خشونت حقيقي در جهان مجازي

واضح آرشیو وب فارسی:فان پاتوق: بازيهاي خشن رايانهاي ميان نوجوانان ايراني همچنان پرطرفدارند
خشونت حقيقي در جهان مجازي
جام جم آنلاين: بزرگترين فاجعه در سال 1999 اتفاق افتاد. اريك هريس و ديلان كليبولد، 2 دانشآموز سالهاي اول دبيرستان، صبح يك روز بهاري با 2 اسلحه به مدرسه رفتند، ديوانهوار 13 نفر از دوستان و معلمانشان را به قتل رساندند و 23 نفر ديگر را زخمي كردند.

اين حادثه در دبيرستان كلمباين كلرادو رخ داد. تحقيقات ماموران پليس پس از دستگيري اين دو نوجوان نشان داد كه آنها در هفتههاي پيش از حمله به مدرسه، مرتب مشغول بازي خشني به نام Doom بودهاند. از آن زمان به بعد، خواندن خبر حوادثي كه به خاطر اعتياد به بازيهاي خشن رايانهاي رخ دادهاند، اتفاق عجيبي نيست و انگار بعضي بازيهاي رايانهاي در خلوت اتاق بچهها، جنايتكاران كوچك ميپرورند.
هزار نوع بازي رايانهاي وجود دارد؛ بازيهايي كه در آن بايد از كوهها و صخرهها گذشت، بازيهايي كه بايد در آنها كيك پخت و رستوراني را مديريت كرد، بازيهايي براي برنده شدن در يك مسابقه فوتبال و پذيرش نقش آدمهاي مشهور. خيلي از بازيها مفيدند؛ ميشود در آنها شهري را مديريت كرد، يك مزرعهدار حرفهاي بود و محاسبات دقيق رياضي انجام داد. اما راستش را بخواهيد انگار اين همه بازي جذاب و سازنده چندان طرفدار ندارند و بهجاي آنها بچهها ترجيح ميدهند بكشند، ويران كنند و از بين ببرند. آنها ميخواهند قهرمان خشنترين رقابتها باشند، مسابقههايي براي پيروز شدن، اما به هر قيمتي.
اين توقع كه بازيهاي رايانهاي را از زندگي بچههاي امروز حذف كنيم، توقعي غيرمنطقي است. گستردگي و فراگيري اين بازيها آنقدر زياد است كه ديگر بايد آنها را جزئي از زندگي نسل امروز به حساب آورد و جذابيتشان چندان است كه حتي بزرگترها هم درگير آنها هستند. اما هيچ ناظر كنجكاوي نيست كه با ديدن صحنههاي خشن بعضي از اين بازيها به اين فكر نيفتد كه واقعا اثر آنها بر ذهن و روان بچهها چه خواهد بود؟
بازيهاي اوليه رايانهاي بيشتر جنگهاي فضايي بودند اما امروزه سلاحهاي طراحي شده در بازيها، مرگبار و بيرحمانهتر عمل ميكنند و عبور به مراحل بالاتر هر روز سختتر ميشود. بازيكننده از ابتداي بازي بايد بكشد، آن هم بيترحم، تا بتواند به مراحل بعدي راه يابد. كشتن مهمترين و اوليهترين راه كسب امتياز در اغلب بازيهاي رايانهاي است. صداگذاري پيچيده و خشن روي اين بازيهاي خشونتبار، دهشتناكي و قبح قضيه را كم ميكنند و سبب ايجاد تغييراتي در روح و روان كاربران ميشوند.
عبور از مرحله جنايت همين 2 سال پيش، يك بازي خشن ويدئويي باعث شد تا يك پسر نوجوان آمريكايي كه والدينش او را از انجام اين بازي منع كرده بودند، با قتل مادر و مجروح كردن پدر از آنها انتقام بگيرد.
دانيل پتريك كه 17 سال داشت، اكتبر سال 2007، پس از آنكه پدرش او را از انجام بازي خشن ويدئويي 3 Halo منع كرد و كنسول بازي ايكس باكس او را گرفت، مادرش را كشت و پدرش را مجروح كرد.
ميگويند پتريك در فرصتهايي كه به دست ميآورد، روزي 18 ساعت در خانه دوستانش به انجام اين بازي ميپرداخت. در اين بازي، بازيكنان بايد با تيراندازي به سوي غولهاي فضايي كه به زمين آمدهاند، آنها را بكشند. وقتي يك بازي تمام و بازي جديدي شروع ميشود، موجودات فضايي بازميگردند و به عبارت ديگر مرگ در اين بازي موقتي است. به گفته قاضي پرونده، پتريك از چند هفته قبل نقشه قتل را طراحي كرده بود.
پدر پتريك شهادت داد كه پسرش وقتي روز حادثه وارد اتاق شد، با گفتن اينكه يك چيز غافلگيركننده براي پدر و مادرش دارد، از آنها خواست چشمانشان را ببندند. در حالي كه آنها انتظار اتفاق خوشايندي را داشتند، پتريك به سمت آنها تيراندازي كرد. اين نوجوان پس از اين كار، اسلحه را در دست پدرش گذاشت تا صحنه جنايت خودكشي جلوه كند.
ديدن صحنههاي بسيار خشن، اثر اجتنابناپذير خود را بر نوجواناني كه از اين مراحل عبور ميكنند ميگذارد. به همين دليل است كه تاكنون محققان بسياري درباره اين موضوع پژوهش كردهاند و نتيجه تحقيقات آنها با تفاوتهايي غالبا مشابه بوده است. نمونهاش نتيجه تحقيقات يك گروه فوق دكتري در دانشگاه شهيد بهشتي است كه نشان داد 45 درصد كودكان و نوجوانان ايراني به بازيهاي خشن رايانهاي علاقهمندند و 60 درصد آنها به بازيهاي مسابقهاي علاقه دارند. دكتر ابهري يكي از اعضاي اين گروه تحقيقاتي درباره نتايج اين پژوهش اعلام كرده كه تماشاي فيلمهاي خشن و همچنين بازيهاي رايانهاي خشونتآميز همراه با صحنههاي تيراندازي و كشتار باعث بروز «سندرم دنياي خبيث» در افراد 4 تا 18 ساله ميشود. افراد مبتلا به اين ناهنجاري در مقابل ديدن خون يا خونريزي بيتفاوت ميشوند و حتي از آن لذت ميبرند.
دانشمندان خارجي هم دريافتهاند كه احتمال دست زدن به رفتارهاي پرخطر مانند مصرف مشروبات الكلي و... پس از انجام بازيهاي خشن رايانهاي و ويدئويي در نوجوانان افزايش مييابد.
دكتر سونيا برادي، از دانشگاه كاليفرنيا در سانفرانسيسكو در تحقيقش به اين نتيجه رسيده كه بازيهاي خشن ويدئويي و رسانههاي خشونتآميز، احتمال پرخاشگري را در كودكان افزايش ميدهند. اين مطالعه نشان ميدهد اين بازيها احتمال هر نوع رفتار پرخطر را افزايش ميدهند. نوجوانان بعد از انجام اين بازيها نگرش ديگران را به خود خصمانه تلقي ميكنند. در اين پژوهش تاثير 2 نوع بازي ويدئويي در 100 نفر بررسي شد. در يك بازي فرد نقش مثبت و در ديگري نقش يك جنايتكار را بازي ميكند. نتيجه اين است كه انجام بازي خشن فشار خون افراد را افزايش ميدهد و اين تاثير در كساني كه در خانواده يا جامعهشان هم خشونت وجود دارد، مشهودتر است.
كارشناسان با توجه به استفاده وسيع كودكان ايراني از بازيهاي رايانهاي كه در آن انواع و اقسام روشها و ابزارهاي استفاده از خشونت به كودكان آموزش داده ميشود، نسبت به استقبال وسيع بچههاي ايراني از اين بازيها بارها هشدار دادهاند. در ايران براي بررسي بيشتر اثر اين بازيها، پژوهشهاي مختلفي انجام شده است. كانون پرورش فكري كودكان و نوجوانان با برگزاري نشستهايي، اين مساله را بررسي كرده است. در دومين نشست بررسي بازيهاي رايانهاي با عنوان خشم، خشونت و پرخاشگري عنوان شد كه بچههاي ايراني 2 گروه بازيهاي داراي خشونتهاي اجتماعي و خشونت براي خشونت را كه بيش از انواع ديگر اين بازيها مخربند، بيشتر دوست دارند.
تقليد خشونت يك نوجوان 17 ساله به نام وارن لبانس در شهر لستر انگليس، درحالي كه تحت تاثير يك بازي خشن به نام شكار آدم بود، دوست 14سالهاش را با ضربههاي چكش كشت. قتل به وسيله چكش، دقيقا همان چيزي بود كه در بازي آموزش داده ميشد. اين مساله باعث ممنوعيت كامل فروش بازي Man Hunt در اين كشور شد.
اما اين فقط خارجيها نبودهاند كه دست به چنين جنايتهايي زدهاند. در ايران هم پرونده پسر نوجواني وجود دارد كه در جريان يك درگيري، با ضربههاي مشت، چشم همكلاسياش را كور كرده است. مرد ميانسالي، به كلانتري رفت و از پسر نوجواني به اتهام نابينا كردن چشم پسرش شكايت كرد. او به مأموران گفت كه پسرش حامد علاقه شديدي به بازيهاي رايانهاي دارد و با اينكه يك دستگاه رايانه شخصي در خانه دارد، اما براي نشان دادن مهارتش در بازيهاي رايانهاي، دائم همراه دوستانش به مغازه بازيهاي رايانهاي نزديك خانهشان ميرفت. تا اينكه عصر يك روز در جريان درگيري با يكي از بچههاي محل هنگام بازي رايانهاي، بشدت آسيب ديده و با كمك مردم به بيمارستان منتقل شده است. حامد بينايي يك چشمش را از دست داده بود. كيارش، 16 ساله، متهم اين پرونده به ماموران گفت: «حامد خيلي خوب بازي ميكرد و من هميشه از او شكست ميخوردم. وقتي براي آخرين بار شكست خوردم، از شدت ناراحتي و عصبانيت با او درگير شدم.»
در بيشتر برنامههاي رايانهاي خشونت بدون جزا باقي ميماند. اين مساله ناخودآگاه كودكان را از آثار منفي و عواقب آن بياطلاع نگه ميدارد و آنها را به سوي خشونت بيشتر سوق ميدهد
بازيهاي خشن را ميتوان در 4 دسته خشونت ورزشهاي رزمي، اجتماعي، تاريخي و خشونت براي خشونت تقسيمبندي كرد. در اين بازيها خشونت صرفا به منزله روش و راه مقابله با تمام مشكلات قلمداد ميشود و اين نوع بازيها به صورت عملي توانايي و قابليت الگوسازي و تقليد را در ميان كودكان فراهم ميآورد. برخي بازيها كه در آن صحنههاي فجيعي از كشتار و خونريزي در معرض ديد كودكان قرار ميگيرد، در برخي كشورهاي جهان از جمله انگليس به دليل الگو گرفتن چند نوجوان و بروز جنايت توسط آنها با استفاده از روشهاي اين بازيها، ممنوع شده است.
جامعه روانشناسان آمريكا APA ، در اجلاس سالانه اين جامعه كه گروه بزرگي از روانشناسان آمريكايي است، در زمينه خشونت در بازيهاي رايانهاي تحقيق كردهاند. تحليل آمارهاي به دست آمده از تحقيقات اين دانشمندان در طول 20 سال گذشته نشان داده كه بازيهاي رايانهاي يكي از عوامل اصلي گرايش افراد به خشونت است. اين اثر در ميان نوجوانان و بخصوص پسران بيشتر است؛ طوري كه حتي 10 دقيقه بازي كامپيوتري خشن، باعث ايجاد رفتارهاي خشن در ميان نوجوانان پسر ميشود. كودكاني كه بيشتر وقت خود را صرف بازيهاي خشن ميكنند، در مدرسه و در برابر ديگر دانشآموزان و معلمان خود نيز بيشتر به خشونت متوسل ميشوند و سعي مي كنند بر دوستان ديگرشان هم تسلط داشته باشند.
دكتر فرزاد فروتن، روانشناس مي گويد: شرايط زندگي امروز به هر حال خشنتر از دوران گذشته است. در گذشته دست كم در محيط اجتماعي كمتر صحنههاي خشن ديده ميشد. امروز فضا خشنتر است و اين بازيها باعث ميشود بچهها اين خشونت را با خودشان بيرون بياورند و در روابط خودشان با ديگران استفاده كنند. به همين دليل است كه ميبينيم بچهها در مواجهه با هر اتفاق سادهاي دست به رفتارهاي خشني ميزنند كه اصلا با آن اتفاق همخواني ندارد.»
خشونت بيمحاكمه 5 سال پيش كيو چنگيو در شهر شانگهاي چين رقيبش را در يك بازي رايانهاي به قتل رساند. چنگيو وقتي در يك بازي رايانهاي از رقيبش يك اسلحه ميبرد براي دريافت اسلحه به فروشگاه مربوط مراجعه ميكند، ولي ميفهمد اين اسلحه حكم قانوني ندارد و لي يونگوي كه رقيبش در آن بازي رايانهاي بوده، به او خيانت كرده است و همين باعث خشم كيو چنگيو ميشود و با مراجعه به خانه لي يونگوي با چند ضربه چاقو او را به قتل ميرساند.
تحقيقات نشان داده، يك بازي رايانهاي با صحنههاي خشن، ترسناك يا شهوتانگيز، بسيار بيش از يك فيلم سينمايي بر كودكان و نوجوانان تاثير منفي ميگذارد. فيلم سينمايي نهايتا در 120 دقيقه پايان مييابد و مخاطب تنها يك تماشاگر به حساب ميآيد، اما در بازيهاي رايانهاي، كودكان عضو فعال و اصليترين عامل خشونت به حساب ميروند. ممكن است كودكان و نوجوانان هفتهها درگير يك بازي خشن براي تمام كردن آن باشند. آنها براي طي كردن مراحل بازي، مجبورند دست به هر كار خلاف اخلاقي بزنند. اين مساله بعلاوه پيشرفت گرافيكي اين بازيها هر پدر و مادري را نگران ميكند. در حال حاضر، بازيهاي دو بعدي از مد افتادهاند و بازيهاي سه بعدي نيز باعث ميشوند بازيكننده در بازي بيشتر غرق شود و در دنيايي مجازي فرو رود. اين مسائل باعث ميشود مرز دنياي واقعي و مجازي براي كودك چندان مشخص نباشد.
دكتر فرزاد فروتن، روانشناس ميگويد: در بيشتر برنامههاي رايانهاي خشونت بدون جزا باقي ميماند و افراد مجرم در اغلب موارد براحتي پيروز ميشوند. اين مساله ناخودآگاه كودكان را از آثار منفي و عواقب خشونت بياطلاع نگه ميدارد و آنها را به سوي خشونت سوق ميدهد.
او درباره الگوپذيري كودكان و نوجوانان و اثر اين بازيها ميگويد: نوجوانان در اين بازيها هم مثل بازيهاي ديگر دنبال قهرمان ميگردند. با توجه به ويژگيهاي خاصي كه شخصيتهاي اين بازيها دارند و با توجه به تواناييهاي محيرالعقول آنان بچهها هم دوست دارند چنين تواناييهايي پيدا كند. اما چون در جهان واقعي رسيدن به چنين تواناييهايي تقريبا ناممكن است، بنابراين در بچهها ايجاد سرخوردگي ميكند و اعتماد به نفسشان را تحت تاثير قرار ميدهد.
ور خوب، ور بد بسياري از پدر و مادرها در اين باره كه فرزندشان چه فيلمي ميبيند بسيار سختگيرند، اما نتايج يك تحقيق نشان ميدهد كه 90 درصد والدين اصلا خبر ندارند فرزندشان چه بازي رايانهاي را خريداري ميكند. تنها 10 درصد والدين جهان، بازيهاي رايانهاي را پس از بررسي براي فرزندشان تهيه ميكنند.
علاوه بر مهارتهاي يادگيري و آشنايي با ريزهكاريهاي كاربري رايانههاي شخصي، بازيها قادرند موجب رقابت و همكاري شوند و اگر به شكل مناسب و با مربي و براي رسيدن به هدفهاي آموزشي به كار گرفته شوند، ميتوانند در آموزش افراد بسيار موثر باشند. بازيهاي رايانهاي دريچه ورود به دنياي آيتي هستند و بدون شك نياز به منطق، تجزيه و تحليل، دانستن قواعد بازي و به دست آوردن مهارتهاي حل مساله و عبور از موانع را دارند. امكانات بينظير صدا و تصوير و گرافيك، حل معماها و... قادر است كه ذهن كاربر را به كار گيرد.
آزمون و خطا و امكان تصحيح خطاها راهبرد خوبي براي بهدست آوردن مهارتهاي روزمره زندگي است، اما اين همه در عين حال آفاتي هم دارد. بازيهاي رايانهاي به دليل اينكه اغلب با تفكر يا سرعت عمل كاربر در ارتباط است، روش خوبي براي استفاده از اوقات فراغت است و نبايد بچهها را از آنها محروم كرد، اما به هر حال والدين نبايد نقش نظارتي را فراموش كنند.
گزينش بازيها و نظارت بر زمان بازي بچهها نقش مهمي در كم كردن اثر بازيهاي خشن دارد. استفاده از بازيهاي رايانهاي در بيشتر از 2 يا 3 بخش 30 دقيقهاي نميتواند كار صحيحي باشد و استفاده طولانيتر ميتواند منجر به عوارضي مختلف از جمله در سيستم عصبي شود. نقش مسوولان و هنرمندان خلاق عرصه كودك و نوجوان را نبايد از ياد برد. مسوولان بايد نسبت به توزيع و فروش بازيها نظارت شديدي را اعمال كنند كه در حال حاضر چنين چيزي ديده نميشود. از سوي ديگر طراحان بازيهاي رايانهاي در داخل كشور بايد با برنامهريزي دقيقتر نسبت به توليد بازيهاي مفيد سرعت عمل بيشتري به خرج دهند.
نعيمه دوستدار

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: فان پاتوق]

[مشاهده در: www.funpatogh.com]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 238]