شاعران و مترجمان قرآن از طاهره صفارزاده مي‌گويندعنصرهاي شعر صفارزاده، متكي به شالوده وحياني

واضح آرشیو وب فارسی:خبرگزاري قرآني ايران: شاعران و مترجمان قرآن از طاهره صفارزاده مي‌گويندعنصرهاي شعر صفارزاده، متكي به شالوده وحياني
گروه گزارش: «طاهره صفارزاده» اديب و مترجم قرآن كريم چهارم آبان‌، در بيمارستان ايرانمهر تهران دار فاني را وداع گفت؛ گزارش ذيل، بررسي فعاليت‌هاي ادبي و قرآني آن مرحوم از نگاه شاعران، مترجمان و قرآن‌پژوهان كشور است.
به گزارش خبرگزاري قرآني ايران (ايكنا)، مرحوم «طاهره صفار‌زاده» در 25 آبان 1315 در سيرجان متولد شد. او در سن شش سالگي تجويد، حفظ و قرائت قرآن كريم را آموخت؛ صفارزاده پس از گذراندن تحصيلات متوسطه، مدرك كارشناسي زبان انگليسي را با موفقيت دريافت كرد.

پس از چندي به كار در يك شركت بيمه و ضمناً تدريس پرداخت، سپس به‌عنوان كارمند دفتري در شركت نفت به كار مشغول شد و پس از مدتي در همان شركت به ادارۀ نگارش، ترجمه و ويراستاري انتقال يافت.

اين استاد سپس براي ادامه تحصيل به كشورهاي انگليس و آمريكا سفر كرد و تحصيلات تكميلي را در رشته نقد تئوري و عملي ادبيات جهان درآمريكا به پايان رساند، صفارزاده ‌قرآن را به سه‌زبان ترجمه كرده و ترجمه قرآن كريم از مهمترين آثار معنوي اين استاد فرزانه كشور است كه به‌دليل اين اثر ارزشمند و ساير آثار خود درسال 2006 ‪ميلادي ازسوي انجمن نويسندگان آفريقايي آسيايي به‌عنوان شاعره مبارز و زن نخبه و دانشمند مسلمان در كشور مصر جايزه ويژه دريافت كرد، در متن اطلاعيه اين سازمان درباره صفارزاده چنين آمده است: «طاهره صفارزاده» شاعر، مترجم و نويسنده برجسته ايراني، مبارزي بزرگ و نمونه والاي يك زن دانشمند و افتخار‌آفرين مسلمان است، اين سازمان ايشان را به پاس سابقه طولاني مبارزه و كوشش‌هاي علمي گسترده به‌عنوان شخصيت برگزيده سال معرفي مي‌كند».

‌هم‌چنين وي از سوي سازمان نويسندگان آفريقا و آسيا به‌عنوان برجسته‌ترين زن مسلمان و نخبه جهان اسلام در سال 2006 معرفي شد. صفارزاده از 13 سالگي به سرودن شعر روي آورد، او با حوزه هنري، كانون‌ها و انجمن‌هاي ادبي سطح شهر تهران به‌طور مستمر و پراكنده در طي سال‌هاي اخير همكاري داشت.

مرحوم صفارزاده درباره فعاليت خود چنين مي‌گويد: «تلاش‌هايي كه در دوران جواني و ساليان گذشته بدون چشم‌داشت مادي انجام داده‌ام، سبب شد كه حق‌تعالي توفيق ترجمه قرآن را نصيب من فرمايد.

افتخار من خدمت رايگان است و هرگز راضي نشده‌ام از بيت‌المال چيزي دريافت كنم و تجليل از انديشمندان تا زماني كه حتي يك نفر گرسنه سر بر زمين مي‌گذارد، خلاف مقام علمي و شأن بشر است.

وقتي به روزگار جواني خود نگاه مي‌كنم، تلاشي خستگي‌ناپذير مشاهده مي‌شود كه براي معرفي ثمرات آن تلاش بايد دوچندان تلاش مي‌شد، اما به واسطه عنايت ويژه پروردگار خسته نشدم و ادامه دادم، بزرگترين مشغله ذهني من استقلال مملكت است كه بخشي از آن بي‌شك به فراگيري زبان علم بستگي دارد، استقلال فقط شامل حفظ مرزهاي كشور و قطع وابستگي خارج و جلوگيري از مستعمره شدن نيست».

خبرگزاري ايكنا هم‌زمان با درگذشت اين مترجم و خادم قرآن كريم به بررسي آثار او در نگاه شاعران و مترجمان قرآن پرداخته است.

«محسن پرويز»، معاون فرهنگي وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي در اين‌باره مي‌گويد: صفارزاده سعي كرد با پرهيز از مشكلات ترجمه‌هاي ديگر به ترجمه قرآن خود بپردازد و از اين بابت ترجمه او شايسته تقدير است.

اين مسئول فرهنگي ادامه مي‌دهد: او براي ترجمه خود نوعي كار محققانه انجام داده است و قبل از چاپ ترجمه قرآن اقدام به چاپ كتابي شامل چند مقاله در رابطه با بررسي ترجمه‌هاي قرآن كريم كرده و مراجعه به آن مشخص مي‌كند كه اقدامي كه در ترجمه قرآن صورت گرفته، اقدامي محققانه و دقيق بوده است.

او ادامه مي‌دهد: «طاهره صفارزاده» براي ترجمه قرآن خود زحمات بسياري كشيده، يكي از اين اقدامات و زحمات بررسي نقادانه ترجمه‌هاي ديگر از قرآن است، ترجمه او به‌لحاظ ادبي ترجمه خوب و رواني بوده و برجسته‌ترين نكته در آن پرهيز از اشتباهات و اشكالات ديگر ترجمه‌هاست، اين ترجمه يك ترجمه صرف نبود در واقع پژوهشي در ترجمه محسوب مي‌شود.

«حسين عليزاده» ويراستار ترجمه‌هاي قرآن نيز معتقد است، صفارزاده ديدگاه‌هاي نسبتاً ‌متفاوتي درباره ترجمه قرآن با ديگر مترجمان دارد، به‌ويژه در ترجمه «اسماء‌الله» و «اسماء‌الحسني»، كه در قرآن بسيار زياد آمده، اين نكته هم در ترجمه انگليسي و هم در ترجمه فارسي ايشان تأثير زيادي گذاشته است.

او مي‌گويد: با توجه به اينكه صفارزاده، شاعر و اديب برجسته‌اي ا‌ست ترجمه ايشان اديبانه و در برخي موارد زيبا و شاعرانه است. هم‌چنين تسلط بسيار صفارزاده به زبان و ادبيات فارسي از نقاط قوت اين ترجمه بوده كه به‌خوبي منعكس شده است.

عليزاده ضمن اشاره به به ويژگي‌هاي شعر صفارزاده گفت: تأثير مثبت قرآن، حديث و فرهنگ ديني در شعر صفارزاده، به‌ويژه در دهه 60 تا 80 بسيار مشهود است؛ شعر صفارزاده از شعرهاي خوب و انقلابي معاصر و نشان‌دهنده انس و الفت شاعر با مفاهيم ديني است و اگر به پاورقي برخي از دفاتر شعري او مراجعه كنيم، كلمات خاص قرآني و توضيحات مفاهيم قرآني را خواهيم ديد.

حجت‌الاسلام و المسلمين «محمد‌علي كوشا» مترجم و منتقد ترجمه‌هاي قرآن نيز معتقد است كه ترجمه قرآن طاهره صفارزاده به‌فارسي ترجمه روان و از نظر ادبي داراي نكات و ويژگي‌هاي خوبي است، اما او با اصول هر دو زبان آشنا نيست و تنها به ادبيات زبان مقصد، يعني زبان فارسي تسلط دارد و به زبان مبدأ چندان تسلطي ندارد.

او مي‌گويد: صفارزاده از مترجمان ادبي قرآن است كه قرآن را به دو زبان فارسي و انگليسي ترجمه كرده است، ترجمه وي از قرآن داراي نكات خوب و مثبت بسياري است و نبايد اين نكات را ناديده انگاشت.

«فاطمه راكعي» شاعر، درباره شعر صفارزاده مي‌گويد: «طاهره صفارزاده» از معدود چهره‌هاي شعر متعهد انقلاب اسلامي است كه پيش از پيروزي انقلاب شعرهايي در ارتباط و در زمينه اسلام و مفاهيم قرآني سروده است. اين اشعار به‌تعبيري داراي زمينه انقلاب اسلامي بودند و ما هميشه زماني درباره پيشكسوتان اين عرصه سخن مي‌گوييم از طاهره صفارزاده به‌عنوان يكي از كساني كه از دوره قبل از انقلاب، شعرهاي اسلامي و انقلابي داشته و قبل از انقلاب هم از شاعران مطرح بوده‌اند، ياد مي‌كنيم.

او ادامه مي‌دهد: در ميان چهره‌هاي شاخص زنان شاعر، او جايگاه ويژه‌اي داشت و چون شاعر بزرگي بود، او را در زمره شاعران برجسته كشور مي‌شناختيم و مي‌شناسيم، او بجز شعر، علاقه ژرف و عميقي نسبت به مسائل معنوي، عرفاني و موضوعات قرآني دارد، كما اين‌كه اخيراً چندين پژوهش قرآني را به انجام رساند كه مورد تقدير دستگاه‌هاي قرآني ذيربط قرار گرفت.

راكعي درباره فعاليت‌هاي صفارزاده در عرصه‌هاي علمي و آموزشي در كشور تصريح مي‌كند: او جز استادان برتر و شناخته‌شده و در زمينه ترجمه قرآن و ساير كتاب‌ها از زمره افرادي است كه نخستين كتاب‌هاي مربوط به شيوه‌هاي عملي ترجمه را به چاپ رساند.

«ميراحمد ميراحسان»، نويسنده و منتقد آثار «طاهره صفارزاده» نيز مي‌گويد: صفارزاده توانست شعر نيمايي را تا قلمرو برداشت‌هاي قرآني، ارتقا دهد و او بي‌شك در رأس چند شاعر مذهبي ايران است كه پيش از انقلاب پايه‌هاي شعر قرآني را بنا نهاد، تعهد سياسي و انقلابي به همراه فضاي ديني و هستي‌شناسانه از سرچشمه‌هاي مسائل اجتماعي، در شعر طاهره صفارزاده فراوان است.

او ادامه مي‌دهد: عنصرهاي موجود در شعر قرآني صفارزاده، متكي به چند شالوده وحياني است كه در وهله اول، بهره‌برداري از مفاهيم قرآن، به‌ويژه در مقابل ديكتاتوري و استبداد و انواع روحيه استكباري بوده كه زمينه آن برداشت اسلامي او و اتكا به منابع روايي و حديث است.

ميراحسان دومين عنصر در كلام صفارزاده را استفاده از زندگي شخصيت‌هاي امامان معصوم (ع) برمي‌شمارد و مي‌گويد: مضاميني كه صفارزاده در ارتباط با حضرت علي(ع) و ائمه معصوم(ع) دارد و ارجاي مضامين شعري به تاريخ صدر اسلام و تقابل حق، باطل، نور و ظلمت، يكي ديگر از عناصر شعري صفارزاده محسوب مي‌شود.

«مصطفي محدثي‌خراساني» شاعر نيز معتقد است، «طاهره صفارزاده» بانوي متفكر، متعهد و روشنفكر مسلمان بيشترين ارتباط و پيوند را با اسلام و آموزه‌هاي قرآن داشته و دريافت‌هاي عميقي را از قرآن در زبان، محتوا و فرم اشعار خود دارد.

او مي‌گويد: ما در سال‌هاي قبل از انقلاب در سطح ملي نام‌هاي معدودي به‌عنوان شاعران روشنفكر داشتيم، يكي از اين روشنفكران مسلمان «طاهره صفارزاده» بود كه علي‌رغم فضاي روشنفكري قبل از انقلاب و تلاشي كه براي نفي اين تفكرات مي‌شد، او با اقتدار و توانمندي و به‌واسطه باروري شعر و انديشه خود سدي در مقابل اين افكار ايجاد كرده است.

نگاهي به گفت‌و‌گو‌ها حكايت از كارنامه ادبي درخشان مرحوم صفارزاده دارد و اينكه صفارزاده در تمام زندگي خود تمام تلاش خود را صرف خدمت به ادبيات به ويژه ادبيات مذهبي كرد.

برخي از خدمات و آثار قرآني صفار زاده عبات‌اند از:

ـ انتخاب به عنوان خادم القرآن در سال 1381 پس از انتشار ترجمه قرآن حكيم

ـ ترجمه مفاهيم بنيادي قرآن مجيد( فارسي و انگليسي)، سال 1379

ـ ترجمه قرآن حكيم(سه زبانه؛ متن عربي با ترجمه فارسي وانگليسي) درسال 1381

ـ ترجمه قرآن حكيم(دو زبانه؛ متن عربي با ترجمه فارسي)، سال 1382

ـ ترجمه قرآن حكيم (دو زبانه؛ متن عربي با ترجمه انگليسي)، 1385

ـ ترجمه دعاي عرفه ( متن عربي به همراه ترجمه فارسي)، سال 1381

ـ ترجمه دعاي ندبه ودعاي كميل(دو زبانه فارسي و عربي)، سال1383

ـ مفاهيم قرآني در حديث نبوي؛ گزيده اي از نهج‌الفصاحه با ترجمه فارسي و انگليسي، سال 1384

ـ ترجمه دعاي جوشن كبير، 1385

«پيوندهاي تلخ» 1341، «رهگذر مهتاب» 1341، «چتر سرخ» 1347، «طنين دلتا» 1365، «سد و بازوان» 1365، «سفر پنجم» 1356، «مردان منحني» 1366، از جمله مجموعه‌هاي چاپ شده از صفارزاده محسوب مي‌شوند، همچنين اين مترجم فقيد، تاكنون تعداد زيادي تحقيق علمي ارايه داده است.

طاهر صفارزاده بانوي مترجم و اديب تواناي كشور از روز 22 مهر پس از عمل جراحي در بخش ICU تحت مراقبت‌هاي ويژه قرار گرفت و عاقبت روز، چهارم آبان همزمان با سالروز شهادت امام جعفر صادق(ع) پس از سال‌ها تلاش و خدمت صادقانه به ادبيات ايران و فرهنگ قرآني، به جوار رحمت حق و قرب الهي شتافت. روحش شاد و يادش گرامي.

گزارش از سميرا شاهقلي
يکشنبه 5 آبان 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: خبرگزاري قرآني ايران]

[مشاهده در: www.iqna.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 1058]