واضح آرشیو وب فارسی:خبر آنلاین: بین الملل > خاورمیانه - بسیاری بر این باورند یکی از دلایل ناکامی سعد حریری در تشکیل کابینه لبنان عدم تعامل مناسب سوریه _ سعودی بوده است. شاید ملک عبدالله به همین خاطر به دمشق سفر کرد سرانجام پادشاه عربستان به دمشق سفر کرد. از مدتها پیش رسانهها از این سفر خبر داده بودندولی چندین بار بنا به دلایل ناگفته این سفر به تعویق میافتاد. بسیاری بر این باورند یکی از دلایل ناکامی سعد حریری در تشکیل کابینه لبنان عدم تعامل مناسب سوریه _ سعودی بوده است. با همه اینها پس از سفر ملک عبداله به سوریه بیشتر اخبار منتشره از این دیدار حکایت از بحثهایی درباره ایران داشت. در دیدار رهبران دو کشور مهم عربی چه گذشت؟ آیا این دیدار را میتوان نقطه عطفی در تحولات آتی جهان عرب تلقی کرد؟ خبر در گفتوگو با حسن هانیزاده کارشناس مسائل خاورمیانه این موضوع را مورد واکاوی قرار داده است. *کارشناسان متعدد از زوایای گوناگونی سفر ملک عبداله به دمشق را تحلیل کردهاند به اعتقاد شما مهمترین هدف این سفر چه بوده است؟ سفر پادشاه عربستان به دمشق دارای زوایای آشکار و پنهان مختلفی است اما آنچه از دیپلماسی آشکار عربستان بر میآید این است که این کشور در تلاش است تا از طریق نزدیک شدن به سوریه در تحولات منطقهای نقش آفرینی مؤثرتری ایفا کند. گفته میشود مهمترین محور مذاکرات ملک عبداله و بشار اسد، محور تهران_ دمشق _ بیروت و همچنین بحث درباره نقش روبهرشد حزبالله در تأثیرگذاری منطقهای بوده است. نقطه حائز اهمیت در روابط سوریه و سعودی این است که عربستان همواره با دیده طایفهای به مسائل مینگرد از سوی دیگر در سوریه حکومت در دست علویهاست که به شیعیان نزدیک ترند. بنابراین عربستان علویها را امتداد محور تهران_ بیروت میداندعربستان از مدتها پیش سعی داشت محور تهران _ دمشق _ بیروت را قطع کند. در دوره حکومت حافظ اسد جایگاه کاریزماتیک و همچنین سیاست ورزی وی مانع از آن شد که سران سعودی بتوانند در این رابطه خدشه وارد کنند. تا اینکه در فوریه 2005 ترور رفیق حریری نخستوزیر سابق لبنان رخ داد و عربستان بلافاصله انگشت اتهام را به سوی دمشق گرفت. رفیق حریری، ملکعبدالله و عبدالحلیم خدام (معاون رئیسجمهوری سابق سوریه) با یکدیگر هم پیمان بودند چراکه همسران ایشان با هم نسبت نزدیک فامیلی داشتند. بعد از ترور رفیق حریری، ملک عبداله تلاش بسیاری بکار بست تا دولت بشار اسد به انزوا کشیده شود. او در نخستین گام خدام را از بدنه قدرت سیاسی سوریه جدا کرد. بدین ترتیب خدام با کمک 30 میلیون دلاری عربستان بعنوان اپوزیسیون رژیم سوریه در خارج کشور فعال شد. دولت عربستان در گام دوم تلاش همه جانبهای را برای برگزاری دادگاه بینالمللی ترور رفیق حریری انجام داد. از آنجا که سازمان ملل متحد هزینه دادگاههای مربوط به افراد را نمیپردازد دولت عربستان مبلغ 350 میلیون دلار هزینه برگزاری این دادگاه را پرداخت کرد. نکته مهمتر این است که رفیق حریری در زمان ترور سمت دولتی نداشته و تنها نخستوزیر سابق لبنان بوده است. دادگاه وی در وسعت بینالمللی در حالی برگزار شد که در 50 سال گذشته مقامات عالیرتبه بسیاری در لبنان ترور شدند مانند بشیر جمیل رئیسجمهوری، سیدعباس موسوی دبیرکل وقت حزبالله لبنان و... و همچنین چهرههای مطرحی مانند امام موسی صدر ربوده شدند ولی برای هیچکدام از اینها دادگاه بینالمللی برگزار نشد اما در مورد رفیق حریری سازمان ملل متحد وارد عمل شد و با صدور قعطنامه 1559 برگزاری دادگاه را رسمیت بخشید. بدون شک پولهایی که عربستان هزینه کرده است در این اتفاق نقش داشته است. ق عطنامه 1559 شورای امنیت سازمان ملل متحد باعث شد که سوریه از لبنان خارج شود ولی ارتباط معنوی و غیر نظامی این کشور با برخی احزاب و گروههای لبنانی ادامه یافت. با افزایش جوسازیها و حملات تبلیغاتی علیه سوریه که از سال 2005 شدت گرفت دولت سوریه مشی خود را تغییر داد و سعی کرد با نزدیک شدن به غرب و در عین حال باز کردن باب گفتوگو با اسرائیل خود را از انزوا خارج کند. در این میان سوریه مذاکراتی با فرانسه و آمریکا داشت که در بهبود روابط سوریه با غرب مؤثر بود. در عین حال با میانجیگری ترکیه مذاکراتی را با اسرائیل انجام داد. عربستان پس از اینکه احساس کرد سوریه از انزوا خارج شده است و در سایه روابط با آمریکا در حال نقش آفرینی در تحولات منطقه است خود را به این کشور نزدیک کرد. ابتدا در حاشیه اجلاس اقتصادی رؤسای کشورهای عضو اتحادیه عرب که سال گذشته در کویت برگزار شد، ملک عبداله و بشار اسد دیدار کوتاهی انجام دادند. بعد از آن سفر هفته گذشته ملک عبدالله به سوریه انجام شد و با دعوت دولت عربستان شاهد سفر بشار اسد به ریاض نیز خواهیم بود. *با توجه به نقشی که سوریه و سعودی در تحولات لبنان دارند آیا میتوان انتظار داشت که این سفر به تشکیل کابینه سعد حریری کمک میرساند؟ این دیدار به تشکیل کابینه سعد حریری کمک خواهد کرد. سوریه تأکید دارد که پستهای کلیدی باید با موافقت جریان 8 مارس تقسیم شود. یعنی 6 وزارتخانه امور خارجه، دفاع، کشور، ارتباطات، دارایی و امور مهاجرین باید با توافق طرفین تقسیم شود. *با توجه به نزدیکی سوریه به شیعیان و همچنین حمایت عربستان از دولت یمن برخی منابع احتمال دادهاند در این مذاکرات راجع به بحران یمن نیز بحث شده باشد. شما چه تحلیلی دارید؟ من بعید میدانم. اصولاً دولت سوریه نسبت به مسائل شیعیان حساسیت ندارد. سوریه هر جا که منافع ملیاش ایجاب کند وارد مذاکره و معامله میشود درغیر اینصورت هیچ حساسیتی ندارد. عربستان در یمن منافعی دارد از طرفی سوریه در آن کشور هیچ منافعی ندارد. سوریه در قبال سکوت در موضوع یمن میتواند از عربستان امتیاز بگیرد بنابراین دلیلی ندارد که این موضوع در نشست سران دو کشور مطرح شود. *نکته آخر اینکه آیا این سفر تاکتیکی بوده یا اینکه از این به بعد شاهد روابط استراتژیک سوریه و سعودی خواهیم بود؟ سوریه و عربستان هنوز با دیده تردید به یکدیگر نگاه میکنند. با توجه به نگاه طایفهای سعودی و همچنین حمایت عربستان از وهابیها، سوریه بر این باور است که سعودیها ممکن است در آینده برای حاکمیت فعلی سوریه (حکومت علویها) مشکل آفرین شوند. از طرف دیگر سعودیها، سوریه را مزاحم خود در لبنان و همچنین حامی ایران میپندارند در عین حال سعودیها از گذشتههای دور نسبت به حزب بعث سوریه نگاه منفی داشتند. عمق اختلافات این دو کشور آنقدر زیاد است که نمیتوان گفت این دیدار استراتژیک بوده است. این سفر گرچه پر سر و صدا بود ولی نباید انتظار داشت که زیاد اثرگذار باشد چراکه اختلافات همچنان در پشت پرده باقی است و این سفر را باید تا حدودی تشریفاتی و در جهت کاهش نسبی تنشهای بین ریاض_ دمشق دانست
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: خبر آنلاین]
[مشاهده در: www.khabaronline.ir]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 315]