از صابون‌سازي تا مربيگري!

واضح آرشیو وب فارسی:تابناک: از صابون‌سازي تا مربيگري!
ناصر فريادشيران •
حكايتي دردمندانه از حيف و ميل بيت‌المال

در حالي تيم‌هاي باشگاهي و ملي كشورهاي آسيايي با مبالغ بسيار بالا، مربيان خارجي را به كار مي‌گيرند كه نتايج حاصله در سال 2008، حاكي از موفقيت مربيان بومي در سطح آسياست؛ هفت عنوان در مسابقات قاره‌اي و جهاني توسط تيم‌هايي به دست آمده كه از مربيان وطني بهره جسته‌اند.

علي‌دوستي، مربي موفق و بادانش تيم ملي نوجوانان پس از سال‌ها انتظار، توانست اين تيم را قهرمان آسيا كند. «بن‌همام»، رئيس قطري كنفدراسيون فوتبال آسيا با ابراز رضايت از روند كنوني مي‌گويد: «خيلي خوشحالم كه مي‌بينم مربيان آسيا در دو ميدان ملي و باشگاهي اينچنين موفق هستند. اميدوارم كه در آينده باشگاه‌ها و كشورهاي بيشتري را ببينم كه به مربيان آسيايي ميدان مي‌دهند».

اين موضوع در ليگ برتر ايران در فصل جاري هم قابل انطباق است و سرمربياني همچون «فيرات» بي‌نام و نشان بدون كارنامه، سكان هدايت تيم سپاهان را در دست مي‌گيرند يا سرمربي ناموفق تيم ملي جوانان كه بهترين تيم تاريخ جوانان كشور را در رقابت‌هاي آسيايي به دليل ناكارآمدي و نداشتن مديريت در دور اول حذف كرد. در اين ميان، سازمان تربيت بدني طي دستورالعملي آشكارا استخدام سرمربي خارجي براي باشگاه پرسپوليس را ممنوع اعلام كرده است. اين حركت مديران سازمان ورزش، هرچند دخالت در مديريت باشگاه است اما ماهيتش را بايد ستود و اي كاش، مسئولان ورزشي براي تمامي باشگاه‌ها اين دستورالعمل را صادر مي‌كردند.

در دهه 80 متأسفانه بيش از هر زماني، بسياري از مربيان خارجي هدايت تيم‌هاي باشگاهي و ملي را بر عهده گرفتند، اما نتوانستند آن اثرگذاري مورد انتظار را داشته باشند. بيشتر آنان مربيان درجه سوم و يا حتي درجه چهارم و البته بي‌كار در كشورشان بودند و هيچ كارنامه مشخصي نداشتند. اين مربيان، نتايج چندان مطلوبي با تيم‌هاي متبوعشان كسب نگرفتند؛ براي نمونه و روشن شدن جامعه ورزش و فوتبال، «كوخ» در استقلال، «سوخو موروفوف»، «بوويچ»، «آري هان»، «دنيزلي»، «زوبل» در پرسپوليس، «تاوارس»، «ويرا»، «فيرات»، «كوما» در سپاهان، «ملادن فوانچيچ»، «تناد»، «ايسانو» و ... در فولاد خوزستان، «جيواني مي»، «لورانت»، «ليت بارسكي» آلماني در سايپا برادران ايوانگو در تيم‌ ملي و برق شيراز، «براكا»ي برزيلي در تيم ملي اميد، پس از آن «سيموئز» برزيلي در تيم ملي اميد، «اويچ» و «بلازويچ» در تيم ملي بزرگسالان با دستياران خارجي، «بگويچ» بار ديگر در تيم ملي اميد و در حال حاضر در پاس همدان و بسياري ديگر از مربيان درجه سه و چهار خارجي بدون اين‌كه اثري مثبت براي فوتبال باشگاهي و ملي ايران داشته باشند، هدايت تيم‌هاي بزرگ و كوچك و حتي تيم‌هاي ملي كشورمان را بر عهده داشتند و هنوز هم چند تيم ليگ برتري و ليگ دسته اولي از اين مربيان استفاده مي‌كنند.

هم‌اكنون به جز باشگاه پاس همه باشگاه‌ها به اين باور رسيده‌اند كه مي‌توانند به مربيان بومي اعتماد كنند. باشگاه سپاهان در همين فصل و فصل گذشته، بابت استخدام مشاور اسبق «ويرا» و «فيرات» هزينه فراواني كرد ولي نتوانست نتيجه مورد نظر مديران سپاهان را برآورد كند. چرخ‌آبي كه با شايستگي توانسته بود تيم سپاهان نوين را به ليگ برتر رهنمون سازد و مبلغ هفت ميليارد تومان به جيب باشگاه بريزد، كنار ماند تا بار ديگر پس از ناكامي مربي گمنام خارجي (فيرات) مجبور شوند چرخ‌آبي باتجربه را جايگزين اين مربي ناكام كند. سايپا نيز با «جوواني مي» ناكام ماند.

پس از آن، «لورانت» آلماني هدايت تيم را به عهده گرفت ولي به يكباره كشورمان را ترك كرد و مشخص نشد شكايت مديران سايپا چه شد؟ علي دايي اين تيم را قهرمان كرد و جاي خود را به «ليت بارسكي» داد تا ناكامي‌هاي اين تيم بار ديگر آغاز شود و بعد از آن مربي ايراني توانست شرايط سايپا را بهتر از مربي خارجي كند. ذوب‌آهن پس از مربي كاربلدي همچون رسول كربكندي با مربي خارجي يوگسلاوي كه بعدها مشخص شد كه يك دلال درجه يك بود و حكم اخراجش صادرو به بحران كشيده شد و اين ذوالفقارنسب باتجربه بود كه توانست ذوب‌آهن را از شرايط بحراني خارج سازد و جايگاه خوبي در جدول ليگ 86 به دست آورد. در فصل جديد نيز اين تيم با ابراهيم‌زاده، دستيار لوكا در سپاهان و قلعه‌نوعي در تيم ملي، صدر جدول ليگ را به خود اختصاص داده است.

در تيم فوتبال خوزستان نيز پس از بركناري مربي فهيم و بادانشي همچون مايلي كهن، «ايسانو» پرتغالي با هزينه بسيار بالا هدايت اين تيم را بر عهده گرفت و نتوانست اين تيم را در ليگ برتر حفظ كند و در رقابت‌هاي ليگ دسته اول نيز ايسانو با كادر فني و بازيكنان پرتغالي و برزيلي و با هزينه‌هاي بسيار از صعود به ليگ برتر بازماند!

در باشگاه پيكان هم دارابينان با امكانات بسيار عالي نتايج ضعيفي گرفت و در نهايت مديرروستاي جوان هدايت اين تيم را بر عهده گرفت. اعتماد به اين سرمربي باعث شده اين تيم در رده دوم جدول ليگ برتر قرار گيرد. تيم شيرين‌فراز كرمانشاه با مربي ايراني از ليگ يك به ليگ برتر صعود كرد. دو مربي خارجي در يك فصل، هدايت اين تيم را بر عهده گرفتند و دست آخر به مانند فولاد خوزستان به ليگ يك سقوط كردند. اگر نگارنده تمامي مربياني را كه پس از انقلاب وارد كشورمان شدند، مورد بررسي و آناليز قرار مي‌داد و پول‌هايي كه به جيب اين مربيان خارجي ريخته شده را روي يك كفه از ترازو مي‌گذاشت، سر به فلك مي‌كشيد.

بعضي از همين ويچ‌ها در كارخانجات توليد صابون و شامپو كار مي‌كردند، اما واسطه‌ها و دلال‌هاي قدرتمندي داشتند كه توانسته بودند اين مربيان بي نام و نشان را در سطح اول فوتبال كشورمان براي هدايت تيم‌ها معرفي كنند و به كار گيرند! آيا وقت آن نرسيده تا از ورود چنين مربيان بي‌نام و نشان درجه سوم و چهارم جدا جلوگيري شود؟ آيا اعتماد كردن به مربيان داخلي كه با كمترين هزينه بهترين نتايج را به دست مي‌آوردند و باعث ارتقا و قهرماني تيم‌هاي تحت هدايتشان شده‌اند، نمي‌تواند ملاك قانع‌كننده‌اي باشد و مانع جدي حضور واسطه‌ها و دلال‌ها و مربيان درجه سوم و چهارم باشد؟ هرچند نبايد دانش تعدادي از آنها را نيز ناديده گرفت اما در هر صورت در طول اين سال‌ها، فرصت‌هاي بسيار خوبي براي پرورش مربيان ايراني كه نشان دادند با اعتماد مسئولان امر، مي‌توانند توانايي خود را به رخ بكشند از دست رفت.

شرايط ليگ برتر فوتبال ايران براي مربيان ايراني جوان و حتي باتجربه مأنوس‌تر است. آنها نشان داده‌اند كه مي‌توانند در كسب نتيجه براي باشگاهشان عملكرد به مراتب بهتري داشته باشند. مديران باشگاه‌ها معمولا مربياني را استخدام كرده‌اند كه در دسترس‌تر بوده‌اند. حال پرسش اينجاست كه براي جذب اينگونه مربيان چه كار كارشناسي در باشگاه‌ها و حتي رده ملي صورت گرفته است؟!

آيا در همين كشورهاي حوزه خليج فارس و به ويژه امارات متحده عربي، كارشناسان فني هستند كه در استخدام فدراسيون مي‌باشند و هر باشگاهي كه علاقه‌مند است از مربيان خارجي استفاده كند، اين گروه فني سابقه و كارنامه مربي مورد نظر خود را بررسي دقيق مي‌كند و هر كارشناسي نمره‌اي قايل مي‌شود و اگر نمره قبولي گرفت، مجوز استخدام مربي خارجي براي تيم‌هاي باشگاهي و ملي صادر مي‌شود؟!

آيا در كشورمان يا فدراسيون فوتبالمان يا در باشگاه‌هايمان كميته فني يا كارشناسي وجود دارد كه مجوز استخدام مربيان خارجي را صادر كند؟! آيا وقت آن نرسيده است كه چنين كميته‌اي در فدراسيون فوتبال و باشگاه‌ها تشكيل شود تا از حيف و ميل بيت‌المال جلوگيري شود؟! البته نقش واسطه‌ها و دلال‌ها در ورود اين مربيان ناكارآمد بسيار اهميت دارد. آقايان واسطه‌ها كه در بخش‌هاي فوتبال كشورمان حضوري بسيار فعال دارند، در اين چرخه ناسالم واسطه‌ها و دلال‌ها و پس از آن، مربيان بدون كارنامه و نيروهايي كه باعث مي‌شوند مربيان خارجي به استخدام درآيند، بيشترين سود را مي‌برند و زيان آن و هزينه‌هايي كه در بر مي‌گيرد، از جيب بيت‌المال خارج مي‌شود؟! مصداق روشن اين تفكر حضور «ماركو» دستيار اول جناب افشين قطبي در باشگاه پرسپوليس بود كه توانست «دي‌كارمو»، بازيكن برزيلي كه تنها نام برزيلي را يدك مي‌كشيد، به اين تيم تحميل كند. دست آخر مشخص نشد اين دوست عزيز و همكار دسته اول آقاي قطبي چه شد، كجا رفت و وضعيت قراردادش چگونه رقم خورد. به اعتقاد نگارنده، ماركو تنها يك واسطه بود و افشين قطبي ماركو را به خوبي مي‌شناخت؟! قطبي نيز تنها شناسنامه ايراني داشت و هيچ تعصبي نسبت به ايران و پرچم ايران نداشت و مانند خارجي‌ها از كشورمان خارج شد؛ البته با يك چمدان پر از پول بيت‌المال!

تمامي آنچه ذكر شد، در وضعيتي به وقوع مي‌پيوندد كه شمار بسياري از مربيان دوره‌ديده كه دوره‌هاي مربيگري را در سال‌هاي گذشته زير نظر كميته آموزش فدراسيون فوتبال و آسيا AFC را گذرانده و داراي مدرك معتبر مربيگري هستند، بيكارند؛ مربياني كه سابقه درخشان در زمينه تربيت نسل فوتباليست‌‌هاي گذشته و حال را يدك مي‌كشند. از آن جمله مي‌توان به فركي، حميد درخشان، محمد پنجعلي، ضيا عربشاهي، مرتضي فنوني‌زاده، محمد شكورزاده، بهروز تابائي، مهدي مناجاتي، نعيم سعداوي، كاظم سيدعليخاني، بهروز سلطاني، فرشاد پيوس، رسول كربكندي، فرهاد كاظمي، رسول غني‌زاده، هادي طباطبايي، ذوالفقارنسبت و ... اشاره كرد و به حال اين شرايط نابسامان افسوس خورد.

به هر حال، اميد آن را داريم كه مسئولان سازمان تربيت بدني با همكاري فدراسيون فوتبال و كميته ملي المپيك، يك گروه كارشناسي متشكل از خبرگان در زمينه فوتبال را هرچه سريعتر گرد آورند و براي تيم‌هاي باشگاهي و همه رده‌هاي ملي اين گروه كارشناس و البته مجوز استخدام مربياني خارجي و حتي ايراني را صادر نمايد، چراكه اين عمل باعث مي‌شود دست واسطه‌ها و دلال‌ها كوتاه شده و با بررسي و دقت و كار كارشناسي پيرامون استخدام مربيان خارجي و ايراني جايگزين انتخاب‌هاي سليقه‌اي و بدون منطق شود.

• مربي آناليروز باشگاه راه‌آهن و مربي سابق تيم‌هاي آذربايجان و نفت تهران
شنبه 16 آذر 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: تابناک]

[مشاهده در: www.tabnak.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 114]