آسيب‌شناسي اقامه نماز در محيط‌هاي دانشگاهي/4 آسيب‌هاي معرفتي، فرهنگ نماز در دانشگاه‌ها را تهديد مي‌كند

واضح آرشیو وب فارسی:خبرگزاري قرآني ايران: آسيب‌شناسي اقامه نماز در محيط‌هاي دانشگاهي/4 آسيب‌هاي معرفتي، فرهنگ نماز در دانشگاه‌ها را تهديد مي‌كند
گروه اجتماعي: نهادينه‌كردن فرهنگ اقامه نماز در محيط‌هاي دانشگاهي با آسيب‌هاي متعددي مواجه است كه از جمله آنها مي‌توان به آسيب‌هاي معرفتي اين حوزه اشاره كرد كه طي آن دانشجويان به دليل ناآشنايي با بركات و فوايد نماز يا از خواندن آن پرهيز مي‌كنند و يا ترجيح مي‌دهند كه به‌صورت فردي به اين امر بپردازند.
آسيب‌شناسي نماز در محيط‌هاي دانشگاهي از جمله مباحثي است كه خبرگزاري قرآني ايران(ايكنا) به‌واسطه اهميت آن در قالب ميزگردي با حضور «محمد صالحي» مديركل آموزش فرهنگي و دبير ستاد اقامه نماز دانشگاه آزاد اسلامي و حجت‌الاسلام‌والمسلمين «محمود متوسل» قائم‌مقام ستاد اقامه نماز كشور به آن پرداخت.

صالحي در ابتداي اين نشست به ضرورت برپايي نماز پرداخت و گفت: نماز در واقع پيشاني همه عبادات و تجلي عبوديت انسان در پيشگاه خداوند است و در آيات متعدد قرآن به اقامه آن سفارش شده است كه توجه به آن در جنبه‌هاي فردي و اجتماعي علاوه بر آرامش فردي به معنويت جامعه نيز كمك مي‌كند.

وي با اشاره به تحقيقات خود در زمينه سلام نماز تصريح كرد: هر كدام از جلوه‌هاي نماز تفسير دارد در سلام پايان نماز كه فرد مي‌خواهد همزيستي با خلائق را آغاز كند پيام امنيت را به گوش همه انسان‌ها مي‌رساند و اين عهد را با خداي خود مي‌بندد كه به افراد ديگر آسيب نرساند و اين سعادتي است كه توسط نمازگزاران به افراد جامعه القا مي‌شود.

صالحي در ادامه تأكيد كرد:‌ نمازي كه با كيفيت و رويكرد ذكر شده در آيات و روايات ادا شود عبوديت، امنيت، عافيت، سعادت و نيك‌بختي را به جامعه اهدا مي‌كند و رسيدن به اين مقام و مرتبه نيازمند فرهنگ‌سازي است و بايد بيشترين هزينه‌ها و سرمايه‌ها صرف اين حوزه شود به‌ويژِه در دانشگاه‌ها كه نقش عمده‌اي از امر فرهنگ‌سازي در جامعه را به‌عهده دارد تا بدين‌ترتيب رنگ الهي و معنوي همه جامعه را فراگيرد.

بخش نخست سخنان مديركل آموزش فرهنگي با اظهار تأسف از اينكه هنوز در مقدمات نماز در بعضي جاها مانده‌ايم به پايان رسيد.

علم بدون معنويت جامعه را به سوي تباهي مي‌كشاند

در اين بخش از نشست حجت‌الاسلام‌ متوسل، نيز به تشريح ضرورت‌هاي برپايي نماز پرداخت و گفت: نماز تكليفي است كه همه اقشار جامعه اعم از زن و مرد، پير و جوان، باسواد و بي‌سواد و در يك كلام همه افراد جامعه در هر قشر و گروهي مكلف به اقامه آن هستند.

وي افزود: طبيعتاً محيط‌هاي دانشگاهي به جهات مختلف بيش از ساير اقشار جامعه نيازمند اقامه اين فريضه هستند چراكه حاكميت معنويت در محيط‌هاي علمي تجلي بيشتري نسبت به ساير اماكن دارد و توجه به اين مهم مي‌تواند زمينه مناسبي را براي معنويت جامعه فراهم كند.

قائم‌مقام ستاد اقامه نماز در ادامه تصريح كرد: طبق تجربه اگر علم و دانش بدون معنويت و اخلاق به جامعه بشري عرضه شود موجب فساد و تباهي و مشكلات آن جامعه خواهد شد لذا بر اساس اين مطلب افراد فعال در محيط‌هاي علمي بايد از نظر روحي، اخلاقي و معنوي مهذب باشند.

اين استاد دانشگاه اظهار كرد: به تعبيري ديگر خطر فرد بي‌سواد به جامعه به مراتب كمتر از فرد باسواد است چراكه اگر فردي قصد فساد و تباهي در امور جامعه را داشته باشد از علم نيز مي‌تواند به‌عنوان ابزار براي رسيدن به اهداف خود بهره‌مند شود و مصداق كامل اين ضرب‌المثل باشد كه «چو دزدي با چراغ آيد گزيده‌تر برد كالا».

وي با استناد به يكي از سخنان حجت‌الاسلام‌والمسلمين «قرائتي» افزود: به اعتقاد ايشان «هر كشوري كه دانشجو و دانشگاه‌هايش بيشتر است آمار جرم و جنايت در آن كشور نيز رو به افزايش است» البته تلازم منطقي بين اين دو نيست اما با كمال تأسف آمار اين‌گونه نشان مي‌دهد و نبايد اينطور باشد اما اين اتفاق افتاده است زيرا در اين‌گونه كشورها هم و غم مردم و دولت بر كسب علم بوده است در نتيجه علم و سواد مردم افزايش يافته ولي چون توجهي به اخلاق و معنويت نشده آمار ناهنجاري‌ها در آن افزايش يافته است.

متوسل با اشاره به روايات گفت: در روايات منقول از امامان معصوم(ع) نيز علم، اخلاق و معنويت همواره در كنار هم توصيه شده است و جدايي اين اجزا مي‌تواند منجر به بروز خطراتي شود پس با اين مقدمه مي‌توان به حقيقت اين موضوع اطمينان كرد كه دانشگاه‌ها و مراكز علمي بيش از ساير نهادها نيازمند معنويت هستند زيرا آفت‌ها و آسيب‌هايي كه فرد تحصيل‌كرده را تهديد مي‌كند بيشتر از ساير افراد است.

در اين بخش از گفت‌و‌گو خبرنگار ايكنا خطاب به اين كارشناسان گفت: پس با اين اوصاف رسالت دانشگاه‌ها در اين زمينه بسيار سنگين است و بايد برنامه‌هاي متعددي را در اين زمينه تدوين كند اما آيا در فعاليت‌هاي پژوهشي به اين موارد توجه شده است؟

ضعف در پشتوانه‌هاي علمي و فكري مرتبط با نماز يكي از مشكلات دانشگاه‌هاست

صالحي در پاسخ به اين پرسش افزود: به‌صورت موردي و موضوعي‌ تحقيقات زيادي توسط حوزه فرهنگي دانشگاه‌ها و معاونت پژوهشي نهاد نمايندگي مقام معظم رهبري درباره گرايش‌هاي ديني و مذهبي صورت گرفته است و خوشبختانه از مجموعه آنها اين‌گونه به نظر مي‌رسد در وضعيت بحراني نيستيم البته اين مسأله به اين معني نيست كه مدعي باشيم همه دانشجويان و همه كساني كه در دانشگاه‌ها حضور دارند مباني ديني را به كار مي‌گيرند و عمل مي‌كنند ولي شاكله دانشجويي كشور خوشبختانه بسيار خوب است.

دبير ستاد اقامه نماز دانشگاه آزاد اسلامي تصريح كرد: در دانشگاه آزاد اسلامي مساجدي داريم كه در آنها دو يا سه وعده نماز جماعت برگزار مي‌شود زيرا فضاي فيزيكي مساجد جوابگوي استقبال و كثرت دانشجويان براي حضور در نماز جماعت نيست البته نمي‌توان اين واقعيت را نيز كتمان كرد كه بايد در برخي از دانشگاه‌ها اقدامات بيشتري انجام شود ولي در مجموع از نظر گرايش‌هاي ديني و مذهبي به حالت بحران نرسيده‌ايم.

اين مقام مسئول در دانشگاه آزاد در پاسخ به اين پرسش كه نقاط ضعف موجود در محيط‌هاي دانشگاهي را چگونه مي‌توان تقويت كرد؟ اظهار كرد: شناخت از جمله مؤلفه‌هايي است كه در انسان انگيزه ايجاد مي‌كند لذا ما هر چقدر بتوانيم شناخت افراد را نسبت به يك موضوع افزايش دهيم به همان ميزان نيز انگيزه براي رفتن به سمت آن پديده بيشتر مي‌شود از همين‌رو بايد به اين نكته توجه اساسي داشت كه دانشگاه‌ها براي ترويج فرهنگ نماز در ميان دانشجويان و جامعه نقش مهمي را ايفا مي‌كنند.

صالحي در ادامه انجام فعاليت‌هاي تحقيقاتي در زمينه امر نماز و ترويج آن را امر مهم ارزيابي و تصريح كرد: متوليان فرهنگي بايد در اين زمينه به فعاليت علمي و پژوهشي بپردازند زيرا ما با اين وضعيت نمي‌توانيم آبشخور لازم را براي جامعه علمي كشور فراهم كنيم و دستيابي به اين مهم نيازمند اين مسأله است كه علاوه بر توجه به فرهنگ تحقيق و تفحص در دانشگاه‌ها، دانشجويان و اساتيد را نيز وارد اين ميدان كنيم تا به تأمل و تفكر در اين حوزه بپردازند.

وي با اشاره به اين مطلب كه آقاي قرائتي شيوه خوبي را در زمينه تفسير قرآن بنا نهاده و خود نيز آن را در پيش گرفتند، گفت: به عقيده ايشان هركس بايد نسبت به مطالعات و تفكر خود به ارائه حرف جديدي از آيات قرآن بپردازد زيرا اين كتاب الهي آنقدر ظرفيت دارد كه اگر همه انديشمندان و دانشمندان نيز به طرح مباحث آن اهتمام داشته باشند نيز نتوانسته‌اند قطره‌اي از آن معارف ديني را استخراج كنند پس ما نبايد به «تفسير نمونه»، «الميزان» و ... اكتفا كنيم و به رونويسي آنها بپردازيم بلكه بايد به ارائه نگرشي نو در طرح مقوله آيات قرآن و مباني ديني توجه داشته باشيم.

دبير ستاد اقامه نماز دانشگاه آزاد با تأكيد بر اين مطلب كه مطالعه و تحقيق در امور ديني بايد گسترش يابد، افزود: بايد دانشگاهيان را به اين سمت بكشانيم و دانشجويان را در اين زمينه‌‌ها فعال كنيم و عرصه‌هاي پژوهشي را در اختيار استادان و فعالان دانشگاهي قرار دهيم و ضعف از نظر پشتوانه‌هاي علمي و فكري در امر نماز يكي از مشكلات ما در اين زمينه است لذا تاكنون نتوانسته‌ايم زمينه‌هاي لازم را براي نسل دانشجو فراهم كنيم.

وي در پاسخ به پرسش خبرنگار ايكنا مبني بر اينكه اين ضعف متوجه توليد آثار پژوهشي است يا عرضه آنها؟ اظهار كرد: در بحث تحقيقات حوزه‌هاي مختلف علوم ديني به‌ويژه در بحث نماز مشكل داريم كه اين ضعف بيشتر شامل مستندات و جلوه‌هايي است كه بتواند عظمت اين حركت عبادي را از زوايا و مناظر مختلف نشان دهد.

صالحي با اشاره به روند برپايي هفدهمين اجلاس سراسري نماز در دانشگاه آزاد گفت: فراخوان اين اجلاس در سطح دانشگاه‌ها شرايطي را فراهم آورد كه مقالات دانشجويي متعددي كه حاوي مطالب و ديدگاه‌هاي بديعي در حوزه نماز و ترويج آن است به دبيرخانه آثار ارسال شود و اين مسأله مبين اين مطلب است كه اگر زمينه‌سازي و نظارت علمي مطلوبي در اين امر وجود داشته باشد اين جوشش خود‌به‌خود به‌وجود مي‌آيد و هرچقدر معرفت آنها افزايش پيدا كند در واقع تجلي اين حقايق در جامعه بيشتر مي‌شود.

بيشتر دانشجويان ترجيح مي‌دهند به‌صورت فردي نماز بخوانند تا جمعي

آسيب‌هاي كنوني كه فرهنگ نماز را تهديد مي‌كند پرسش خبرنگار ايكنا از حجت‌الاسلام‌متوسل بود كه وي درباره آن گفت: بخشي از اين آسيب‌ها معرفتي است زيرا مادامي كه دانشجو شناخت صحيحي نسبت به نماز و بركات آن نداشته باشد انگيزه لازم هم براي انجام آن ندارد.

قائم‌مقام ستاد اقامه نماز در ادامه شرايط محيطي جامعه را يكي ديگر از موانع موجود در گرايش جوانان به‌ويژه دانشجويان براي اقامه نماز عنوان كرد و در پاسخ به اين پرسش كه مراد از شرايط محيطي چيست، افزود: اين محيط مي‌تواند محيط خانواده، مدرسه، دانشگاه، كار و ساير محيط‌هاي اجتماعي باشد كه زمينه‌ساز عواملي براي تأثير در رفتار فرد مي‌شود.

به اعتقاد اين استاد دانشگاه نماز برخلاف بسياري از اعتقادات كه در تعامل با يكديگر برايمان روشن نيست صرفاً يك اعتقاد دروني نبوده و بروز و ظهور بيروني دارد لذا شكل‌گيري آن در محيط اجتماعي به عوامل زيادي ربط دارد زيرا در حال حاضر جمعيت كثيري از دانشجويان نماز مي‌خوانند اما هيچ وقت در مسجد و نماز جماعت شركت نمي‌كنند و ترجيح مي‌دهند به‌صورت انفرادي و حتي در خفا نماز بخواند.

متوسل تصريح كرد: برخي از جوانان جامعه ما هنوز به اين جرأت و قدرت نرسيده‌اند كه اين رفتار دروني خود را به گونه‌اي انجام دهند كه ديگران نيز شاهد آن باشند زيرا نتوانسته‌ايم پشتوانه‌هاي فكري را در اين زمينه تقويت كنيم لذا بايد در انديشه تدوين برنامه‌هايي باشيم كه ضمن آن افراد بتوانند از اين رفتار ديني خود دفاع كنند.

خانواده‌ها اهتمامي براي آموزش مباني ديني به كودكانشان ندارند

وي در ادامه با اشاره به اين واقعيت كه تعداد دانشجوياني كه به اقامه نماز پايبند هستند اما هرگز در جمع به اين امر نمي‌پردازند كم نيست، خواستار اين مطلب شد كه با افزايش معرفت دانشجويان شرايطي را فراهم كنيم كه نماز آنان از يك قوت، صلابت و اقتدار برخوردار باشد.

در اين قسمت از گفت‌و‌گو صالحي خطاب به متوسل تصريح كرد: شايد اين خواندن نماز در جمع تعهدي را براي انسان به‌همراه مي‌آورد كه ترس از عدم توان در انجام آن تعهد اجتماعي، فرد را وادار مي‌كند كه نمازش را از ديگران مخفي كند.

متوسل نيز با تأييد اين مطلب گفت: خانواده‌ها نسبت به آموزش ديني فرزندان خودشان كم‌كاري مي‌كنند به نحوي‌كه رفتارهاي ديني را همچون ساير آداب معاشرت به كودكانشان آموزش نمي‌دهند و اين در حالي است كه امامان معصوم(ع) در روايات از والدين خواسته‌اند كه فرزندانشان را از هفت سالگي به خواندن نماز عادت دهند.

شيوه‌هاي تبليغ ترويج فرهنگ نماز در محيط‌هاي دانشجويي، تعامل ستاد اقامه نماز با دانشگاه‌ها براي نهادينه‌كردن فرهنگ نماز و ... از جمله موضوعاتي است كه در بخش دوم اين ميزگرد ارائه مي‌شود.

ادامه دارد ...
يکشنبه 19 آبان 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: خبرگزاري قرآني ايران]

[مشاهده در: www.iqna.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 101]