بررسي نقش اينترنت در نقض حريم خصوصي در گفتگو با كارشناس مديريت فناوري اطلاعات؛ اينترنت موهبتي كه مي تواند مصيبت هم باشد

واضح آرشیو وب فارسی:قدس: بررسي نقش اينترنت در نقض حريم خصوصي در گفتگو با كارشناس مديريت فناوري اطلاعات؛ اينترنت موهبتي كه مي تواند مصيبت هم باشد
اشاره: اين روزها خيلي از خانواده ها در جامعه ما و بويژه برخي افراد مشهور از اينكه اطلاعات شخصي شان مثل فيلم و عكسهاي خصوصي و از اين قبيل، به شكل بسيار گسترده و ناجوانمردانه بر روي شبكه اينترنت و در معرض ديد عموم قرار گرفته، ناخرسند هستند و همين امر سبب ايجاد بحرانهاي زيادي براي آنها شده است، حتي عده اي از اين راه اقدام به اخاذي و يا تهديد آبروي شهروندان نموده و گاهي آنها را خانه نشين نيز مي كنند.
بسياري از خانواده ها، وجود اينترنت و افزايش استفاده از آن را عامل ايجاد اين بحرانها مي دانند و آن را نكوهش مي كنند، اما به اعتقاد كارشناسان، نبود شناخت كافي از اينترنت و شيوه استفاده مناسب از آن و در دسترس قرار دادن اطلاعات شخصي، بهترين فرصتها را نصيب سود جويان مي كند و به نظر مي رسد، تداوم اين مسائل در جامعه سنتي ما، موجب محدود شدن كاربران واقعي اينترنت و سلب اعتماد از آن خواهد شد.
براي بررسي ارتباط بين اينترنت و حريم خصوصي و ميزان اهميت آن و همچنين چالشهاي فراروي اين موضوع، با مهندس عليرضا مقدسي، كارشناس ارشد مديريت فناوري اطلاعات و استاد دانشگاه هاي مشهد به گفتگو نشسته ايم.
* در ابتدا بفرماييد كه بين اينترنت و حريم خصوصي چه ارتباطي وجود دارد؟
** براي مشخص كردن رابطه بين اينترنت و حريم خصوصي بايد تعريف درستي از هر دو مقوله ارائه كرد. از ديدگاه اطلاعاتي، حريم خصوصي مجموعه اي از باورها، ارزشها، رفتارها و اطلاعات فردي است كه مي تواند به دو صورت محرمانه و غيرمحرمانه ديده شود، اما در هر حالت يك حق شخصي براي فرد يا گروه تلقي مي شود، اما اينترنت نيز به عنوان يك شبكه عظيم اطلاعاتي با مأموريت تهيه، پردازش، انتقال و اشاعه اطلاعات، شناخته مي شود و به اين دليل كه مأمن بسياري از اين اطلاعات است، فصلي مشترك بين خود و حريم خصوصي و شخصي برقرار مي كند.
به طور واضح تر، فصل مشترك اين دو پديده، اطلاعات است. يعني اينترنت كه مأموريتش اطلاع رساني است، گاهي ابزاري براي انتقال اطلاعات مي شود كه محرمانه بوده و شخصي تلقي مي شوند و به عبارت ديگر اين اطلاعات به طور عمده محرمانه نيستند، اما در ميان آنها، اطلاعات خصوصي و ممنوعه هم ديده مي شود.
* براي حريم خصوصي، چه حد و مرزي مي توان قائل شد؟
** حريم خصوصي يك موضوع نسبي است، چرا كه با توجه به تفاوتهاي قانوني، اخلاقي، فرهنگي و اجتماعي حاكم بر جوامع مختلف، تعاريف و حد مرزهاي مختلفي براي آن ارائه مي شود.
معمولاً با پيشرفت جوامع و ايجاد انواع شبكه هاي اطلاعاتي و ارتباطي از جمله اينترنت كه مهمترين آنهاست، اطلاعات شخصي و حريم خصوصي نيز دستخوش رشد و تغيير فرهنگها شده، به سمت جهاني شدن در حركت است و بنا به عقيده انديشمندان، ملتها ناگزيرند كه اطلاعات محرمانه خود را با حقوق شناخته شده اي در جامعه خود، در تعامل و توازن قرار دهند، اما در كل بايد يادآور شد كه امروزه با وجود شبكه اينترنت، تا حد زيادي از حجم يا دامنه اطلاعات محرمانه كاسته شده و تبادل و نشر آنها، آسان تر و وسيع تر گشته است.
* آيا قوانيني براي جلوگيري از سوء استفاده از حريم خصوصي افراد به وسيله اينترنت وجود دارد كه ضمانت اجرايي هم داشته باشد؟
** بله، قوانيني داريم كه در صورت اجرا مي توانند از بروز بسياري سوء استفاده ها جلوگيري كند. در كشور ما سه نوع قانون در اين زمينه وجود دارد.
اولين آنها، قانون طلايي است. يعني خود را به جاي ديگران قرار دادن، در هر كاري كه انجام مي دهيم بايد به گونه اي با ديگران رفتار كنيم كه دوست داريم آنها، آن گونه با ما رفتار كنند، اگر نمي خواهيم كه فردي به اطلاعات شخصي ما دسترسي پيدا كند، ما نيز نبايد همان كار را بكنيم، پس افرادي كه اطلاعات خصوصي ديگران را در شبكه اينترنت منتشر مي كنند، اين حق را به ديگران مي دهند كه مشابه همين كار با خودشان بشود.
قانون دوم در اين ارتباط به قانون نبود هيچ چيز مجاني در جهان معروف است، يعني هر عملي داراي يك فاعل است و بايد به آن پاداش داده شود كه متأسفانه عده اي با وجود اين قانون، از طريق اينترنت، منجر به ايجاد بحرانهاي اخلاقي مي شوند، يعني براي مثال عده اي سودجو، يك نرم افزار را مي خرند و با ناديده گرفتن تمام زحمات و هزينه هاي صورت گرفته براي توليد اثر، آن را از طريق اينترنت به چندين نفر مي فروشند و يا از وب سايتها كپي برداري و فروش چند باره آن نرم افزار را انجام مي دهند. اگر ماجرا به همين جا ختم شود، خوب است، چرا كه آنها معمولاً اطلاعات محرمانه ديگران را نيز در اينترنت به حراج مي گذارند كه در سالهاي اخير اين موضوع در كشور ما افزايش يافته و مشكلات خانوادگي و اجتماعي زيادي به وجود آورده است.
قانون مالكيت معنوي نيز براي كاهش مشكلات اين حوزه تدوين شده كه در آن هر كس بر اطلاعاتي كه دارد، مالك است، به همين دليل حق دارد كه آن را در اختيار ديگران بگذارد يا نگذارد، اما بايد گفت كه اين يكي از مظلوم ترين قوانين، حداقل در كشور ماست، چون امروزه اينترنت به شدت، حقوق مالكيت معنوي كه مصداق حريم خصوصي افراد است را متأثر از خود كرده است.
* يعني مي گوييد كه اين موضوع در جامعه ما محسوس تر است؟
** همين طور است. چون فرهنگ استفاده از اطلاعات ديگران در جامعه ما نهادينه نشده و هنوز عده اي از كاربران با مقوله مالكيت معنوي، آشنايي ندارند و به اين ترتيب به راحتي حقوق حريم خصوصي يا شخصي ديگران را پايمال مي كنند.
* پيامدهاي اشاعه اطلاعات محرمانه و خصوصي افراد در شبكه اينترنت چيست؟
** در درجه نخست بي اعتمادي به اين شبكه را در عين مفيد بودن براي خانواده ها به همراه خواهد داشت و به دنبال آن محروم شدن افراد زيادي از مزايا و اطلاعات مفيد آن، كاهش ميزان كاربران از شبكه اينترنت و همچنين ايجاد محدوديت و فيلترينگ برخي از پايگاه ها از سوي مسؤولان نيز از جمله پيامدهاي منفي آن است.
* براي مقابله با اين پيامدها و آسيبها چه راهكارهايي توصيه مي شود؟
** براي سامان دادن به اين معضل سه راهكار اصلي شامل تدوين قانون و مرامنامه هاي اخلاقي، مسؤوليت پذيري افراد و كاربران و راهكار سوم تعيين خط مرز درست بين اطلاعات محرمانه و غيرمحرمانه مي باشد كه در صورت توجه به آن، جلوي بسياري از زيانها گرفته خواهد شد.
* ممكن است هر كدام از مواردي كه ذكر كرديد، را روشن تر توضيح دهيد؟
** ببينيد، در بحث تدوين مرامنامه بايد گفت كه حريم خصوصي افراد را از اين راه بايد مشخص كرد تا اهميت حفظ اطلاعات آن براي همه قابل درك باشد و بهانه اي براي سوء استفاده وجود نداشته باشد. چون اينترنت مثل فروشگاهي نيست كه اگر در آن تخلف يا كم فروشي روي دهد، با بستن آن، صاحبش مجازات شود. بعد از توجه به اين مرامنامه ها، مسؤوليت پذيري افراد نيز بايد محقق شود، به اين معنا كه افراد بايد مسؤوليت اعمال خود بپذيرند، در غير اين صورت هر اتفاقي امكان پذير است وهر بحران اخلاقي ممكن است به وجود آيد، همانطور كه ممكن است هر اختراعي باعث بحران يا رخدادي شود كه در اين موقع افراد به هياهو مي افتند. بر اساس راهكار سوم، يعني تعيين خط مرز براي تشخيص اطلاعات محرمانه از غير محرمانه نيز بايد هدف از انتشار اطلاعات، وضعيت انتشار، ميزان امنيت، مدت زمان و شيوه به كارگيري آن، فراهم بودن شرايط استفاده يا سوء استفاده و حتي ارزيابي نهايي از آن تبيين و توجيه شود.
* به نظر شما اينترنت مخرب حريم خصوصي است يا مؤثر آن؟
** اينترنت در ماهيت مخرب حريم خصوصي نيست و اين كاربران هستند كه معمولاً در كشور ما نقش مخرب آن را بازي مي كنند و علاوه بر خود، ديگران را هم دچار مشكل مي كنند. در واقع بايد ظرفيت سازي شود و فرهنگ استفاده از اينترنت براي كاربران دروني شود و نوعي رويه ارشادي سرلوحه كاربران قرار گيرد كه در اين صورت، حتي مي توان حريم خصوصي را تحكيم بخشيد.
* به عنوان سؤال آخر بفرماييد ميزان آگاهي كاربران در جامعه ما به چه صورت است و آيا تاكنون تلاش در جهت ايجاد شناخت در آنها و نشان دادن عواقب بهره برداري ناصواب از اين شبكه جهانگير شده است؟
** بعضي از كاربران به دليل آنكه از نظر استفاده از شبكه اينترنت توجيه نمي شوند و يا با مرامنامه هاي اخلاقي آشنايي ندارند، كاربران خوبي نيستند و ناخواسته به حريم خصوصي ديگران تجاوز مي كنند و در نهايت نيز استفاده از اين شبكه را محدود مي كنند، از اين ناآگاهي حتي بيگانگان به عنوان اهرم تهاجمي خود سود مي برند كه لازم است مراكز خدماتي مثل كافي نتها و همه دست اندركاران اين حوزه آگاهي خود را در اين زمينه افزايش دهند.
شنبه 9 آذر 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: قدس]

[مشاهده در: www.qudsdaily.com]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 416]