و نیروی خود را در سه بخش متمرکز می‌کند که این بخش‌ها عبارتند از اصلاح سیستم بانکی، اصلاح سیستم مالیاتی و ایجاد اشتغال برای جوانان. البته اجرای قانون هدفمند کردن یارانه‌ها اولین و مهم‌ترین گام بوده است اما وقتی گام اول را برداریم، گام‌های بعدی راحت‌تر برداشته می‌شوند و ما از اول سال آینده گام‌های بعدی را آغاز خواهیم کرد. سنگین‌ترین مرحله همین بحث هدفمند کردن یارانه‌ها بود.”
حالا در سال ۹۰ طرح تحول بانکی و مالیاتی در آستانه اجرایی شدن هستند و در همین دو ماهه همایش تبین محورهای این دو تحول بزرگ با حضور احمدی‌نژاد برگزار شد.
• دلایل موفقیت طرح
حالا پس از یک سال شاید راز موفقیت در اجرای قانون را بتوان آنجا جست‌وجو کرد که رییس‌جمهور شب ۲۷ آذرماه۱۳۹۰ بر آن انگشت گذارد: “این طرح به نفع مردم است. به همین دلیل همه مردم خواهان اجرای آن هستند؛ چرا که می‌فهمند منافع‌شان در اجرای این طرح است. حتی به ما فشار می‌آورند که اجرا کنیم و وقتی مردم اجرای این طرح را پذیرفته باشند تبعات منفی نخواهد داشت و یا تبعات آن به حداقل می‌رسد.”

۲۷ آذر ۱۳۹۰

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: ایران ویج]

[مشاهده در: www.iranvij.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 99]