واضح آرشیو وب فارسی:خبر آنلاین: اقتصاد > اقتصاد کلان - صادرات غیر نفتی در سال 89 با اوج گیری قیمت نفت خام و افزایش قیمت دلار رکورد شکنی کرده است. علی پاکزاد: قیمت نفت و قیمت ارز به عنوان عوامل موثر بر صادرات نفتی همواره مودر تاکید قرار گرفته است و در حالی که به نظر می رسد رکورد صادرات غیر نفتی در کشور هر ساله در حال شکسته شدن است دانستن عوامل موثر بر صادرات غیر نفتی می تواند به برنامه ریزان نمایی درست از تحولات صادرات غیر نفتی بدهد. بررسی دوره ای صادرات غیر نفتی نشان می دهد در دوران بازسازی پس از جنگ صادرات غیرنفتی کشور رو به افزایش گذارده اما شتاب نگرفته است. در سال های اخیر رقم مربوط به صادرات غیرنفتی افزایش چشمگیری نشان داده است اما باید توجه داشت که این افزایش ها به خاطر لحاظ کردن صادرات مواد پتروشیمی گاز تحت عنوان صادرات غیرنفتی استو با حذف این عامل از ترکیب صادرات غیر نفتی می توان گفت روند افزایشی ملایم صادرات غیرنفتی طی سالهای بعد از جنگ به شکلی مداوم ادامه یافته است. نکته جالب اینجاست در حالی که در مورد رشد صادرات غیر نفتی عنوان می شود که این صادرات در اثر برنامه ریزی های خاص دولت و رونق اقتصادی کشور رشد پیدا کرده است مقایسه نرخ رشد صادرات غیر نفتی با نرخ رشد ارزش دلار و نرخ رشد صادرات غیر نفتی می تواند گفت که این دو نرخ همبستگی مشخصی با نرخ رشد صادرات غیر نفتی از خود نشان می دهند و البته این روند با نرخ رشد قیمت نفت ایران نیز روندی حدودآ هم سان داشته است. در جمع بندی این موارد با در نظر گرفتن رکود فعالیت های تولیدی در کشور می توان گفت انچه در رشد صادرات غیر نفتی در کشور رخ داده است کاملا رشدی ناشی از رشد قیمت نفت داشته است و البته سخت گیری کمتر دولت در قبال نرخ ارز طی چند سال اخیر نیز در یان زمینه بی تاثیر نیست ولی نکته جالب ان است که ترکیب صادرات پر رونق ایران نشان می دهد خارج از چارچوب صادرات محصولات پتروشیمی دو گروه از کالاها در عمل در افزایش صادرات غیر نفتی موثر بوده است اول کالاهای سنتی ایران مانند محصولات کشاورزی که با افزایش قیمت ارز هزینه تولید انها چندان تغییری پیدا نمی کند و دوم کالاهای که محصول مستقیم صنایع انرزی بر هستند و با توجه به ثابت بودن قیمت انرژی برای این واحدهای تولیدی می توان گفت رشد قیمت جهانی نفت امکان رقابت بهتری را برای ای نوع کالها فراهم کرده است. رونق واقعی چگونه ایجاد می شود عباس شاکری استاد دانشگاه علامه طباطبایی در این زمینه راهکار ایجاد رونق پایدار صادراتی می گوید: «رونق صادرات مستلزم رونق رقابت پذیری و تأمین فن آوری های نوین، ایجاد فضای پولی و مالی و قیمتی مناسب و تحقق استانداردهای کیفی است. لذا اقتصاد کشور باید طی یک فرآیند به رونق صادرات دست یابد. طبیعی است هر مرحله ای از این فرآیند باید با حمایت ها و راه کارهای خاص همراه باشد. به عبارت دیگر نحوه حمایت از صادرات به مرحله ای بستگی دارد که اقتصاد، تولید ملی و صادرات در آن قرار دارند.ابتدا باید زمینه ای فراهم شود که ارتقاء تکنولوژی، فضای باثبات قیمتی و هزینه ای در اقتصاد ایجاد شود و این خود یک مسیر پویاست. برای انجام این مهم باید فضای کسب و کار را ارتقاء داد و نهادهای علمی و تحقیقاتی را تقویت کرد ضمن اینکه حمایت های جانبی هم لازم است. باید متناسب با افزایش تورم هزینه های تولیدات صادراتی را جبران کرد؛ یا از طریق افزایش نرخ ارز یا از طریق کمک های مالی دولت و یارانه صادراتی». شاکری در ادامه می افزاید:«اگر بازار ارز رقابتی نیست، ارزی بری تولید بالاست و مقتضیات تولید و تورم با افزایش نرخ ارز در سطح کل اقتصاد سازگار نیست باید قیمت ارز صادرکنندگان را بالا برد و اگر این هم امکان پذیر نیست باید به آنها یارانه داد. البته هر حمایتی که به صادرکنندگان اعطا می شود باید مشروط و محدود به زمان و شرایط باشد. ارزبری تولید کشور رقم قابل توجهی است که این لزوم توجه به بخش تولید و هزینه های تولیدی به خصوص تولید صادراتی را گوشزد می کند. نکته قابل توجه این است که ارزبری تولید در طی سال های اخیر روندی افزایشی داشته است.برای ایجاد رشد شتابان در صادرات و تأمین پایداری آن باید محیط اقتصادی مناسب ایجاد کنیم. لذا باید ثبات نقدینگی و کاهش تورم را به عنوان یک هدف اساسی دنبال کنیم. رسیدن به این مهم مستلزم انضباط بودجه ای دولت، اصلاح نظام بانکی، نظارت دقیق بر اعطای اعتبارات، رفع پدیده عدم وصول مطالبات بانکی در سطح وسیع، جهت دهی منابع پولی و ارزی به سمت تولید، اهتمام به تولیدات دانش محور با تکنولوژی بالا، ارتقاء صنعت پردازش و بسته بندی جهت ایجاد ارزش افزوده بیشتر روی کالاهای کشاورزی و سنتی و اقداماتی از این قبیل است». کندی صادرات غیر نفتی در حیطه ای فرابخشی در واقع می توان گفت راه کارهای ارتقاء صادرات عمدتاً همان راه کارهای اصلاح ساختار پولی و حقیقی کلی اقتصاد است. کندی صادرات غیرنفتی در کشور را نمی توان صرفاً در محدوده بخش صادرات بررسی کرد؛ این ساختار کلی اقتصاد است که وضعیت صادرات را مشخص می کند. البته اگر صادرات حالت پویا و شتابان به خود بگیرد و اقتصاد را در رقابت جهانی درگیر کند پویایی و رشد کل اقتصاد را هم تحت تأثیر قرار داده و جهت می دهد. در شرایطی که 50 هزار میلیارد تومان معوقه بانکی در اقتصاد وجود دارد و تولیدکنندگان و صادرکنندگان از محدودیت وجوه رنج می برند و تورم حالت پویا و مستمر دارد نمی توان امید به شتاب صادرات داشت. بنابراین باید در حوزه پول، ارز و تورم شرایط مناسب فراهم کرد؛ نقدینگی را ثبات بخشید تورم را کنترل کرد، و برای نرخ ارز صادرات چاره ای اندیشید یا حداقل یارانه معادل برای جبران تورم اعطا کرد. هم زمان با این اقدامات باید به جنبه های ساختاری و فن آوری تولید و کیفیت اهتمام ورزید. در فضای تورمی، در شرایط جولان بسیار زیاد عوامل نامولد در اقتصاد، در شرایط وجود حجم بالای اقتصاد زیرزمینی و قاچاق، کیفیت و استانداردهای کیفی بی معنی است. بنابراین محدود کردن بخش نامولد، اقتصاد زیرزمینی و قاچاق ارز و کالا را باید دنبال کرد تا فضای مناسب برای گسترش صادرات فراهم شود. ما وقتی وضعیت اقتصاد کشور را مورد بررسی قرار می دهیم ملاحظه می کنیم که قیمت های کلیدی برای بعضی بخش ها گران است و برای بعضی بخش ها ارز مثلاً تولید بخاطر وابستگی به وجوه ملی و مواد اولیه با نرخ بهره پایین و نرخ ارز ارزان سازگار است اما بخش هایی در اقتصاد هستند که با نرخ های بهره بالا هم حاضر به استقراض هستند و در بردارنده دو بخش مولد و نامولد است. عباس شاکری در مورد نحوه حمایت از بخش مولد می گوید: «بخش مولد بخشی است که تحولات مورد نیاز و اساسی دوم را تولید می کند و حذف و محدودیت آن به روند رشد و توسعه اقتصاد آسیب وارد می کند اما بخش نامولد بخشی است که اگر از صحنه اقتصاد حذف شود یا محدود شود نه تنها به روند رشد و توسعه اقتصاد فعلی وارد نمی کند بلکه موجب اعتلای رشد و توسعه هم می شود فعالیت های نامولد طیفی از فعالیت های قاچاق، غیرقانونی و قانونی بی ثمر را شامل می شود. ویژگی بخش نامولد این است که با درآمدهای بالایی همراه است از محدودیت های قانونی و مالیاتی آن هم بسیار اندک است در چنین شرایطی که عده ای فعالیت نامولد دارند و درآمدهای بالایی کسب می کنند مسلماً آنها باید از کیک تولید ناخالص ملی استفاده می کند و سهم پدیدآورندگان اصلی این کیک (عوامل مولد) را کاهش می دهند. این امر موجب کاهش بازدهی بخش های مولد می شود که این خود به افت بهره وری و کارایی و کیفیت و رقابت پذیری منجر می شود و بنابراین چنین وضعیتی با ارتقاء و شتاب صادرات سنخیتی ندارد گذشته از این جولان عوامل نامولد در اقتصاد به گسترش بی ثباتی پولی و نقدینگی فساد، عدم شفافیت منتهی می شود و اینها هم عوامل محدودکننده رشد و توسعه اقتصاد و بنابراین صادرات هستند».
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: خبر آنلاین]
[مشاهده در: www.khabaronline.ir]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 344]