فرق و طبقات مختلف صابئین

واضح آرشیو وب فارسی:فان پاتوق: معمولا هر دینی دارای فرقه های متعددی هست و آئین صابئین هم از این امر مستثناء نشده است. منتها وجود فرقه ها در دین صابئین را از دو جهت می توان نگاه كرد، یكی به لحاظ وجود عقاید مختلف در پیروان این آئین كه باعث ایجاد فرقه های مختلف شده است و دیگری از حیث تفاوت مكانی یا احكامی است كه باعث شده صابیان را به نام های مختلف معروف كند هر چند در صورت دوم تفاوت اعتقادی خیلی جزئی می باشد. آثار فرقه هایی كه بر اثر اختلاف عقاید بوجود آمده اند به شرح ذیل مى باشد: اصحاب روحانیت، اصحاب هیاكل، اصحاب اشخاص و مذهب حرانیه.

1- فرقه اصحاب روحانیت:
مى گویند براى جهان صانعى است حكیم و مدبر، و چون نمى توانیم به جلال او راه یابیم، ناچار باید به وسیله مقربان درگاه او كه روحانیون پاك مى باشند، نزد او راه یابیم و به آن صانع حكیم نزدیك شویم و نفوس خود را از هر گونه پلیدى پاك سازیم، آنگاه حاجات خویش را از آنان بخواهیم تا آن روحانیات میان ما و خالق شفیع شوند. این روحانیات از هر نوع مادة جسمانی منزه هستند و از كردار انسانی دور و به ذات خدایی نزدیك. به روحانیت نیز بایستی به وسایل و افعالی چون فایق آمدن به شهوات نفسانی و تهذیب اخلاق و روزه داشتن، نماز، اوراد، و دعا نزدیكی جست و با نزدیكی به آنان به شناخت و درك حضرت الهی فایض آمد و از جمله روحانیت هفت روحانی را در هفت سیاره مدبر دانند و گویند این هفت سیاره مانند اجساد و هفت روحانی به منزلة ارواح می باشند و در آن هیكل تدبر و تصرف كنند و از تصرف و تدبر ایشان سیارات هفت گانه در افلاك خود مدام دور زنند.

2- فرقه اصحاب هیاكل:
چون روحانیون وجود رابطه بین افراد عادى با خداوند مى باشند، نیاز بود تا دست به دامن هیاكل یعنى سیارات هفتگانه زنند و حاجات خود را از ستارگان طلب كنند. در واقع این گروه از آنجا پیدا شد كه چون روحانیات وجود واسطه را ضروری دیدند لازم دانستند كه این واسطه باید به گونه ای باشد كه ما او را مشاهده كنیم و شفیعان خود را با چشم خود ببینیم و نزدشان تضرع و زاری كنیم تا به وساطت و شفاعت ما از حضرات روحانیات اقدام كنند و روحانیان ما را به درگاه كبریایی نزدیك گردانند.

3- فرقه اصحاب اشخاص:
چون ستارگان هفتگانه طلوع و غروب دارند و در روز دیده نمى شوند، باید نیابت داشته باشند. نایب آنها مجسمه هاى هفتگانه است كه به آنها متوسل مى شوند. این فرقه اگر چه عقاید آن دو دسته دیگر را می پذیرند اما بر آن بودند كه هیاكل و سیارات سبعه در همة مواقع قابل رویت نیستند، چون مهر در روز درخشان است و شب غروب می كند ماه روز ناپیدا و شب نمایان است و ما در همة حالات به آنها تقرب نتوانیم كرد. پس باید صورتی از آنها در پیش چشم داشته باشیم و بدان صورت به هیاكل تقرب جوئیم.

4- فرقه حرانی:
در مورد این فرقه چندین قول وجود دارد، از جمله:
بعضی ها معتقدند كه صابیان حرافی بقایای مذهب یونان و روم هستند كه در شهر حران كنار رود فرات در مقابل آئین عیسوی مقاومت كردند و تا دورة اسلام باقی ماندند. وقتی از طرف مامون خلیفة عباسی به آنها تكلیف شد به یكی از ادیان اهل كتاب بپیوندند كلمه "صابیان" را برگزیدند و خود را با صابیان مذكور در قرآن منطبق شمردند.

شهرستانی می گوید: حرانیون از كسانی بودند كه در شهرستان حران جای داشتند و آن فرقه بر آنچه سه فرقه دیگر گفته اند پیروی كرده اند و نیز مزیدی آورده و گویند: صانع جهان به لحاظ ذات معبود واحد است ولی به لحاظ اشخاص متكثر، یعنی دو صفت واحد و كثرت كه ضد یكدیگرند متصف است. اما واحد است در ذات و اول و اصل و ازل. اما كثیر است به لحاظ "اشخاص" كه در چشم ظاهر بسیار می شود. و یكی دیگر از اعتقادات صابیان حرانی این است كه قیامتی كه انبیاء وعده داده اند در همین دنیاست و غیر از این سرا سرای دیگری نیست و زنده كردن مردگان و برانگیختن آنان قابل تصور نیست. اما دیگر صابیان كه بر اثر تفاوت مكانی و احكامی به نام های دیگری معروف شده اند گرچه از نظر عقیدتی تفاوت چندانی با هم ندارند و عبارتند از: "سمینه" كه می گویند اینها همان صابیان چین هستند كه به مذهب "بوداست" می باشند و فرقه های دیگری چون مغتسله، كیماری و بطایحی و مندایی كه یا از فرقه های صابئی می باشند یا یكی از اسم های متعددی است كه بر صابیان اطلاق می شود. محققان صابئین را جزء آن دسته از افرادى مى دانند كه به محسوس و معقول عقیده دارند. صابئین عقاید اولیه خود را از دست داده و عقاید نوینى گرفته اند. صابئین اولیه را پیروان (ادریس نبى) مى گویند كه به سه دسته: روحانیون، هیاكل و اشخاص تقسیم مى شوند. گروه دوم صابئین مانند مجوس و یهود و نصارى و محسوس و معقول معتقدند. صابئین به اسلام باورى ندارند. زبان مذهبى صابئین سامى سریانى است و یا نزدیك به این زبان مى باشد كه خود یك قرن پیش مورد توجه قرار گرفت

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: فان پاتوق]

[مشاهده در: www.funpatogh.com]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 269]