نگاهي به روابط پاكستان و چين (‪( ۳‬

واضح آرشیو وب فارسی:ايرنا: نگاهي به روابط پاكستان و چين (‪( ۳‬
كليات. پاكستان . چين . روابط دو جانبه
- مناسبات هسته‌اي روابط چين و پاكستان
روابط چين و پاكستان طي دهه پس از پايان جنگ سرد مجددا تقويت شد.

از آنجاكه كشورهاي پيشرفته غربي از انتقال فناوري حساس به پاكستان خودداري مي‌كردند، چين با تهيه دو رآكتور نيروي اتمي در‪ ۱۹۸۹‬و ‪ ۱۹۹۶‬تحت نظارت بين‌المللي موافقت كرده بود. چين يك منبع قابل اتكا براي سخت افزار نظامي باقي مانده بودكه كيفيت تكنيكي آن از طريق دستيابي به فناوري پيشرفته از روسيه و اسرائيل به روز مي‌شد. با فشار آمريكا در مورد تحريم براساس قانون پرسلر و مشاركت استراتژيك روسيه وهند، دوستي و حمايت چين به عنوان هسته اصلي امنيت پاكستان مطرح شده بود.

پس از اينكه دولت هندوي شبه نظامي بي‌جي پي در مارس‪ ۱۹۹۸‬در دهلي نو تشكيل شد،آن دولت به دنبال اجراي دستوركار آزادسازي تسليحاتي قابليت هسته‌اي هند بود.

در يك اقدام آشكار براي كسب تصويب عرب براي اين حركت، وزير دفاع هند جرج فرناندز در آوريل‪ ۱۹۹۸‬اظهار داشت كه چين تهديد عمده امنيت هند بوده است.

در نامه‌هايي كه به رهبران غربي پس از آزمايش‌هاي هسته‌اي هند در‪۱۱‬و‪۱۳‬مه ‪ ۱۹۹۸‬نوشته شد، واجپايي نخست وزير هند اظهار داشت كه هند تهاجم چين در ‪ ۱۹۶۲‬را تحمل كرده و همچنين با دشمني پاكستان مقابله نموده است.

دومين دور از آزمايش‌هاي هسته‌اي هند در‪۱۳‬مه سبب شدكه چين چهار نكته مهم را متذكر شود:
‪ .۱‬اقدام هند تهديدي عليه جامعه بين‌المللي و عليه سي تي بي‌تي ‪ .۲‬هند از تهديد چين به عنوان بهانه‌اي براي پيشرفت تسليحات هسته اي خودش استفاده مي‌كند.

‪ .۳‬هند به دنبال هژموني و تسلط در آسياي جنوبي است.

‪ .۴‬جامعه بين‌المللي بايد يك موضع مشترك اتخاذ كند و به شدت تقاضا نمايدكه هند به سرعت برنامه پيشرفت هسته‌اي‌اش را متوقف نمايد.

جيانگ زمين رييس جمهوري سابق چين در اولين واكنش مستقيم در مورد آزمايش هسته‌اي هند و پاكستان در سوم ژوئن ‪ ۱۹۹۸‬دهلي نو را به خاطر افزايش تنش در آسياي جنوبي سرزنش كرد.

وي هند را متهم كردكه چين و پاكستان را مورد هدف قرار داده و خاطر نشان ساخت كه همكاري هسته‌اي بين چين وپاكستان در زمينه فناوري رآكتورهاي هسته اي صلح آميز بوده و اينكه تمامي تاسيسات مربوطه تحت نظر آژانس انرژي اتمي است.

در همان روز روزنامه رسمي چاينا ديلي از هند به دليل جاه طلبي‌اش براي قدرت جهاني شدن انتقاد و هشدار داد كه اختلاف طولاني مدت هند و پاكستان در مورد كشمير همانند يك كوه آتشفشان خفته در زير تهديد هسته‌اي است.

وضعيت پس از آزمايش‌هاي هسته‌اي در آسياي جنوبي در مذاكرات باكلينتون رييس جمهوري سابق آمريكا طي ديدارش از چين از ‪۲۵‬ژوئن تا ‪ ۳‬ژوئيه ‪۱۹۹۸‬ مورد بحث قرارگرفت.

در اعلاميه مشترك به آزمايش‌هاي هسته‌اي هند و پاكستان اشاره شده و از آنها خواسته شدكه سي تي بي‌تي و ان پي .تي را امضا كنند و به حل وفصل صلح آميز مسايل سياسي از جمله در مورد كشمير از طريق گفت و گو اقدام كنند چين و آمريكا موافقت كردند كه با يكديگركاركنند تا خطرات احتمالي ناشي از هسته‌اي شدن آسياي جنوبي را مهاركنند.

هند در آوريل ‪ ۱۹۹۹‬يك آزمايش موشكي انجام داد كه پاكستان با آزمايش متقابل به آن پاسخ داد. در اواخر آوريل ‪ ۱۹۹۹‬مجاهدين كشميري تعدادي از پست‌هاي اطراف خط كنترل مرزي در منطقه كارگيل كه جاده سرينگر را زير نظر داشت و براي تهيه نيروهاي هندي در سياچين استفاده مي‌شد را اشغال كردند.

هندي‌ها حملات متقابل انجام دادند و پاكستان را به پيچيده كردن وضعيت متهم كردند و نخست وزير هند شروع يك جنگ تمام عيار تهديد كرد.

پاكستان با اقدامات ديپلماتيك درصدد كاهش تنش بر آمد. سرتاج عزيز وزيرخارجه وقت پاكستان قبل از رفتن به هند براي مذاكره از چين ديداركرد.

وي با تانگ جياكسوان وزيرخارجه چين ولي پنگ رئيس كنگره خلق چين ملاقات كرد . رهبران چين پاكستان را به حل مشكلات طولاني از جمله در مورد كشمير از طريق گفتگوي صلح آميز ترغيب كردند. آنها همچنين تعهداتشان را در مورد حاكميت و تماميت ارضي پاكستان مورد تاكيد قرار دادند.

سه روز بعد جاسوانت سينگ وزيرخارجه هند از چين ديداركرد. اين ديدار به منظور اين بودكه به چين اطمينان داده شود هند چين را به عنوان تهديد امنيتي محسوب نمي‌كند و از اين طريق جزي كه در اثر اظهارات هندي‌ها پس از آزمايش‌هاي هسته‌اي به وجود آمده بود خنثي شود.

چين از طريق جيانگت زمين موضع بي‌طرفانه خود را اظهاركرد ودر مورد تسهيل كاهش وضعيت تنش زاي جاري دركشمير ابراز اميدواري كرد.

ديدار رسمي محمد نواز شريف نخست وزير پاكستان از چين از‪ ۲۶-۳۰‬ژوئن ‪۱۹۹۹‬ به دليل بحران كارگيل با اهميت بود.

مقام‌هاي چيني به دنبال اين ديدار نگراني خود را در مورد حفظ صلح وثبات در آسياي جنوبي اظهار داشتند و از دو طرف خواستند از بدتركردن وضعيت خودداري كنند وبه خط كنترل احترام بگذارند و از طريق مذاكرات همه اختلافات از جمله مساله كشمير را حل وفصل كنند. چين از پاكستان حمايت مي‌كرد و آمريكا موضع طرفدار هند داشت.

پس از بحران كارگيل موضع هند نسبت به پاكستان بدتر شد.

هند در صدد توسعه روابط نزديك با آمريكا بود. هند همچنين سياست منزوي كردن پاكستان از نظر بين‌المللي را دنبال مي‌كرد و نمايندگاني به همه كشورهاي مهم دنيا فرستاد تا آنها را از اقدامات پاكستان طي بحران كارگيل كه مغاير اعلاميه لاهور بود مطلع نمايد.

هند ازكودتاي نظامي (ژنرال ) پرويز مشرف در اكتبر ‪ ۱۹۹۹‬به منظور خطرناك جلوه دادن پاكستان بهره برداري كرد.

دولت هند اجلاس سارك را به مدت دو سال با امتناع از شركت كردن در سطح اجلاس سياسي به اين دليل كه نمي‌خواهد با نمايندگان رژيم نظامي پاكستان روبه رو شود، فلج كرد.

در حالي كه چين به طور آشكار از سياست هند در هورد منزوي كردن پاكستان.

انتقاد نمي‌كرد ولي نسبت به نگراني‌هاي ديگر اعضاي سارك در اين مورد كه اثرات منفي اين سياست به كاركرد سارك لطمه مي‌زند احساس همدردي مي‌كرد.

چين از آغاز دوباره گفت و گوهاي دوجانبه بين هند و پاكستان در ژوثيه‪۲۰۰۱‬ در اگرا استقبال كرد. اين اقدام بر ديدار نخست وزير چين از پاكستان در مه ‪ ۲۰۰۱‬كه به مناسبت جشن پنجاهمين سالگرد روابط سياسي دو كشور انجام گرفت اثر مثبتي داشت.

- واقعه ‪ ۱۱‬سپتامبر
دولت ائتلافي هند از ‪ ۱۹۹۸‬يك سياست خارجي را تصويب كرده بود كه اين كشور را به آمريكا نزديك ساخته بود. كلينتون در ديدار از آسياي جنوبي در مارس ‪ ۲۰۰۰‬تاكيد زياد براي مشاركت با هند داشت. وي همچنين درنگراني‌هاي هند در مورد تروريسم سهيم بود.

با روي كار آمدن بوش در ژانويه ‪ ۲۰۰۱‬حوزه همگرايي بين سياست آمريكا و هند به سرعت توسعه يافت.

رهيافت يك جانبه گرايي بوش و تكيه آن بر قدرت براي ايجاد هژموني با پاسخ مثبت دولت هند روبرو شد. هنگامي كه بوش سيستم دفاع موشكي(بي ام دي ) را اعلام كرد دولت هند اين سياست را تائيد كرد، زيرا در اين سياست نه فقط اهدافش دنبال مي‌شد بلكه پايه بعدي براي تعميق روابط دوستانه‌اش با تنها ابرقدرت را فراهم مي‌كرد. از آنجا كه چين مخالفتش را با اين سياست اعلام كرد به طور طبيعي اين مساله عامل اختلافي در روابطش با هند بود.

حملات تروريستي ‪۱۱‬سپتامبر‪ ۲۰۰۱‬در آمريكا عامل بعدي هماهنگي در روابط آمريكا و هند را فراهم كرد. عرصه چين نيز به ائتلاف عليه تروريسم پيوست اما تاكيد آمريكا بر مشاركت راهبردي با هند يك هماهنگي بلندمدت را نشان مي داد كه هدف آمريكا از آن مهار چين بود.

بنابراين در حالي كه چين از سياست آمريكا در جنگ عليه تروريسم حمايت مي كرد اما از نظر اصولي مخالف سيستم دفاع موشكي آمريكا بود به دليل اينكه اين كشور تمايل داشت كه پشتيباني پيمان دفاع موشكي را به تايوان توسعه دهد.

وقايع ‪۱۱‬سپتامبر همچنين براساس تصميم ژنرال مشرف به پيوستن به ائتلاف بين المللي عليه تروريسم و حمايت اصلي پاكستان از عمليات القاعده و حاميانش يعني طالبان موجب تحول روابط آمريكا و پاكستان شد.

در هفتم دسامبر‪ ۲۰۰۱‬هند به دنبال بهره برداري از توجه جهان به تروريسم و بهره برداري سياسي از آن بود و سياست گفت و گو با پاكستان را بر اين اساس تغيير داد تا به پاكستان فشار واردكند و اين كشور را متهم به تروريسم فرامرزي دركشمير نمايد.

بعد از وقايع تروريستي به ويژه حمله به پارلمان هند در ‪۱۳‬دسامبر‪ ۲۰۰۱‬هند نيروهايش را در طول مرز با پاكستان و خط كنترل متمركزكرد و اعلام كرد تنها در صورت خاتمه تروريسم فرامرزي گفت و گو با پاكستان را آغاز مي‌كند.

پاكستان اقداماتي در زمينه ممنوعيت فعاليت‌هاي گروه‌هاي جهادي و مهار تروريسم انجام داد.

سخنگوي چين اظهار داشت اختلافات سياسي بايد از طريق مذاكرات حل وفصل شود.

در رويارويي با حركت‌هاي اقليت‌هاي مذهبي و قومي به ويژه در سين كيانگ و تبت، رهيافت چين براساس اين اصل بود كه چين به دنبال اقدامات اصلاح‌طلبانه است و نمي‌تواند دخالت خارجي را در امورداخلي تحمل كند.

در سياست رسمي چين به اقدامات تروريستي به عنوان تهديدي به نظام بين المللي توجه مي‌شد. چين بر اين اساس از جنگ آمريكا عليه تروريسم حمايت مي كرد.

چين و هند از سال ‪ ۲۰۰۲‬سيستم گفتگوهاي مبارزه با تروريسم را آغاز كردند كه نخستين بار اين گفت وگوها در ماه آوريل همان سال در دهلي نو برگزار شد در ژوئن ‪ ۲۰۰۳‬دور دوم مذاكرات مبارزه با تروريسم برگزار شد و طرفين نسبت به تقويت همكاري‌هاي دوجانبه در زمينه مبارزه با تروريسم ابراز تمايل كردند. همكاري‌هاي نظامي دوكشور در سرحدات نيز رو به گسترش است و نيروهاي نظامي مرزي دوكشور اول اكتبر مراسم جشن روز ملي چين را در يكي از شهرهاي مرزي چين برگزار كردند. همچنين مراسمي به مناسبت روز استقرار هند در ‪۱۵‬ اوت با حضور نيروهاي مرزي چين برگزار شد.

- چين و جنگ احتمالي هند و پاكستان
وقايع ‪۱۱‬سپتامبر محيط امنيتي منطقه را تغيير داد. پاكستان تصميم گرفت از ائتلاف به رهبري آمريكا در جنگ عليه تروريسم حمايت كند. اين مساله اهميت ژئواستراتژيك پاكستان را در سياست‌هاي بين‌المللي زنده كرد.

هند با به كاربردن واژه-تروريسم فرامرزي> و ارتباط دادن پاكستان به آن سعي كرد نقش پاكستان را تحت تاثير قرار دهد. انفجار يك بمب در‪۳۰‬سپتامبر ‪ ۲۰۰۱‬در سرينگر، حمله تروريستي به پارلمان هند در‪۱۳‬دسامبر‪ ،۲۰۰۱‬حمله به مركز فرهنگي آمريكا در دهلي وانفجار بمب در پادگان ارتش در جامو در ‪۱۴‬مه، در تمامي اين وقايع، هند پاكستان را مقصر مي‌دانست.
دوشنبه 22 مهر 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: ايرنا]

[مشاهده در: www.irna.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 92]