خاتمي:دين مانند انسان، مظلوم و مورد سوء‌‏استفاده واقع شده استدين بايد خود را ازچنگال جزم‌‏انديشان متعصب و ‌‏سودانگاران خشونت‌‏گرا برهاند

واضح آرشیو وب فارسی:ايلنا: خاتمي:دين مانند انسان، مظلوم و مورد سوء‌‏استفاده واقع شده استدين بايد خود را ازچنگال جزم‌‏انديشان متعصب و ‌‏سودانگاران خشونت‌‏گرا برهاند

تهران- خبرگزاري كار ايران
رئيس‌‏جمهور سابق كشورمان تاكيد كرد: قدسي‌‏زدايي در جهان جديد، عكس‌‏العملي در برابر سوء‌‏استفاده از امر قدسي براي قدسي كردن همه چيز و همه امور بوده است.

به گزارش خبرنگار "ايلنا"، سيد محمد خاتمي در سمينار "دين در دنياي معاصر" با بيان اينكه داوري در باب وضعيت دين در دنياي معاصر در گرو پاسخ به دو پرسش است، اين پرسش‌‏ها را اين‌‏گونه بيان كرد: پرسش اول اين است كه مراد از دنياي معاصر كدام است و پرسش بعدي را بايد دين چيست؟ قرار داد.
وي ادامه داد: دنياي معاصر عبارت است از دنياي متجدد كه قرن‌‏ها است انسان غربي در آن به سر مي‌‏برد و انسان غيرغربي نيز از آن متاثر است. پاره‌‏اي بر اين باورند كه غرب از تجدد گذر كرده و به عالم پساتجدد وارد شده است ولي واقعيت اين است كه پساتجدد با وجود وارد كردن نقدهاي شالوده‌‏شكن بر مدرنيته نتوانسته است دنياي ديگري را پديد آورد و درست اين است كه بگوييم دنياي معاصر همان دنياي متجدد است كه نسبت به گذشته بي‌‏قرارتر و پايه‌‏هاي آن لرزان‌‏تر شده است.
خاتمي با تاكيد بر اينكه در تقسيم‌‏بندي عوالم چنين گفته‌‏اند كه عالم قديم كيهان‌‏مدار وعالم سده‌‏هاي ميانه خدامدار وعالم جديد انسان‌‏مدار است، ادامه داد: اين تقسيم‌‏بندي با تاريخ و زندگي غرب مناسبت دارد و تعميم آن به همه عالم و آدم درست نيست. درمورد تاريخ غرب هم اين تقسيم‌‏بندي را مي‌‏توان با تسامح پذيرفت.
رئيس مركز گفت‌‏وگوي فرهنگ‌‏ها و تمدن‌‏ها تصريح كرد:آنچه در دنياي جديدي برجستگي دارد، توجه به انسان و عقل خودبنياد او است كه بي مدد هيچ امر ماورايي ، تنها منبع شناخت ومنشاء راهبردن و تدبير زندگي به حساب مي آيد.توجه به انسان موجب تحولات بزرگي در زندگي شده است ولي با گذشت زمان، ما شاهد نوعي آشفتگي فكري،عاطفي واجتماعي در هر دو سوي عالم غرب و شرق هستيم.
خاتمي خاطر نشان كرد: پيشوايان فكري وسياسي دنياي جديد به خصوص در سده‌‏هاي 18 و 19 چنين مي‌‏پنداشتند كه آنچه رخ داده است نه غربي، كه بشري وجهاني است و سير زندگي بشر در نقطه كمال خود به غرب رسيده است وطوفان تكامل در ساحل امن غرب آرام گرفته است و از اين پس همه جهان يا بايد غربي شود يا از ميان برخيزد.
وي افزود: ولي امروز و در آغاز هزاره سوم ميلادي وقرن‌‏ها پس از ظهور تجدد، نه تنها آن غرور و خوش‌‏بيني در سايه تجربه بشري رنگ باخته است بلكه جهان جديد را با ترديدها و حتي تهديدهاي فراوان روبرو كرده است و در نتيجه، از آن اعتماد به نفس و خوش‌‏بيني ديروز كمتر نشان مي‌‏بينيم؛ حتي نظريه‌‏هاي شبه فلسفي چون پايان تاريخ پيش از آنكه مورد نفي و نقد جدي قرار گيرند، با بي‌‏اعتنايي روبرو مي‌‏شوند و هنوز طرح نشده، طراحان آن پيشنهاد خود را پس مي‌‏گيرند.
خاتمي با بيان اينكه امروز بيش از هر زمان تذكر به اين حقيقت پديد آمده است كه وقتي خدا ازعرصه ذهن و زندگي بشر دور شد، زندگي امن و رضايت بخش نخواهد بود ولو اينكه انسان به لحاظ مادي به دست آوردهاي بزرگ برسد، اظهار داشت: اين حقيقت كه آدمي در اثر تجربه‌‏اي بسياري پرهزينه و تلخ به آن رسيده است، در واقع مصداق اين كلام خداوند است كه "من اعرض عن ذكري فان له معيشه ضنكا"يعني "هركس از ياد من دوري كند، زندگي سخت و تلخي خواهد داشت".
رئيس‌‏جمهور سابق كشورمان تاكيد كرد: چنين وضعي اگر ادامه يابد، به نهيليسم مي‌‏انجامد يا نهيليسم پديد آمده را بيشتر و شديدتر مي‌‏كند و در نتيجه بنياد زندگي بشر در غرب و شرق عالم در طوفان ويرانگر نهيليسم و پوچ‌‏انگاري فرو خواهد ريخت و همه آثار و ماثر تمدن جديد نيز از ميان خواهد رفت.
خاتمي با طرح اين سوال كه "مگر تبلور وحشتناك اين نهليسم را در تنش آفريني و جنگ‌‏هاي تجاوزكارانه و توسعه طلبانه‌‏اي كه بعضي از قدرت‌‏هاي بزرگ به راه مي‌‏اندازند يا با سرانگشت خود آتش آن را روشن نگاه مي‌‏دارند از يك سو و تروريسم كور خشونت‌‏بار و دلهره‌‏آوري كه زندگي آدمي را در شرق و غرب عالم از سوي ديگر ناامن كرده است، نمي‌‏بينيم؟ ادامه داد: نهيليسم همه چيز را به بازي مي‌‏گيرد و مي‌‏كوشد از همه چيز به صورت ابزاري، استفاده بد كند و در اين راه از دست‌‏اندازي به ساخت دين ، فلسفه، علم، هنر و حتي عنوان انسان و حقوق بشر ابا نمي‌‏كند.
وي با شاره به اينكه به نظر ما در اين زمان است كه دين مي‌‏تواند به كمك انسان بيايد، يادآور شد: چنان كه انسان روزگار ما نيز به اين نكته لطيف تفطن يافته است و آثار بازگشت دين را به وضوح مي‌‏بينيم.
خاتمي با طح سوال دو خود مبني براينكه "دين چيست؟" ادامه داد: وقتي به دين از منظر متدينان به اديان الهي مي‌‏نگريم عبارت است از آنچه خداوند براي هدايت آدمي و معني بخشيدن به زندگي او در اين جهان و گشودن راه سعادت برين وجاودان فرو فرستاده است و جوهر و محتواي همه اديان وحياني يكي است و به تعبير قرآن كريم شرط ايمان راستين عبارت است از باور به حقانيت همه پيامبران و يگانگي منشاء انگيزش آنان و هدف يگانه‌‏اي كه داشته‌‏اند.
رئيس‌‏جمهور دولت اصلاحات در عين حال تصريح كرد: اما در مرحله بازگشت به دين نمي‌‏توان از يك مشكل غفلت كرد وآن، اينكه بشر به خصوص بشر غربي از ديني كه درعرصه تاريخ و جوامع بشري تحقق يافته است، دلخوش نيست و بيمناك از آن است كه بازگشت دين زنده كننده تجربه تلخي باشد كه به نام دين بر ذهن و زندگي او سايه افكنده است.
در اينجا است كه بايد با روشن‌‏بيني بر اين نكته تاكيد كرد كه وجهه تاريخي دين يعني آنچه به نام دين در تاريخ تحقق يافته است، بالضروره با حقيقت دين يكي نيست.
خاتمي يكي از علل برانگيخته شدن پياپي و مكرر پيامبران را تذكر به همين معني و پيراستن حقيقت دين از آرايه‌‏هايي دانست كه به علل مختلف اندام دين‌‏ها را پوشانده است و افزود:هر چند كه به باور ما، بشر به موقعيتي از آگاهي، توانايي و تشخيص رسيده است كه بتواند حقيقت را در وراي آرايه‌‏ها و پيرايه‌‏هاي تاريخي دريابد و ديگر نيازي به آمدن پيامبر جديد نخواهد بود واگر ظهوري در آخر الزمان هست، چنان كه مسيحيت به ظهور مجدد حضرت عيسي مسيحي (ع) معتقد است و مسلمان نيز در انتظار ظهور حضرت مهدي(عج) است كه همراه او مسيح نيز خواهد آمد، نه براي ارايه و بيان دين جديد بلكه براي تحقق دين به گونه‌‏اي است كه خداوند خواسته در خور شان والاي آدمي است.
وي با بيان اينكه دين در اين لحظه حساس و نفس‌‏گير تاريخي مي‌‏تواند به كمك انسان بيايد، بي آنكه به دستاوردهاي مثبت تمدن بشري آسيب برساند، افزود: آمدن وبازگشت دين، يك ضرورت تاريخي است كه آثار آن را نيز به وضوح در شرق و غرب عالم مي‌‏نگريم اما
دين، يقين روشن وايمان لطيف ديني نيز بايد ابتدا خود را از چنگال جزم‌‏انديشان متعصب و سنت‌‏پرستان ظاهربين و سودانگاران خشونت‌‏گرا ونابردبار برهاند و نگراني انسان، به خصوص انسان آزادانديش و انديشه‌‏ور را از دين به خاطر كاركرد نادرستي كه در دوران‌‏هاي گذشته داشته است، مرتفع كند تا انسان دريابد كه دين نيز چون خود انسان مظلوم و مورد سوء‌‏استفاده واقع شده است.
خاتمي در بخش ديگري از سخنان خود با تاكيد بر اينكه بشر امروز از اينكه "امرقدسي" از صحنه جان وجهان اوغايب يا منزوي است، رنج مي‌‏برد وعلي‌‏رغم برخورداري بخش‌‏هايي از جهان از مزاياي پيشرفت مادي، بخش بزرگتري از جامعه بشري مورد تجاوز و دست به گريبان زندگي تلخ ناشي از جهل، فقر، ستم ، تبعيض و اعمال معيارهاي دوگانه به تاراج رفتن منابع مادي و معنوي خويش است و از سويي بخش برخوردار نيز از زندگي راضي نيست و نگراني او بيشتر از نگراني پدرانش مي‏باشد.
رئيس مركز گفت‌‏وگوي فرهنگ‌‏ها و تمدن‌‏ها با تاكيد بر اينكه امر قدسي بايد به متن ذهن و زندگي بشر برگردد، تصريح كرد: از ياد نبريم كه قدسي‌‏زدايي در جهان جديد، عكس‌‏العملي در برابر سوء‌‏استفاده از امر قدسي براي قدسي كردن همه چيز و همه امور بوده است.حذف قدسيت از زندگي به همان ميزان خسارت‌‏بار است كه قدسي كردن افراطي همه امور از جمله انديشه و برداشت ديني بشر محدود به انواع حدود ذهني و تاريخي و اجتماعي.در اين مرحله رسالت دين‌‏داران، به‌‏خصوص پيروان اديان ابراهيمي بسيار سنگين است.
خاتمي، توجه به جوهر يگانه دين به خصوص با نگاهي كه اسلام به دين‌‏هاي ديگر دارد را راه مطمئني براي تبديل تنازع به تفاهم وتقابل به همزيستي دانست و خاطر نشان كرد: آنچه امروز فاجعه‌‏باراست،غيبت يا كم‌‏رنگ بودن همان جوهر مشترك اديان است؛ وگرنه مناسك كه درجاي خود محترم و نشانه تفاوت سطحي و ظاهري اديان است كه نبايد مانع پيوستگي واقعي و دوستي ميان پيروان اديان مختلف گردد.
رئيس‌‏جمهور سابق كشورمان در پايان تصريح كرد: پيروان اديان به خصوص رهبران خيرانديش ديني بايد با سعه صدر ابتدا، شيوه تفاهم در ميان خود را به جد بيازمايند و آنگاه همه جهان را به معني‌‏دار كردن زندگي براي افراد واستقرار صلح، امنيت و همزيستي درعرصه اجتماع جهاني فراخوانند.
پايان پيام

كد خبر: 451218
دوشنبه 22 مهر 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: ايلنا]

[مشاهده در: www.ilna.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 111]