گلچین از ۲۱ سال فعالیت تلسکوپ فضایی هابل

واضح آرشیو وب فارسی:فان پاتوق: تلسکوپ فضایی هابل پس از 21 سال فعالیت در مدار زمین، هنوز تیزبینترین چشم زمین است و بهقدری اطلاعات ارزشمند برای ما فراهم آورده که اخترشناسان، آنرا پرچمدار طلاییترین دوره اخترشناسی لقب دادهاند.

در ژانویه 2002 / دیماه 1380، ستارهای کمنور در صورتفلکی نهچندان مشخص تکشاخ ناگهان 600 هزار بار نورانیتر از خورشید شد و موقتا به درخشانترین ستاره کهکشان راهشیری تبدیل گشت. انفجار نور این ستاره عجیب در فضا گسترده شد و با بازتاب از پوسته غبارهای پیرامون، مجموعهای تماشایی از تصاویر را آشکار کرد. این ستاره که تکشاخ V838 نامیده شد، مدتها قبل دوباره به تاریکی فرو رفت؛ اما مشاهدات تلسکوپ فضایی هابل از پدیدهای موسوم به «پژواک نور» در اطراف ستاره، خصوصیات قابل توجهی را نمایان ساخت.

در نگاه اول، غبارهای کمرنگ پراکنده موجود در این تصویر تلسکوپ فضایی هابل، شبیه کولاک برف در آسمان شب به نظر میرسد. اما تقریبا هر یک از این دانههای برف، کهکشانی دوردست در خوشه MACS J0717.5+3745 هستند و هر یک خانه میلیاردها ستاره هستند. این عکس ناحیهای را نشان میدهد که در آن سه خوشه کهکشانی در حال ادغام با یکدیگر و آزاد کردن مقادیر عظیم انرژی به شکل پرتو ایکس هستند. این اجسام دوردست در حدود 5.4 میلیارد سال نوری از زمین فاصله دارند و در طی نقشهبرداری خوشهای عظیم، پروژهای برای مطالعه خوشههای کهکشانی دوردست با استفاده از تلسکوپ فضایی هابل، تصویربرداری شدهاند. میزان جرم موجود در این دریای کهکشانها بسیار عظیم است و به اندازه کافی بزرگ هست تا باعث دیده شدن خمیدگی ساختار فضا-زمان شود. اعوجاج عجیب و غریب ایجاد شده در شکل بسیاری از کهکشانهای موجود در این تصویر که به ظاهر کشیده و خم شده به نظر می رسند، نتیجه ایجاد عدسیهای گرانشی است. میدانهای گرانشی اطراف اجسام پرجرم باعث میشوند که نور در اطراف آنها خم شود. این عکس با استفاده از تصاویر گرفته شده توسط دوربین نقشهبرداری پیشرفته هابل د

در این تصویر، یک حباب سبز غیرعادی و روحمانند را میبینیم که ظاهرا در نزدیکی یک کهکشان مارپیچی معمولی شناور است. این جسم عجیب و غریب که عنوان Hanny’s Voorwerp (در زبان آلمانی به معنای جسم هانی) به آن اعطا شده، تنها بخش مرئی از یک جریان گازی به طول 300هزار سال نوری است که به دور کهکشان IC 2497 کشیده شده است. ووروِرپ سبز به این دلیل مرئی است که پرتو باریک نور شبیه به نور فانوس دریایی از هسته کهکشان آن را روشن میسازد. این پرتو نور از یک اختروش منشاء میگیرد؛ جسم پرانرژی و روشنی که منبع انرژی آن سیاهچالهای سنگین است. این اختروش ممکن است 200هزار سال قبل خاموش شده باشد. تصویر هابل حبابی از خوشههای ستارهای زرد متمایل به نارنجی را در نوک وورورپ هانی نمایان کرده است. خوشههای ستارهای در ناحیهای که تنها چند هزار سال نوری پهنا دارد محبوس شدهاند و جوانترین این ستارگان چندین میلیون سال عمر دارند. وورورپ هماندازه کهکشان راه شیری است و رنگ سبز روشن آن ناشی از تابش اتمهای اکسیژن است. هابل همچنین نشان داد که گاز جریان یافته از کهکشان IC 2497 ممکن است با فشرده کردن گاز در وورورپ هانی باعث تحر

سحابی سر اسبی که با نام بارنارد 33 نیز شناخته میشود، ابری تاریک و سرد از گاز و غبار است که بر روی سحاب روشن IC 434 سایه انداخته است. ناحیه روشن در لبه بالا سمت چپ، ستاره جوانی است که هنوز در یک پرورشگاه گاز و غبار محصور شده است، اما تابش این ستاره داغ باعث فرسایش این پرورشگاه ستارهای میشود. ناحیه بالای این سحابی همچنین توسط تابش ستارهای عظیم که خارج از دید هابل قرار دارد منقوش شده است. شباهت حدودی این سحابی به کله اسب بسیار اتفاقی است، شکل غیرمعمولی که برای نخستین بار در یک صفحه عکاسی در اواخر دهه 1800 میلادی کشف شد.

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: فان پاتوق]

[مشاهده در: www.funpatogh.com]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 218]